December 2012
Abstract of thesis presented to the Senate of Universiti Putra Malaysia in fulfillment of the requirement for the degree of Doctor of Philosophy
U.S. POLICIES TOWARD IRAN AND IMPLICATIONS FOR REGIONAL SECURITY IN THE PERSIAN GULF FROM 1979 – 2008
 
December 2012
 

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

This research examined the US policies toward Iran and its implications on regional security in the Persian Gulf during the period from 1979 – 2008. In addition, the study also evaluated the U.S. policies toward Iran in relations to the Persian Gulf during the presidencies of Carter, Reagan, George HW Bush, Clinton, and George Bush during this period of time. The objectives of the research were achieved by seeking answers to the two research questions: 1) What were the evolutions of the U.S. regional security policies regarding Iran in the Persian Gulf from 1979 to 2008?; 2) What were the influences of the U.S. regional security policies on the regional peace and stability regarding Iran in the Persian Gulf?

Based on the research questions, the goals of this study were to examine and analyze the security policies of different US administrations from the time of the Islamic revolution in 1979 until the end of the George W. Bush presidency in 2008. In other words, the main focus of the study was to understand the security policies of the US administrations during the period from 1979 to 2008 toward Iran in the Persian Gulf region.  Therefore, the study attempted to evaluate these security policies to identify and explain the factors of success or failure of these policies in the Persian Gulf region and to finally determine the security status of the Persian Gulf.  As such, evaluating the thrust of various US policies toward Iran in the Persian Gulf region will show the success or failure of the US to create peace and security in the region.

For this purpose, the qualitative approach was selected and applied to the study and the data were collected from official websites available on the internet. Such data comprised the speeches of the Iranian and American administrations, official records and documents on security policies of the US toward Iran in the Persian Gulf region including the Arms Export Control Act, U.S. Congress negotiations, US Department of State annual reports, Country Reports on Terrorism, Peterson Institute Documents, and Middle East policy council documents. Thus, the goal of using the qualitative approach was to obtain an in-depth understanding of the security policies of the US toward Iran in the Persian Gulf region during the specified period.  The analysis of the data revealed that the unilateral security policies of different US administrations toward Iran in the Persian Gulf did not succeed in establishing stability and peace for the region. Based on the conclusions of the research, the three main findings are outlined as follows:

Firstly, the findings of the current study about the U.S. policies toward Iran in relation to the Persian Gulf region since the Islamic Revolution of Iran in 1979 show that these policies were always confronted by challenges from local states such as Iran and Iraq and in some cases, a few regional conservative Arab states such as Saudi Arabia. This implies the failure of the unilateral U.S. security policies in the Persian Gulf region.

Secondly, the analysis of the “Regional Security Complex Theory” proves that according to the “Regional Security Complex Theory”, there were significant relationships between the rivalries of the regional states in the Persian Gulf and external interventions. The results revealed that local rivalries led to the interference by external powers in the region.  In the case of Iran, the rivalries inside the Gulf Cooperation Council states and between them and Iran and Iraq led to U.S. intervention in the region. Moreover, the results obtained from application of the theory to the realities of the region revealed that the only reasonable solution for the security problems of the Persian gulf region is a collective security forum that involves all the states of this important area including the GCC states, Iran and Iraq (6+2 arrangement).

Finally, the findings of this study have important implications for the promotion of peace and security in the Persian Gulf region. As the results showed, the various direct and indirect U.S policies toward Iran related to the Persian Gulf were unable to enhance American demands for a stable condition to maintain their interest in the region. Furthermore, the U.S. policies could not stop Iran’s ambitions to have a collective security policy that involved all the Persian Gulf states in a forum. So the findings of this study suggest that to stabilize the region, there should be multilateral relations between Iran, Iraq, the GCC and U.S. that consider the concerns of all parties and the participation of all local states for peace and security to be achievable in the region.

TABLE OF CONTENT
Page

ABSTRACT                                                                                                                  iii

ABSTRAK                                                                                                                    vii

ACKNOWLEDGMENTS                                                                                            x

APPROVAL                                                                                                                  xi

DECLARATION   xiii

TABLE OF CONTENT   xiv

LIST OF ABBREVIATIONS  xxi

 

CHAPTER

 

1          INTRODUCTION   1

1.1 Introduction  1

1.2 Background of the Study  2

1.2.1 The Importance of the Persian Gulf Geopolitics  3

1.2.2 U.S. attempts to build a security system for the Persian Gulf      8                                                                                                        8

1.2.3 Feature of the region after U.S. attack of Iraq  10

1.3 Problem statement 12

1.4 Research aims and Objectives  13

1.5 Research questions  14

1.6 Significance of the study  14

1.7 Scope and limitation of the study  18

1.8 Theoretical Framework  19

1.9 Definition of Terms  24

1.9.1 Regional security  24

1.9.2 Regional Security Complex (RSC) 25

1.9.3 Balance of Power 26

1.9.4 Persian Gulf  27

1.9.5 Arab Gulf  27

1.9.6 Unofficial policy  28

1.9.7 Regime  29

1.10 Methodology  29

1.10.1 Research data collection methods  30

1.10.2 Research Designs and Methods  31

1.10.3 Sources of available Data  31

1.10.4 Techniques for collecting and analyzing data  32

 

2        LITERATURE REVIEW    34

2.1 Introduction  34

2.2 Regional security  36

2.3 Evolving of the Persian Gulf Security Regimes  47

2.4 Alternative Security Frameworks for the Persian Gulf  56

2.5 Iran’s Persian Gulf policy  64

2.6 Conclusion  67

          3      THE EVOLUTION OF THE U.S. POLICIES TOWARDS IRAN 69

3.1 Introduction  69

3.2 Background  70

3.3 The Geography and Geopolitics of the Persian Gulf  71

3.3.1 The Persian Gulf Geographic Confines  73

3.3.2 Geopolitics of the Persian Gulf  75

3.3.3 Local Geography  76

3.3.4 Classification of the Persian Gulf states  79

3.4 Great Britain’s presence in the Persian Gulf  80

3.5 British withdrawal from Persian Gulf  81

3.5.1 The American reactions to British withdrawal 83

3.5.2 Regional states reactions regarding British withdrawal 84

3.6 American arrival in the Persian Gulf  85

3.6.1 American policy objectives in Iran  86

3.6.2 The U.S. interests in the Persian Gulf  88

3.6.3 Reasons of American indirect presence after Britain withdrawal 90

3.7 The policy of Twin pillar by Nixon administration  92

3.7.1 Areas of cooperation between Iran and US  99

3.7.2 US military assistance to Iran  101

3.8 Carter Doctrine  104

3.8.1 USCENTCOM in the Persian Gulf region  109

3.9 The policy of Dual containment (the policy of Clinton’s administration – Clinton’s Doctrine) 111

3.9.1 Basic codes of the dual containment policy  114

3.9.2 Factors of supporting Dual Containment Policy  115

3.9.3 Implementation of the Dual containment policy toward Iran  117

3.9.4 Implementation of the Dual containment policy toward Iraq  119

3.10 Establishment of the [Persian] Gulf Cooperation Council (GCC) 121

 

3.10.1 Introduction  121

3.10.2 Previous Efforts for cooperation and alliance  121

3.10.3 Declared and undeclared objectives of the GCC   123

3.10.4 The main concerns of GCC states regarding the Islamic Republic of Iran  125

3.10.5 Interaction between the GCC states and the U.S. 127

3.10.7 Military abilities of the GCC state  130

3.10.8 A turning point at Doha summit 133

3.11 Conclusion  135

4   EVALUATION OF THE U.S. POLICIES IN PERSIAN GULF 136

4.1 Introduction  136

4.2 Evaluation of the “Twin Pillars Policy”  137

4.3 Evaluation of the “Carter Doctrine”  139

4.4 Evaluation of the Regan Doctrine  143

4.5 Evaluation of the “George Herbert Walker Bush” Policy  146

4.6 Evaluation of the “Dual Containment Policy”  149

4.6.1Evaluating the methods of containment 158

4.7 Evaluation of the Gulf Cooperation Council (GCC) policy  159

4.8 evaluation of George W. Bush Policy  165

4.9 Islamic Republic of Iran’s Policies towards the United States  174

4.9.1 The Khatami phenomenon and Iran’s foreign policy  177

4.10 Conclusion  180

        5      FINDINGS AND DISCUSSIONS  182

5.1 Introduction  182

5.2 Securing the Persian Gulf as a neo-conservative thought 183

5.3 Schools of Thought about Iran  184

5.4 The Persian Gulf Remains as the World’s Energy Supply  185

5.5 Dilemmas in U.S.  Persian Gulf Policies  187

5.6 Regional Security Structures as Possible Options  192

5.6.1 Potential Models (samples) for the Persian Gulf  195

5.6.2   Parameters of Formulating a New Security Structure for the   Region                                                                                                         197

5.6.3 Essential pre-structure for Security building in the Persian Gulf region                                                                                                        198

5.7 Interaction of the GCC Regarding Iran  199

5.7.1 GCC and the Iran-Iraq War 203

5.7.2 The difficulties facing GCC states  204

5.7.3 The American Congress and weapons sales to the GCC 205

5.8 Sources of Conflict in the Persian Gulf Region: Penetration and Resistance                                                                                                         207

5.9 Oil is the main interest but not the unique interest 208

5.10 Major Problem Regarding the U.S. in the Persian Gulf  209

5.11 Conclusion  214

        6     SUMMARY, CONCLUSIONS, AND IMPLICATIONS  215

6.1 Introduction  215

6.2 Summary  215

6.3 Conclusion  219

6.3.1 GCC needs a new security arrangement 220

6.3.2 Mutual understanding of the U.S. and Iran  223

6.3.3 Disengaging from the region  225

6.3.4 The New Regional Security Arrangement 227

6.4 Implications (theory and practice) 232

6.5 Recommendation for future research  234

REFERENCES  236

BIODATA OF STUDENT   254

LIST OF PUBLICATIONS  255

 

 

 

 

 

LIST OF TABLES 

Table                                                                                                                                  Page

 1: World Conventional Oil Production                                                                                  6

 2: the United States oil imports                                                                                            76

 3: Past Challenges to U.S. Interests in the Gulf                                                                    89

 4:U.S. MilitaryAssistance to Iran, 1965-1973                                                                    101

 5: GNP & military expenditures of Iran (1968-1980)                                                        102

 6: NATO Contribution of Air forces in Desert Storm                                                        213

 

 

 

 

 

 

 

 

LIST OF FIGURES

Figure                                                                                                                                Page 

1: The Middle East & Persian Gulf region                                                                        2

2: Distribution of global Oil Reserves. (EIA, 2009)                                                          5

3: Regional Security Complex Theory                                                                            23

4: Allied Participation in Coalition Operations                                                             213

5: Sorties Flown in Operation Allied Force and Operation Deliberate Force              214

 

 

 
 

 

 
 

LIST OF ABBREVIATIONS
ASEAN: the Association of Southeast Asian Nation

ARF: ASEAN Regional Forum

BMDS: Ballistic Missile Defense System

CENTO: Central Treaty Organization

DOD: Department of Defense (America)

EIA: Energy Information Administration

G6: Group six including five permanent members of the United Nation’s Security Council (America, Russia China, Britain, France) plus Germany

GCC: Gulf Cooperation Council

GOIC: Gulf Organization for Industrial Consultancy

GRSF: [Persian] Gulf Regional Security Forum

I.R.IRAN: the Islamic Republic of Iran

IAEA: the International Atomic Energy Agency

ILSA: the Iran and Libya Sanctions Act of 1996

INP: Iran’s Nuclear Program

ICO: Islamic Conference Organization

ISA: Iran Sanctions Act

NAM:  Non Aligned Movement

NATO: North Atlantic Treaty Organization

NPT: treaty on the Non-Proliferation of Nuclear Weapons

NW:  Nuclear Weapon

OPEC: the Organization of Petroleum Exporting Countries

OSCE: the Organization for Security and Cooperation in Europe

PA: Palestinian Authority

PLO: Palestinian Liberation Organization

RDJTF: Rapid Deployment Joint Task Forces.

RSCT: Regional Security Complex Theory

UAE: United Arab Emirates

UN: the United Nations

UNSC: the United Nations Security Council

UK: United Kingdom

USA: the United States of America

USCENTCOM: the U.S. Central Command

USSR: the Union of Soviet Socialist Republics

WMD: Weapons of Mass Destruction

 

CHAPTER 1
        INTRODUCTION
1.1  Introduction
Since the withdrawal of United Kingdom forces from east of Suez and the Persian Gulf region in 1971, the security system of this region has been confronted with many challenges and the concerns about security have been reintroduced into the debate on the world order and enhanced the previous efforts of the United States of America to establish a balance of power security system against the Soviet Union. Furthermore, the end of formal domination of the United Kingdom since 1971 brought to the debate the issue of security studies and related questions in the Persian Gulf region.

The milestone of the Persian Gulf security developments is occurrence of the Islamic Revolution in Iran in 1979 that challenged the US interests in the Persian Gulf.  In this regard, as the Persian Gulf had an important role to the U.S. economy and industry the U.S. policymakers took different policies toward Iran and Persian Gulf region but these policies have always been faced with serious challenges from Iran and other countries in the region.  This study seeks to evaluate the influences of the US security regional policies toward the Persian Gulf after the Islamic Revolution in Iran. Also it evaluates the influences of the struggle between the U.S. and Iran in the Persian Gulf. This chapter will develop a definition of regional security and the vital role of peace and security among regions and nations. In addition, it will present a brief history of the US regional security policies in the Persian Gulf region. Finally, it will discuss the statement of the problem, research questions, research objectives and the significance of the study.

 

Figure 1: The Middle East & Persian Gulf region

Source: indymedia.org.uk (2012)

1.2  Background of the Study
Regional security and the interdependence of security have always been at the core of security studies by scholars in this field. In security systems studies, states are the basic units in the international system and their autonomy is affected by the regional sub-systems. In the state-centric view, the basic assumption is that states are the primary actors in the international system and are also the legitimate providers of security. In a region like the Persian Gulf, regional states of the Persian Gulf area (Iran, Iraq, Saudi Arabia, United Arab Emirates, Kuwait, Qatar, Bahrain, Oman), have a vital role in security policies of the region.

On the other hand, super powers and external powers in important regions of the world including Persian Gulf region have their benefits and interests. In this regard, they want to create a balance of power in favor of themselves and in this process, they attempt to maintain or change the security systems of such regions. Logic of balance of power is penetration of external powers in these regions and penetration is caused by indigenous regional rivalry among local states in the regions. So securization and desecurization of each state in the region is in interaction with other states of the region and finally this interaction leads to national security of all regional states.

The background of the study will be discussed in three parts: the importance of the Persian Gulf geopolitics, US past attempts for building security system in the Persian Gulf region and today’s feature of the Persian Gulf region.

 

عنوان                                           صفحه

چکیده ………………………………. 1

فصل اول : کلیات ……………………… 4

مقدمه……………………………….. 5

بیان مسئله ………………………….. 8

فصل دوم : مباحث نظری………………….. 11

تاریخچه …………………………….. 12

شکل گیری و رشد رفتاری درمانی ………….. 20

کاربرد اولیه اصول رفتاری در زمینه بالینی .. 32

کاربرد فنون کنشگر : تحلیل کاربردی رفتاری… 40

تکنیکهای رفتار درمانی ………………… 48

خاستگاه رویکرد رفتاری ………………… 55

فنون سنتی رفتار درمانی ……………….. 60

ارزیابی رفتار درمانی …………………. 80

پیدایی شناخت درمانی ………………….. 95

رویکردهای شناختی نسبت به شخصیت ……….. 103

مفروضات کلی شناخت درمانی …………….. 106

تلفیق رویکردهای شناختی رفتاری ………… 120

ویژگی ها و مفروضه های رویکرد شناختی – رفتاری    125

درمان شناختی – رفتاری ……………….. 134

تکنیکهای رفتار درمان شناختی ………….. 143

پژوهش در زمینه مداخله رفتاری – شناختی …. 144

پژوهش در زمینه مداخله رفتاری – شناختی و دارویی 147

بنیاد علمی درمان رفتاری – شناختی ……… 149

اصول کلی در شیوه های درمانی شناختی – رفتاری 151

ارزشیابی شناختی – رفتاری …………….. 152

سنجش در ارزیابی و درمان شناختی – رفتاری .. 154

فصل سوم : بحث و نتیجه گیری …………… 155

پیش بینی روندها …………………….. 156

برایند بحث …………………………. 157

اصطلاحات مهم ………………………… 158

فهرست منابع

منابع فارسی ………………………… 165

منابع انگلیسی ………………………. 167

پیوست ……………………………… 169

مقاله انگلیسی (1)

ترجمه

مقاله انگلیسی (2)

 

چکیده

در شیوه های رفتار درمانی مستقیماً بر رفتار تأکید می شد و به تفکر و استدلال فرد کمتر توجه می شد.

در آغاز درمانگران به اهمیت شناخت اعتقاد نداشتند و نگرش محرک – پاسخ سفت و سختی را ترجیح می دادند. آنها هر ملاحظه ای در مورد اعتقادات و نگرشها را به عنوان بازگشتی به گونه ای از درونگری غیر علمی می دانستند. اما در پاسخ به شواهدی که نشان می داد عوامل شناختی (یعنی افکار شخص، انتظارات و تفسیر وی از رویدادها) اهمیت تعیین کننده در رفتار شخص دارد، بسیاری از رفتار درمانگران تأکید بر شناخت را هم وارد درمان کردند (بندورا 1986).

رفتار درمان شناختی اصلاح کلی است برای روش های درمانی که در آنها از فنون تغییر رفتار استفاده می شود و علاوه بر آن راهکارهای طراحی شده برای تغییر عقاید ناسازگار نیز به آن فنون الحاق شده است. درمانگر به فرد کمک می کند که واکنشهای هیجانی ناراحتی کننده نظیر اضطراب و افسردگی را با یادگرفتن شیوه های موثر تری برای تفسیر و تفکر درباره تجاربش کنترل کند. مثلاً در نظریه شناختی بک در مورد افسردگی، افراد افسرده تمایل دارند رویدادها را از دیدگاهی منفی و خود منتقدانه ارزیابی کنند. آنها شکست را به جای موفقیت انتظار می کشند و در ارزیابی عملکردشان تمایل به بزرگ کردن شکستها و کوچک کردن موفقیتهادارند. رفتار درمانگران شناختی در درمان افسردگی، به مراجعان کمک می کنند که تحریف را در تفکرشان تشخیص دهند و آنها را به واقعیت نزدیک کنند.

برنامه رفتاری – شناختی برای کمک به کسی که می خواهد به بازار هراسی خود غلبه کند، می تواند شامل آموزش مثبت اندیشی همراه با مواجهه زنده باشد. درمانگر به مراجع یاد می دهد که گفت و گوهای خودشکنانه درونی را با دستورات مثبت به خود جایگزین کند. رفتار درمانگران شناختی اتفاق نظر دارند که تغییر عقاید فرد برای ایجاد تغییری با ثبات در رفتار مهم است. اغلب اعتقاد دارند که شیوه های رفتاری قدرتمند از شیوه های کلامی در تأثیر گذاری بر فرایندهای شناختی اند. برای مثال، برای غلبه بر اضطراب صحبت کردن در کلاس، تفکر مثبت مفید است : «من درس را خوب می دانم و مطمئن هستم که می توانم ایده هایم را به طور موثر بیان کنم »؛ «موضوع جذاب است و بقیه بچه ها از آنچه من می گویم لذت می برند». اما ارائه موفق سخنرانی به یک همکلاسی و دوباره برای گروهی از دوستان نیز احتمالاً از شدت اضطراب کم خواهد کرد. عملکرد موفق احساس مهارت و تسلط ما را افزایش می دهد . در واقع گفته شده است که همه فرایندهای درمانی موثر به فرد احساس تسلط یا خودکارایی می دهند.

با مشاهده افراد موفق و مسلط، متقاعد شدن به این که می توانیم مشکل را حل کنیم و قضاوت از روی نشانه های درونی که، آرام و مسلط هستیم، در ایجاد احساس خود کارایی دخیل است. اما بیشترین احساس کارایی و عملکرد واقعی و احساس تسلط شخص ناشی می شود. خلاصه اینکه هیچ چیز مثل موفقیت فرد را موفق نمی کند (بندور، 1995).

فصل اول

كلیات

مقدمه :

اختلالهای روانی در جوامع انسانی بسیار مشهود و فراوان است. در هر طبقه و صنفی، در هر گروه و جمعی، افراد نامتعادل وجود دارند بنابراین در مورد همه اعم از کارگر، محصل، معلم، پزشک، زارع، استاد دانشگاه و غیر خطر ابتلا به ناراحتی های روانی وجود دارد، به عبارت دیگر هیچ فردی در برابر امراض روانی مصونیت ندارد. پیچیدگی های تمدن و مشکلات همراه با آن، فشارهای روانی ناشی از زندگی اجتماعی، فقر و مشکلات اقتصادی، نابسامانی های خانوادگی، الگوهای ناصحیح تربیتی والدین و نظایر اینها عوامل به وجود آورنده اختلال ها و ناهنجاری روانی هستند (شاملو، 1366، ص17).

برای برخورد با اختلال های روانی نظریه های متفاوتی وجود دارد، شش دیدگاه نظری که امروزه نفوذ فراوان دارند عبارتند از : (1) دیدگاه زیست شناختی، که بر نقش فرآیندهای بدنی تأکید می ورزد (2) دیدگاه روانکاوی که بر نقش اضطراب و تعارض درونی تأکید دارد (3) دیدگاه یادگیری، که چگونگی تأثیر محیط بر رفتار را بررسی می کند (4) دیدگاه شناختی که تفکر ناقص و مشکلات حل مسئله را علل رفتار غیر عادی می داند (5) دیدگاه انسانگرایی – هستی گرایی که بر فردیت آدمی و آزادی او برای تصمیم گیری در مورد خود تأکید دارد و (6) دیدگاه اجتماعی، که متوجه نقش روابط اجتماعی و تأثیر شرایط اقتصادی و اجتماعی بر رفتار غیر انطباقی است. در پاسخ به اینکه کدامیک از این دیدگاه های نظری درست است ؟ باید گفت نظریه ها، مطالبی ایستا نیستند، همه آنها دارای اهمیت بوده و به طور فعال مورد پژوهش قرار گرفته و به کار براه می شوند، با این حال هر یک از آنها واکنشی به جلو مسلط زمانه ی خود بوده و یا هستند (سارسون و ساراسون، 1377، ترجمه نجاریان و همکاران، ص132).

نظریه پردازان و درمانگران متأخر بر اهمیت فرایندهای شناختی تأکید ورزیده و برای آنها نقش علیت در تبیین رفتار قائل شده اند. مفاهیم مهمی که این رویکردهای شناختی با آن ها سروکار دارند عبارتند از ادراک های فرد از رویدادها، تغییر و اسنادهای فرد از رفتار خود، الگوهای فکری، بیانات شخصی و راهبردهای شناختی، به طور کلی مضمون اصلی نظریه های شناختی رفتار درمانی و تغییر رفتار این است که تفکر افراد، چگونگی احساس و رفتار آنها را تعیین می کند (سیف، 1374، ص71 و 221).

نظریه های رفتاری، عوامل محیطی و نظریه های شناختی، افکار، ادراکات و تغییرهای فرد از موقعیت ها را علل عمده رفتارهای بهنجار و نابهنجار می دانند. در این پژوهش تلفیقی از این دو رویکرد تحت عنوان رفتار درمانی شناختی [1]، که در برگیرنده آمیزه ی پیچیده ای از فنون شناختی و رفتاری است مورد بررسی قرار می گیرد.

تفکر و شناخت در احساس، رفتار و به طور کلی در زندگی انسان نقش مهمی دارد. انسان از نظر داشتن عقل، قدرت اندیشیدن و قدرت استنباط نتایج از مقدمات از سایر حیوانات متمایز می گردد (نجاتی ، 1367)

اخیراً در روانشناسی و روانپزشکی «شناخت[2]» جایگاه خاصی را در سیب شناسی و درمان اختلالات هیجانی به خود اختصاص داده است. گفته می شود روان شناسی دوباره به نقطه آغازین خود بازگشته است (اتکینسون و اتکینسون و هیلگارد[3]،1369)، و روان شناختی[4]شده است.

تأکید بر عوامر شناختی بارزترین خصوصیت رفتار درمانی در دهه مربوط به سالهای پس از 1970 به شمار می رود (ویلسون و اولیری، 1980، نقل از قاسم زاده، 1370)

ادراک ما از اشیاء و موقعیتهای دنیای پیرامون یکی از تعیین کننده های اصلی اعمال ماست.

 

بنابراین، افکار[5] نقش اساسی را در رفتار انسان بازی می کنند (ولپر 1990) . لاز اروس (1964) معتقد است که استرس زایی حوادث به تنهایی موجب اختلال روانی نمی شود، بلکه تغییر و ارزیابی استرس توسط فرد است که نقش اساسی را در ایجاد بیماری بازی می کند (بروین 1989). براون، بی فوکلو و هاریس (1987) نیز به نقش عوامل اجتماعی و شناختی اهمیت خاصی می دهند.

 

بیان مسئله :

در نظریه های شناختی عوامل اصلی نگهدارنده رفتار فرایندهای شناختی فرض می شوند. بنابراین یکی از فرضهای روشها و فنون شناخت درمانی این است که افراد بر حسب ادراکی که از امور و رویدادها دارند به آنها واکنش نشان می دهند. فرض دوم شناخت درمانی این است که شناخت های غلط سبب اختلالات هیجانی می شوند. بنابراین هدف عمده شناخت درمانی ایجاد تغییر در فرایندهای شناختی افراد است. درمانگران شناختی و تغییر دهندگان رفتار شناختی معتقدند که تغییرات مطلوب در رفتار مددجویان (از جمله رفتارهای هیجانی آنان) از راه تغییر دادن الگوهای فکری، باورها، نگرشها، و عقایدشان امکانپذیر است. (سیف،1374،ص424)

اگر نقش عوامل شناختی در ادراک و اصلاح رفتار انسانی نادیده گرفته شود از توانایی رفتار درمانگر در پرداختن به بسیاری از مشکلاتی که در کار بالینی به آنها بر می خورد جداً کاسته می شود. با وجودی که در گذشته رفتار درمانگران سرسختانه از هر گونه ارجاع به مفاهیم واسطه ای اجتناب می کردند ولی در گزارشهای جدیدتر به وضوح به اهمیت عوامل شناختی تأکید شده است (گلدفرید و دیویسون، 1976، ص15)

فنون رفتاری یار فنون شناختی است. هدف کلی روش های رفتاری کمک به بیمار برای درک نادرستی فرضیات شناختی خود و یادگیری فنون جدید برای مدارا، پیامدهای آن است.

مطالعات به وضوح نشان داده اند که شناخت درمانی در بعضی از موارد معادل یا برتر از داروهاست و در هر حال روش موثری است. شناخت درمانی یکی از مفیدترین روش های روان درمانی فعلی برای افسردگی است و انتظار می رود که برای درمان سایر اختلالات نیز مفید بوده باشد (کاپلان و سادوک، (1991، ص411). کارست (1970)و ترکسر(1972) تأثیر مثبت شناخت درمانی را در تخفیف اضطراب افراد به هنگام سخنرانی جمع ثابت نمودند (نجابتیان، 1379، ص5)

پاور و هکاران (1990) اظهار می دارند درمان شناختی – رفتاری احتمالاً بسیار موفق تر از درمان های دیگر در زمینه اضطراب عمل کرده است.

رفتار درمان شناختی، رویکردی است فعال، جهت بخش، از لحاظ زمانی محدود و سازمان یافته. این رویکرد براساس این منطق نظری زیربنایی استوار است که عاطفه و رفتار فرد عمدتاً بر حسب شیوه شناخت جهان از نظر او تعیین می شود (بک و همکاران[6](2)، 1979، ص3). این نوع درمان، درمانی است :

مبتنی بر مدل شناختی منسجم درباره اختلال های هیجانی و نه مجموعه ی ناهماهنگی از فنونی که فاقد هر نوع اساس وحدت بخش منطقی باشند،
مبتنی بر همکاری درمانی استوار بین بیمار و درمانگر که در آن بیمار به صراحت به عنوان فردی که نقشی برابر در رویکرد تیمی به حل مسأله دارد تلقی می شود ؛
کوتاه و محدود از لحاظ زمانی که در آن سعی می شود به بیمار کمک شود تا در خود مهارت های خود – یاری مستقلی پدید آورد ؛
سازمان یافته و جهت بخش ؛
مسأله مدارو معطوف به عوامل تداوم بخش مشکلات و نه منشأ آنها.
متکی بر فرایند سوال و «کشف راهبری شده»([7]) و نه قانع سازی، موعظه و مباحثه.
براساس روش های استقرایی، به طوری که بیمار فرا می گیرد که افکار و اعتقادها را به عنوان فرضیه هایی که باید اعتبار شن آزموده شود، بنگرد.
آموزشی، که در آن فنون شناختی- رفتاری به عنوان مهارت هایی که باید از طریق ممارست فراگرفته شوند و از طریق تکالیف خانگی وارد محیط بیمار گردند، تلقی می شود (هاوتون و همکاران([8])، 1376، ترجمه قاسم زاده، ص229).
[1] Cogvitive Behavior Therapy

[2] Cognition

[3] Atkinson , Atkinson and Hilgard

[4] cognitive

[5] thought

[6]Beck at al

[7] Guided discorery

[8] Hawton at al

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

رشته جامعه ­شناسی
 
تحول فرهنگی ایرانیان
(تطبیق انتقادی نظریه اینگلهارت بر ارزشها و نگرشهای ایرانیان)
 
استاد راهنما: سعید معیدفر
استاد مشاور: یوسف اباذری
 
 
دانشجو: 
 
فهرست مطالب
فصل اول 1
1-1- طرح مسأله. 2
1-2- ضرورت و اهمیت تحقیق. 6
1-3- سؤالات تحقیق. 8
فصل دوم: ادبیات نظری و تجربی 10
2-1- ادبیات تجربی: پژوهشهای پیشین. 11
2-1-1- پیمایش سال 1379. 11
2-1-2- پایان نامه ها. 11
2-1-3-تطبیق نظریه اینگلهارت در دیگر كشورها. 13
2-1-4- تحلیل های ثانویه. 18
2-2- ادبیات نظری:جایگاه نظری اینگلهارت در مقایسه با نظریات نوسازی. 23
2-2-1- نظریة نوسازی. 23
2-2-2 تفاوتهای نظریه اینگلهارت و نظریه نوسازی. 25
2-3- چارچوب نظری. 29
2-3-1- رویکردهای نظری به مفهوم فرهنگ. 30
2-3-2- نظریه عمومی کنش. 34
2-3-3- بررسی كتاب تحول فرهنگی در جوامع پیشرفته صنعتی. 40
2-3-3-1- بیان فرضیات نظریه اینگلهارت. 41
2-3-3-2- مدل تحلیلی اینگلهارت. 46
2-3-4– تعیین جایگاه نظریه اینگلهارت در نظریه عمومی کنش. 47
2-4- فرضیات تحقیق. 49
فصل سوم: روش شناسی تحقیق 51
3-1- روش تحقیق. 52
3-1-1- تحلیل ثانویه داده ها. 53
3-1-2- تحلیل ثانویه جداول. 54
3-2- جامعه آماری. 57
3-3- حجم نمونه. 57
3-4- تعریف مفاهیم. 58
3-4-1- مفاهیم نظری. 58
3-4-2- مفاهیم عملیاتی(شاخص ها). 60
3-4-2-1- شاخص های مادی/فرامادی. 60
3-4-2-2- شاخص های رشد اقتصادی و رفاه. 63
3-4-2-3- شاخصهای ارزشی- نگرشی. 63
3-4-2-4- شاخص امنیت سازنده. 65
3-5- روش تجزیه و تحلیل داده ها. 65
3-6- مراحل تجزیه و تحلیل داده ها. 66
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها 68
4-1- تطبیق سنخهای ارزشی. 72
4-1-1- روش اول. 72
4-1-2- روش دوم. 75
4-1-3-روش سوم. 80
4-1-3-1-نگرشهای دینی. 85
4-1-3-2- نگرشهای جنسیتی. 89
4-1-3-3-نگرشهای دینی(در ایران). 93
4-1-3-4- نگرشهای جنسیتی(در ایران). 96
4-2- تطبیق از منظر شاخص امنیت سازنده. 102
4-3- آزمون مدل تحلیلی، نظری اینگلهارت طی سالهای (1382 – 1353). 104
4-3-1- روش اول. 104
4-3-2- روش دوم. 112
4-3-2-1- مرحله اول. 114
4-3-2-2- مرحله دوم. 117
4-3-2-2-1- نگرشها و رفتارهای مذهبی. 117
4-3-2-2-2- نگرشها و ارزشهای مربوط به جنسیت و خانواده. 124
4-3-2-2-3- رضایت از زندگی. 132
4-3-2-3- مرحله سوم. 136
4-3-2-3-1-ارزشها و نگرشهای دینی. 136
4-3-2-3-2-خانواده و جنسیت. 147
4-3-2-3-3-رضایت از زندگی. 159
4-3-3- روش سوم. 165
4-4- تحلیل ابتکاری. 173
فصل پنجم: نتیجه‌گیری و پیشنهاد 179
5-1- نتیجه‌گیری. 180
5-2- پیشنهادات. 183
منابع و مآخذ 185
پیوست 188
 
فهرست جداول
جدول 2-1: تغییرات در درصد مادیون و فرامادیون طی سالهای 82 تا 2000(ایالات متحده)   13
جدول 2-2: تغییرات در درصد مادیون و فرامادیون طی سالهای 82 تا 2000(تركیه). 15
جدول 2-3: تغییرات در درصد مادیون و فرامادیون طی سالهای 82 تا 2000(اسپانیا). 15
جدول 2-4: تغییرات در درصد مادیون و فرامادیون طی سالهای 97 تا 2000(پاكستان). 15
جدول 2-5: تغییرات در درصد مادیون و فرامادیون طی سالهای 82 تا 2001(كره جنوبی)   16
جدول 2-6: تغییرات در درصد مادیون و فرامادیون طی سالهای 82 تا 2000(ژاپن). 16
جدول 2-7: تغییرات در درصد مادیون و فرامادیون طی سالهای 90 تا 2000(هند). 16
جدول 2-8: تغییرات در درصد مادیون و فرامادیون طی سالهای 81 تا 2000(آلمان). 17
جدول 2-9: تغییرات در درصد مادیون و فرامادیون طی سالهای 81 تا 2000(كانادا). 17
جدول 3- 1: بارهای ارزشهای گوناگون در كشورهای مختلف( اینگلهارت،1990؛جدول 4-1)   62
جدول 4-1:فراوانی نسبی سنخهای ارزشی در پایان نامه محمدرضا منفرد. 72
جدول 4-2: درصد مادیون و فرامادیون و التقاطیون در پیمایش سال 79 (ایران). 73
جدول 4-3: درصد مادیون و فرامادیون و التقاطیون در پیمایشهای  سالهای 2000 تا 2003 (جهانی)   73
جدول 4-4: درصد مادیون و فرامادیون و التقاطیون در پیمایش سال 2000 (دانمارک. آلمان، ایرلند، ایتالیا، بلژیک، فرانسه، ایالت متحده، پرتغال، یونان، اسپانیا). 74
جدول 4-5: درصد مادیون و فرامادیون و التقاطیون در پیمایشهای  سالهای 2000 تا 2003   74
جدول 4-7: نتایج عاملهای تشکیل شده از 12 سوال اهداف و آرزوها  از پیمایش 79 (ایران)   75
جدول 4-8: عاملهای تشکیل شده از 12 سوال اهداف وآرزوها  از پیمایش 79(ایران). 76
جدول 4-9: رد یا قبول ارزش‌های یهودی مسیحی (تحلیل عوامل مولفه‌های اصلی). 80
جدول 4-10: اهمیت خدا بر حسب سنخ ارزشی و كشور (درصد كسانی كه اهمیت اندكی برای خدا متصور هستند:4 یا پایینتر در مقیاس(1-10)) (سال1981). 85
جدول 4-11: اهمیت خدا بر حسب سنخهای ارزشی و كشور(سال 2000-2003  پیمایشهای جهانی )   85
جدول 4-12: نگرشهای مذهبی بر حسب سنخهای ارزشی(سال1981). 86
جدول 4-13: نگرشهای مذهبی(اعتقاد به خدا) بر حسب سنخهای ارزشی و كشور، پیمایشهای جهانی (سال 2000-2003  ). 86
جدول 4-14: نگرشهای مذهبی(اعتقاد به زندگی پس از مرگ) بر حسب سنخهای ارزشی و كشور ،پیمایشهای جهانی (سال 2000-2003). 87
جدول 4-15: نگرشهای مذهبی(مذهبی شمردن خود) بر حسب سنخهای ارزشی و كشور، پیمایشهای جهانی (سال 2000-2003  ). 87
جدول 4-16: اندیشیدن به معنا و مفهوم زندگی بر حسب سنخهای ارزشی(سال1981). 87
جدول 4-17: اندیشیدن به معنا و مفهوم زندگی بر حسب سنخهای ارزشی، پیمایشهای جهانی(2000 – 2003  ). 88
جدول 4-18: اندیشیدن به معنا و مفهوم زندگی بر حسب سنخهای ارزشی و کشور، پیمایشهای جهانی(2000 – 2003  ). 88
جدول 4-19:رد همجنس بازی بر حسب سنخ ارزشی(درصد كسانی كه هرگز همجنس بازی را جایز نمی شمارند، سال 1981). 89
جدول 4-20: نگرشهای اخلاقی و اجتماعی بر حسب سنخ ارزش(سال1981). 90
جدول 4-21:رد همجنس بازی بر حسب سنخ ارزشی(درصد كسانی كه هرگز همجنس بازی را جایز نمی شمارند)، پیمایشهای جهانی(2000-2003). 90
جدول 4-22:رد فحشا بر حسب سنخ ارزشی(درصد كسانی كه هرگزفحشا را جایز نمی شمارند)، پیمایشهای جهانی(2000-2003). 91
جدول 4-23:رد سقط جنین بر حسب سنخ ارزشی(درصد كسانی كه هرگز سقط جنین را جایز نمی شمارند)، پیمایشهای جهانی(2000-2003). 91
جدول 4-24:رد طلاق بر حسب سنخ ارزشی(درصد كسانی كه هرگز طلاق را جایز نمی شمارند)، پیمایشهای جهانی(2000-2003). 91
جدول 4-25:رد كشتن از روی ترحم بر حسب سنخ ارزشی(درصد كسانی كه هرگز كشتن از روی ترحم را جایز نمی شمارند)، پیمایشهای جهانی(2000-2003). 92
جدول 4-26:رد داشتن روابط جنسی غیر قانونی بر حسب سنخ ارزشی(درصد كسانی كه هرگز داشتن روابط جنسی غیر قانونی را جایز نمی شمارند)، پیمایشهای جهانی(2000-2003). 92
جدول 4-27: اهمیت خدا بر حسب سنخ ارزشی ‏، پیمایش79. 94
جدول 4-28: نگرشهای مذهبی(اعتقاد به خدا) بر حسب سنخ ارزشی ، پیمایش79. 94
جدول 4-29: نگرشهای مذهبی(اعتقاد به زندگی پس از مرگ) بر حسب سنخ  ارزشی ، پیمایش79   94
جدول 4-30: نگرشهای مذهبی(مذهبی شمردن خود) بر حسب سنخ  ارزشی ، پیمایش79. 95
جدول 4-31: اندیشیدن به معنا و مفهوم زندگی بر حسب سنخ  ارزشی، پیمایش79. 95
جدول 4-32:رد همجنسبازی بر حسب سنخ ارزشی(درصد كسانی كه هرگز همجنسبازی را جایز نمی شمارند)، پیمایش79. 96
جدول 4-33:رد فحشا بر حسب سنخ ارزشی(درصد كسانی كه هرگزفحشا را جایز نمی شمارند)، پیمایش79   97
جدول 4-34:رد سقط جنین بر حسب سنخ ارزشی(درصد كسانی كه هرگز سقط جنین را جایز نمی شمارند)، پیمایش79. 97
جدول 4-35: رد طلاق بر حسب سنخ ارزشی(درصد كسانی كه هرگز طلاق را جایز نمی شمارند)، پیمایش79   97
جدول 4-36:رد كشتن از روی ترحم بر حسب سنخ ارزشی(درصد كسانی كه هرگز كشتن از روی ترحم را جایز نمی شمارند)، پیمایش79. 98
جدول 4-37 : ادای فریضه نماز بر حسب سنخ ارزشی، پیمایش 79. 99
جدول 4-38:اهمیت خدا در زندگی بر حسب سنخ ارزشی، پیمایش 79. 100
جدول 4-39: اهمیت فرزند داشتن برای زن بر حسب سنخ ارزشی، پیمایش 79. 100
جدول 4-40: اهمیت كار بیرون از خانه برای زن بر حسب سنخ ارزشی، پیمایش 79. 100
جدول 4-41: فراوانی نسبی سنخهای ارزشی بر حسب تحصیلات، پیمایشهای جهانی(2000-2003)   102
جدول 4-42: فراوانی نسبی سنخهای ارزشی بر حسب تحصیلات، پیمایشهای جهانی(2000-2003)10 كشور غربی:. 103
جدول 4-43: فراوانی نسبی سنخهای ارزشی بر حسب تحصیلات، پیمایش79. 103
جدول 4-44: درصد مادیون و فرامادیون و التقاطیون در پیمایش سال 79 (ایران). 110
جدول 4-45: سوالات مشابه در 4 پیمایش سالهای 53، 74، 79 و 82(گرایشات مذهبی). 114
جدول 4-46: سوالات مشابه در 4 پیمایش سالهای 53، 74، 79 و 82(گرایشات جنسیتی). 115
جدول 4-47: سوالات مشابه در 4 پیمایش سالهای 53، 74، 79 و 82(رضایت از زندگی). 116
جدول 4-48: اعتقاد به خدا بر حسب سنخهای ارزشی،پیمایش79. 119
جدول 4-50: اعتقاد به روح بر حسب سنخهای ارزشی،پیمایش79. 119
جدول 4-51: اعتقاد به دوزخ  بر حسب سنخهای ارزشی،پیمایش79. 120
جدول 4-52: اعتقاد به بهشت  بر حسب سنخهای ارزشی،پیمایش79. 120
جدول 4-53: انجام فرایض مذهبی بر حسب سنخهای ارزشی،پیمایش 79. 121
جدول 4-54: انجام فرایض مذهبی(نماز در مسجد) بر حسب سنخهای ارزشی،پیمایش 79. 122
جدول 4-55: تعلق مذهبی بر حسب سنخهای ارزشی،پیمایش 79. 122
جدول 4-56: اهمیت خدا در زندگی بر حسب سنخهای ارزشی،پیمایش 79. 123
جدول 4-57: احساس آرامش به وسیله دین بر حسب سنخهای ارزشی،پیمایش 79. 124
جدول 4-58: برتری رهبری سیاسی مردان بر زنان بر حسب سنخهای ارزشی،پیمایش 79. 125
جدول 4-59: اهمیت بیشتر تحصیلات مردان نسبت به زنان بر حسب سنخهای ارزشی،پیمایش 79   125
جدول 4-60: نتایج آماری  گاما (انتخاب زن سنتی بر حسب سنخهای ارزشی)،پیمایش79. 126
جدول 4-61: نتایج آماری  گاما (انتخاب زن مدرن بر حسب سنخهای ارزشی)،پیمایش79. 127
جدول 4-62: نتایج آماری  گاما (انتخاب زن مذهبی بر حسب سنخهای ارزشی)،پیمایش79. 127
جدول 4-63: تعداد ایده آل فرزند بر حسب سنخهای ارزشی،پیمایش 79. 128
جدول 4-64: كار كردن زنان(مادری که کار نمی‌کند رابطه گرم و پایدار با فرزندانش برقرار می‌کند) بر حسب سنخهای ارزشی،پیمایش 79. 129
جدول 4-65: كار كردن زنان(کدبانو و خانه‌دار بودن درست به اندازة کارکردن برای دستمزد ارضاکننده است) بر حسب سنخهای ارزشی،پیمایش 79. 129
جدول 4-66: كار كردن زنان(زن و شوهر هر دو باید در کسب درآمد خانواده سهیم باشند) بر حسب سنخهای ارزشی،پیمایش 79. 130
جدول 4-67: كار كردن زنان(حس می‌کنید وجود کدام یک از خصوصیات زیر در یک زن از همه مهمتر است : کار کردن بیرون از خانه؟) بر حسب سنخهای ارزشی،پیمایش 79. 130
جدول 4-68: اعتقاد به تعدد زوجات بر حسب سنخهای ارزشی،پیمایش 79. 131
جدول 4-69: اعتقاد به پیروی زن از مرد  بر حسب سنخهای ارزشی،پیمایش 79. 131
جدول 4-70: رضایت از زندگی بر حسب جنس و كشور (1980-1986)(اینگلهارت،1373،جدول7-1)   133
جدول 4-71: رضایت از زندگی و احساس خوشبختی  بر حسب سن (1980-1986) (اینگلهارت،1373،جدول7-2). 134
جدول 4-72: اهمیت درآمد خوب برای یك شغل بر حسب سنخهای ارزشی ،پیمایش 79. 136
جدول 4-73: فراوانی نسبی سنخهای ارزشی بر حسب تحصیلات، پیمایشهای جهانی(2000-2003)   167
جدول 4-74: فراوانی نسبی سنخهای ارزشی بر حسب سطح درآمد، پیمایشهای جهانی(2000-2003)   167
جدول4-75: فراوانی نسبی سنخهای ارزشی بر حسب طبقه اجتماعی، پیمایشهای جهانی(2000-2003)   167
جدول 4-76: فراوانی نسبی سنخهای ارزشی بر حسب تحصیلات، پیمایشهای جهانی(2000-2003)10 كشور غربی:. 168
جدول 4-77: فراوانی نسبی سنخهای ارزشی بر حسب سطح درآمد، پیمایشهای جهانی(2000-2003) 10 كشور غربی:. 169
جدول 4-78: فراوانی نسبی سنخهای ارزشی بر طبقه اجتماعی، پیمایشهای جهانی(2000-2003) 10 كشور غربی:. 169
جدول 4-79: فراوانی نسبی سنخهای ارزشی بر حسب تحصیلات، پیمایش79. 170
جدول 4-80: فراوانی نسبی سنخهای ارزشی بر طبقه اجتماعی، پیمایش79. 170
جدول 4-81: فراوانی نسبی سنخهای ارزشی بر حسب سطح درآمد، پیمایش79. 170
جدول 4-82: فراوانی نسبی جمعیت نمونه هر پیمایش بر حسب تحصیلات(طولی). 172
جدول 4-83: فراوانی نسبی جمعیت نمونه هر پیمایش بر حسب تحصیلات(نسلی). 172
جدول 4-83: تعداد نمونه آماری بر حسب استانهای كشور،پیمایش 79. 175
جدول 4-84: تعداد نمونه آماری بر حسب 8  استان كشور،پیمایش 79. 176
جدول 4-85: شاخص رفاه نسبت به استانهای كشور. 177
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
فهرست نمودارها
نمودار 4-1: تغییرات در درصد فرامادیون طی سالهای 53 تا 82. 111
نمودار 4-2: درصد افرادی كه بسیار به مسجد می روند(طولی). 138
نمودار 4-3: درصد افرادی كه بسیار به مسجد می روند(نسلی). 138
نمودار 4-4: درصد افرادی كه اظهار داشته اند كه نماز خود رامرتب می خوانند(طولی)   138
نمودار 4-5: درصد افرادی كه اظهار داشته اند كه نماز خود رامرتب می خوانند(نسلی)   139
نمودار 4-6: درصد افرادی كه برای معرفی انسان صوابكار دلایل مذهبی را عنوان نموده اند(طولی)   139
نمودار 4-7: درصد افرادی كه برای معرفی انسان صوابكار دلایل مذهبی را عنوان نموده اند(نسلی)   139
نمودار 4-8: درصد افرادی كه برای معرفی انسان گناهكار دلایل مذهبی را عنوان نموده اند(طولی)   140
نمودار 4-9: درصد افرادی كه به گویه “از قدیم گفته اند كه سرنوشت هر كس روی پیشانیش نوشته شده است” پاسخ مثبت داده اند(طولی). 141
نمودار 4-10: درصد افرادی كه به گویه “از قدیم گفته اند كه سرنوشت هر كس روی پیشانیش نوشته شده است” پاسخ مثبت داده اند(نسلی). 141
نمودار 4-11: درصد افرادی كه برای گویه “آینده توجه به مذهب بیشتر خواهد شد یا كمتر” پاسخ بیشتر می شود را انتخاب كرده اند(طولی). 142
نمودار 4-12: درصد افرادی كه برای گویه ” به نظر شما مردم نسبت به سابق به چه میزانی به

 

امور دینی توجه می كنند ” پاسخ بیشتر شده است را انتخاب كرده اند(طولی). 142
نمودار 4-13: افرادی كه زیاد به زیارت اماكن متبركه می روند(طولی). 142
نمودار 4-14: افرادی كه زیاد به مجالس روضه خوانی می روند(طولی). 143
نمودار 4-15: فراوانی نسبی افرادی كه زیاد به دعای كمیل می روند(طولی). 143
نمودار 4-16: فراوانی نسبی افرادی كه به جهان آخرت اعتقاد دارند(طولی). 144
نمودار 4-17: فراوانی نسبی افرادی كه زیاد نذر و نیاز می كنند(طولی). 144
نمودار 4-18: فراوانی نسبی افرادی كه زیاد نذر و نیاز می كنند(نسلی). 144
نمودار 4-19: درصد افرادی كه زن ایده آل خود را زن سنتی معرفی كرده اند(طولی). 147
نمودار 4-20: درصد افرادی كه زن ایده آل خود را زن سنتی معرفی كرده اند(نسلی). 148
نمودار 4-21: درصد افرادی كه زن ایده آل خود را زن مدرن معرفی كرده اند(طولی). 148
نمودار 4-22: درصد افرادی كه زن ایده آل خود را زن مدرن معرفی كرده اند(نسلی). 149
نمودار 4-23: درصد افرادی كه زن ایده آل خود را زن مذهبی معرفی كرده اند(طولی). 149
نمودار 4-24: درصد افرادی كه زن ایده آل خود را زن مذهبی معرفی كرده اند(نسلی). 149
نمودار 4-25: درصد افرادی كه اظهار داشته اند در خانواده شان تصمیمات اساسی را مرد می گیرد(طولی). 150
نمودار 4-26: درصد افرادی كه اظهار داشته اند در خانواده شان تصمیمات اساسی را همه می گیرند(طولی). 150
نمودار 4-27: درصد افرادی كه اظهار داشته اند در خانواده شان تصمیمات اساسی را همه می گیرند(نسلی). 151
نمودار 4-28: درصد افرادی كه موافق كار كردن زنان در بیرون از خانه هستند(طولی)   151
نمودار 4-29: درصد افرادی كه موافق كار كردن زنان در بیرون از خانه هستند(نسلی)   151
نمودار 4-30: درصد افرادی كه زن باحجاب را ترجیح می دهند(طولی). 152
نمودار 4-31: درصد افرادی كه زن باحجاب را ترجیح می دهند(نسلی). 152
نمودار 4-32: درصد افرادی كه با تعدد زوجات مخالفند(طولی). 153
نمودار 4-33: درصد افرادی كه با تعدد زوجات مخالفند(نسلی). 153
نمودار 4-34: درصد افرادی كه تعداد فرزند 2 و یا كمتر را به عنوان تعداد ایده ال خود بیان داشته اند(طولی). 153
نمودار 4-35: درصئ افرادی كه تعداد فرزند 2 و یا كمتر را به عنوان تعداد ایده ال خود بیان داشته اند(نسلی). 154
نمودار 4-36: درصد افرادی كه اولویت ازدواج را با فامیل می دانند(طولی). 154
نمودار 4-37: درصد افرادی كه اولویت ازدواج را با فامیل می دانند(نسلی). 154
نمودار 4-38: درصد افرادی كه برای تربیت فرزند از رفتار مسالمت آمیز استفاده می كنند(طولی)   154
نمودار 4-39: درصد افرادی كه با مهریه موافقند(طولی). 155
نمودار 4-40: درصد افرادی كه با اظهار نظر والدین در امور فرزندان پس از ازدواج  موافقند(طولی). 155
نمودار 4-41: درصد افرادی كه با اظهار نظر والدین در انتخاب دوست فرزندان موافقند(طولی)   156
نمودار 4-42: درصد افرادی كه با معاشرت دختر و پسر قبل از ازدواج موافقند(طولی)   156
نمودار 4-43: درصد افرادی كه سن مناسب برای ازدواج دختران را زیر 20 سال عنوان كرده اند(طولی). 157
نمودار 4-44: درصد افرادی كه معتقدند بهتر است پدر و مادر پس از ازدواج .با فرزندان زندگی كنند (طولی). 157
نمودار 4-45: افرادی كه با این گویه موافقند:در زمانی كه مشاغل محدودند مردان حق بیشتری برای اخذ آن كارها دارند(طولی). 157
نمودار 4-46: افرادی كه با این گویه موافقند:در كل مردان نسبت به زنان رهبران سیاسی بهتری هستند (طولی). 158
نمودار 4-47: درصد افرادی كه از وضع مالی خود اظهار رضایت نموده اند(طولی). 159
نمودار 4-48: درصد افرادی كه از وضع مالی خود اظهار رضایت نموده اند(نسلی). 159
نمودار 4-49: درصد افرادی كه در  مجموع از زندگی خود اظهار رضایت نموده اند(طولی)   160
نمودار 4-50: درصد افرادی كه در  مجموع از زندگی خود اظهار رضایت نموده اند(نسلی)   160
نمودار 4-51: درصد افرادی كه از وضع سلامتی خود اظهار رضایت نموده اند(طولی). 160
نمودار4-52: درصد افرادی كه از وضع سلامتی خود اظهار رضایت نموده اند(نسلی). 161
نمودار 4-53: درصد افرادی كه از وضع محیط اجتماعی خود اظهار رضایت نموده اند(طولی)   161
نمودار 4-54: درصد افرادی كه از وضع محیط اجتماعی خود اظهار رضایت نموده اند(نسلی)   161
نمودار 4-55: درصد افرادی كه از زندگی خانوادگی خود اظهار رضایت نموده اند(طولی)   162
نمودار 4-56: درصد افرادی كه از زندگی خانوادگی خود اظهار رضایت نموده اند(نسلی)   162
نمودار 4-57: درصد افرادی كه از شانس و اقبال خود اظهار رضایت نموده اند(طولی). 162
نمودار 4-58: درصد افرادی كه از موقعیت شغلی خود اظهار رضایت نموده اند(طولی). 163
نمودار 4-59: درصد افرادی كه از وضع مسكن خود اظهار رضایت نموده اند(طولی). 163
نمودار 4-60: عوامل موفقیت از دیدگاه افراد(طولی). 164
نمودار 4-61: عوامل موفقیت از دیدگاه افراد(نسلی). 164
 
 
 
 
 
فصل اول
کلیات

1-1- طرح مسأله
تحولات و تغییرات فرهنگی پدیده‌ای است که همواره با بشریت همراه و همنشین بوده است، پیدایش آتش، کشاورزی، خط، تولید ابزار و زایش صنعت، ظهور پیامبران، جنگ و کشورگشایی همه در تحولات و تغییرات فرهنگی انسان نقش داشته­اند.
در چند سده اخیر, انقلاب صنعتی یکی از مهمترین دلایل و یا شاید مظهر تغییرات فرهنگی در جهان به شمار می‌رود. اما در چند دهه گذشته تغییرات اقتصادی، تکنولوژیکی، اجتماعی و سیاسی، فرهنگهای جوامع پیشرفته صنعتی را از جنبه‌های بسیار مهم دگرگون ساخته است. انگیزه‌هایی که مردم را به کار وامی‌دارد، مسائلی که سبب بروز برخورد سیاسی می‌شود و اعتقادات مذهبی مردم، نگرش آنها دربارة طلاق، سقط جنین، همجنس‌بازی و اهمیتی که به داشتن بچه و تشکیل خانواده می‌دهند همه دگرگون شده است.
انقلاب صنعتی جریانی از تغیرات با خود آورد و شکل نوینی به فرهنگهای مغرب­زمین بخشید، با گذشت سالها که از اهمیت رشد اقتصادی به منزله مهمترین هدف جوامع می‌گذرد، هم­اکنون دگرگونیهای فرهنگی هستند که جامعه پیشرفته صنعتی را هدایت می‌کنند (اینگلهارت, 1373).
اما مظاهر انقلاب صنعتی، علی‌الخصوص مظاهر مادی آن، در چارچوب کشورهای مغرب زمین محصور نماند، بلکه با ورود اجتناب‌ناپذیر خود به همه کشورها و جوامع، تجربه‌های فرهنگی متفاوت و البته در برخی وجوه، تجربه­های مشترکی را نیز موجب شد. مسلماً جامعه ایران نیز مستثناتی بر این قاعده نبوده و نیست. پژوهش حاضر کوششی است برای مقایسه برخی وجوه تحول فرهنگی ارزشها و نگرشهای افراد در جوامع پیشرفته صنعتی با مؤلفه‌های مشابه در جامعه ایران و تطبیق نظریات پیرامون این تحولات در مورد تجربه خاص ایران.پ
در واقع همانگونه كه از عنوان پایان­نامه استنتاج می­شود مساله اصلی ما در این تحقیق تحول فرهنگی است‎‏‏، كه به صورت تطبیق نظریه تحول فرهنگی اینگلهارت بر ارزش­ها و نگرش­های ایرانیان مطرح می­شود.
 
آنچه که در این میان غامض است بازة زمانی این تغییرات است یا به عبارت دقیق­تر این پژوهش تحولات فرهنگی را در چه بازة زمانی مورد توجه قرار می‌دهد.
با توجه به روش‌شناسی پژوهش (در قسمت روش‌شناسی به صورت مسبوط توضیح داده خواهد شد) یکی از روش­های این تحقیق تحلیل ثانویه پیمایش‌های ملی دربارة ارزشها و نگرشهای ایرانیان است بنابراین نتایج حاصل از پیمایش‌های ملی، داده خام پژوهش حاضر به شمار می‌رود. با توجه به این موضوع که قدیمی‌ترین پیمایش انجام گرفته در کشور به سال 1353 بازمی‌گردد و اخیرترین آنها در سال 1382 انجام گرفته بازة زمانی تحقیق را تحولات فرهنگی ایرانیان از سال 1353 تا 1382 در نظر می­گیریم.
گذشته از بحث طرح مساله، مبحث مهم بعدی در این قسمت بحث اثبات مسأله یعنی اثبات وجود تغییرات است. درواقع باید قبل از تبیین و تحلیل تغییرات فرهنگی در ایران، به اثبات این مساله پرداخت که اساسا تغییراتی رخ داده است. دلایلی که موید وجود مساله تغییرات فرهنگی می­باشد به شرح زیر است:

جهش‌های اقتصادی و تکنولوژیکی در جهان، ورود تکنولوژی‌های مدرن به عرصه زندگی روزمره، ورود تلویزیون و رسانه‌های جدید مانند ماهواره، اینترنت و … تحولات بسیاری را در تمام جهان باعث شده است که جامعه ایران نیز در این میان تاثیرات مشابهی را نیز پذیرا شده است.
گذشته از تحولات جهانی، جامعه ایران طی 30 سال اخیر (1382 – 1353) تغییراتی منحصر به خود را نیز از سر گذرانده است. وقوع یک انقلاب عمیق اجتماعی و ایدئولوژیک و از سرگذراندن یکی از طولانی­ترین و فرسایشی­ترین جنگ‌ها در دهه­های اخیر، وقوع تغییراتی را در طرز فکر و نگرش افراد اجتناب ناپذیر می­نماید. از نظر شاخص‌های مدرنیزاسیون نیز، اجرای چندین برنامه توسعه (چه قبل از انقلاب و چه بعد از جنگ)، دوبرابر شدن جمعیت و 4 برابر شدن شهرنشینی (http://www.sci.org.ir ، سایت مركز آمار ایران) و افزایش ناگهانی جوانان در چند سال اخیر، تغییرات گسترده در قیمت نفت و بالطبع تولید ناخالص ملی، به وجود آمدن کلان­شهرها و تغییرات گسترده در چهره شهرها، افزایش تولیدات و همچنین واردات به طوری که برای هر محصول چندین آلترناتیو از لحاظ مارک در بازار وجود دارد، افزایش درصد باسوادان از 48.5 درصد در قبل از انقلاب به 86.5 درصد در سال 1384(روزنامه همشهری، 20/11/84)، افزایش درصد زنان تحصیل کرده و افزایش حضور آنها در محیط کار و اجتماع و … همه و همه نشان‌دهنده تغییرات فیزیکی، جمعیتی و اجتماعی گسترده‌ای در کشورمان طی 30 سال اخیر است که با توجه به تعریف فرهنگ در نظام کنش[1]، تغیرات فرهنگی را نیز موجب شده است.

تقریباً می‌توان در نگرشهای سنجیده شده در تمام پیمایش‌ها، تفاوت‌های محسوسی را میان نگرشهای افراد در سنین مختلف مشاهده نمود. این به گونه‌ای است که از 186 گرایش سنجیده شده در پیمایش سال 79، 107 گرایش با مؤلفه سن همبستگی نشان می‌دهند. البته این همبستگی هیچگاه از وضعیت ضعیف و متوسط ضعیف بالاتر نمی‌رود زیرا فرآیند جامعه‌پذیری در هر حال اجازة گسست‌های بنیادی را نداده است.
با مراجعه به دو پیمایش مورد استفاده در این پایان‌نامه درمی‌یابیم که افراد خود به تغییرات ارزشی، نگرشی و فرهنگی خود و دیگران اذعان دارند. تغییرات ارزشهای مذهبی به عنوان یکی از مهمترین و پایه‌ای‌ترین ارزشها و هنجارها(اینگلهارت, ص 208)، موید این ادعاست.
در پیمایش سال (1353) به دو گویه زیر بر­می­خوریم:
الف) به نظر شما مردم ………………………………………………
1) بیشتر از سابق به امور دینی توجه می‌کنند
2) کمتر از سابق به امور دینی توجه می‌کنند
3) همین اندازه به امور دینی توجه می‌کنند.
ب) به نظر شما در آینده توجه به مذهب بیشتر خواهد شد یا کمتر یا فرقی نمی‌کند.

1) بیشتر
2) کمتر
3) فرقی نمی‌کند
برای سؤال اوّل 40% از افراد اظهار داشته‌اند که نمی‌دانند، 47% پاسخ داده که توجه به امور دینی افزایش یافته است و 10% گفته‌اند کمتر شده است. و برای سؤال دوّم 43% گزینه نمی‌دانم، 40% بیشتر خواهد شد و 10% کمتر خواهد شد را برگزیده‌اند.
اینکه پاسخگویان به کدام گزینه بیشتر گرایش داشته‌اند، شاید در این مرحله اهمیتی نداشته باشد اما این که گزینه‌ای 4 برابر بیشتر از گزینه دیگر انتخاب شده است نشان‌دهندة بروز تغییراتی فرهنگی است.
در پیمایش سال 1382 نیز گویه­هایی مشابه مورد سوال قرار گرفته­اند:
الف) به نظر شما مردم الان نسبت به 5 سال قبل مذهبی‌تر شده‌اند یا غیرمذهب‌تر؟

مذهبی‌تر شده‌اند
غیرمذهبی‌تر شده‌اند
فرقی نکرده‌اند
5/16%
9/69%
6/13
همانگونه که مشاهده می‌کنید در این پیمایش نیز جدا از نتیجه آن، درصد موافقین با یک گزینه (غیر مذهبی شدن)چندین برابر گزینه ‌(مذهبی شدن)  دیگر است و این نشان می‌دهد که افراد جامعه خود نیز به تغییرات ارزشی و فرهنگی خود اذعان داشته‌اند.
مباحثی که پس از اثبات وجود تغییرات فرهنگی نیازمند بررسی و پژوهش است عبارتند از مسیر و جهت تغییرات فرهنگی موجود که در قالب فرضیات تحقیق بدانها پرداخته خواهد شد.

1-2- ضرورت و اهمیت تحقیق 
اهمیت موضوع مورد پژوهش به شرح زیر است:
1- شاید بارها و بارها شنیده‌ایم که ایرانی‌ها غیر­قابل پیش‌بینی‌ترین مردم جهانند. این موضوع تا حد بسیار زیادی منبعث از این مسأله است که تاکنون فعالیتهای قابل توجهی برای مدل‌سازی فرهنگ جامعه‌مان صورت نگرفته است. شاید رایج­ترین مدل تحلیلی، مدل سنتی – مدرن باشد که به نظر می‌رسد نه تنها دیگر نمی‌تواند جوابگوی تحلیلهای تحول فرهنگی باشد بلکه به دلیل تکرارهای بسیار، از تحلیل‌های علمی جامعه‌شناختی به بحث‌های ژورنالیستی تبدیل شده است.
لزوم شاخص‌، مدل، و نمونه آرمانی‌سازی‌های جدید در حوزه جامعه‌شناسی ایران بسیار ضروری به نظر می‌رسد و تلاش برای تطبیق مدل اینگلهارت (مادی/فرامادی) شاید بتواند تاحدی این خلا را پر نماید چراکه جامعه ایران تاحدودی نیز در معرض موجهای مدرنیته متاخر بخصوص در وجوه فرهنگی قرار دارد.

تا کنون چند پیمایش ‌نگرش و ارزش­سنجی در سطح ملی انجام گرفته است که تنها ثمره آنها تعدادی جداول تقاطعی میان بعضی خصوصیات زمینه‌ای (سن، جنس، تحصیلات) و نگرشهای اندازه‌گیری شده است. در حالیکه در واقع پیمایشهای ملی می‌بایست ابزار کار و مواد خام و اولیه پژوهشگران قرار گیرند تا آنها به وسیله آنها تغییرات و تحولات صورت گرفته را شناسایی کنند و بتوانند تغییرات فرهنگی را در آینده تا حدی پیشگوی کنند.
در واقع نتایج پیمایش‌ها ابزار کار تحلیل های ثانویه هستند و این تحلیل های ثانویه می‌باشند که قابل عرضه به جامعه علمی و حوزه عمومی هستند. فقر تحلیل ثانویه بر پیمایش‌های ملی در ایران بسیار نمود دارد. تنها چند کتاب بسیار کم‌حجم در این زمینه وجود دارد که در قسمت پژوهش‌های پیشین به آن می‌پردازیم.
موضوع دیگر در این زمینه بازخوردهایی است که تحلیل های ثانویه می‌توانند برای بهبود انجام پیمایش‌های بعدی تولید نمایند. تحلیل ثانویه‌ها می‌توانند تا حدی اعتبار این پیمایش‌ها را تأیید و البته نقاط ضعف آنها را بیان کنند و برای پیمایش‌های ملی دیگر توصیه‌های مناسب داشته باشند و البته هر تحلیل ثانویه­ای و هر مراجعه‌ای به این پیمایش‌ها ارزش قابل ملاحظه‌ای به آنها خواهد داد. همانگونه که ارزش هر منبعی به تعداد ارجاعاتی است که به آن شده است یکی از شاخصهای ارزشمندی یک پیمایش نیز به تعداد تحلیل های ثانویه­ای است که بر اساس یافته­های آن پیمایش انجام شده است.
همه این مسائل در کنار هزینه‌های بسیار زیاد برای انجام این پیمایش‌ها می‌تواند نشانگر اهمیت ویژه تحلیل ثانویه باشد.
3- مورد سوم که البته مرتبط با موارد 1 و 2 است، آگاهی مسئولان و قانونگذاران کشور از تحولات فرهنگی صورت گرفته است. تحولات سیاسی کشور با شاخصهای بسیاری چون بر سر کار آمدن فلان حزب یا یک ایدئولوژی خاص و یا تغییر در مقدار رأی‌دهی و یا مقدار رأی مردم به یک فکر و یا حزب سنجیده می‌شود. تحولات اقتصادی نیز به همین صورت بلکه به نحوی دقیق‌تر با شاخصهای مالی و شاخصهای قیمت اقلام خاص مشخص می‌شود. اما تحولات فرهنگی را افراد بیشتر احساس می‌کنند و شاخصی که بتوان از آن به عنوان شاخص تحولات و تغییرات فرهنگی در کشور نام برد یا وجود ندارد و یا تاکنون در کشورمان به کار گرفته نشده است چنانچه درك از وجود این تغییرات و تحولات منحصر به تجربه‌های شخصی افراد و مواجهه شدن با موارد غیر معمول در جامعه است. این موضوع یکی از اصلی‌ترین دلایل کم‌توجهی به این امر مهم (فرهنگ) در برنامه‌ریزی‌های کشور است. تطبیق نظریه اینگلهارت می‌تواند راه را برای شاخص‌سازی فرهنگی بگشاید و ادبیات نظری و پژوهشی شاخص‌های تغییر فرهنگی را رواج دهد.
البته به غیر از برنامه‌ریزی‌های کلان آگاهی از وضعیت فرهنگی کشور می‌تواند از بروز بسیاری از مسائل اجتماعی جلوگیری کند و یا به گونه‌ای آمادگی رویارویی با آنها را به وجود آورد.
یکی از مهمترین این مسائل تضاد اجتماعی است. قطبی شدن نگرش‌های زمینه‌ای و ریشه‌ای می‌تواند در نهایت به تضاد اجتماعی بینجامد که در این حال اولاً آگاهی از نگرش‌های بنیادین و ثانیاً سیر قطبی شدن این ارزش‌ها می‌تواند به منظور آمادگی برای مقابله با این تضادها، کمک‌های بسیاری نماید و روشن است که قسمت دوم آن یعنی سیر قطبی شدن و پیشگویی وضعیت آینده بر عهده تحقیقاتی از نوع پژوهش حاضر است.
به غیر از مساله تضاد، برای حکومتی ایدئولوژیک چون حکومت ایران آگاهی از نگرش‌ها و ارزش‌های مردم نسبت به ایدئولوژی حاکم و سیر تحولات این نگرش‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است.
4- در ایران کنونی ما شاهد به وجود آمدن گرایشات مذهبی و عرفانی جدید، جنبش‌های آرام جدید، گرایش‌های جنسیتی نو و غیرمعمول می‌باشیم (مراجعه به گروه­های تشکیل شده در چت می­تواند مویدی بر ادعا­های مذکور باشد) که البته پژوهش‌هایی نیز در علت به وجود آمدن این ارزش‌ها و رویکردها صورت گرفته است. پژوهش حاضر همانگونه که می‌تواند دلایلی را برای ظهور این خرده فرهنگ‌ها بیان کند، می‌تواند پژوهش‌های انجام گرفته در مورد آنها و یا پژوهش‌های آتی را در ذیل یک نظریه کلی‌تر نظم و انسجام ببخشد.
1-3-  سؤالات تحقیق
برای نشان دادن جهت تغییرات فرهنگی در جامعه ایران و همچنین شدت این تغییرات نیازمند یک نظریه تحول فرهنگی هستیم. نظریه نوسازی شاید متداول‌ترین نظریه در این زمینه باشد که البته به دلایل گوناگون از جمله تکرارهای بسیار و تبدیل شدن به موضوع بحث‌های غیر­علمی، در این پایان‌نامه مورد استفاده قرار نگرفته است. لذا از یک نظریه نوظهورتر نسبت به نظریه نوسازی یعنی نظریه تحول فرهنگی اینگلهارت یاری گرفته شده است. بنابراین سؤال اصلی تحقیق را می‌توان تطبیق‌پذیری این نظریه بر روی ارزشها و نگرشهای ایرانیان عنوان نمود. به عبارت دیگر پرسش اساسی این است که آیا نظریه تحول فرهنگی اینگلهارت به صورت عام و شاخص‌سازی‌های مادی/فرامادی او به صورت خاص، قابلیت انطباق بر ارزشها و نگرشهای ایرانیان (هم به صورت مقطعی و هم در طی 30 سال اخیر) را داراست؟
فرضیه اصلی این تحقیق نیز پاسخ مثبت به سوال فوق است؛ درواقع، این فرضیه (تطبیق پذیری نظریه اینگلهارت بر ارزشها و نگرشهای ایرانیان) فرضیه اساسی و كلی پژوهش حاضر به شمار می­رود. پرسش اصلی تحقیق را می­توان در قالب سوالات خردتر مورد بررسی قرار داد. این سوالات عبارتند از:

مهندسی مکانیک – طراحی کاربردی
عنوان :
رفتار دینامیکی پیزو الکتریک ها و پیزو مگنت ها
برای رعایت حریم خصوصی اسامی استاد راهنما و نگارنده درج نمی شود
تکه هایی از متن به عنوان نمونه :

 

تشریفات دادرسی مجموعه مقرراتی که برای رسیدگی بهتر به یک دعوا به کار می روند، در تمامی نظام های حقوقی مدرن این عقیده پذیرفته شده است که اصول حاکم بر دادرسی عادلانه باید مورد توجه و عمل دادرسان و سایر کسانی که به هر نحو در این امر خطیر مداخله دارند قرار گیرد؛ یکی از مهم ترین این اصول، اصل تغییر ناپذیری دعوا می باشد، بر پایه رعایت حقوق دفاعی طرفین، جلوگیری از اختلاط دعاوی و سردرگمی قاضی و اصحاب دعوا، ضرورت حل وفصل سریع دعاوی، برقراری نظم در دادرسی، و در نهایت حاکمیت اصحاب دعوا بر دادرسی مدنی، دعوایی که از ابتدا اقامه می شود باید تا انتهای دارسی ثبات داشته باشد، بر همین اساس نباید هر لحظه بر قلمروء و محتوای دعوا اضافه گردد؛ اصحاب دعوا نمی توانند به هر بهانه بر حوزه دعوا افزوده و از این طریق طرف مقابل را در مضیقه دفاع قرار دهند؛ یکتایی و وحدت دادرسی، عدالت قضایی را به همراه خواهد داشت. البته در این میان یک سری استثنائات نیز وجود دارد که خود نیز تأمین کننده عدالت و پویایی در دادرسی می باشند؛ بر همین اساس دعاوی ناشی از مداخله ثالث، دعاوی اضافی، دعوی تقابل و دعاوی مرتبط را می توان به عنوان مهم ترین این استثنائات بر شمرد و احکام آن را بیان کرد.
مقدمه:
الف) بیان مسأله
اصول حقوقی توجیه کننده قواعد حقوقی موجود و تفسیر کننده آن ها و حتی الهام بخش مرجع وضع قانون در ایجاد مقررات موضوعه می باشند. (جوادی، 1388، ص19). در هر دادرسی اصولی وجود دارد كه باید از مواردی مثل تشریفات دادرسی و هر آن چه كه مربوط به پایه و اساس دادرسی نیست متمایز شود. اصول جمع واژه اصل است و اصل در لغت به معنای «بیخ، بن، بن هرچیز، پی، ریشه، نهاد و نژاد آمده است». (عمید، 1374، ص110).در ماده یك قانون آیین دادرسی مدنی به اصول دادرسی اشاره شده است. «اصول آیین دادرسی را می توان بنیان ها و نهادهای اساسی دانست كه در هر نظام حقوقی بر مقررات حاكمیت داشته و مواد قانونی از آن منبعث هستند.». (مهاجری، 1388، ص38).
باید بدانیم كه اصول دادرسی با تشریفات دادرسی متفاوت هستند و بنابراین نباید بین آن ها خلط كرد. در هر مورد كه به هر دلیل اعم از عدم آگاهی، غرض ورزی، و…، اصول دادرسی با تشریفات دادرسی یكسان دانسته شوند. موجب تجاوز به حقوق بنیادین اصحاب دعوا می باشد. برای اصول دادرسی ویژگی هایی همچون كلی بودن، دایمی بودن، انتزاعی، و ارزشی بودن قائل شده اند. (محسنی، 1385، ص111). برای تمایز اصول دادرسی از تشریفات دادرسی معیارهای متعددی ارائه شده است (همان، 114). به عنوان یك معیار كلی آن چه را كه می توان به عنوان معیار نهایی تفكیك اصول دارسی از تشریفات دادرسی دانست؛ این است كه تشریفات همان طور كه از نامش پیداست یك سلسله قواعد و مقررات برای ایجاد نظم وانضباط در روال اداری دستگاه قضائی و بیان گر نحوه و چگونگی مراجعه به دادگاه ها و یك سری مقررات شكلی رسیدگی است.كه اگرچه مقدمه دادخواهی و احقاق حق محسوب می شوند ولی به اندازه اصول دادرسی دارای اهمیت نیستند. اصول دادرسی در آن درجه از اهمیت قرار دارند كه عدم رعایت آن ها موجب بی اعتباری رأی صاره از دادگاه خواهد شد. بند 3 ماده 371 ق آ.د.م مقرر می دارد. « عدم رعایت اصول دادرسی و حقوق اصحاب دعوا در صورتی كه به درجه ای از اهمیت باشد كه رأی را از اعتبار قانونی بیندازد.» و این حكایت از اهمیت و درجه والای این اصول در جریان دادرسی دارد. یکی از این اصول، اصل تغییر ناپذیری دعوا می باشد. بر پایه اصل تغییر ناپذیری دعوا که به اصل دور از دسترس بودن دعوا نیز شناخته می شود ضرورت عدالت در دادرسی، حل و فصل سریع اختلافات و احترام به حق دفاع ایجاب می کند هر لحظه بر محتوا و قلمروء دعوا افزوده نشود و موضوع دعوا آزادنه از ثبات برخوردار باشد؛ بر همین اساس اصولا طرفین و دادرسان نمی توانند خودسرانه موضوع دعوا را تغییر داده و یا چارچوب آن را کاهش یا افزایش دهند. در واقع، این قاعده که با اصل تسلط طرفین بر قلمروء موضوعی دعوا ارتباط دارد و در رویارویی با این اصل بهتر شناخته می شود. طرفین بر دعوا و موضوعات آن تسلط دارند ولی هنگامی که دعوا ساختار خود را یافت و تثبیت شد این ساختار تا انتهای دادرسی باید حفظ شود. (غمامی و محسنی، 1386،ص 154)
ب) سوالات تحقیق
1- سوال اصلی
آیا روش و شرایط پیش بینی شده در مقررات دادرسی مدنی ایران برای تغییر در دعوا با اصل رعایت حقوق متداعیین تناسب و انطباق دارد؟
2- سوالات فرعی
الف) در چه مواردی در قانون آیین دادرسی مدنی ایران از این اصل عدول شده و تغییراتی در دعوای ابتدایی اعمال شده است؟
ب) قانون آیین دادرسی فعلی، از حیث جایگاه و رعایت این اصل چه نقایص و ضعف هایی دارد؟
ج) چه راهکارها و تدابیری را می توان برای هر چه بهتر رعایت شدن این اصل بکار بست؟
د) با توجه به مواد مقرر در قانون آیین دادرسی مدنی ایران در مورد تغییر در دعوا، چه زمان و شرایطی برای تغییر در دعوا در نظر گرفته شده است؟
ج) اهداف تحقیق
1ـ هدف اصلی
تبیین جایگاه و محدوده اصل تغییر ناپذیری دعوا در حقوق ایران
2ـ اهداف فرعی
الف) تبیین و تشریح دلایل و مصلحت هایی که موجب شده است در بعضی موارد قانونگذار از این اصل عدول کرده و احکام جداگانه ای مقرر نماید.
ب) تببین نقایص و ضعف های قانون آیین دادرسی فعلی در خصوص اصل تغییر ناپذیر ی دعوا
ج) تبیین راهکارها و تدابیر جدید برای برطرف کردن نقایص و اجرای هر چه بهتر اصل تغییر ناپذیری دعوا در حقوق ایران
د) فرضیه های تحقیق
1ـ به نظر می رسد قانون آیین دادرسی مدنی 1379 از حیث توجه و احترام اصل تغییر ناپذیری دعوا دارای نقایص و ضعف های عمده ای می باشد.
2ـ به نظر می رسد ماده 98 قانون آیین دادرسی مدنی ایران مبین اصل تغییر ناپذیری دعوا می باشد.
3ـ به نظر می رسد اصل تغییر ناپذیری دعوا در قانون آیین دادرسی مدنی ایران را باید در قالب اصول دادرسی جستجو کرد نه تشریفات دادرسی
هـ) پیشینه تحقیق
در خصوص موضوع مورد بحث باید گفت که در ارتباط با اصول دادرسی و نقش و جایگاه آن در آیین دادرسی و عدالت قضایی که بخش مهم احقاق حق را تشکیل می دهند، مقالات و کتبی نگاشته شده و پایان نامه و رساله نیز به رشته تألیف در آمده است. اما اول آن که به طور اعم به این اصول توجه شایسته ای نشده است و نظریه پردازان حقوق آنگونه که باید در این خصوص قلم نزده اند و دوم آن که به طور اخص در مورد موضوع تحقیق ما یعنی اصل تغییر ناپذیری دعوا، موضوع بیشتر مورد اهمال واقع شده و تنها در بعضی از کتب و مقالات به طور پراکنده و مختصر مطالبی نگاشته شده است و حق مطلب ادا نشده است. ( محسنی، 1388)
و) روش تحقیق
در این تحقیق از روش توصیفی، اسنادی با تحلیل محتوا استفاده خواهد شد.
فصل اول: کلیات
در فصل اول تحقیق از کلیات نوشتار سخن به میان می آوریم. بدیهی است که در هر تحقیق، ابتدای امر باید کلیات و تعاریف را دانست، تا این که در مراحل بعدی به فراخور بحث، بتوان از آن استفاده نمود و خواننده در هر مورد که از مطلبی صحبت می شود؛ به عناوین آشنایی کامل را داشته باشد. بر همین اساس در این فصل لازم است کلیات اصول دادرسی را مورد بررسی قرار دهیم.
در مبحث اول اصول مربوط به ویژگی های دادرسی مدنی را مورد بررسی قرار خواهیم داد، تشریفات دادرسی را از اصول دادرسی تمییز داده می شود. در مبحث دوم این فصل، اصول تضمین کننده عملکرد دموکراتیک را مورد بررسی

 

قرار می دهیم. در این راستا، اصول مربوط به دادرسی عادلانه را مورد تحلیل واقع می شوند، در ادامه مهم ترین عنوان تحقیق که اصول ضامن حق دفاع و مهم ترین چهره بارز آن یعنی اصل تغییر ناپذیری دعوا را مورد بررسی قرار می دهیم. مراتب مزبور بررسی می شوند و در هر کجای بحث که لازم است تشریحات کامل بیان می گردد.
مبحث اول) اصول مربوط به ویژگی های دادرسی مدنی
در ابتدا باید خاطر نشان کرد که متأسفانه تألیفات موجود عموما پیرو تشریفات دادرسی نگاشته شده و حقوقدانان در خصوص اصول دادرسی کم تر قلم زده اند. نقص موجود از دو عامل ناشی می شود اول آن که خود قانونگذار نیز سهم بسزایی در این زمینه داشته و در قانون آیین دادرسی جدید نیز کم تر از اصول دادرسی حرفی به میان آمده است و بیشتر در خصوص تشریفات دادرسی صحبت شده است. دوم آن که نگارش در این حوزه به خاطر قلت منابع موجود بسیار دشوار و بعضا غیر ممکن بوده است.
بر همین اساس لازم است در ابتدا بین اصول دادرسی و تشریفات دارسی تفاوت قائل شویم و در این مزینه مطالب کامل را به طور مبسوط بیان داریم.
گفتار اول) اصل تشریفاتی بودن دادرسی
اصول راهبردی دادرسی، اصطلاحی است که نخستین بار از سوی « ژرار کورنو و ژان فوایه» دو تن از حقوقدانان نامی فرانسه در کتاب آیین دادرسی مدنی آن ها بکار رفت و بعدها در قانون جدید آیین دادرسی مدنی فرانسه زیر عنوان کلیات وارد عرصه حقوق موضوعه این کشور گردید (محسنی، 1385).
اصول حقوقی توجیه کننده قواعد حقوقی موجود و تفسیر کننده آن ها و حتی الهام بخش مرجع وضع قانون در ایجاد مقررات موضوعه می باشند. (جوادی، 1388). اصول کلی حقوقی، به عنوان پایه های هر نظام حقوقی، مجموعه احکام عامی هستند که منشأ وضع چند قاعده جزئی تر به شمار می آیند. اصول حقوقی، مفاهیم کلی، دائمی و انتزاعی هستند که نماینده ارزش های حاکم بر نظام حقوقی قلمداد می شوند و به خاطر این ویژگی ها از مفاهیمی چون قاعده حقوقی، روح قانون و اصول عملیه تفکیک می شود. اصول حقوقی در برگیرنده نهادها و نرم های ناهمگون و بسیار متنوع است و این امر، دسته بندی آن ها را دشوار می سازد: برخی از اصول صراحتاً در قانون ذکر شده اند و برخی دیگر فراقانونی هستند؛
بعضی اصول در تمام نظام های حقوقی، مشترک بوده و پاره ای از آن ها خاص یک نظام یا کشور هستند؛ بعضی از اصول از ابتدای پیدایش خود ثابت مانده اند و بعضی دیگر از بین رفته و جای خود را به اصول دیگر داده اند. اصول حقوقی، خاستگاه های متعددی دارند: برخی ناشی از حکم عقل و منطق بوده و پاره ای از اخلاق و مذهب نشأت گرفته اند، بعضی از آن ها از میان تحولات سیاسی و اقتصادی جامعه سر برآورده و برخی، ساخته دست قضات و اندیشه ی دانایان حقوق هستند،