پایان نامه تحصیلی جهت اخذ درجه کارشناسی ارشد

رشته:جغرافیا  گرایش: جغرافیای سیاسی

 

عنوان:

مقایسه تطبیقی تأثیرگذاری مؤلفه های ژئوپلتیک بر منطقه گرایی جمهوری اسلامی ایران

 

تابستان 1394

فهرست مطالب
عنوان
صفحه
چکیده………………………………………………………………………………………………………………………………..
1
فصل اول. کلیات تحقیق
 
1-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………….
3
1-2- بیان مسئله………………………………………………………………………………………………………………….
4
1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق……………………………………………………………………………………………
7
1-4- سوال تحقیق………………………………………………………………………………………………………………
7
1-5- فرضیات تحقیق………………………………………………………………………………………………………….
8
1-6 – اهداف تحقیق……………………………………………………………………………………………………………
8
1-7- قلمرو تحقیق……………………………………………………………………………………………………………..
8
1-7-1-قلمرو زمانی تحقیق………………………………………………………………………………………………….
8
1-7-2- -قلمرو مکانی تحقیق……………………………………………………………………………………………..
9
1-7-3- قلمرو مو ضوعی تحقیق………………………………………………………………………………………….
9
1-8- پیشینه ی تحقیق…………………………………………………………………………………………………………
9
1-9- روش و ابزار گردآوری اطلاعات………………………………………………………………………………….
10
1-10- سازماندهی تحقیق…………………………………………………………………………………………………….
10
1-11- محدودیتهای تحقیق………………………………………………………………………………………………….
11
1-12- تعاریف واژگان تحقیق………………………………………………………………………………………………
11
1-12-1-منطقه گرایی………………………………………………………………………………………………………….
11
1-12-2- جمهوری اسلامی ایران………………………………………………………………………………………….
11
1-12-3- غرب اسیا……………………………………………………………………………………………………………
12
1-12-4- عوامل ژئوپولیتیک………………………………………………………………………………………………..
12
فصل دوم:ادبیات تحقیق
 
2-1- مفهوم منطقه………………………………………………………………………………………………………………
14
2-1-1- معیار جغرافیایی …………………………………………………………………………………………………….
14
2-1-2- معیار نظامی  سیاسی………………………………………………………………………………………………..
14
2-1-3- معیار اقتصادی ………………………………………………………………………………………………………
14
2-1-4- معیار مبادلات…………………………………………………………………………………………………………
15
2-2- دیدگاههای مختلف درمورد امنیت منطقه ای………………………………………………………………….
15
2-3- نگرش نوواقع گرایی…………………………………………………………………………………………………..
16
2-4- منطقه گرایی Regionalism ………………………………………………………………………………………..
17
2-5- تاریخچه منطقه گرایی…………………………………………………………………………………………………
19
2 – 5 – 1 منطقه گرایی به سه صورت تجلی می یابد………………………………………………………………
20
2-6- مفهوم قدرت منطقه ای………………………………………………………………………………………………..
22
2-6-1- نظم هژمونیك ……………………………………………………………………………………………………….
26
2-6-2- نظم موازنه ای ……………………………………………………………………………………………………….
26
2-6-3-نظم كنسرتی……………………………………………………………………………………………………………
26
2-6-4- نظم امنیت دسته جمعی……………………………………………………………………………………………
26
2-6-5- نظم جامعه امنیتی تكثرگرا………………………………………………………………………………………..
26
2-7- مفهوم منطقه‌گرایی در عصر جهانی شدن……………………………………………………………………….
27
2-8- مفهوم ژئوکالچر(geo  culture)………………………………………………………………………………..
30
2-9-مفهوم ژئوپولتیک……………………………………………………………………………………………………….
31
2-10-مفهوم ژئواکونومی……………………………………………………………………………………………………..
32
2-11-مفهوم قدرت و روابط بین‏ الملل در قرن بیست و یكم……………………………………………………
33
2-12- همگرایی و واگرایی………………………………………………………………………………………………….
34
2-13- همگرایی منطقه ای……………………………………………………………………………………………………
35
2-14- درجات همگرایی……………………………………………………………………………………………………..
37
2-14-1- مشترک المنافع……………………………………………………………………………………………………..
37
2-14-2- کنفدراسیون…………………………………………………………………………………………………………
37
2-14-3- فدراسیون…………………………………………………………………………………………………………….
38
2-14-4- اتحادیه………………………………………………………………………………………………………………..
38
2-15- سازمان منطقه ای………………………………………………………………………………………………………
38
2-16- سازمانهای بین المللی………………………………………………………………………………………………..
39
2-16-1- تعریف سازمانهای بین المللی ……………………………………………………………………………….
39
2-16-2- ویژگیهای سازمانهای بین المللی ……………………………………………………………………………
39
2-17- شخصیت بین المللی سازمانهای بین المللی …………………………………………………………………
40
2-18- آثار حقوقی کسب شخصیت بین المللی سازمانها………………………………………………………….
40
2-19- صلاحیت سازمانهای بین المللی…………………………………………………………………………………
40
2-19-1- صلاحیت تصریح شده سازمانهای بین المللی…………………………………………………………..
40
2-19-2- صلاحیت ضمنـِی سازمانهای بین المللی………………………………………………………………….
40
2-19-3- طریق استخراج صلاحیت ضمنی سازمانهای بین المللی……………………………………………..
41
2-20- عضویت در سازمانهای بین الملل ………………………………………………………………………………
41
2-20-1- وضعیت عضویت دولتها سازمانهای بین المللی…………………………………………………………
41
2-20-2- مزایا و مصونیت های سازمانهای بین المللی ……………………………………………………………
41
2-21- طبقه بندی سازمانهای بین المللی………………………………………………………………………………..
42
2 – 21 – 1 – از نظر جغرافیا……………………………………………………………………………………………….
42
2 – 21 – 2 – از نظر اهداف………………………………………………………………………………………………..
42
2 – 21 – 3 از نظر اختیارات………………………………………………………………………………………………..
42
2 – 21 – 4 از نظر نوع اعضاء………………………………………………………………………………………………
42
2-22-تقسیم بندی سازمانهای جهانی به سازمان ملل از نظر تخصصی……………………………………….
42
2-23- سازمانهای خارج از سازمان ملل ………………………………………………………………………………..
42
2-24- سازمانهای غیر دولتی………………………………………………………………………………………………..
43
2-25- طبقه‌بندی سازمان‌های بین‌المللی…………………………………………………………………………………
43
2-25-1- سازمان‌های بین‌المللی بین‌الدولی…………………………………………………………………………….
43
2-25-2- سازمان‌های بین‌المللی غیر دولتی…………………………………………………………………………….
44
2-26- طبقه‌بندی سازمان‌های بین‌المللی بر اساس تعداد اعضا…………………………………………………..
48
2-26-1- سازمان‌های بین‌المللی جهانی…………………………………………………………………………………
48
2- 26-2- سازمان‌های بین‌المللی منطقه‌ای……………………………………………………………………………..
48
2-27- اقسام سازمان‌های بین‌المللی منطقه‌ای………………………………………………………………………….
49
2-27-1- سازمان‌های منطقه‌ای باز………………………………………………………………………………………..
49
2-27-2- سازمان‌های منطقه‌ای نیمه باز یا نیمه بسته………………………………………………………………..
49
2-27-3- سازمان‌های منطقه‌ای بسته……………………………………………………………………………………..
49
2-28- طبقه‌بندی سازمان‌های بین‌المللی بر اساس نوع فعالیت…………………………………………………..
50
2-28-1- سازمان‌های بین‌المللی با صلاحیت عام …………………………………………………………………..
50
2-28-2- سازمان‌های بین‌المللی با صلاحیت خاص ……………………………………………………………….
50
2-29- طبقه‌بندی سازمان‌های بین‌المللی بر اساس هدف…………………………………………………………..
50
2-29-1- سازمانهای بین‌المللی با هدف همكاری……………………………………………………………………
50
2-29-2- سازمانهای بین‌المللی با هدف وحدت (فراملی یا فوق‌ملی)…………………………………………
51
2-29-3- شخصیت حقوقی سازمان‌های بین‌المللی………………………………………………………………….
51
2-30- سطوح نظام بین الملل……………………………………………………………………………………………….
55
2-30-1- سطح نظام جهانی…………………………………………………………………………………………………
55
2- 30-2-سطح نظام مسلط………………………………………………………………………………………………….
55
2-30-3- سطح نظام­های منطقه­ای…………………………………………………………………………………………
55
2-31- انواع نظام های بین المللی………………………………………………………………………………………….
55
2-32-جایگاه جمعیت در ژئوپلیتیک……………………………………………………………………………………..
56
2-33-عوامل فرهنگی تاثیر گذار بر روابط بین الملل منطقه ای…………………………………………………..
57
فصل سوم :مواد و روش ها
 
3-1- محیط شناسی تحقیق…………………………………………………………………………………………………..
60
3-1-1- موقعییت ژئوپلیتیک ایران…………………………………………………………………………………………
60
3-2- حوزه های ژئوپلیتیك و ژئواكونومیكی مجاور ایران ……………………………………………………….
65
3-2-1-حوزه ژئوپلیتیك دریای خزر……………………………………………………………………………………..
65
3-2-2- حوزه ژئوپلیتیك خلیج فارس…………………………………………………………………………………..
65
3- 2-3- حوزه ژئوپلیتیك قفقاز آناتولی ……………………………………………………………………………….
65
 

/>3-2-4- حوزه ژئوپلیتیك دریای عمان و اقیانوس هند……………………………………………………………..
65
3-2-5- حوزه ژئوپلیتیك فلات ایران…………………………………………………………………………………….
65
3-2-6-  حوزه ژئوپلیتیك آسیای مركزی ………………………………………………………………………………
65
3-3- عناصر ژئوپلتیک  تاثیرگذار بر سیاست منطقه گرائی جمهوری اسلامی ایران……………………….
66
3-3-1- جغرافیای طبیعی ……………………………………………………………………………………………………
66
3-3-2-  ژئوكالچر ایران و تاثیر آن در منطقه(ژئوپلیتیك فرهنگی)…………………………………………….
67
3-3-3- ژئواكونومی ایران و نقش آن در منطقه ……………………………………………………………………..
68
3-3-4- جایگاه هیرو پولیتیک………………………………………………………………………………………………
71
3-4- عوامل اجتماعی………………………………………………………………………………………………………….
72
3-4-1- قومیّت………………………………………………………………………………………………………………….
72
3-4-2- ساختار قومی و توزیع فضایی جمعیت در ایران………………………………………………………….
73
3-4-2-1- ایلات بلوچه……………………………………………………………………………………………………..
74
3-4-2-2- طوایف براهوئی………………………………………………………………………………………………….
74
3-4-2-3- اقوام ترك………………………………………………………………………………………………………….
74
3-4-2-4- كردها……………………………………………………………………………………………………………….
74
3-4-2-5- لرها و لك ها…………………………………………………………………………………………………….
75
3-4-2-6- ایلات عرب……………………………………………………………………………………………………….
75
3-5-آذری ها……………………………………………………………………………………………………………………..
75
3-6-كردها…………………………………………………………………………………………………………………………
76
3-7-عرب ها……………………………………………………………………………………………………………………..
78
3-8-بلوچ ها………………………………………………………………………………………………………………………
79
3-9-ترکمن ها………………………………………………………………………………………………………………….
79
3-10- تهدیدات ناشی از تنوع و تعدد قومی…………………………………………………………………………..
81
3-10-1- منازعات قومی……………………………………………………………………………………………………..
81
3-11- نیروهای همگرایی…………………………………………………………………………………………………….
82
3-11-1 دفاع وحراست از تمامیت ارضی………………………………………………………………………………
82
3-12- فرصت های ناشی از تنوع قومی…………………………………………………………………………………
83
3-12-1- تعدد قومی یا تکثر فرهنگی……………………………………………………………………………………
83
3-12-2- تنوع قومی و توسعه حوزه تأثیر ملی……………………………………………………………………….
84
3-12-3- تنوع قومی عامل توزیع فضایی جمعیت…………………………………………………………………..
85
3-12-4- تنوع قومی عامل رقابت بین اقوام……………………………………………………………………………
85
3-12-5- قومیت های فرامرزی و قابلیت تعاملات اقتصادی…………………………………………………….
85
3-13-انطباق حوزه هاى ژئواستراتژیک و ژئواکونومیک و جایگاه منطقه و ایران………………………….
86
3-14-قومیت و نژاد در غرب آسیا………………………………………………………………………………………..
88
3-15- جمعیت ایران در گذر زمان………………………………………………………………………………………..
88
3-16- زبان‌های ایران………………………………………………………………………………………………………….
90
3-17-آمارهای زبانی…………………………………………………………………………………………………………..
92
3-18- تمدن ایرانی و تكثر فرهنگی ……………………………………………………………………………………..
95
3-19- معرفی كوتاه قومیتهای مرزنشین ایران ومیزان مجانست اقوام کشورهای مجاور………………..
95
3-19-1- آذری ها …………………………………………………………………………………………………………….
95
3-19-2- كردها………………………………………………………………………………………………………………….
96
3-19-3- عرب ها………………………………………………………………………………………………………………
96
3-19-4- بلوچ ها……………………………………………………………………………………………………………….
97
3-19-5- تركمن ها…………………………………………………………………………………………………………….
98
3-20- مرزهای سیاسی ایران خشکی و آبی……………………………………………………………………………
98
3-21- ویژگی های قدرت منطقه ای……………………………………………………………………………………..
101
3-21-1- منابع قدرت…………………………………………………………………………………………………………
101
3-21-2- نفوذ در منطقه………………………………………………………………………………………………………
104
3-21-3-تاثیر گذاری منطقه ای…………………………………………………………………………………………….
107
3-21-4- پذیرش از سوی سایر دولت ها………………………………………………………………………………
108
3-22- موافقت نامه تجارت منطقه ای……………………………………………………………………………………
109
3-22-1- منافع موافقت‌نامه تجاری……………………………………………………………………………………….
109
3-22-2- «هزینه‌های» موافقت‌نامه تجاری………………………………………………………………………………
110
3-23- سودمندی تجارت آزاد با همسایگان و در منطقه…………………………………………………………..
111
3-24- منافع سیاسی- امنیتی تجارت آزاد با همسایگان…………………………………………………………….
113
3-25- روش های پژوهش در علوم رفتاری ………………………………………………………………………….
114
3-25-1 – دسته بندی روش های تحقیق بر اساس هدف…………………………………………………………
114
3-25-1-1- تحقیق بنیادی…………………………………………………………………………………………………..
114
3-25-1-2- تحقیق كاربردی………………………………………………………………………………………………..
114
3-26- دسته بندی روش های تحقیق بر اساس نحوه گردآوری داده ها………………………………………
114
3-26-1 – تحقیق توصیفی یا غیر آزمایشی…………………………………………………………………………….
115
3-26-2- تحقیق پیمایشی (Survey Research)……………………………………………………………………..
115
3-26-2- 1- روش مقطعی (Cross Sectional)…………………………………………………………………….
115
3-26-2- 2- روش طولی (Longitudinal)……………………………………………………………………………
115
3-26-2- 3- روش دلفی (Delphi Technique)…………………………………………………………………….
115
3-27- تحقیق همبستگی (Correlational Research)……………………………………………………………..
115
3-27-1- همبستگی دو متغیری…………………………………………………………………………………………….
116
3-27-2- تحلیل رگرسیون…………………………………………………………………………………………………..
116
3-27-3- تحلیل کوواریانس…………………………………………………………………………………………………
116
3-28- تحقیق پس رویدادی (Ex-Post Facto)……………………………………………………………………
116
3-29- تحقیق آزمایشی………………………………………………………………………………………………………..
116
3-30- روش تحقیق……………………………………………………………………………………………………………
117
3-31- متغیرهای تحقیق………………………………………………………………………………………………………    

3-31-1- متغیر مستقل………………………………………………………………………………………………………..

3-31-2-متغیروابسته…………………………………………………………………………………………………………..

فصل چهارم:یافته های تحقیق
  117 

  117

  117
4-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………….
120
4-2- تجارب همگرایی……………………………………………………………………………………………………….
124
4-2-1-همگرایی در اروپای غربی…………………………………………………………………………………………
124
4-2-2- همگرایی در آسیای جنوب شرقی……………………………………………………………………………..
125
4-3- اهمیت جغرافیای ایران در منطقه غرب آسیا……………………………………………………………………
125
4-4- ایران پل منطقه ای………………………………………………………………………………………………………
126
4-5- ایران منطقه ای در گذر زمان………………………………………………………………………………………..
128
4-6- غرب آسیا و نقش جغرافیایی ایران در منطقه………………………………………………………………….
129
4-7- جایگاه استراتژیك و ژئواكونومیك ایران………………………………………………………………………..
133
4-7-1- موقعیت ژئوپلیتیک ایران در منطقه غرب آسیا و جهان بعد از 11 سپتامبر ………………………
136
4-8- دلایل اهمیت ژئواستراتژیک ایران در قرن 21 (هارتلند انرژی)………………………………………….
141
4-9- نظریه بیضی استراتژیک جفری کمپ…………………………………………………………………………….
143
4-10- هلال خصیب…………………………………………………………………………………………………………..
144
4-11- اهمیت ژئوکالچر ایران………………………………………………………………………………………………
144
4-12-تحلیل وضعیت جهان اسلام………………………………………………………………………………………..
145
4-12-1-ریملند شیعی و نقش جمهوری اسلامی ایران در تمدن اسلامی……………………………………
145
4-13- بیداری اسلامی، و تغییر ژئوپلیتیک منطقه…………………………………………………………………….
147
4-13-1- سقوط صدام………………………………………………………………………………………………………..
147
4-13-2- جنگ سی و سه روزه……………………………………………………………………………………………
147
4-13-3- انقلاب در کشورهای عربی……………………………………………………………………………………
148
4-13-4- سناریوهای مربوط به “میدان نبرد تمدنی”……………………………………………………………….
149
4-14- سناریوی “ایران به مثابه قدرت مسلط منطقه ای”(ژئوکالچر)………………………………………….
150
4-15- اكو (ECO)……………………………………………………………………………………………………………..
150
4-16-زمینه‌های همگرایی اقتصادی در اكو……………………………………………………………………………..
151
4-16-1- مشابهت نظامهای اقتصادی…………………………………………………………………………………….
151
4-16-2- مكمّل بودن اقتصاد کشورهای منطقه اكو………………………………………………………………….
152
4-16-3- الگوی تجارت خارجی كشورها……………………………………………………………………………..
152
4-17- بازار مشترك اسلامی خاورمیانه………………………………………………………………………………….
154
4-17-1- زمینه ها………………………………………………………………………………………………………………
154
4-17-1-1- منابع و ذخایر…………………………………………………………………………………………………..
154
4-17-1-2-بازار منطقه ای خاورمیانه و آسیای مركزی…………………………………………………………….
154
4-17-1-3- راههای ارتباطی و حمل و نقل…………………………………………………………………………..
154
4-17-2- مراحل تشكیل بازار مشترك اسلامی در خاورمیانه…………………………………………………….
154
4-17-3- مزایای ایجاد بازار مشترك اسلامی در غرب آسیا………………………………………………………
154
4-18- بررسی موقعیت و چالش ها ی ژئوپلتیک درایران و غرب آسیا……………………………………….
155
4-19- موانع  همگرایى جمهوری اسلامی ایران در غرب آسیا و جهان اسلام……………………………..
161
 4-19-1- استبداد داخلى…………………………………………………………………………………………………….
161
4-20- اختلافات سیاسى……………………………………………………………………………………………………..
162
4-21- ملى‌گرایی افراطی……………………………………………………………………………………………………..
163
4-22- رقابت‌ به‌جای همکاری……………………………………………………………………………………………..
164
4-23- بى‌ثباتى سیاسى………………………………………………………………………………………………………..
165
4-24- استعمار خارجی……………………………………………………………………………………………………….
166
4-25- صهیونیسم……………………………………………………………………………………………………………….
167
فصل پنجم:تجزیه و تحلیل،ارزیابی فرضیه و نتیجه گیری
 
5-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………….
169
5-2- ارزیابی فرضیه تحقیق………………………………………………………………………………………………….
170
5-2-1- ارزیابی فرضیه اول………………………………………………………………………………………………….
170
5-2-2- ارزیابی فرضیه دوم…………………………………………………………………………………………………
171
5-3- نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………………….
173
5-4- پیشنهادات…………………………………………………………………………………………………………………
175
5-4-1- پیشنهادات نظری…………………………………………………………………………………………………….
175
5-4-2- پیشنهادات کاربردی………………………………………………………………………………………………..
179
5-5- مقایسه دو تحقیق……………………………………………………………………………………………………….
179
منابع وماخذ
 
منابع فارسی………………………………………………………………………………………………………………………..
182
منابع انگلیسی……………………………………………………………………………………………………………………..
185
منابع اینترنتی……………………………………………………………………………………………………………………….
188
چکیده انگلیسی (Absract) ……………………………………………………………………………………………….
189
 

 
 
فهرست جداول
 
عنوان
صفحه
 
3-1- نتایج سرشماری جمعیت1390…………………………………………………………………………………..
89
 
3 -2- شاخصهای جمعیتی سال 1390…………………………………………………………………………………
90
 
3-3- ترکیب زبانی مردم ایران2008……………………………………………………………………………………
92
 
3-4- ترکیب زبانی مردم ایران2006……………………………………………………………………………………
93
 
3-5- جمعیت استانهای ایران بر پایه سرشماری سال‌های ۱۳۸۵‏، برآورد سال ۱۳۸۹‏و ۱۳۹۰ خورشید…….
94
 
 
 
 
 
 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست نمودارها
عنوان
صفحه
2-1 – سهم جمعیتی هر یک از مناطق جغرافیایی دنیا از کل جمعیت دنیا………………………………….
57
3-1- تولیدات نفتی جهان…………………………………………………………………………………………………..
70
3-2- منابع تامین کننده انرژی جهان…………………………………………………………………………………….
70
3-3- الگوی مصرف انرژی های اولیه در مناطق مختلف…………………………………………………………
71
 

 

فهرست تصاویر
عنوان
صفحه
2 – 1 – فرآیندهای همگرایی وواگرایی………………………………………………………………………………….
34
3-1- نقشه سیاسی جمهوری اسلامی ایران ……………………………………………………………………………
61
3 – 2 – نقشه سیاسی آسیا……………………………………………………………………………………………………
62
3-3- نقشه سیاسی جهان……………………………………………………………………………………………………..
63
3-4- نقشه کشورهای غرب آسیا…………………………………………………………………………………………..
64
3 -5- نقشه جغرافیای طبیعی ایران و غرب آسیا……………………………………………………………………..
67
3-6-  مسیرهای اصلی حمل و نقل  دریایی و زمین………………………………………………………………..
69
3-7- نقشه رودخانه های منطقه…………………………………………………………………………………………….
72
3-8 – محل سکونت اعراب  در منطقه غرب آسیا……………………………………………………………………
99
3-9- محل سکونت فارس ها در منطقه غرب آسیا………………………………………………………………….
100
3-10- محل سکونت ترک زبانها در منطقه غرب آسیا……………………………………………………………..
100
3-11- محل سکونت کردها در منطقه غرب آسیا…………………………………………………………………….
101
 
 
 
 
 
 

 

 

فهرست عکسها
عنوان
صفحه
3-1- جاده پایانه رازی خوی – ایران – ترکیه………………………………………………………………………
98
 

 

چکیده:

اساس منطقه گرایی بر این مبنا استوار است که نیل به یک وحدت جهانی در شرایط کنونی مشکل  به نظر می رسد و باید با عوامل پیوند دهنده منطقه ای زمینه حصول به آرمان جهانی شدن را فراهم ساخت .جهان گرایان که با این دیدگاه به قضیه منطقه گرایی توجه کرده اند، به این امید دل بسته اندکه پیوندهای منطقه ای که محصول نیاز طبیعی و جغرافیایی باشد می تواند در مراحل تکامل، به یک نظام جهانی بینجامد.مشترکات جغرافیایی، سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی این امکان را به دولت های واقع در یک منطقه جغرافیایی می دهد که از امکانات خود با همکاری مشترک بهره برده و ضمن تامین کمبودهای یکدیگر در زمینه های مختلف به سرما یه گذاری و تولید مشترک  بپردازند.

در این فضای نوین،کشور ما نیز در یکی ازحساس ترین موقعیت های ژئوپلتیک جهان قرار گرفته ،به گونه ای که مناطق ژئوپلتیکی فعالی با کارکرد های گسترده و پرشمار گرداگرد آن را فراگرفته و آن را به صورت کانون جاذبه دیپلماسی منطقه ای وجهانی در آورده است.این موقعیت نه تنها باعث تاثیرگذاری ایران بر فرایند تحولات منطقه ای می شودبلکه کارکرد مناطق پیرامونی نیز می تواند مسائل ایران را زیر سایه خود قرار دهد.این پژوهش به بررسی موقعیت جغرافیایی  ایران و توان  نقش آفرینی منطقه ای ایران در غرب آسیا می پردازد همچنین تاثیر منابع انرژی  و ویژ گی ژئو کالچرایران بر نقش آفرینی ایران نسبت به سایر کشورهای منطقه بر منطقه گرایی  درغرب آسیا می پردازد.این پایان نامه در پنج فصل در پی پاسخ به این سؤال که ژئوپلیتیک چگونه بر نقش آفرینی منطقه ای جمهوری اسلامی ایران در مقیایسه با سایر کشورها در منطقه ی غرب آسیا مؤثراست که مفاهیم آن در فصول پنجگانه به صورت کلیات تحقیق و ادبیات تحقیق و مواد و روش ها و یافته های آن ارائه گردیده که در نهایت تجزیه و تحلیل و ارزیابی فرضیه ها در فصل پنج نیز تهیه شده است.روش تحقیق حاضر توصیفی – تحلیلی می باشد وگرد آوری اطلاعات از منابع کتابخانه ای و سایت های اینترنتی استفاده شده است روش تحقیق ژئوپلتیک با استفاده از داده های جغرافیایی و سیاسی در این تحقیق مورد استفاده قرار می گیرد. مهمترین نتایج تحقیق عبارتند از:  با توجه به مؤلفه های اثربخش ایران در زمینه انرژی و ژئوکالچر، ایران می تواند نقش موثری در منطقه گرایی غرب آسیا ایفا کند و همجنین تاثیر رشد و توسعه منطقه گرایی و اثرات آن بر رشد موقعیت اقتصاد در ایران به خوبی نمایان شده است و بابرقراری صلح و ثبات در منطقه از راه منطقه گرایی واتحاد منطقه ای و  کاهش  کشمکش بین دولت ها و بهر مندی از توانمندی های اثربخش ایران برای تقویت منطقه گرایی گام های مؤثری را برداشت.

کلمات کلیدی: منطقه گرایی ،جمهوری اسلامی ایران،غرب آسیا،عوامل ژئوپولیتیک

 

 

 

  

فصل اول

 

کلیات تحقیق
 

                  

 

 

 

 

 

 

 

1-1- مقدمه

در دو دهه اخیر منطقه گرایی به یکی از اصلی ترین موضوعات خاص رشته های علوم اجتماعی،سیاست مقایسه ای،اقتصاد بین الملل،روابط بین الملل و اقتصاد سیاسی بین المللی تبدیل شده است. در تعریف مفهوم منطقه گرایی در میان پژوهشگران حوزه های مطالعات منطقه ای و روابط بین الملل اتفاق نظر وجود ندارد.در بیشتر موارد همگرایی در سیاست بین الملل با منطقه گرایی یکسان  بر آورد می شود.شاید یکی از دلایل این مساله آن باشد که همگرایی بسیار ملموس تر و عینی تر در سطح منطقه ملاحظه می شود در رویکردی دیگر منطقه گرایی گاه با فرا ملی گرایی یا گرایش های بین حکومتی یکسان شناخته می شود،که به گسترش چشمگیر همکاری های اقتصادی وسیاسی میان دولت ها وسایر کنشگران در مناطق جغرافیایی خاص اشاره دارد.عوامل موثر در تحلیل منطقه گرایی بسیار گسترده اند ودر بیشتر موارد منطقه گرایی بر حسب درجه انسجام اجتماعی(زبان،قومیت،نژاد،فرهنگ،مذهب،تاریخ و آگاهی از میراث مشترک)،همگرایی اقتصادی(الگوها و رژیم های تجاری و هم تکمیلی اقتصادی)،یکپارچگی سیاسی(نوع رژیم،ایدئولوژی و زمینه های فرهنگی مشترک) و انسجام سازمانی (وجود نهادهای رسمی منطقه ای)تجزیه و تحلیل می شود.در اصل منطقه به صورت ترکیبی از عواملی مانند نزدیکی جغرافیایی،درجه بالای ارتباطات،چارچوب های نهادی و هویت های فرهنگی مشترک تعریف می شود.با توجه به اینکه مناطق پویایی خاص دارند،ضروری است همکاری های منطقه ای بر اساس رشد تعامل های اقتصادی،سیاسی،اجتماعی وهویتی،میزان جریان های تجاری،ویژگی ها،ارزشها و تجارب مشترک مورد توجه قرار گیرد(الهه کولایی،2:1389)

 از زمان پایان یافتن جنگ سرد، بازگشت منطقه گرایی در تمام جهان مشهود شده است. توافقات تجاری منطقه ای نیز از جهت تعداد و نیزاز جهت برجستگی، به گونه قابل توجه رشد و افزایش داشته است. تنها از تاریخ ژوئیه سال 2007، به بعد تعداد 380 توافقات تجاری منطقه ای به اطلاع سازمان تجارت جهانی رسیده است.از این مجموعه 205 توافق در همان تاریخ در حال اجرا بود. فرایند منطقه گرایی، غیر قابل تغییر به نظر میرسد و با انتقاداتی که صرفا یک موج به نظر میرسد کنار گذاشته نخواهد شد. با این وجود چنین گرایشی مسایل اختلاف برانگیز را  از قبیل اینکه آیا منطقه گرایی مانع  فرایند جهانی شدن است یا سکوی پرتاب برای آن محسوب میشود، به وجود آورده است.تعدادی پروژه های منطقه گرا را به عنوان مانع جهانی شدن اقتصادی می بینند- دیگران آن را به عنوان مسیری به سوی چند جانبه گرایی در نظر میگیرند. آقای هیتن استدلال میکند که منطقه گرایی جدید را نمی توان به سادگی «سکوی پرتاب» در این فرایند طولی در نظر گرفت، اما این ضرورتا به این معنا نیست که منطقه گرایی جلو جهانی شدن مانع  ایجاد می کند. (الهه کولایی،6:1389)

1-2- بیان مسئله

پس از پایان جنگ سرد فکر منطقه گرایی در جهان مشهود می باشد چون یکی از راه های حل بحران های موجود در جهان استفاده از الگوی منطقه گرایی می باشد که وجود منافع مشترک احساس تهدید و دشمن مشترک، وجود زمینه های عینی مشترک نظیر فرهنگ ، امنیت ، سیاست های اقتصادی و رژیم سیاسی و استفاده بیشتر از توان موجود در منطقه و افزایش قدرت و جایگاه در عرصه جهانی که با استفاده از اتحاد و ائتلاف بین چند کشور در منطقه صورت میگیرد خود می تواند عاملی در تشدید فکر منطقه گرایی باشد.

امروزه شتاب و عجله به سوی منطقه گرایی و افزایش توافقات تجارت منطقه ای خود نشانگر میزان این اشتیاق می باشد در این راستا از اتحادیه اروپا می توان یکی از پیشگامان نام برد بطوریکه تشکیل اتحادیه اروپا که ما حصل منطقه گرایی می باشد آن هم بین کشورهایی که ( بعضاً اصلاً همدیگر را قبول نداشته ) نتیجه تصمیمات عاقلانه ای بود که توسط دولتمردان این کشور ها صورت گرفت.

با توجه به پیشینه موجود در زمینه منطقه گرایی اصولاً هر قدر انسجام اجتماعی ( زبان ، قومیت ، فرهنگ ، مذهب ، تاریخ ، آگاهی از میراث گذشته ) و انسجام اقتصادی و یک پارچگی سیاسی تو ام با انسجام سازمانی بیشتر باشد روند منطقه گرایی سریعتر و موثر تر خواهد شد و از طرف دیگر از آنجایی که منطقه عبارتست از گروهی از کشور ها و دولت های مجاور هم که از نظر جغرافیایی معمولا دارای موسسات سیاسی و اقتصادی مشترک باشند لذا منطقه گرایی به دلیل موقعیت جغرافیایی و طبیعی شان به راحتی شکل    می گیرد . بنابراین تلاش برای ایجاد منطقه گرایی باید بین کشورهایی صورت گیرد که این ویژگی را دارند.

منطقه گرایی بر خلاف جهانی سازی خواست و فرایند ارادی می باشد که دولت ها با شناخت ظرفیت های خود و طرف مقابل با ملاحظه نیازها و وابستگی متقابل اقدام به همکاری مشترک در راستای تامین منافع مشترک انجام می دهند با نگرش اجمالی به روند تاریخی منطقه گرایی به راحتی میتوان دید که در روش سنتی کنش گران و نیروهای عملیاتی صرفا در تمایلات دولتی خلاصه می شد ولی در نوع نوین منطقه گرایی کنش گران و نیروهای غیر دولتی نیز در برگرفته می شوند که نسبت به نوع کلاسیک جامع تر و بارزتر است زیرا به رشد یک پارچگی اجتماعی در محدوده یک منطقه و تعاملات اجتماعی بیشتر منتهی می گردد.

روند منطقه ای شدن خود مسلزم تغییر وضعیت ناهمگونی به وضعیت همگونی با توجه به ابعاد مختلف نظیر اقتصاد ، امنیت ، سیاست و فرهنگ و رژیم سیاسی موجود می باشد لذا کشور ها تلاش میکنند تا موجودیت و هویت نوینی را خلق کنند و هر کشور از هویت و منافع خود در ارتباط با همبستگی و مشارکت با سایر مجموعه ها دفاع کند و از بعد اخلاق گرایی هنجاری از نظر سیاست منطقه گرایی کشورها در تعامل با یکدیگر ضمن خلق هویت جدید مبتنی بر قالب های ادراکی و رفتاری و هنجارهای مشترک تلاش به ساختار اقتصادی براساس شرایط هم تکمیلی در اولویت کاری قرار می گیرد و در نتیجه زمینه برای شکل گیری و سازمان دهی مجموعه جدید فراهم خواهد شد.مجموعه ای که می تواند تولید اقتصادی را ارتقا دهد و زمینه همکاری اجتماعی را بیش از پیش فراهم آوردو ابزار آلات اقتصادی جایگزین اهداف نظامی شود و ماهیت ژئواکونومی به وجود آمده به خودی خود وسیله  اصلی برای تثبیت قدرت و شخصیت وجودی شان در صحنه بین المللی گردد و از طرفی هم در گذشته کسب قدرت با استفاده از عامل نظامی و در راستای آن کشور گشایی بود اما در جهان امروز عامل اقتصادی تجارت جهانی و بازار رقابت جایگزین آن شده است لذا برای افزایش توان اقتصادی و بالا بردن قدرت در سطح بین المللی باید به منطقه گرایی روی آورد . وحدتی که در سایه چنین اتحادی به وجود می آید خود یک نوع وحدت آرمانی بوده که بیشتر از طریق احساس نیاز و همکاری متقابل با رغبت و اراده عقل و تدوین به سوی آن کشیده   می شویم . اینک این سوال مطرح می شود : اگر کشورهای اروپایی با آن همه اختلاف سلیقه و داشتن کینه و دشمنی ها بعد از جنگ ها توانسنه اند اتحادیه ایی را تشکیل بدهند که روز به روز بر دامنه اتحاد و یکپارچگی شان بیفزاید ، آیاکشور های منطقه غرب آسیا که به دلایل مسلمان بودن اکثریت آنها و برخورداری از قیودات اخلاقی خصومتی تا آن حد را ندارند، امکان ره یابی به چنین اتحاد منطقه ای را تجربه نخواهند کرد؟ با توجه به تفاوت هایی که در بین کشورها در زمینه های مختلف وجود دارد به نظر می رسد که در عصر ارتباطات وسیعتر و سریعتر نیاز کشورها به همدیگر جهت تکمیل نواقصات خود و ایجاد زمینه داد و ستد بیشتر شده است. اینک این موضوع مطرح می شود از آنجایی که در ژئوپلتیک جهان علاوه بر عوامل طبیعی و انسانی و اقتصادی و امنیتی مسائل ایدئولوژیک نیز می توانند برای یک منطقه و منطقه گرایی مؤثر باشند. روند منطقه گرایی در غرب آسیا از چه روندی باید تبعیت کند. که در این زمینه می توان گفت ایران زیرساخت های لازم منطقه گرایی را در یک میدان کاربردی دارد که نه تنها متضمن منافع ملی خود بلکه منطقه و در نتیجه اقتدار و ارتقاء جایگاه بین المللی را در بر خواهد داشت. زیرا مؤلفه های ژئوپلتیک تأثیرگذار بر نقش آفرینی منطقه گرایی در غرب آسیا را در حد مطلوبی داشته و تمرکز بر منطقه گرایی و گسترش تعاملات در قالب اتحادیه ها و ائتلاف های سیاسی امنیتی، فرهنگی و اقتصادی با ملت ها و دولت های منطقه نه تنها فرصت هایی را برای ایفای نقش و نفوذ ایران در منطقه را فراهم می کند بلکه از خطرات احتمالی امنیتی در آینده نیز پیشگیری بعمل خواهد آورد که سرانجام قدرت بازیگری ایران در سطح روابط با قدرت های بزرگ افزایش خواهد یافت. که از این عوامل تأثیرگذار می توان از موقعیت جغرافیای ایران در غرب آسیا  ژئوکالچر و ژئواکونومی و توانمندی منابع انرژی و موقعیت هیرو پولیتیک و مذهب (بخصوص شیعه) و زبان نام برد. که از نظر موقعیت جغرافیای طبیعی، سرزمین ایران از شمال به دریای خزر و آسیای مرکزی و قفقاز به عنوان دو منطقه تأثیرگذار و مهم هم مرز است و از جنوب نیز ایران به خلیج فارس و تنگه هرمز و اشراف بر آبهای گرم و آزاد خلیج فارس و اقیانوس هند نیز احاطه دارد که مناطق مذکور به دلیل حساسیت بین المللی ویژگی خاصی را به موقعیت ایران داده است. شکل کوه های مرتفع زاگرس و البرز ذخائر عظیم نفتی و گاز، موقعیت ترانزینی ایران، که نزدیک ترین راه منطقه غرب آسیا و جنوب شرق آسیا به اروپا و شمال آفریقا می باشد و علاوه بر آن وسعت ایران  در مقایسه با کشورهای منطقه  و قرار گرفتن ایران بین دو منطقه عظیم جمعیتی شرق و غرب که ایران را در طول حیاتش به یک معبر تجارتی و سیاحتی بین ساکنین دو بخش آسیای مرکزی و شرق از یک طرف و آسیای غربی و اروپا از طرف دیگر تبدیل کرده است.

این موقعیت خاص باعث شده که ایران از تمدن های بزرگ چین و هند و مدنیت های بین النهرینی، مصر و یونان و رم نیز بی نصیب نماند و از نظر ژئوکالچر (ژئوپلتیک فرهنگی) نیز به دلیل همگونی فرهنگی اعم از زبان و مذهب با کشورهای همجوار مستقر در چهار سوی خود از جایگاه ویژه ای برخوردار باشند بسیاری از کشورهای مستقل امروزی نظیر عراق، افغانستان بخشی از قفقاز جنوبی و آسیای میانه جزئی از ایران بودند و تاریخ مشترک آنها به عنوان نقطه اتصالی نسل های بشری می تواند در همگرایی نوین مؤثر باشد. شایان ذکر است است از آنجاییکه ایران به دلیل قرار گرفتن در مرکز چند منطقه غنی منابع طبیعی نظیر دریای خزر منطقه آسیای مرکزی از اهمیت خاص ژئواکونومی نیز برخوردار است که از این اهرم در راستای سیاست منطقه گرایی می تواند بیشترین بهره را ببرد و همچنین می تواند از منابع نفتی و فرآورده های آن که مبنای توسعه صنعتی کشورهای قدرتمند و صنعتی جهانی می باشد نام برد که یکی از محورهای اصل بحث ژئواکونومی می باشد و بجز موارد گفته شده مسائلی نظیر جایگاه هیدرولوژیک (نقش آب) که می توان گفت اگرچه ایران جز مناطق کم بارش نسبت به جهان می باشد. اما نسبت به کشورهای حوزه خاورمیانه از جایگاه مطلوبی بهره مند است و به همراه این مزیت از نقطه نظر جمعیتی ایران در بین کشورهای آسیای مرکزیو غرب آسیا و قفقاز و خلیج فارس بیشترین جمعیت را دارد. که خود می تواند مبنای خوبی برای همکاری و منطقه گرایی در غرب آسیا به حساب آید. که در این پایان نامه عوامل ژئوپلتیک به عنوان متغیر ثابت و منطقه گرایی به عنوان متغیری وابسته در محدوده منطقه  در غرب آسیا مورد تأکید قرار می‎گیرد. (پیشگاهی فرد،32:1382)

1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق

ماهیت نظام بین الملل در دنیای امروز به گونه­ای است که به همان اندازه که دامنه­های نقش و نفوذ و منافع ملی قدرت ها در دنیا افزایش می یابد به همان اندازه نیز ضرورت گسترش تعامل و همکاری و نیاز به ائتلاف ها و تمرکز بر منطقه گرایی نیز گسترش می یابد. به عنوان نمونه حضور آمریکا درمناطق مختلف جهان زمانی اتفاق افتاد که منافع آمریکا بعد از جنگ جهانی دوم به عنوان یک ابرقدرت در مناطق مختلف جهان گسترش یافت و به تبع نیاز به شناخت ملت­ها و ائتلاف با دولت­های جهان در مناطق مختلف یک امر اجتناب ناپذیر گردید. درسال 2009 نیز همزمان با شکست استراتژی بوش در ایجاد یک دنیای تک قطبی به رهبری آمریکا، دولت اوباما استراتژی جدید آمریکا را مبتنی بر ایجاد همکاری و ائتلا ف با دولت ها و ملت ها­ی دوست و رقیب برای حل مسائل جهانی و منطقه­ای و به عبارت دیگر تمرکز بر نوعی منطقه گرایی قرار داده است.

ایران نیز به دلیل ژئوپلتیک حساس خود از جمله قرارگرفتن در بین بحران­های منطقه­ای عراق و افغانستان و همچنین ماهیت مسایل سیاسی – امنیتی که با آن­ها روبرو است، از جمله برنامه هسته­ای، به نوعی با مسایل نظام امنیت بین الملل درارتباط مستقیم است. گسترش نقش و دامنه­های منافع سیاسی- امنیتی و اقتصادی ایران درسطح منطقه­ای و جهانی با نیاز به تعامل و شناخت بیشتر از مناطق مختلف جهان به خصوص منطقه خاورمیانه و غرب آسیا افزایش یافته است. حضور فعال ایران درمناطق مختلف جهان تا جایی­ که با اهداف اقتصادی و سیاسی – امنیتی و استراتژیک ایران هماهنگ باشد به نفع یک قدرت درحال رشد مانند ایران است. منطق روابط بین الملل در دنیا­ی امروز به گونه­ای است که وجود تعامل، ائتلاف و اتحاد را یک امر ضروری می سازد. دستیابی به چنین امری بدون یک سیاست خارجی فعال امکان پذیر نیست. از آنجا که مسایل ایران با مسایل جهانی در ارتباط هستند، تقویت منطقه گرایی و افزایش دامنه های نقش و نفوذ ایران می تواند درخدمت اهداف توسعه­ای و رفع تهدیدات امنیتی  و رشد اقتصادی کشور قرارگیرد.

1-4-سؤ ال تحقیق

ژئو پلیتیک چگونه بر نقش آفرینی منطقه ای جمهوری اسلامی ایران موثراست ؟

1-5- فرضیات تحقیق

تحقیق پیش رو دارای دو  فرضیه می باشد:

1- موقعیت جغرافیایی  ایران می تواند بر نقش آفرینی منطقه ای ایران در غرب آسیا موثر باشد.

2- منابع انرژی و ویژ گی ژئو کالچرمی تواند بر نقش آفرینی ایران نسبت به سایر کشورهای منطقه در منطقه گرایی غرب آسیا مؤثر باشد.

1-6 – اهداف تحقیق

اهداف تحقیق بصورت زیر می باشد

تبیین و شناخت مؤلفه های اثربخش ایران در زمینه انرژی و ژئوکالچر بر نقش آفرینی منطقه گرایی ایران
تحلیل توانمندی های ایران بر نقش آفرینی منطقه گرایی ایران
-بررسی محدوده واقعی نفوذ جمهوری اسلامی ایران در غرب آسیا
نشان دادن اینکه برقراری صلح و ثبات در منطقه از راه منطقه گرایی واتحاد منطقه ای و کاهش کشمکش بین دولت ها صورت می گیرد  و توانمندی های اثربخش ایران برای تقویت این منطقه گرایی می تواند نقش مؤثری داشته باشد.
تحلیل رشد و توسعه منطقه گرایی و اثرات آن بر رشد موقعیت اقتصاد در ایران . 
1-7- قلمرو تحقیق

1-7-1-قلمرو زمانی تحقیق  

قلمرو زمانی در این پایان نامه از سال1357الی 1394یعنی زمانی است که جمهوری اسلامی ایران ظاهر می شود وتا امروز که نقش یک قدرت منطقه ای را بازی می کند.

 

 

1-7-2- قلمرو مکانی تحقیق                                                                                                                                                           

قلمرومکانی تحقیق حاضرغرب آسیا یا جنوب غربی آسیا منطقه‌ای در آسیا است که با جنوب خاور اروپا و شمال خاور آفریقا همسایه است. ایران هم به لحاظ این تقسیمات در غرب آسیا واقع شده است.

غرب آسیا شامل کشورهای ایران،ارمنستان،جمهوری آذربایجان،بحرین،قبرس،گرجستان،عراق، اردن،کویت،لبنان،عمان،فلسطین،قطر،عربستان سعودی،سوریه،ترکیه،امارات متحده عربی،یمن می باشد.از نظر محدوده زمانی دو دهه اخیر می باشد.

1-7-3- قلمرو مو ضوعی تحقیق

این تحقیق مقایسه تطبیقی تاثیر گذاری مولفه های ژئوپولیتیک بر منطقه گرایی جمهوری اسلامی

ایران را مورد مطالعه قرار میدهد.

1-8- پیشینه ی تحقیق

1-در سال 1380،دکتر عزت الله عزتی در کتاب ژئوپلتیک در قرن بیست و یکم ژئوپلتیک را تکیه گاه واقعیت ها دانسته و از طرفی هم برای ورود به صحنه سیاسی بین المللی اتکاء به قدرتی را که دارای منبع و منشأ جغرافیایی یعنی در حقیقت حیطه ژئوپلتیکی باشد را ضروری قلمداد نموده است.  واز موقعییت جغرافیایی وانسان بعنوان دو عامل  مهم ثابت ومتغیردرژئو پلیتیک ودو قطب اصلی اشاره نموده است

2- در سال 1385،دکتر عمران علیزاده در پایان نامه دوره کارشناسی ارشد خود از عوامل ژئوپلتیک تأثیرگذار بر همگرایی های منطقه ای اشاره نموده که در آن محوریت جمهوری اسلامی ایران را با بیان مشترکاتی نظیر قومیت، زبان و خط، دین و مذهب و فرهنگ و تاریخ میراث مشترک مورد تأکید قرار داده و این تشابهات را موجب تقویت در همگرایی برای منطقه گرایی را متذکر شده اند .

3-در سال 81،دکتر محمدرضا حافظ نیا در کتاب جغرافیای سیاسی ایران اشاره به موقعییت خاص ایران نموده است  و اظهار داشته که  این موقعییت مسیر ارتباط تمد نها واقوام مختلف در حد فاصل مناطق  جغرافیایی بوده و همین ویژگی برقراری ارتباط با ایران را اجتناب ناپذیر تلقی نموده است و علاوه بر آن میتوان به  کتاب ایران منطقه ای» تألیف دکتر محسن رضایی که در مورد چگونگی قدرت منطقه ای ایران در جنوب آسیای غربی اشاره نمود و همچنین کتاب «افقهای جدید در جغرافیا» که توسط دکتر محمدرضا حافظ نیا و مراد کاویانی راد نگاشته شده و به مسئله منطقه گرایی و سازمان های منطقه ای پرداخته شده است اشاره نمود.

4-کیهان برزگر ، 15 بهمن 88،در مقاله ای تحت عنوان منطقه گرایی در سیاست خارجی ایران به بررسی اهمیت منطقه گرایی در سیاست خارجی ایران در خاورمیانه  پرداخته واین عقیده را داشته که تغییر و تحولات سیاسی،امنیتی و ژئوپلتیک در سطح خاورمیانه بعد از حوادث 11 سپتامبر ،جایگاه منطقه گرایی را در سیاست خارجی ایران تقویت کرده است و نویسنده نتیجه می گیرد که جمهوری اسلامی ایران باید با باز تعریف مولفه های قدرت ملی خود در سطح منطقه ای ،به حل معضلات استراتژیک سیاسی-امنیتی با قدرت های فرا منطقه ای از جمله آمریکا بپردازد واز آن طریق تثبیت فرصتهای اقتصادی و توسعه پایدار را به جریان بیاندازد.

5-الهه کولایی و بهاره سازمند در مقاله ای تحت عنوان زمینه های درون نظری و برون نظری تحول  در نظریه های منطقه گرایی به بررسی وتعریف مفهوم منطقه گرایی پرداخته و بیان کرده که همگرایی در سیاست بین الملل با منطقه گرایییکسان بر آورد شده و در رویکردی دیگر منطقه گرایی گاه فرا ملی گرایی یا گرایش های بین حکومتی برآورد می شود.که به گسترش چشمگیر همکاری های اقتصادی ،سیاسی در میان دولتها و سایر کنشگران در مناطق جغرافیایی خاص اشاره دارد.هدف اصلی اصلی نگارش مقاله فوق ،پاسخ به این سوال  و بیان نگاه جامع نظری به تحول در نظریه های منطقه گرایی است.

1-9- روش و ابزار گردآوری اطلاعات

روش گردآوری اطلاعات به شیوه مطالعات کتابخانه ای و اسنادی و تهیه گزارشات از طریق مراجعه به کتب و مجلات مرتبط می باشد و ابزار گردآوری با استفاده ازفیش برداری، سایت های اینترنتی و بانک های اطلاعاتی و همچنین استفاده از نقشه ها، نمودارها و جداول می باشد.

1-10- سازماندهی تحقیق

تحقیق حاضر در پنج فصل تهیه شده است که فصل اول آن به کلیات و چارچوب تحقیق می پردازد.در فصل دوم به مبانی نظری و بنیادی تحقیق حاضر و همچنین تاریخچه و تعاریف پایه اشاره دارد.در فصل سوم قلمروی جغرافیایی تحقیق مورد تحقیق و شناسایی قرار می گیرد.

در فصل چهارم این تحقیق به یافته های تحقیق  تخصیص یافته و در نهایت فصل پنجم به نتیجه گیری ،آزمون فرضیه و ارائه پیشنهاد وراهکار در زمینه موضوع تحقیق اختصاص  یافته است.

1-11- محدودیت های تحقیق

روش تحقیق …………………………………………………………………………………………………………… 11
ابزار تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………. 11
قلمرو تحقیق …………………………………………………………………………………………………………… 11
زمان تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………. 11
سوالات تحقیق ………………………………………………………………………………………………………… 12
مشکلات تحقیق ………………………………………………………………………………………………………. 13
فصل دوم : چهارچوب نظری تحقیق
کارکرد گرایی ……………………………………………………………………………………………………………. 14
تعریف فنکسیون یا کارکرد ……………………………………………………………………………………………… 15
مفهوم کارکرد …………………………………………………………………………………………………………… 16
اصول کارکردگرایی …………………………………………………………………………………………………….. 17
فصل سوم: معرفی کلی روستا
راهنمای مسافرین جهت سفر به روستای طولاب …………………………………………………………………. 20
معرفی شهرستان ایلام ……………………………………………………………………………………………….. 22
موقعیت جغرافیایی روستای طولاب ……………………………………………………………………………………. 24
علل پیدایش روستا …………………………………………………………………………………………………….. 25
موقعیت طبیعی روستا ………………………………………………………………………………………………….. 26
شرایط اقلیمی روستای طولاب ………………………………………………………………………………………… 27
حداکثر و حداقل دما ………………………………………………………………………………………………………. 27
عوارض مهم طبیعی روستای طولاب …………………………………………………………………………………… 27
جمعیت روستای طولاب …………………………………………………………………………………………………. 29
تاسیسات و خدمات روستای طولاب ……………………………………………………………………………………. 30
وجه تسمیه ……………………………………………………………………………………………………………….. 33
مذهب مردم روستای طولاب ……………………………………………………………………………………………. 33
زبان مردم روستای طولاب ………………………………………………………………………………………………. 33
وضعیت اشتغال مردم روستای طولاب ………………………………………………………………………………….. 34
ساخت قدرت در روستای طولاب ………………………………………………………………………………………… 37
فصل چهارم : یافته های تحقیق
اعتقادات و باورها هنگام زایمان در روستای طولاب …………………………………………………………………….. 38
اعتقادات و باورها در دوران حاملگی قبل از تولد کودک ………………………………………………………………… 39
بچه میری – سقط جنین …………………………………………………………………………………………………. 41
آیین روشن کردن چراغ …………………………………………………………………………………………………….. 44
زایمان و تولد کودک ………………………………………………………………………………………………………….. 45
ناف بریدن کودک ………………………………………………………………………………………………………………. 47
تغذیه و تابوهای غذای ……………………………………………………………………………………………………….. 50
رسم پخت آش هفتلان ……………………………………………………………………………………………………… 51
رسم پخت آش سرچلگانه ………………………………………………………………………………………………….. 52
لباس نوزاد در چهل روزگی ………………………………………………………………………………………………….. 53
اعتقادات و باورها مربوط چهل روز اول زندگی …………………………………………………………………………….. 54
دندان در آوردن کودک و پخت آش دامو …………………………………………………………………………………….. 57
سوراخ کردن گوش نوزاد دختر ………………………………………………………………………………………………. 59
از شیر گرفتن کودک …………………………………………………………………………………………………………. 60
مراسم ختنه به صورت سنتی ……………………………………………………………………………………………… 61
مدرسه و تحصیل کودکان در روستای طولاب …………………………………………………………………………….. 63
تحلیل کارکردی باورهای روستای طولاب …………………………………………………………………………………. 65
منابع و ماخذ…………………………………………………………………………………………………………………. 67
منابع پایان نامه ای………………………………………………………………………………………………………….. 68
فهرست مصاحبه شوندگان………………………………………………………………………………………………… 69
چکیده تحقیق:
در هر جامعه های باورها و اعتقادات و دانسته ها ریشه در تاریخ و گذشته آن جامعه دارند برای ظهور و پیدایش یک باور نمی توان تاریخ دقیقی تعیین نمود و مهم ترین مسئله شناخت باورها و جمع آوری و گرداوری آنها است که در این تحقیق با توجه به اینکه مطالعات مردم شناسی مطالعاتی ژرفانگر هستند بنابراین سعی شده تحقیق در مکان محدود و مشخص روستای طولاب انتخاب و بررسی شود. روش تحقیق به صورت مشاهده میدانی و مصاحبه با زنان و مردان روستای طولاب انجام گرفته و همزمان از مطالعه اسنادی و کتابخانه ای و استفاده از پایان نامه ها مورد توجه و استفاده قرار گرفته.
آنچه که در این پژوهش به آن تأکید شده بررسی باورها و اعتقادات و آداب و رسوم سنتی مردم روستای طولاب در مورد زایمان تا 7 سالگی کودک یعنی مرحله اول زندگی انسان است که در اثر زمان کم رنگ شده و در حال حاضر گرایش به شیوه های مدرن و صنعتی بیشتر شده بنابراین ضمن جمع آوری و بررسی باورها و اعتقادات مختلف روستای طولاب در مرحله اول زندگی انسان تأثیر آنها بر زندگی و کارکردهای فردی اجتماعی این باورها و اعتقادات نیز بررسی شده است.
مقدمه:
باورها و اعتقادات از دیدگاه مردم شناسی از اهمیت ویژه ای برخوردارند هر باور و آیین و سنتی که در یک جامعه وجود دارد در واقع در پاسخ به نیازهای مادی و معیشتی آن قوم و جامعه به وجود آمده اند.
مالینوفسکی انسان شناسی انگلیس شیوه درست مطالعه

 

فرهنگ و تمدن هر قوم را با در نظر گرفتن تمامی آن به عنوان یک مجموعه و مطالعه هر یک از عناصر آن دانسته مالینوفسکی می گوید هر عاملی در یک تمدن و فرهنگ دارای کارکردی است نسبت به کل مجموعه و کارکرد آن برآوردن نیازهای اساسی انسان است (فربد- محمد صادق – مبانی انسان 1380 ص124).
مطالعه در زمینه باورها و اعتقادات مختلف جز فرهنگ یک قوم محسوب می شوند و فرهنگ چکیده های تلاش انسان در روند تاریخ برای پاسخ به نیازهای مادی و معنوی است که از نسلی به نسل دیگر منتقل می شوند.
در این پژوهش سعی شده است باورها و اعتقادات مختلف مردم روستای طولاب را از زایمان تا 7 سالگی کودک مورد بررسی قرار دهیم بنابراین نخستین مرحله در این خصوص جمع آوری و گرداوری این باورها و اعتقادات است که در مرحله بعدی به صورت مطلوب و منطقی دسته بندی شوند.
تولید مثل وزاد و ولد و تولد نوزادان از قرنهای اولیه حیات بشر تا به امروز وجود داشته و آیین ها و مراسمات و باورها و اعتقادات مختلفی اجرا شده در این تحقیق که به بررسی باورها و اعتقادات و آداب و رسوم روستای طولاب از زایمان تا 7 سالگی کودک پرداخته شده در فصل اول این تحقیق کلیات تحقیق که شامل طرح مسأله ضرورت انتخاب موضوع اهداف کلی و جزیی تحقیق استفاده از روش مشاهده مشارکت آمیز مصاحبه و ابزار مختلف تحقیق دوربین عکاسی – مشاهده میدانی در قلمرو محدود و مشخص روستای طولاب به عنوان محدوده تحقیق ذکر شده سوالات و مشکلات تحقیق که پژوهشگر با آن مواجه بوده در این فصل ذکر شده.
در فصل دوم چهار چوب نظری تحقیق نظریات مختلف مکتب کارکرد گرایی بیان شده.
در فصل سوم به معرفی کل منطقه یعنی روستای طولاب از لحاظ موقعیت طبیعی جغرافیایی – جمعیت – زبان و مذهب و امکانات روستا مورد بررسی قرار گرفته و در این فصل ذکر شده.
در فصل چهارم یافته های تحقیق که شامل باورها و اعتقادات مختلف روستای طولاب از زایمان تا 7 سالگی کودک مورد مشاهده و ثبت و ظبط قرار گرفته و از طریق مصاحبه با اهالی روستای طولاب قسمتی از این باورها و اعتقادات را که در گوشه ذهن کهنسالان روستا در حال فراموش شدن بود ثبت کرده و کارکرد و تأثیر این باورها و اعتقادات بر زندگی اهالی روستای طولاب مورد بررسی قرار داده شده.
بیان مسئله
درباره باورها و اعتقادات و فرهنگ مناطق مختلف جغرافیایی ایران و جهان مطالب زیادی توسط نویسندگان و محققان نگاشته شده آنچه امروزه به عنوان باورها و اعتقادات، آیین ها و مراسمات مختلف مانند پلی مارا با گذشته ها و زندگی اجداد و پدرانمان آشنا می کند و شناخت این باورها و اعتقادات خصوصاً در اوایل زندگی و از به دنیا آمدن کودک تا بزرگ سالی و مرگ اهمیت دارد. علت به وجود آمدن بسیاری از باورها و اعتقادات ناشی از شیوه معیشت و محیط جغرافیایی مردم آن منطقه است باورها و اعتقادات و رسوم مردم را نباید خرافات محسوب کرد. زیرا هر یک از اعمال و رفتار و باورها و اعتقادات تحت تأثیر عوامل مختلف تلاشی در جهت رسیدن به آمال و آروزهای انسان رسیدن به آرامش روحی است. باورها و اعتقادات مختلف در جوامع گوناگون متفاوت هستند اما در عین حال نقش واحدی را بر عهده دارند که همان تأمین یا برآوردن نیازهای روانی و تسکین احساس ترس مردم در برابر خطرات ناشی از عوامل طبیعی است بسیاری از باورها و اعتقادات تحت تأثیر عوامل مختلف مانند تغییرات و تحول در محیط اجتماعی و زیستی است.
این باورها و اعتقادات که بسیاری از آنها در گوشه ای از ذهن پیران متروک مانده و آهسته دوام خود را از دست می دهند. در بسیاری از موارد برگرفته از محیط جغرافیایی و شیوه معیشت مردم می باشد پختن آش در چهلمین روز تولد کودک با حبوبات آن منطقه ناشی از تأثیرات شیوه معیشت و کشاورزی آنها است که باعث به وجود آمدن باورهای خاصی در این روستا شده که از لحاظ روانی به آنها امید و آرامش می دهد و بزرگ شدن کودک آنها را تضمین می کند.

عنوان:
اصلاح رفتار رزین اپوکسی با افزایش نرم­کننده و شتاب­دهنده
 
استاد راهنما:
دکتر غلامحسین ظهوری
 
دیماه 1393
 

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مطالب
عنوان                                                                    صفحه

چکیده 1

فصل اول: مقدمه.

1ـ1 مقدمه. 2

1ـ2 بیان مسأله. 2

1ـ3 ضرورت انجام تحقیق. 3

1ـ4 اهداف تحقیق. 3

1ـ5 فرضیه های تحقیق. 3

فصل دوم: مروری بر تحقیقات انجام شده

2ـ1 مقدمه. 4

2ـ2 رزین اپوکسی.. 4

2ـ3 تاریخچه. 5

2ـ4 ساخت رزین اپوکسی.. 5

2ـ5 سخت شدن. 6

2ـ5ـ1 فرایند پخت با آمین.. 7

2ـ5ـ2 فرایند پخت با انیدرید. 8

2ـ5ـ3 عوامل پخت فنولی.. 8

2ـ5ـ4 عوامل پخت گوگرددار. 9

2ـ6 شتاب­دهنده­ها 9

2ـ7 نرم­کننده­ها 10

2ـ8 خواص رزین­های اپوکسی.. 10

2ـ9 کاربرد رزین اپوکسی.. 11

فصل سوم :مواد و روش­ها

3ـ1 مقدمه. 12

3ـ 2 مواد. 12

3ـ3 روش کار. 12

3-3-1 مشاهدات.. 14

3ـ4 دستگاه­های مورد استفاده 14

3ـ4ـ1 گرماسنجی روبشی تفاضلی(DSC) 14

3ـ4ـ2  آنالیزگر حرارتی(TGA) 15

3ـ4ـ3 دستگاه اندازه گیری مدول فشاری.. 15

فصل چهارم: نتایج و بحث..

4ـ1 مقدمه. 16

4ـ1ـ1 اثر نرم­کننده بر دمای تبدیل شیشه­ای.. 16

4ـ1ـ2 اثر  نرم­کننده بردمای تخریب.. 18

4ـ1ـ3 درصد مواد فرار. 23

4ـ1ـ4 آزمون فرورفتگی سوزن. 25

4ـ1ـ5 اثر نرم­کننده بر مدول فشاری.. 25

4ـ1ـ6 مقاومت شیمیایی در حلال. 26

4ـ2ـ7 نفوذپذیری آب.. 28

فصل پنجم: نتیجه گیری.

5ـ1 مقدمه. 30

5ـ1ـ1 اثر دما 30

5ـ1ـ2 تأثیر نرم­کننده و اپوکسی­ها بر Tg 30

5ـ1ـ3 دمای تخریب.. 31

5ـ1ـ4 درصد ماده فرار. 31

5ـ1ـ5 تأثیر نرم­کننده بر مدول فشاری.. 31

5ـ1ـ6 نفوذپذیری نسبت به آب.. 31

5ـ1ـ7 مقاومت شیمیایی.. 31

5ـ1ـ8 میزان شتاب­دهنده 32

5ـ1ـ9 نوع رزین.. 32

5ـ2  توجیه رفتار انیدرید. 32

فهرست منابع. 33

منابع فارسی.. 33

فهرست منابع انگلیسی.. 34

پیوست الف… 37

چکیده انگلیسی.. 40

فهرست جدول­ها

عنوان                                                                          صفحه

جدول (3ـ1) مشخصات نمونه­های تهیه شده 13

جدول (4-2) نتایج دمای تبدیل شیشه­ای نمونه­های مورد آزمایش… 17

جدول (4-3) دمای تخریب نمونه­های مورد آزمایش… 19

جدول (4-4) درصد ماده فرار نمونه­های مورد آزمایش… 24

جدول (4-5) میزان مدول فشاری نمونه­های مورد آزمایش… 25

جدول (4-6) میزان تورم در حلال استن نمونه­های مورد آزمایش… 27

جدول (4-7) میزان نفوذپذیری آب نمونه­های مورد آزمایش… 28

 

فهرست علامت­ها و اختصارها

معادل فارسی                                   معادل انگلیسی                              علامت اختصاری

بنزیل دی متیل آمین
Benzyldymethyleamine
BDMA
دی اکتیل فتالات
Dyocthylphthalate
DOP
گرماسنجی روبشی تفاضلی   
Diffractional Scanning Calorimetry
DSC
قسمت در صد قسمت رزین
part per hundred resin
phr
گرماسنجی
Thermogravimetry Analysis
TGA
دمای تبدیل شیشه­ای
Glass transition temperature
Tg
 

فهرست نمودارها

عنوان                                                                                                           صفحه

نمودار (4ـ1) نمودار Tg نمونه (الف) 17

نمودار (4-2) مقایسه Tg نمونه­های مورد آزمایش… 18

نمودار (4-3) مقایسه دمای تخریب نمونه­های مورد آزمایش… 19

نمودار (4ـ4) نمودار دمای تخریب نمونه (الف) 20

نمودار (4ـ5) نمودار دمای تخریب نمونه (ب) 21

نمودار (4ـ6) نمودار دمای تخریب نمونه (ج) 22

نمودار (4ـ7) نمودار دمای تخریب نمونه (د) 23

نمودار(4-8) مقایسه درصد ماده فرار نمونه­های مورد آزمایش… 24

نمودار (4-9) مقایسه نمونه­های مورد آزمایش از نظر مدول فشاری. 26

نمودار (10-4) مقایسه اثر نرم­کننده و نوع اپوکسی بر میزان تورم در استن نمونه­های مورد آزمایش… 27

نمودار (11-4) مقایسه نمونه­های آزمایش شده نسبت به نفوذ آب.. 29

نمودار (الف-1) نمودار  Tg نمونه (ب) 37

نمودار (الف-2) نمودار Tg نمونه (ج) 37

نمودار (الف-3) نمودار Tg نمونه (د) 38

نمودار (الف-4) نمودار Tg نمونه (ه) 38

نمودار (الف-5) نمودار Tg نمونه (و) 39

فهرست شکل­ها

عنوان شکل                                                                                                     صفحه

شکل (2ـ1) واکنش تهیه رزین اپوکسی از بیس­فنول A و اپی­کلروهیدرین ………………..……………6

شکل (2ـ2) واکنش پخت رزین اپوکسی با آمین……………………………………………………….7

شکل (2ـ3) پخت اپوکسی و انیدرید …………………………………………………………………..8

شکل (2ـ4) واکنش اپوکسی با فنول­ها………………………………………………………………… 9

شکل (2ـ5) واکنش  عامل گوگرددار و اپوکسی………………………………………………………..9

فهرست رابطه­ها

 

رابطه (4ـ1) درصد ماده فرار …………………………………………………………………………24

رابطه (4ـ2) مدول الاستیسیته………………………………………………………………………….25

 رابطه (4ـ3) درصد تورم در حلال …………………………………………………………………..26

رابطه(4ـ4) درصد نفوذپذیری آب ……………………………………………………………………28

 

چکیده
رزین­­های اپوکسی که از گروه پلی­مرهای گرما­سخت هستند، دارای خواصی مانند پایداری حرارتی بالا، چسبندگی خوب، مقاومت شیمیایی زیاد، سادگی قالب­گیری و مقاومت به رطوبت می­باشند. این رزین­ها به عنوان چسب، پوشش­ها، رنگ و ابزارآلات پلی­مری کاربرد دارند. متداول­ترین رزین اپوکسی از واکنش بیس­فنولA و اپی­کلروهیدرین در حضور باز تهیه
می­شود که به وسیله عوامل پختی مانند آمین­ها، انیدرید­ها، فنول­ها و تیول­ها سخت می­شوند. رزین­های اپوکسی سخت و شکننده­اند. این طرح به منظور اصلاح رفتار رزین اپوکسی با بهره گرفتن از نرم­کننده و شتاب­دهنده انجام شده است. با بهره گرفتن از دو نوع رزین، دو نوع عامل پخت، یک شتاب­دهنده آمینی و یک نرم­کننده نمونه­هایی تهیه و مورد بررسی قرار گرفت. استفاده از عامل پخت انیدریدی موفقیت­آمیز نبود. نمونه­های مورد آزمایش:

نمونه (الف) اپوکسیEPOLAM 2040 RESIN  و عامل پخت آمینی  EPOLAM 2047 با شتاب­دهنده،

نمونه (ب) اپوکسی 828 و عامل پخت آمینی EPOLAM 2047 و شتاب­دهنده،

نمونه (ج) اپوکسی EPOLAM 2040  و عامل پخت آمینی EPOLAM 2047 همراه نرم­کننده دی­اکتیل فتالات و شتاب­دهنده،

نمونه (د) مخلوط دو اپوکسی  828و EPOLAM 2040 عامل پخت آمینی EPOLAM 2047 و نرم­کننده دی­اکتیل­فتالات همراه شتاب­دهنده.

آزمایش Tg با بهره گرفتن از دستگاه DSC  روی نمونه­ها نشان داد که نمونه­های دارای نرم­کننده دارای دمای تبدیل شیشه­ای پایین بودند {بدون نرم­کننده (الف) °C 7/78 و (ب)°C 0/89، با نرم­کننده هر دو °C5/55}. آزمایش درصد ماده فرار در دمای °C105 و به مدت سه ساعت برای نمونه­های (الف) 10/0-% و (ب) 11/0-% و برای نمونه­های دارای نرم­کننده، (ج) 10/0-% و (د) 18/0-­% را نشان داد. دمای تخریب با دستگاه TGA در شرایط °C50-700 و تغییرات دمایی به ازای هر °C10 بود که برای نمونه بدون نرم­کننده (الف)°C 350 و (ب)°C 373 و برای نمونه­های با نرم­کننده (ب) و (ج) به ترتیب °C345 و °C365 بود. درصد تورم در حلال استن برای اپوکسی بدون نرم­کننده (الف) 3/24% و (ب) 5/17% و با نرم­کننده (ج) 5/37% و (د) 1/38% شد. درصد جذب آب در نمونه­های با نرم کننده (الف) و (ب) به ترتیب 22/0%  و 16/0% و نمونه­های بدون  نرم­کننده (ج) 13/0% و (د) 17/0% شد.

کلمات کلیدی: رزین اپوکسی، عامل پخت، شتاب­دهنده، نرم­کننده، دمای تبدیل شیشه­ای، دمای تخریب

فصل اول: مقدمه
1ـ1 مقدمه
رزین­های اپوکسی مانند هر پلی­مر دیگری تحت شرایط تولید، افزودنی­ها و دما قرار می­گیرند و این عوامل روی خواص فیزیکی و شیمیایی آن­ها اثرگذار است. باتوجه به گسترش استفاده از این نوع رزین­ها تلاش می­شود که خواص آن­ها بسته به نوع کاربردشان حفظ شده و یا بهبود یابد.

1ـ2 بیان مسأله
رزین­های اپوکسی[1] پلی­مرهایی گرماسخت[2] هستند که کاربرد وسیعی در رنگ، چسب[3]، پوشش­ها[4]، ایمپلنت­های پزشکی[5]، صنایع الکتریکی و ابزارآلات پلی­مری دارند (اودگارد[6]، 2013). این رزین­ها از دو پایه مختلف; رزین اپوکسی و عامل پخت[7] تشکیل شده­اند. عامل پخت از نوع آمین­ها[8]، انیدرید­ها[9] و یا تیول[10]ها می ­تواند باشد. هنگامی که رزین اپوکسی سخت می­شود ساختار شبکه­ای سه بعدی پیدا می­ کند که پلی­مرهای حاصل دارای پایداری گرمایی[11] خوب و مدول[12] نسبتاً بالا و چسبندگی عالی هستند )کینلوچ و همکاران[13]، 2014؛ چن و همکاران[14]، 2013؛ بن صالح و همکاران[15]، 2014؛ ممانی و همکاران[16]، 1391).

ساختار شبکه­ای بالا باعث می­شود که رزین  سخت و شکننده و دارای مقاومت ضربه­پذیری پایینی باشد (چن و همکاران، 2013). هدف از انجام این طرح انتخاب مواد مناسب برای تقویت نرمی رزین با حفظ حداقل خواص و دستیابی به شرایط پخت مناسب می­باشد.

تعداد صفحه : 61

مدل نسبت هزینه – فایده

در این مدل ارزش در ارتباط با این مساله که مشتری چه به دست آورده و چه چیزی را در ازای کسب آن می پردازد مطرح می شود. منافع حاصل از کسب کالا یا خدمت شامل موارد ملموس و ناملموس شده و پرداختی های وی نیز شامل موارد پولی و غیر پولی از قبیل پول، زمان، هزینه جستجو، هزینه یادگیری، هزینه روانی و ریسکهای مالی، روانی و اجتماعی است (هابر، 2001، ص 43-41)[1] به عبارت دیگر ارزش از دید مشتری به تبادل پیامدهای مثبت(سود) یا ستاده های مطلوب و پیامدهای منفی(خسارت) یا هزینه ها بر می گردد.

پارولینی[2] در سال 1999 رویکرد دیگری را در رابطه با مفهوم ارزش مطرح کرده و از آن به عنوان ابزاری جهت تحقق استراتژی رقابتی نام برده است. در این رویکرد که وی آن را شبکه ارزش[3] نامیده است سه نوع ارزش مطرح می گردد: ارزش حاصل از سیستم، ارزش دریافت شده توسط مشتری نهایی، ارزش حاصل از بازیگران خالق ارزش. ارزش حاصل از سیستم تفاوت بین ارزش ناخالصی است که مشتری به کالا یا خدمت نسبت می دهد. (صرفنظر از قیمت آن کالا یا خدمت) و تمام هزینه هایی که سیستم خلق ارزش جهت تولید یا عرضه آن کالا یا خدمت متحمل شده است. ارزش نسبت داده شده به یک کالا به طور مستقیم مرتبط با منافعی است که مورد انتظار مشتری است و نسبت معکوس با هزینه های مرتبط با استفاده از آن کالا یا خدمت (هزینه لوازم یدکی و قطعات تکمیل کننده، نگهداری و سایر هزینه های پس از خرید محصول) دارد. کل ارزش خالص خلق شده توسط سیستم بین مشتریان نهایی و بازیگران اقتصادی سهیم در خلق آن ارزش بسته به قدرت نسبی چانه زنی هر یک تقسیم می شود. ارزش خالص دریافتی توسط مشتری نهایی نیز به دو بخش تقسیم می شود: ارزشی که مشتری به یک کالا یا خدمت نسبت می دهد و قیمتی که واقعا برای آن پرداخت کرده است. کل قیمت پرداخت شده برابر است با کل عایدی های دریافت شده توسط بازیگرانی که در فعالیتهای خلق ارزش سهیم بوده اند. ارزش خالص دریافتی بازیگران خلق ارزش نیزتفاوت بین کل قیمتی که خریدار به بازیگران خلق ارزش پرداخته و کل هزینه هایی است که آنها متحمل شده اند. (سالم خلیفا، 2004، ص 649).

در هر سیستمی عرضه محصول (با میزان ارزش مشخص تحت عنوان ارزش ناخالص) مستلزم صرف میزان معینی هزینه است که سیستم با توجه به این هزینه و اقدامات بازیگران خلق ارزش (افرادی مثل نیروی فروش که با رفتار و نوع برخورد مناسب با مشتری به خلق یا افزودن ارزش به

 

محصول نهایی سازمان می پردازند) قیمتی را برای محصول نهایی تعیین می کند که تفاوت بین قیمت و ارزش ناخالص آن محصول نشان دهنده ارزش خالص برای مشتری است. به طور کلی از دید دو مدل مذکور ارزش از نظر مشتری نسبت فواید و نتایج مطلوب به هزینه های پرداخت شده برای بدست آوردن نتایج تعریف می شود.

2-4-4-3- مدل وسیله- نتیجه

در این مدل، مشتریان کالاها و خدماتی را مورد استفاده قرار می دهند که نتایج مطلوبی را بدین وسیله کسب کنند. می توان گفت ویژگی ها و خصوصیات کالا یا خدمت، نتایج و پیامدهای حاصل از مصرف آن و نیز لرزش 

عنوان :
بررسی اثر عسل و زنجبیل در بهبود ویژگی های فیزیکوشیمیایی و حسی خامه و مقایسه آن با خامه معمولی
 
استاد راهنما :
دکتر حسین جلالی                          
 
بهار 1393
برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مطالب

 

عنوان                                                                                                                          صفحه

چکیده ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….7

مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 8

فصل اول : كلیات ………………………………………………………………………………………………………………………………11

1-1- فراورده های لبنی  …………………………………………………………………………………………………………………….12

1-2- انواع فراورده های لبنی  …………………………………………………………………………………………………………….12

1-3- خامه  ……………………………………………………………………………………………………………………………………..13

1-3-1-تعریف خامه………………………………………………………………………………………………………………………….14

1-3-2-سیستم های جدا کننده خامه از شیر  ……………………………………………………………………………………….15

1-3-2-1-عوامل موثر در جدا شدن خامه …………………………………………………………………………………………..15

1-3-3-انواع مختلف خامه…………………………………………………………………………………………………………………16

1-3-3-1-خامه  ساده……………………………………………………………………………………………………………………….16

1-3-3-2-خامه قنادی یا خامه زده …………………………………………………………………………………………………….16

1-3-3-3-خامه قهوه………………………………………………………………………………………………………………………. 17

1-3-3-4-خامه ترش……………………………………………………………………………………………………………………….17

1-3-3-5-خامه استریل…………………………………………………………………………………………………………………….18

1-3-3-6-خامه سفت………………………………………………………………………………………………………………………18

1-3-3-7-خامه تركیبی…………………………………………………………………………………………………………………….18

1-3-3-8-خامه رژیمی…………………………………………………………………………………………………………………….19

1-3-3-9-خامه کم چرب…………………………………………………………………………………………………………………19

1-3-4-طعم دار کردن خامه……………………………………………………………………………………………………………. 21

1-3-4-1-خامه طعم دار………………………………………………………………………………………………………………….21

1-3-4-2-خامه طعم دار بازساخته……………………………………………………………………………………………………22

1-3-4-3-خامه طعم دار بازتركیبی…………………………………………………………………………………………………..22

1-3-4-4-خامه قنادی طعم دار………………………………………………………………………………………………………..22

1-3-4-5-خامه طعم دارپر شده تحت فشار………………………………………………………………………………………22

1-3-4-6-طبقه بندی خامه های طعم دار………………………………………………………………………………………….22

1-3-4-6-1-طبقه بندی انواع خامه طعم دار بر حسب نوع طعم………………………………………………………….23

-1-3-4-7-مواد اولیه جهت تولید خامه طعم دار……………………………………………………………………………….23

1-3-5- تولید محصولات عملگر از خامه     ……………………………………………………………………………………….  24

1-3-5-1-ترکیب خامه و خرما…………………………………………………………………………………………………………..24

1-3-5-2-ترکیب خامه و دارچین……………………………………………………………………………………………………….25

1-3-5-3-ترکیب خامه و عسل و دارچین……………………………………………………………………………………………26

1-3-5-4- ترکیب خامه با زنجبیل………………………………………………………………………………………………………27

1-4- محصولات عملگرا …………………………………………………………………………………………………………………..28

1-4-2-1-1-خصوصیات فیزیكی عسل………………………………………………………………………………………………30

1-4-2-1-2-خصوصیات شیمیایی عسل……………………………………………………………………………………………..30

1-4-2-2- زنجبیل……………………………………………………………………………………………………………………………32

فصل دوم: مروری بر پژوهش ها ………………………………………………………………………………………………………..34

2-1- مروری بر پژوهش ها ………………………………………………………………………………………………………………35

2-1-1-  پژوهش های انجام شده در مورد خامه و محصولات مشابه………………………………………………………35

2-1-2- مطالعات انجام شده در مورد اثرات دارویی عسل و زنجبیل……………………………………………………….38

فصل سوم : مواد و روش ها ………………………………………………………………………………………………………………42

3-1- تولید خامه عسل و زنجبیل………………………………………………………………………………………………………. 43

3-2-آزمایشات فیزیکو شیمیایی………………………………………………………………………………………………………….43

3-2-1-اندازه گیری pH……………………………………………………………………………………………………………………43

3-2-2-اندازه گیری اسیدیته……………………………………………………………………………………………………………….44

3-2-3-اندازه گیری چربی…………………………………………………………………………………………………………………44

3-3-آزمون میکروبی…………………………………………………………………………………………………………………………44

3-4-آزمون حسی…………………………………………………………………………………………………………………………….45

3-5- تجزیه و تحلیل آماری………………………………………………………………………………………………………………45

فصل چهارم : بحث و نتیجه……………………………………………………………………………………………………………….46

4-1- نتایج حاصل از بررسی میزان چربی نمونه های خامه تولید شده…………………………………………………….47

4-2- نتایج حاصل از بررسی pH نمونه های خامه تولید شده……………………………………………………………….49

4-3- نتایج حاصل از بررسی اسیدیته نمونه های خامه تولید شده………………………………………………………….50

4-4- نتایج حاصل از آزمون حسی نمونه های خامه تولید شده……………………………………………………………..51

4-5- نتایج حاصل از آزمون های میکروبی نمونه های خامه تولید شده………………………………………………….53

فصل پنجم : نتیجه گیری و پیشنهادات………………………………………………………………………………………………..55

منابع فارسی و انگلیسی…………………………………………………………………………………………………………………….58

چکیده انگلیسی……………………………………………………………………………………………………………………………….63

 

فهرست جدول ها

عنوان                                                                                                                      صفحه

جدول 1-1 ویژگی های شیمیایی انواع خامه طعم دار……………………………………………………………………………24

جدول4-1- نتایج آزمون میکروبی خامه عسل و زنجبیل………………………………………………………………………..54

 

 

 

فهرست شكل ها

عنوان                                                                                                                       صفحه

شکل 3-1- دستگاه pH متر ………………………………………………………………………………………………………………43

شکل3-2-روش ژربر………………………………………………………………………………………………………………………..44

شکل 4-1- نتایج ازمون چربی برای خامه معمولی و فرمولاسیون های خامه عسل و زنجبیل………………………49

شکل 4-2- نتایج آزمونpH برای خامه معمولی و فرمولاسیون های خامه عسل و زنجبیل…………………………50

شکل 4-3- نتایج ازمون اسیدیته برای خامه معمولی و فرمولاسیون های خامه عسل و زنجبیل……………………51

شکل 4-4- نتایج ارزیابی حسی خامه عسل و زنجبیل (فرمولاسیون  L ) و خامه معمولی…………………………..53

.

چکیده

 

فراورده های استریلیزه شیر كه به روش فرادما تهیه می شوند، بویژه شیر و خامه فرادما در سالهای اخیر ،جای خود را در رژیم غذایی مردم ایران باز كرده اند. با افزودن ترکیبات سلامت بخش به محصولاتی نظیر خامه صبحانه می توان ارزش غذایی این محصولات را ارتقا داد. در این تحقیق غلظت های 0، 3، 5 و7 درصد از پودر زنجبیل که با استفاده از فرایند پرتودهی سالم سازی شده بود و همچنین غلظت های 0، 10، 20 و 30 درصد از عسل در فرمولاسیون خامه صبحانه با 30 درصد چربی استفاده شد و سطح علاقه مندی مصرف کنندگان به این محصول در مقایسه با خامه معمولی مورد بررسی حسی قرار گرفت همچنین برخی خصوصیات فیزیکو شیمیایی و میکروبی این محصول از جمله درصد چربی، pH، اسیدیته، کلیفرم، کپک و مخمر نیز مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد اضافه کردن عسل به فرمولاسیون ها سبب کاهشpH  و افزایش اسیدیته شد. از نظر مقدار چربی تفاوت معنی داری بین فرمولاسیون های خامه وجود نداشت. فرمولاسیون L با  5 درصد پودر زنجبیل و 30 درصد عسل از نظر ارزیاب ها به عنوان بهترین فرمولاسیون خامه طعم دار انتخاب شد. با اینکه نمونه خامه معمولی از نظر امتیاز رنگ بالاتر از نمونه حاوی عسل و زنجبیل بود ولی خامه عسل و زنجبیل تولیدی از نظر ارزیاب ها از پذیرش کلی بالایی برخوردار بود. خامه عسل و زنجبیل از لحاظ میکروبی در محدوده استاندارد قرار داشت.

کلید واژه: خامه، عسل، زنجبیل، خصوصیات فیزیکو شیمیایی، خصوصیات میکروبی

 

مقدمه

فرآورده های استریلیزه شیر كه به روش فرادما تهیه می شوند، بویژه شیر و خامه فرادما در سالهای اخیر ،جای خود را در رژیم غذایی مردم ایران باز كرده اند و ویژگیهای خاصی مانند عمر نگهداری طولانی، عدم نیاز به شرایط خاص نگهداری، قبل از باز كردن ظرف حاوی محصول، امكان توزیع در اقصی نقاط كشور و حتی صدور به سایر كشورها، اهمیت ویژه ای به این گروه از فراورده ها بخشیده است.(فلوز، [1]2000) خامه قسمتی از شیر است كه از نظر مقدار چربی شیر نسبتاً غنی بوده و با عمل خامه گیری از شیر جدا شده و به حالت امولسیون چربی در شیر بدون چربی می باشد. انواع خامه شامل خامه کم چرب که 12 درصد چربی دارد، خامه زده شده و سفت شده که 30 درصد از آن را چربی تشکیل می دهد، خامه سنگین که 36 درصد چربی دارد، خامه های پر چرب که  40 درصد چربی دارند، خامه بریده یا خامه ترش که نوع دیگری از خامه می باشد که در کشور انگلستان تهیه می شود. این نوع خامه را با حرارت دادن خامه معمولی تهیه می کنند و به خامه بریده یا ترش معروف است. این خامه بسیار چرب بوده و 55 درصد چربی دارد.( استاندارد ملی ایران، 1386)

محصولات خامه طعم دار که اخیرا مورد توجه تولید کنندگان و مصرف کنندگان قرار گرفته است در استاندارد ملی ایران بدین صورت تعریف شده است: خامه ای است كه با افزودن انواع طعم دهنده های مجاز با و یا بدون شكر طعم دار شده و سپس با یكی از روشهای حرارتی شناخته شده پاستوریزه و یا استریلیزه ( فرادما) شده باشد برای تولید خامه طعم دار می توان از خرما، عسل، مالت، وانیل، شیره انگور، شیره خرما، پودر وانیل، زعفران، پودر دارچین… استفاده کرد. (استاندارد ملی ایران، 1386).

از زنجبیل و عسل می توان به منظور طعم دار کردن خامه استفاده کرد. زنجبیل دارای اسید آمینه بوده که در پروتئین سازی و رشد موثر است. زنجبیل در دسته ادویه جات قرار می گیرد و به صورت تازه و آسیاب شده مصرف می شود. نوع تازه آن مقدار کمی یعنی حدود ۷۰ کالری انرژی دارد در حالی که نوع آسیاب شده زنجبیل ۳۳۰ کیلوکالری انرژی دارد که بیشتر به خاطر وجود نشاسته موجود در ریشه زنجبیل است. جنجرول موجود در زنجبیل به آن طعم تندی می دهد و جزو آنتی اکسیدان های مفید و موثر محسوب می شود. زنجبیل برای درمان سردردهای میگرنی توصیه می شود و همچنین در درمان سرماخوردگی، دردهای معده، تهوع و استفراغ موثر است البته مصرف زیاد زنجبیل خطرناک است و می تواند موجب سوزش معده یا بروز سنگ های کلیوی شود و هم چنین به افرادی که داروهای ضد انعقاد مصرف می کنند توصیه نمی شود. ترکیبات اصلی آن شامل: انواع قندها  ۵0 تا۷0 درصد ، چربی ها  3 تا 18درصد اولئورزین  4 تا 5 درصد و ترکیبات سوزاننده 1 تا 3 درصد است.( معطر و اردکانی،  1378)

عسل سرشار از مواد مغذی مختلف است. تاکنون حدود 20 قند در عسل شناخته شده که میزان کل آن حدود 80 درصد می باشد و از مهم ترین آن ها گلوکز(31%) و فروکتوز (38%) را می توان نام برد. عسل حاوی آنزیم های متعددی از جمله اینورتاز، دیاستاز، گلوکز اکسیداز، کاتالاز و … می باشد و فاقد هر گونه چربی یا کلسترول می باشد. عسل حاوی انواع مواد معدنی مانند کلسیم ، پتاسیم، آهن ، فسفر ، منیزیم و … است. تحقیقات نشان داده است که هر چه رنگ عسل تیره تر باشد ، حاوی مواد معدنی بیشتری است.
عسل سرشار از ویتامین های مختلف است که از مهم ترین آن ها ویتامین های B1 , B2 , B3 , B5 , B6 و ویتامین C را می توان نام برد(لاهیجی و معصومی .1373).

با توجه به خصوصیات سلامت بخش عسل و زنجبیل اضافه کردن این دو ماده به خامه صبحانه می تواند نیاز بدن به مواد مغذی بیشماری را مرتفع سازد و در دراز مدت سبب ارتقا سطح سلامت جامعه شود . هدف از این تحقیق اضافه کردن عسل و زنجبیل به خامه صبحانه و بررسی سطح علاقه مندی مصرف کنندگان به این محصول بود.

 

فصل اول

کلیات

 

کلیاتفراورده های لبنی
فراورده های لبنی به آن دسته از مواد غذایی اطلاق می شود که همگی از شیر تولید می شوند. معمولاً ماده اولیه تولید انواع لبنیات، شیر گاو است. اما گاهی از شیر سایر پستانداران همچون بز، گوسفند، اسب و… هم استفاده می شود

1-2-انواع فراورده های لبنی

شیر که پس از پاستوریزه و هموژنیزه شدن با مقادیر متفاوت از چربی در اختیار مصرف کنندگان قرار می گیرد.
خامه، چربی شیر است که به سرشیر هم معروف است.
خامه ترش، خامه ایست که به وسیله باکتری تخمیر و ترش شده است.
شیر خشک، با حذف آب شیر به دست می آید.
شیر غنی شده، شیری است که با تبخیر آب آن، غلیظ شده است و معمولاً به آن شکر هم اضافه می کنند.
کره، همان چربی شیر است که از هم زدن خامه حاصل می شود.
پنیر را از راه جامد کردن شیر تهیه می کنند. سپس این بخش جامد را از آب پنیر جدا کرده و می گذارند تا عمل بیاید. این کار معمولاً توسط باکتری یا مایه پنیر صورت می گیرد.
ماست، شیری است که بوسیله باکتری استروپتوکوک ترش شده است.
بستنی، خامه ایست که به آرامی یخ بسته است. (استاندارد ملی ایران، 1386)
از میان انواع غذاهایی که روزانه به مصرف انسان می رسد، شیر و فرآورده های آن به دلیل تنوعی که دارند در میان گروههای سنی مختلف جایگاه ویژه ای دارد. شیر یکی از مناسبترین مواد غذایی است که علاوه بر انواع پروتئین ها، چربیها (که نسبت به سایر چربیها و روغنها قابلیت هضم بالاتری دارد) ، املاح مورد نیاز بدن بخصوص فسفر و کلسیم  ، انواع ویتامین ها و نیز تمامی اسیدهای آمینه ضروری را داراست. شیر سالم : دارای طعمی مطبوع ،خوشمزه و كمی شیرین بوده و رنگ آن سفید مایل به زرد است.(کریم، 1374)

1-3-خامه

فرایند جداسازی چربی از شیر جهت تولید خامه: استاندارد کردن چربی شیر ، با جداسازی خامه از شیر و تبدیل شیر کامل به دو فاز کم چرب و پر چرب. که اساس کار سپراتور بدین صورت می باشد که شیر از بلوک احیای پاستوریزاتور با دمای 45-55 درجه سانتیگراد و یا از کلاریفایر وارد دستگاه سپراتور می شود ، بعد داخل سپراتور ، شیر روی جام های مخروطی شکل توزیع شده و تحت نیروی گریز از مرکز عمل جداسازی چربی شیر بر اساس اختلاف وزن مخصوص انجام می گیرد در ادامه خامه از واحد استاندارد سازی دستگاه عبور کرده و بخشی از آن مجددا وارد شیر شده و بخش مازاد از آن جدا می شود و شیر استاندارد شده از بلوک های دیگر پاستوریزاتور عبور کرده و وارد مراحل بعدی پروسس می گردد.(خداییان، 1388)

مکانیزم جداسازی بر اساس اختلاف دانسیته بین چربی و سایر ترکیبات شیر تحت نیروی گریز از مرکز انجام می شود.
سپراتورها ممکن است برای فرآیند تغلیظ ماست بر اساس اختلاف وزن مخصوص بین سرم و ماست غلیظ و محصولات دیگر.
بعد از آن شیر وارد هموژنیزاسیون می شود که ، ابتدایی ترین عمل هموژنیزاتور شكستن گویچه های چربی و یكنواخت كردن چربی شیر می باشد که در دمای حدود 40-50 درجه انجام می گیرد ، اما مهمترین عمل آن كمك به مخلوط كردن است. اساس كار آن بر پایه رفت و برگشت سیلندرهاست. شیر در ورود به دستگاه با حركت سیلندر هایی به یكسری صفحات برخورد می كند و به دلیل ایجاد فشار در لبه های صفحات گویچه های چربی ریز می شوند، هر محصول فشار هموژنیزاتور خاص خود را دارد و در مورد شیرهای معمولیPSI 2000-1000 است و از مزایای شیر هموژن این است که گویچه های چربی بطور یكنواخت در شیر پخش شده اند، در شیر هموژن قدرت جذب بالاست زیرا پروتئین و چربی در آن ریز و آماده جذب می شوند و برای افرادی كه ناراحتی های گوارشی دارند، كودكان و سالمندان مصرف این محصولات توصیه می شود.(خداییان، 1388)