(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)
تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
فهرست مطالب:
فصل اوّل: کلّیات…………………………………………………………… 15
بیان مسأله……………………………………………………………….. 16
اهمیّت و ضرورت تحقیق………………………………………………….. 17
اهداف تحقیق…………………………………………………………….. 18
پیشینه تحقیق……………………………………………………………..19
سئوال اصلی……………………………………………………………….22
سئوالات فرعی…………………………………………………………… 22
فرضیۀ اصلی……………………………………………………………… 23
روش تحقیق……………………………………………………………… 23
روش گردآوری تحقیق…………………………………………………….. 24
روش تجزیه و تحلیل دادهها…………………………………………….. 25
فصلدوّم: آشنایی با عراق فعلی………………………………………. 26
بخش اوّل: مشخّصات عمومی عراق………………………………….. 27
1.جغرافیای تاریخی………………………………………………………..27
وجه تسمیه………………………………………………………………. 27
2. جغرافیای انسانی……………………………………………………. 28
مرزهای سیاسی………………………………………………………. 29
تقسیمات كشوری………………………………………………………. 29
پراکندگی جمعیت……………………………………………………….. 30
قومیّت و پراکندگی قومی……………………………………………….. 32
دین و تنوع مذهبی……………………………………………………….34
مسلمانان………………………………………………………………… 34
مسیحیان…………………………………………………………………. 34
یهودیان…………………………………………………………………… 34
مندائیان…………………………………………………………………. 35
یزیدیان………………………………………………………………….. 35
زبان…………………………………………………………………….. 36
آموزش و تحصیلات عمومی…………………………………………… 36
3. جغرافیای اقتصادی…………………………………………………… 36
کشاورزی……………………………………………………………….. 37
معادن…………………………………………………………………… 38
صنایع………………………………………………………………….. 39
بخش دوم: شیعیان عراق……………………………………………. 40
واژهشناسی شیعه……………………………………………………… 40
شیعه در لغت…………………………………………………………… 40
شیعه در اصطلاح………………………………………………………. 42
چگونگی ورود اسلام به عراق………………………………………… 43
عراق در آستانه ظهور اسلام…………………………………………. 43
ورود اسلام به عراق……………………………………………………. 43
شکلگیری جامعه شیعی عراق……………………………………….. 45
زمان و عوامل مؤثر در گسترش تشیع در عراق…………………….. 45
منشاء تشیع در عراق…………………………………………………. 46
اوضاع شیعیان عراق در عصر معاصر………………………………….. 47
شیعیان عراق پس از سقوط صدام…………………………………… 49
جمعیت شیعی عراق…………………………………………………… 50
ویژگیهای جمعیتی شیعیان عراق…………………………………… 50
شیعیان مرکز عراق………………………………………………………. 52
شیعیان جنوب عراق………………………………………………………. 53
شیعیان غرب عراق………………………………………………………. 55
شیعیان شمال عراق…………………………………………………….. 56
مؤلفههای مذهبی مؤثر بر هویتیابی شیعیان عراق……………….. 57
امامت……………………………………………………………………… 57
شهادت امام حسین (ع)………………………………………………… 58
مهدویت……………………………………………………………………. 59
مؤلفههای اجتماعی مؤثر بر جامعۀ شیعی عراق…………………….. 60
جایگاه مرجعیت به عنوان سرمایهای اجتماعی……………………….. 60
آحاد شیعیان عراق……………………………………………………….. 61
وجود عتبات عالیات و اماکن مقدّس در عراق………………………….. 62
اوقاف شیعی در عراق……………………………………………………. 64
برگزاری مناسک و آیینهای شیعی در عراق………………………….. 66
آیینهای عزاداری شیعیان عراق………………………………………….. 67
مراسم روز اربعین حسینی……………………………………………….. 67
انتظار و آیینهای آن………………………………………………………… 69
عناصر فرهنگی در جامعۀ شیعی عراق………………………………… 70
مساجد بزرگ و تاریخی………………………………………………….. 72
کتابخانهها………………………………………………………………….. 73
مجلّات……………………………………………………………………… 75
چاپ و نشر…………………………………………………………………. 77
ناشران تخصصی شیعی…………………………………………………. 78
مراکز فرهنگی……………………………………………………………… 79
شبکههای ماهوارهای و تلویزیونی……………………………………… 80
رادیو………………………………………………………………………… 81
خبرگزاریها …………………………………………………………………..81
سایتهای اینترنتی………………………………………………………. 81
آموزش و تحصیلات شیعیان عراق……………………………………… 81
دانشگاه و آموزش عالی………………………………………………….. 81
حوزه های علمیه…………………………………………………………..83
حوزه نجف…………………………………………………………………. 83
حوزه سامراء……………………………………………………………… 84
حوزه کربلا………………………………………………………………… 85
بخش سوّم: جریانهای اسلامگرای عراق……………………………. 86
جایگاه جریانهای اسلامگرای غیر شیعی عراق پس از صدام……….88
الف). جماعت اخوان المسلمین……………………………………….. 88
ب). حزب تحریر اسلامی………………………………………………… 89
فصل سوّم: جریانهای عمدۀ شیعی در عراق معاصر………………… 92
بخش اوّل: جریانهای اسلامگرای شیعی عراق پس از صدام……….. 94
1.حزب الدعوه اسلامی……………………………………………………95
زمان و مکان تشکیل حزب الدعوه………………………………………. 95
مؤسّسین حزب الدعوه…………………………………………………. 96
ساختار تشکیلاتی حزب الدعوه……………………………………….. 97
ادوار تاریخی سپری شده در حزب الدعوه…………………………….. 98
از تأسیس تا روی کار آمدن صدام حسین……………………………… 98
از روی کار آمدن رژیم بعث تا سقوط آن…………………………………. 99
از سقوط رژیم صدام حسین تا امروز…………………………………… 104
انشعابات حزب الدعوه اسلامی……………………………………….. 106
2.مجلس اعلای اسلامی عراق………………………………………… 107
زمان و مکان تشکیل «مجلس اعلای اسلامی عراق»……………….. 107
مؤسّسین مجلس اعلای اسلامی عراق……………………………… 107
ساختار تشکیلاتی مجلس اعلای اسلامی عراق……………………. 108
ادوار تاریخی سپری شده مجلس اعلای اسلامی عراق…………….. 108
انشعابات مجلس اعلا………………………………………………….. 110
3.جریان صدر……………………………………………………………… 110
زمان و مکان تأسیس جریان صدر……………………………………… 110
مؤسسین جریان صدر………………………………………………….. 111
ساختار تشکیلاتی جریان صدر………………………………………… 111
ادوار تاریخی سپرسی شده در جریان صدر…………………………… 112
مجموعههای برآمده از جریان صدر…………………………………….. 113
4.حزب فضیلت اسلامی………………………………………………….114
زمان و مکان تأسیس حزب فضیلت……………………………………. 114
مؤسسین حزب فضیلت اسلامی……………………………………… 115
ساختار تشکیلاتی حزب فضیلت اسلامی……………………………. 116
ادوارتاریخی سپری شده در حزب فضیلت…………………………….. 116
بخش دوم: جریانهای غیر مذهبی شیعی………………………….. 118
جنبش وفاق ملی عراق (العراقیه)……………………………………. 119
زمان و مکان تأسیس جریان وفاق ملی……………………………… 119
مؤسسین جریان وفاق ملی………………………………………….. 119
ادوار تاریخی سپری شده در جریان وفاق ملی…………………….. 120
اهداف و استراتژیها………………………………………………….. 122
کنگره ملی عراق………………………………………………………. 123
زمان و مکان تأسیس کنگرۀ ملی عراق…………………………….. 123
مؤسسین کنگرۀ ملّی عراق…………………………………………. 123
ادوار تاریخی سپری شده در جریان وفاق ملّی………………………124
اهداف و استراتژیها…………………………………………………….. 128
فصل چهارم: مؤلفههای اساسی و دیدگاه جریانهای عمدۀ شیعی عراق….130
بخش اوّل: مؤلفههای نظری………………………………………….. 131
نقش مرجعیت دینی در جامعه از نگاه جریانهای شیعی…………. 131
تعریف مشارکت و مقاومت از سوی جریانهای شیعی عراق……… 133
شکل و الگوی حکومت مطلوب از نظر جریانهای شیعی عراق…… 135
رابطۀ دین وسیاست از نگاه جریانهای شیعی عراق……………… 138
بخش دوّم: دیدگاههای عملی………………………………………… 143
موضع سیاست خارجی جریانهای شیعی در عراق………………. 143
میزان تأثیر جریانهای شیعی بر ساختاهای قدرت عراق………….. 147
دیدگاه جریانها در باره هلال شیعی…………………………………… 151
دیدگاه جریانها در مورد توسعۀ فرهنگی……………………………. 152
دیدگاه جریانها در توسعۀ سیاسی………………………………….. 153
دیدگاه جریانها در توسعه اقتصادی…………………………………… 155
فصل پنجم: تحولات عراق نوین و رویکرد جریانهای شیعی عراق…….157
تحولات عمومی…………………………………………………………. 158
1.امنیت در عراق………………………………………………………… 158
2.انتخابات عراق و روندهای آن…………………………………………. 159
جریانهای شیعی و ائتلافهای انتخاباتی………………………………. 162
ائتلاف ملی عراق……………………………………………………….. 162
سوابق تاریخی – تشکیلاتی……………………………………………162
وضعیت آرا در انتخابات…………………………………………………. 163
خواسته ها و مواضع…………………………………………………… 163
کیفیت تعامل با سایر گروهها …………………………………………..163
ائتلاف دولت قانون………………………………………………………. 164
ترکیب احزاب و شخصیت-های حاضر در ائتلاف دولت قانون……….. 164
سوابق تاریخی ‑ تشکیلاتی………………………………………….. 166
وضعیت آرا در انتخابات………………………………………………….. 166
خواسته ها و مواضع……………………………………………………… 166
کیفیت تعامل با سایر گروهها………………………………………….. 167
ائتلاف العراقیه (حرکت ملی عراق)……………………………………. 168
سوابق تاریخی – تشکیلاتی………………………………………….. 169
وضعیت آرا در انتخابات………………………………………………….. 169
خواسته ها و مواضع……………………………………………………… 170
نوع تعامل با سایر گروهها………………………………………………. 170
رویکرد جریانهای شیعی نسبت به انتخابات…………………………… 171
3.روند حضور و خروج اشغالگران از شهرهای عراق…………………… 174
4.احیای فعالیت حزب بعث………………………………………………. 175
5.رویکرد جریانهای داخلی و خارجی نسبت به مواضع شیعیان در عراق…..179
تحولات راهبردی………………………………………………………….. 181
تعاملات عراق نوین با جمهوری اسلامی ایران……………………….. 181
تاریخچۀ مناسبات کشور عراق با ایران……………………………….. 182
دوران سلطنت در هر دو کشور………………………………………… 182
سقوط نظام پادشاه عراق………………………………………………. 183
انقلاب اسلامی ایران……………………………………………………… 183
پس از سقوط صدام……………………………………………………… 187
تعاملات سیاسی عراق نوین با جمهوری اسلامی ایران……………. 191
تعاملات نظامی عراق نوین با جمهوری اسلامی ایران………………. 193
تعاملات رسانهای عراق نوین با جهموری اسلامی ایران……………. 195
تعاملات علمی و حوزوی عراق نوین با جمهوری اسلامی ایران………197
تعاملات اقتصادی ایران و عراق……………………………………………. 199
گردشگری مذهبی بین دو کشور………………………………………… 201
مناقشات عراق با جمهوری اسلامی ایران………………………………. 203
اروند رود و تصمیمات مقامات دو کشور در مورد آن……………………. 203
موقعیت اروند رود…………………………………………………………….203
اروند رود تا قبل از سقوط رژیم بعث…………………………………….. 203
اروند رود، پس از سرنگونی رژیم بعث…………………………………… 206
جنگ تحمیلی 8 ساله عراق علیه ایران و نوع برخورد دولتمردان دو کشور در حال حاضر….207
تصمیمات دولت مردان در مورد پرداخت غرامت جنگی عراق به جمهوری اسلامی ایران…..209
حضور منافقین در خاک عراق……………………………………………. 211
کردهای جدایی طلب و تعاملات جریانهای شیعی با آنها…………… 213
تحرّکات ضد ایرانی بعثیان………………………………………………… 214
مسأله زیارت عتبات عالیات و تأمین امنیت زوار ایرانی………………. 218
ایالات متحده آمریکا و عراق نوین……………………………………….. 220
بهانۀ آمریکائیها برای حضور در خاک عراق……………………………… 220
انتظارات آمریکا از حضور در عراق………………………………………… 221
واقعیتهای عراق پس از حملۀ آمریکا در 2003 میلادی……………….. 221
شیعیان و رویکرد آنها نسبت به حضور آمریکا در عراق………………… 223
آمریکا و رویکرد آنها نسبت به قدرت یابی شیعیان عراق……………….. 228
فصل ششم: نتیجهگیری………………………………………………….. 231
نتیجه گیری…………………………………………………………………. 232
ضمیمهها……………………………………………………………………. 234
جداول…………………………………………………………………………. 234
نقشهها……………………………………………………………………… 238
نمودارها…………………………………………………………………….. 245
فهرست منابع………………………………………………………………. 247
کتب فارسی……………………………………………………………….. 247
مقالات فارسی…………………………………………………………….. 252
منابع عربی…………………………………………………………………. 254
منابع لاتین…………………………………………………………………. 256
خبرگزاری ها و روزنامهها…………………………………………………… 258
سایتهای اینترنتی………………………………………………………. 260
چکیده:
این تحفیق در صدد است، از طریق چشمانداز جامعه شناختی جوامع شیعی، نگاهی نو و متفاوت را در حوزۀ جامعه شناسی نسبت به شیعیان مطرح سازد. بررسی منطقی، علمی و واقعبینانۀ جریانهای عمدۀ شیعی در عراق معاصر، با توجّه به شاخصهایی نظیر قدرتیابی جریانهای شیعی، وجود رهبران تأثیرگذار و جهتگیریهای دینی و حضور مردمی، ناگزیر مینماید.
در حوزه سیاسی، قانون، حقوق شهروندی، مشاركت سیاسی و حق اكثریت و به دنبال آن تفكر ناسیونالیستی و ایجاد دولت‑ ملتهای جدید و انقراض خلافت اسلامی مسایلی بودند كه در قالب امواج توفندۀ فراگیری، جوانان مسلمان و شیعه عراقی را در خود جذب میکرد اما علیرغم دشواری موجود، ظهور جریانهای شیعی اسلامگرا ویژگی عمدۀ توسعه سیاسی و اجتماعی عراق بود؛ اندیشۀ شیعی در عراق توانست مقاومت فكری و فرهنگی مناسبی را بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و حاكمیّت سیاسی تفكّر شیعی، در قالب گروههای معارض از خود نشان دهد.
امروزه سرنگونی صدام و تغییر ارزشها و ترجیحات سیاسی مبتنی بر ایدئولوژی بعث، فضای جدیدی فراهم ساخته، که باعث شده است تحولات سیاسی جدیدی مبتنی بر ارزشها و قواعد مردممدار شکل گیرد. درک تحوّلات عراق در چند دهۀ اخیر و مخصوصاً پس از صدام، بخش مهمی از آینده این سرزمین را رقم خواهد زد.
تحوّلات اخیر، بنیادی و در راستای بازیابی هویت دینی و متفاوت از اتفاقات علمی و عملی پیشینی جامعۀ شیعی عراق در دوره معاصر است. اگرچه نقش اشغالگران در سقوط صدام نیز از عوامل تسهیلکنندۀ وضعیت نوین شیعیان عراق قابل ارزیابی است امّا تنها عقبۀ اجتماعی نزدیك به مبانی این تحرّکات، انقلاب اسلامی ایران است؛ بنابراین تبیین نقش شیعیان در تحولات نوین عمومی و راهبردی عراق، با توجه به ماهیت دینی پر رنگ این جریانها ضروری مینماید.
فصل اول: کلیات
بیان مسأله:
امروزه به خصوص پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، شیعیان در کانون توجّهات بینالمللی قرار گرفتهاند؛ به وضوح نمونهی آن را میتوان در مطالعات اسلامی و تحلیلهای آکادمیک دید، آنجا که در کنار دیدگاههای جریان اکثریتی اسلام، نقطه نظر شیعیان نیز میآید. نقش شیعیان چه در کشورهایی که اکثریت جمعیّت را تشکیل میدهند و چه در میان کشورهایی که اقلّیت قابل ملاحظهای را به وجود میآورند، نقشی تعیینکننده بودهاست. البته روز به روز بر پر رنگ شدن این تأثیرات در سطح دنیا افزوده می شود[1].
در چند دهه گذشته، اسلامگرایان در شکل احزاب و جریانهای گوناگون که بیش از سیصد گروه در خاورمیانه و شمال آفریقا تخمین زده میشوند[2]، به واسطهی مجموعهای از تحوّلات و همچنین تلاشهای خود، در کانون صحنهی فعالیتهای سیاسی در کشورهای این منطقه قرار گرفتهاند. حضور آنها نیز خیلی تازگی نداشته و پیشینهی اکثر آنان به دهههای قبل باز میگردد. این نیروها حتّی در اوج ملّیگرایی در خاورمیانه نیز به حیات خود ادامه دادند و به عنوان رقیب ملّیگرایان برای رویارویی با پیشروی کمونیسم در منطقه مطرح بودند.[3] «در دهههای اخیر تحقّق انقلاب اسلامی ایران نه تنها در عراق شیعی بلکه نقش تعینکنندهای را در بازیابی هویت شیعی در یک مقیاس جهانی و در میان کلّ مسلمانان جهان ایفا کرده است.»[4] از آنجاییکه جریانهای عمدۀ شیعی پس از سقوط صدّام در پی دستیابی به سهم بیشتر و تأثیرگذارتری از قدرت سیاسی و ایجاد امنیّت و ثبات در عراق جدید با اتّکای به عنصر جمعیت اکثریشان به عنوان گروه مسلّط در حاکمیت هستند بنابراین، پژوهش حاضر جهت شناختی دقیق از این جریانها به بررسی ابعاد گوناگون آنها اعم از زمینههای اجتماعی پیدایش آنها، پیشینه، رویکردهای فرهنگی، سیاسی و اجتماعی و نیز نقش آنها در سپهر سیاست و قدرت امروز عراق با رویکردی جامعه شناسانه میپردازد.
اهمیت و ضرورت تحقیق:
فراهم آمدن شرایط مناسب جهت مطالعه جامعهشناختی جمعیّتهای شیعی پراکنده در جهان در قالب معرفت میانرشتهای شیعهشناسی در فضای دانشگاهی جمهوری اسلامی ایران و در سطوح آموزش عالی کشور، زیر نظر اساتید خبرهای که اقدام به راهنمایی دانشجویان علاقهمند مطالعات شیعه شناسانه میکنند، اهمیّت پرداختن به جمعیتهای شیعی همچون شیعیان عراق و جایگاه امروز آنها را در صحنۀ نوین عراق برجسته مینماید. زیرا قرار گرفتن عراق در زمرۀ کشورهایی که جمعیت شیعی در آن، اکثریت محسوب شده از یک سو، و طغیان موجی از جریانها و ائتلافهای سیاسی‑ اجتماعی موافق و مخالف قدرتگیری شیعیان برای کسب جایگاه مناسب خود در عراق، و علاقهی بیشتر و قویتر جریانهای عمدۀ شیعی در عراق، برای ورود به رقابتهای انتخاباتی و سیاست پارلمانی از سوی دیگر ما را جهت انتخاب این کشور و شیعیان آن رهنمون شده است. تاریخ معاصر عراق مخصوصاً در سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران نشان میدهد که «موج اسلامخواهی در عراق چهرهای شیعیانه»[1] داشتهاست. سرنگونی صدام وتغییر ارزشها و ترجیحات سیاسی مبتنی بر ایدئولوژی بعث، فضای جدیدی فراهم ساخته است که روندها و رویدادهای سیاسی جدیدی مبتنی بر ارزشها و قواعد مردممدار شکل گیرد. امروزه درک روندهای عراق پس از صدّام بخش مهمی از آینده این سرزمین را رقم خواهد زد. در عراق نوین افراد، طیفها و جریانهای سیاسی مؤثر و مهمی ظهور کردهاند که گرچه تجربۀ جدیدی از حکومتداری است، امّا ریشه در باورها، اندیشهها و مؤلفههای تمدنی و کهن شیعیان عرق دارد. اگر بخواهیم به جریانهای شیعی با توجه به جغرافیای مذهبی بپردازیم اولویت و ضرورت ایجاب میکند پژوهشی مستقل درباره عراق و محیط شیعی آن صورت پذیرد. بنابر ادّعاهای موجود در فضای مجازی[2] و یک آمار ارائه شده، عراق جزء 4 کشوری است که شیعیان اکثریّت جمعیّت آن را تشکیل میدهند[3]؛ همچنین شیعیان عراق، علاوه بر نفوس جمعیّتیشان، از نظر تأثیر فکری و ایدئولوژیک، مهمترین گروه شیعه در جهان عرب به شمار میروند. حمله به عراق و عواقب اشغال آن توسّط نیروهای نظامی به رهبری آمریکا به اکثریت شیعیان عراق فرصت داد تا به لحاظ سیاسی خود را تقویّت کنند. ظهور آگاهیهای سیاسی قوی در میان شیعیان عراق به دنبال شکست سلطۀ اقلیّت سنّیتبار و بعثی صدّام حسین در این کشور، توجّه همگان را به اهمیّت هویّت اجتماعی در شکلگیری توسعۀ سیاسی کشور جلب نمود.[4]
از طرف دیگر تحوّلات کشور عراق و نقش شیعیان برای جمهوری اسلامی ایران از اهمیّت فراوانی برخوردار است؛ زیرا این تحوّلات تأثیر به سزایی در امنیت و منافع ملّی آن بر جای خواهد گذاشت[5]؛ ادامۀ حاکمیّت آنها برای شیعیان ایران از اهمیّت ویژهای برخوردار است زیرا پیوندهای مذهبی فراوانی بین شیعیان ایران و عراق و نیز ارتباطاتی عمیق مابین حوزههای علمیّه نجف، قم، خراسان و اصفهان در طول تاریخ اسلام وجود داشته است. حال اینکه جریانشناسی برای مدیریت فکری و مهندسی فرهنگی یک جامعه بدیهیتر از آن است که نیاز به توضیح داشته باشد در عین حال یک جریانشناسی اجتماعی قابل قبول را میتوان شامل: معرّفی مهمترین جریانها، و بیان مؤلفهها و دیدگاهها آنها، شخصیتهای اصلی و تأثیرگذار، محتوای جریان و رویکرد آنها به تحوّلات جاری دانست. بنابراین ضروری مینماید به دلیل مسائل مذکور تحقیقاتی قوی در جهت پویایی این روابط و اهمیّت آنها صورت بگیرد.
اهداف تحقیق:
هدف از این پژوهش انجام کاری روشمند در حوزه جامعهشناسی جریانهای شیعی است که تا به حال با این موضوع و با توجه به بررسیهای انجام شده در مراکز متعدد دانشگاهی و پژوهشی، مرتبط با شیعیان عراق صورت نگرفته است. پژوهشهای صورت گرفته بیشتر در حوزۀ علوم سیاسی و تاریخی و در بافت کلّی کشور عراق بوده است.
کشور عراق به عنوان اوّلین کشور شیعه نشین در جهان عرب مهمترین گروه شیعه عرب محسوب می شود که از نظر درصد جمعیتی، موقعیت ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیکی این کشور در همسایگی جمهوری اسلامی ایران قرار دارد؛ بررسی، تحلیل و شناخت اوضاع جریانهای عمدۀ شیعی در عراق معاصر با وجود معادلههای سیاسی اجتماعی جدید میتواند کمکی به شناخت بهتر زمینههای همکاری متقابل بین شیعیان ایران و عراق باشد. سیاستگذاریهای امنیتی، اطلاعاتی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و نیز بازنگری سیاستها و سوق دادن راهبردها از دلایلی است که انجام مطالعات و تحقیقات کاربردی را در این منطقه ضروری می نماید. ازجمله :
1- وجود اکثریت شیعهی امامیه در ساختار جمعیتی این کشور و ابتلائات موجود برای این جمعیت اکثریتی
2- بزرگترین کشور شیعی عربزبان دنیای اسلام
3- همجواری با ترکیه، سوریه، و عربستان و نقش به سزای عراق پس از سقوط صدّام در معادلات منطقه در میان کشورهای عربی
4- وجود مبانی نظری مشترک مذهب شیعه و اشتراکات تاریخی‑ فرهنگی
5- رویکردهای مختلف اسلامگرایان و تمایل به جمهوری اسلامی ایران، چراکه ایران امالقرای جهان تشیع محسوب می شود.
6- مناقشات داخلی، خطر دخالت گروههای سلفی و حملات تروریستی در شهرهای عراق به ویژه در عتبات عالیات
7- حضور مستمر آمریکاییان به انحاء مختلف در عراق
8- حضور نیروهای ناتو و سازمان های بین المللی، نظامی و امنیّتی غرب، در این کشور
دلائل مشخصتری هستند که موجب شد، مطالعه «بررسی اوضاع احزاب و جریان های عمده شیعی عراق معاصر» را در اولویّت تحقیقاتی قرار دهیم.
[1]. حاتم، قادری، پراکسیس (تعاطی) اندیشه سیاسی و فعل سیاسی در خاورمیانه، تهران، مرکز پژوهشهای علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه، 1386، ص 104.