مشکل عمده نیروگاه های توان بالای متصل به شبکه قدرت، وابستگی توان تولیدی شبکه به شرایط آب و هوایی می باشد که رفع این مشکل با کنترل فرکانس شبکه با روش های هوشمند و استفاده از تجهیزات با سرعت بالا و همچنین استفاده از نیروگاه ذخیره انرژی به صورت کاملا بهینه انجام پذیر می باشد .در اینجا سعی بر طراحی یک سیستم کنترلی هوشمند برای کنترل فرکانس یک شبکه الکتریکی قدرت، تشکیل یافته از تولید هیبرید خورشید، گاز و ذخیره ساز باتری، می باشد. این سیستم کنترلی هوشمند به صورت خودکار ضرایب کنترلی را برای نیروگاه گازی و باتری محاسبه می نماید. در این روش برای تعیین مقادیر ضرایب کنترل کننده فازی از روش الگوریتم پرندگان استفاده شده که موجب بهینه سازی هر چه بهتر معیار خطا برای به دست آوردن ضرایب کنترل کننده فازی شده است. مدل سیستم کنترل فازی در متلب دارای انعطاف در شبیه سازی محیط سیمولینک نمی باشد و در حین انجام سیولینک شبکه نمی تواند، مقادیر رنج های ورودی و خروجی فازی را تغییر دهد. در این پایان نامه تمام کد های فازی و توابع عضویت در محیط متلب نوشته شده است و با توابع دیگر به سیستم شبکه قدرت سیمولینک اتصال پیدا کرده و نتایج را در حافظه می تواند ذخیره داشته باشد. تمام اجزا نیروگاه خورشیدی به طور کامل شبیه سازی شده از مدل کردن یک سلول تا پنل خورشیدی و اتصال چندین هزار پنل به یکدیگر تست شده و مدار ردیاب حداکثر توان نیروگاه خورشیدی شبیه سازی شده و تعیین مقدار سلف و خازن آن با شبیه سازی تعیین گشته شده است و تعداد سوییچینگ مبدل بوست سیستم با الگوریتم ردیابی و مشاهده[1] استفاده شده است. به منظور بررسی، ابتدا شبکه قدرت به صورت بلوک کنترلی لاپلاس مدل شده و بار را تغییر می دهیم. همان طور که نتایج را مشاهده می کنیم در صورت استفاده کنترل فازی بهبود یافته با الگوریتم پرندگان زمان نشست نسبت به کنترلر معمول و نسبت به کنترلر انتگرالگیر ساده بهبود یافته است. پیک حداکثر خطای فرکانس در صورت استفاده کنترل فازی بهبود یافته با الگوریتم پرندگان نسبت به کنترلر معمول و نسبت به کنترلر انتگرالگیر ساده نیز بهبود یافته است. سپس اجزاء دینامیکی به طور کامل مدل شده در شبیه سازی، کارایی استراتژی پیشنهادی را مشاهده کرده و با روش های دیگر مقایسه می نماییم. نتایج حاصل از شبیه سازی بیانگر رفتار دقیق شبکه قدرت می باشد در نتیجه امکان ناپایداری در سیستم وجود داشته با این حال الگوریتم هوشمند جواب های مقدار کنترل قازی را محاسبه کرده و نتایج نشان دهنده کارایی بالای روش پیشنهادی می باشند.
 
 
 
فصل اول.. 1
مقدمه و کلیات تحقیق.. 1
1-1 مقدمه.. 2
1-1-1 مشخصات نیروگاه خورشیدی:.. 2
1-1-2 مزایای استفاده از نیروگاه خورشیدی:.. 3
1-1-2-1 مطالعات در ایران:.. 3
1-1-2-2 تولید برق بدون نیاز به انرژی های دیگر:.. 3
1-1-2-3 عدم احتیاج به آب زیاد :.. 3
1-1-2-4 عدم آلودگی محیط زیست.. 3
1-1-2-5 امکان تامین شبکه های کوچک و ناحیه ای:.. 4
1-1-2-6 استهلاک کم و عمر زیاد:.. 4
1-1-2-7 عدم احتیاج به متخصص.. 4
1-1-3 مشکلات نیروگاه خورشیدی متصل به شبکه:.. 4
1-1-4 کنترل فرکانس شبکه:.. 5
1-1-5 اهداف کنترل فرکانس شبکه قدرت:.. 5
1-1-6 شبیه سازی شبکه قدرت برای کنترل فرکانس شبکه متصل به نیروگاه خوشیدی:.. 6
1-1-7 لزوم استفاده نیروگاه ذخیره انرژی در شبکه:.. 7
1-1-8 روش کنترلی هوشمند استفاده شده و معیار اندازه گیری انحراف فرکانس:.. 7
1-1-9   مزیت روش پیشنهادی.. 7
1-1-10آنچه پیشرو داریم:.. 8
فصل دوم.. 9
ادبیات موضوع.. 9
مقدمه:.. 10
2-1 کنترل فرکانس از دیدگاه کنترلی.. 10
2-1-1 کنترل کننده PI. 10
2-1-2روش دو درجه ی آزادی در کنترل داخلی :. 11
2-2روش های کنترل هوشمند.. 12
2-2-1الگوریتم ژنتیک.. 12
2-2-2 الگوریتم جستجوی گرانشی.. 14
2-2-3 بهینه سازی گروهی پرندگان :. 15
2-2-4 شبکه عصبی مصنوعی :. 16
2-2-5کنترل منطق فازی.. 19
2-2-5-1خود سازماندهی کنترل فازی.. 24
2-2-5-2الگوریتم ژنتیک در مدل فازی برای کنترل بار فرکانس   24
2-3روش کنترل با منطق فازی:.. 27
2-4سیستم کنترل فرکانس:.. 31
2-5 مدل ذخیره انرژی :.. 32
2-6 مدل اینورتر برای تولید DC/AC.. 34
فصل سوم.. 35
روش تحقیق.. 35
3-1 مقدمه:.. 36
3-2مدل فازی:.. 36
3-2-1:قسمت های مختلف یک سیستم فازی.. 36
3-2-2مدل کنترلر ترکیب فازی با PI:.. 39
3-3 الگوریتم بهینه سازی گروه پرندگان:.. 40
3-4 کاربردی ازPSO در ریاضیات:.. 41
3-5 تشریح عملکرد پیدا کردن ضرایب کنترلر فازی و کنترلر PI و بهبود کارایی:.. 43
فصل چهارم.. 48
محاسبات و.. 48
یافته های تحقیق.. 48
4-1مقدمه.. 49
4-2-1 مدل شبیه سازی شده به صورت بلوک کنترلی با توابع لاپلاس:   49
4-2-2 مدل شبیه سازی شده کامل شبکه قدرت:.. 50
4-3 پنل خورشیدی:.. 51
4-4 مشخصه های پانل فتوولتائیک:.. 51
4-5 مدل و مشخصات سیستم فتوولتاییک:.. 52
4-6مدل ردیابی حداکثر توان.. 54
4-7 مدار داخلی مبدل بوست شبیه سازی شده در متلب :.. 58
4-8 الگوریتمMPPT:.. 59
4-8-1روش کنترل P&O:.. 59
4-8-2 روش هدایت افزایشی:.. 59
4-8-3دنبال کننده حداکثر توان(MPPT):.. 60
4-8-4 الگوریتمMPPT شبیه سازی شده در متلب :.. 61
4-9 مدل اینورتر:.. 62
4-10 مدل اینورتر شبیه سازی شده در متلب :.. 63
4-11 مدل واحد:.. 65
4-12مدل کردن نیروگاه گازی:.. 65
4-13 مدل بار:.. 66
4-14 مدل موتور محرک:.. 66
4-15مدل گاورنر:.. 66
4-16مدل خط ارتباطی:.. 68
4-17مدل ذخیره ساز انرژی :.. 68
4-18 مقایسه PI-FUZZYدر مدل بلوکی بدون باتری:.. 69
4-19 مقایسه کنترلرها در حضور تمام تجهیزات در مدل بلوکی:   70
حال مدل فازی را در شرایط گوناگون بررسی می کنیم :.. 71
4-20-1بدون حضور خورشید و باتری:.. 71
4-20-2 با حضور باتری :.. 72
4-20-3   نتایج با حضور نیروگاه خورشید و باتری :.. 75
فصل پنجم.. 80
نتیجه گیری و پیشنهادات.. 80
5-1 نتیجه گیری :.. 81
5-2 پیشنهادات:.. 82
 
 
 
 
فهرست اشکال، نمودارها و جداول
 
شکل 2-1 ساختارTDF-IMC………………………………………………………………………………………………..12
شکل 2-2 مدل کردن برای الگوریتم ژنتیک…………………………………………………………………………………14
شکل 2-3 کنترلر سیستم قدرت تک منطقه ای…………………………………………………………………………… 15
شکل 2-4 عملکرد بهینه سازی pso…………………………………………………………………………………………16
شکل 2-5 یک لایه شبکه عصبی……………………………………………………………………………………………….18
شکل2-6 نمای پایه یک شبکه فازی…………………………………………………………………………………………..19
شکل 2-7 سیستم تولید قدرت منطق فازی پایه مرکزی……………………………………………………………….21
شکل2-8 توابع عضویت کنترل فازی…………………………………………………………………………………………22
شکل2-9 مدل فازی برای مرجع………………………………………………………………………………………………23
شکل2-10معماری کنترل فازی خود سازماندهی شده ……………………………………………………………….24
شکل 2-11 مسیر برای آموزش در طرح الگوریتم ژنتیک………………………………………………………………25
شکل 2-12 نمودار کلی یک سیستم قدرت دو منطقه……………………………………………………………………27
شکل2- 13ساختار پایه ای از یک سیستم کنترل فازی………………………………………………………………….28
شکل2-14 توابع فازی برای کارکرد مدل MPPT……………………………………………………………………..28
شکل 2-15 اتصال دو سیستم دارای MPPT مجزا به یکدیگر……………………………………………………30
شکل2-16 شماتیک ساختار سیستم قدرت………………………………………………………………………………..31
شکل 2-17 مدل یک BES در شبکه قدرت…………………………………………………………………………….32
شکل 2-18 اجزاء مدل یک BES به صورت بلوک دیاگرامی………………………………………………………33
شکل 2-19 مدار بایاس از اینورتر منبع ولتاژی……………………………………………………………………………34
شکل 2-20 سوییچ زنی PWM برای یک فاز برای جریان………………………………………………………….34
شکل3-1 توابع عضویت سیستم فازی نمونه………………………………………………………………………………37
شکل 3-2 مدل PI-FUZZY………………………………………………………………………………………………..39
شکل 3-3 مقادیر تصادفی برای ردیابی تابع هدف در الگوریتمPSO……………………………………………41
شکل 3-4 عملکرد بهینه سازی pso ………………………………………………………………………………………42
شکل 3-5 توابع عضویت فازی برای یک متغییر ورودی……………………………………………………………….43
شکل 3-6 نمودار فرکانس با نواحی تشخیص برای کنترل کننده فازی…………………………………………..44
شکل 3-7 مقدار دهی به ضرایب فازی ساز………………………………………………………………………………..45
شکل 3-8 الگوریتم پیشنهادی برای محاسبه ضرایب……………………………………………………………………47
شکل 4-1 سیستم بلوکی مدل لاپلاس ……………………………………………………………………………………….50
شکل4-2 مدل شبیه سازی کامل شبکه………………………………………………………………………………………50
شکل 4-3 مدل مداری سلول خورشیدی…………………………………………………………………………………..51
شکل 4-4 شبیه سازی نیروگاه خورشیدی با مدار بوست و کنترلر مبدل dc/ac با اینورتر و سلف
خطوط در متلب……………………………………………………………………………………………………………………..53
شکل 4-5 شبیه سازی سلول خورشیدی و ماژول خورشیدی در متلب…………………………………………..53
شکل 4-6   مشخصات ولتاژ- جریان(a) و ولتاژ- توان(b) یک ماژول خورشیدی………………………….54
شکل 4-7 ماژول PV به طور مستقیم به یک بار مقاومتی(متغییر) متصل است……………………………….55
شکل 4-8 منحنی IV BP SX 150S ماژول PV و بارهای مختلف مقاومتی شبیه سازی با مدل
متلب………………………………………………………………………………………………………………………………….. 55
شکل 4-9 مبدل بوست…………………………………………………………………………………………………………. 56
شکل 4-10 جریان سلف در دو زمان قطع و وصل سوییچ……………………………………………………………57
شکل 4-11 مدار مبدل بوست و سلف و ورودی سوییچینگ MPPT شبیه سازی شده در متلب……..57
شکل 4-12 مدار داخلی مبدل بوست………………………………………………………………………………………..58
شکل 4-13 ورودی و خروجی ولتاژ مبدل بوست با مقدار 50% دستور MPPT………………………….. 58
شکل 4-14 فلوچارت روش…………………………………………………………………………………………………. 59
شکل 4-15 دسته بندی مکان های نمودار توان – ولتاژ برای ردیابی نقطه MPP………………………….. 59
شکل 4-16 مشخصه توان ولتاژ MPPT………………………………………………………………………………… 61
شکل 4-17 اجزاء ورودی و خروجی برای Mfile نوشته شده در MPPT ………………………………….62
شکل 4-18 نحوه بدست آوردن مقدار جریان مرجع در نقاط توان ماکزیمم در تابش های مختلف….. 63
شکل 4-19 مدل شبیه سازی اجزاء کامل اینورتر با وجود سلف و ترانس برای اتصال به شبکه……….. 61
شکل 4-20 مدار داخلی سیستم کنترلی اینورتر dc/ac ……………………………………………………………..61
شکل 4-21 مدل داخلی تبدیل سه بردار abc به مختصات dq…………………………………………………… 65
شکل 4-22 مدل داخلی سیستم نیروگاه گازی با مدل کنترلی………………………………………………………..65
شکل 4-23 مدل ساده از سیستم کنترلی همراه با گاورنر……………………………………………………………. 67
شکل4-24:

 

بلوک دیاگرام گاورنر، ژنراتور، بار و توربین و کنترلر…………………………………………………..68
شکل 4-25 مقایسه نتایج PI-FUZZY در مدل بلوکی……………………………………………………………….69
شکل 4-26 نتایج فرکانس از شبکه…………………………………………………………………………………………….70
شکل4-27 توان الکتریکی خط از نیروگاه گاز…………………………………………………………………………… 71
شکل 4-28 فرکانس سیستم در حالت تامین بارفقط از نیروگاه گازی در شبکه سیمولینک کامل……….71
شکل 4-29 توان انتقالی نیروگاه ذخیره، باتری در حالت ورود بار در شبکه سیمولینک کامل……………..72
شکل 4-30 فرکانس سیستم در حالت ورود بار در شبکه سیمولینک کامل با وجود باتری………………73
شکل4-31 مقایسه نتایج فرکانس سیستم در دو حالت وجود و عدم نیروگاه ذخیره …………………………73
شکل4-32 مقدار توان نیروگاه خورشیدی…………………………………………………………………………………..74
شکل 4-33 فرکانس سیستم در شبکه کامل با حضور نیروگاه خورشیدی و عدم سیستم ذخیره انرژی
باتری…………………………………………………………………………………………………………………………………..75
شکل 4-34 فرکانس سیستم در شبکه کامل با حضور نیروگاه خورشیدی و سیستم ذخیره انرژی باتری……………………………………………………………………………………………………………………………………..76
شکل 4-35 مقایسه فرکانس شبکه در دو حالت با وجود نیروگاه خورشیدی با تابش متغییر در صورت
وجود و عدم نیروگاه ذخیره انرژی……………………………………………………………………………………………77
جدول(2-1)قوانین فازی برای بلوک اول…………………………………………………………………………………..21
جدول(3-1):تقسیم بندی ورودی شرایط در بازه های کلی………………………………………………………….38
جدول(3-2):قوانین ورودی و خروجی………………………………………………………………………………………39
 
 
جدول(4-1) مشاهدات نتایج شبیه سازی در متلب با توجه به شکل4-25………………………………………69
جدول(4-2) مشاهدات نتایج شبیه سازی کامل شبکه در متلب با توجه به شکل4-26………………………72
 

فصل اول
مقدمه و کلیات تحقیق
 
 
 

1-1 مقدمه
1-1-1 مشخصات نیروگاه خورشیدی:
خورشید یک منبع بزرگ و تقریباً لایزال انرژی محسوب می شود. انرژی که از خورشید به زمین می رسد حدود 11^10*8/1 مگاوات است که چند هزار برابر انرژی مصرفی سوخت های تجاری است. یکی از مهمترین سیستم های تبدیل انرژی خورشیدی، سیستم فتوولتائیک می باشد که در آن انرژی خورشیدی به وسیله سلول خورشیدی به برق تبدیل می شود. با توجه به کاهش هزینه ساخت سلول ها در طول زمان، در سالیان اخیر استفاده از سیستم فتوولتائیک جهت تولید برق به عنوان یکی از منابع تولید پراکنده مورد توجه کشورها و شرکت های مختلف قرار گرفته است. از آنجا که بازده سلول ها پایین بوده و هزینه اولیه آن ها تا حدودی زیاد می باشد، باید به نحوی از آن ها بهره برداری نمود که همیشه در نقطه توان ماکزیمم خود کار کنند تا بدین وسیله بازده سیستم حداکثر شده و از سیستم استفاده بهتری شود .
مساحت سطوح سلول تأثیری بر ولتاژ آن نداشته که حدود 0.5 ولت می باشد . اما شدت جریان تابع مساحت سطوح سلول و شدت تشعشع خورشید بوده و در شرایط ایده آل معادل 250 آمپر درهر متر مربع از سطح سلول می باشد.
روی صفحه ای که تشعشعات خورشیدی کل آن (W/m2916) می باشد. یک ردیف سلول خورشیدی سیلیکون با کارایی 15 درصد و سطح مؤثر یک مترمربع می تواند 137 وات (W916*15/0) توان الکتریکی تولید نماید.
با این نسبت جهت توان 20 مگاواتی برق (توان خروجی یک تأسیسات تولید برق حرارتی متوسط) در تشعشع کامل و عمود خورشید سطح مورد نیاز پانلهای خورشیدی تقریباً 360 جریب و بیش از نیم مایل مربع می باشد مولدهای فتوولتائیک به دلیل ویژگیهایی همچون نداشتن آلودگی های زیست محیطی و آلودگی صوتی، تعمیر و نگهداری کم، به یکی از پراهمیت ترین منابع تجدیدپذیر تبدیل شده اند .اما تنها دلیلی که مانع از گسترش استفاده از چنین تکنولوژی شده است، هزینه زیاد تولید و بازدهی تبدیل انرژی پایین آنها است.
 
 
 

1-1-2 مزایای استفاده از نیروگاه خورشیدی:
1-1-2-1 مطالعات در ایران:
خورشید عامل و منشا انرژی های گوناگونی است که در طبیعت موجود است. ایران با وجود اینکه یکی از کشورهای نفت خیز جهان به شمار می رود و دارای منابع عظیم گاز طبیعی نیز میباشد، خوشبختانه به علت شدت

2ـ مصلحت‌های شرعی و دینی.
3ـ منفعت‌ها، مصلحت‌ها و علاقه‌های فردی، شخصی، خانوادگی‌ و گروهی.
بدیهی است هر سه دسته از منفعت‌های یاد شده جزو ماهیت تصمیم‌گیری و مدیریت راهبردی كشور محسوب می‌شوند كه بی‌توجهی به هر یك از این سه بُعد می‌تواند موجب نارضایتی شده، به بروز خشونت بینجامد. مدیریت راهبردی كشور بایستی در سیاستگذاری‌ها و تصمیم‌گیری‌های كلان كشور با ایجاد آمیزه‌ای كارآمد از سه مؤلفه منافع ملی، مصالح شرعی و  علایق و منافع فرد فردِ جامعه، باز شناسی چهارگانه زیر انجام دهد:
1ـ بازشناسی دینی و تبیین مصالح شرعی و دینی و التزام به آنها.
2ـ بازشناسی ملی و تبیین منافع عام و ملی و تعقیب آنها.
3ـ بازشناسی سیاسی در سطوح فردی و گروهی، دریافت مقتضیات انسان، به رسمیت شناختن حقوق شهروندی و فراهم آوردن بستر و زمینه‌های تحقق آنها.
4ـ بازشناسی حوزه‌های رقابت و تبیین مرزها و نمادین سیاسی كشور و طراحی ساز و كارهای اجرایی برای رعایت و التزام به آنها.
ب) همانگونه كه گفته شد یكی از مشكلات اساسی در فرایند رقابت‌های سیاسی، جامعه‌ناپذیری سیاسی و در نتیجه نداشتن فرهنگ رقابت است.
یكی از راههای اساسی رفع این معضل، تحول در نظام آموزشی كشور است به گونه‌ای كه بتوان در تحقق فرآیند جامعه‌پذیری سیاسی كه رقابت پذیری سالم، تحمل‌پذیری غیر و رقیب، حقوق شهروندی پرهیز از مطلق‌انگاری خود، برخی از شاخص‌های آنست گام برداشت؛ همچنین در این فرایند باید رعایت قاعده بازی سیاسی، قانون‌های موضوعه، میثاق‌های ملی و هم‌زیستی مسالمت آمیز در صدد برنامه‌های آموزشی قرار گیرد. رسانه‌های جمعی، مطبوعات، خانواده و دین از جمله مجاری عمده و اساسی فرهنگ‌پذیری سیاسی بشمار می‌آید كه بایستی در برنامه‌ریزی بصورت جدی مدنظر قرار گیرد.
ج) گسترش فرهنگ مشاركتی:
یكی دیگر از راه‌كارهایی كه تحلیل‌گران برای رهایی از بن‌بست خشونت‌های رقابتی پیشنهاد می‌كنند آغاز تمرین رقابت در حوزه‌های كوچك‌تر و تعمیم آن در سطح اجتماعی ملی است. این گروه معتقدند قبل از آن كه حقوق سیاسی افراد جامعه به رسمیت شناخته شود و حتی پیش از آن كه توده مردم بتوانند فعالیت‌ سیاسی بكنند ضروری است اعضای جناح‌ها به فعالیت بازی سیاسی روی آورند و حقوق سیاسی اعضای جناح‌های سیاسی را به رسمیت بشناسند. لازم است افراد در جامعه نخست فعالیت‌های سیاسی خود را در یك حوزه كوچك‌تر به آزمون گذاشته تا پس از آن كه به شكل عرف و عادت درآمد و به تجربه در سطح رفتار فردی كشیده شد بتدریج و گام بگام به حوزه‌های بزرگتر جامعه انتقال داده شود تا از این طریق فرهنگ مشاركتی در جامعه رواج یافته و شهروندان بدان خو گیرند.
این شیوه ضمن آنكه قاعده‌های بازی سیاسی را به افراد واكنش‌گران می‌شناساند، روحیه تعامل و هم‌زیستی با رقبا را در آنها تقویت و جمع‌گرایی را در جامعه افزایش می‌دهد. تشكیل گروه‌های دوستی، تشكل‌های عام المنفعه خیریه‌ای و اتحادیه‌های صنفی از جمله گروه‌های كوچكی هستند كه می‌توانند تمرین مشاركت و رقابت از طریق آنها آغاز شود.
د) یكی دیگر از راهبردهایی كه برای خروج از بحران‌های سیاسی ناشی از رقابت‌های سیاسی پیشنهاد میشود تدوین چارچوب مناسب برای تحقق فراشدهای رقابتی است این چارچوب باید بگونه‌ای باشد كه:
اولا: خطوط قرمز و مرزهای نمادین اجتماع ملی به گونه‌ای شفاف تعریف و تعیین شده باشند تا حزب‌ها به سادگی بتوانند این خطوط را تشخیص داده و از آنها پیروی نمایند.
ثانیاً: قاعده‌ها و چارچوب یاد شده از فراخی لازم برخوردار باشند، به نحوی كه افراد و گروه‌ها به سادگی خودی و غیرخودی تلقی نشوند.
ثالثاً: در تنظیم قاعده‌ها و چارچوب یاد شده شرایط زمانی، مكانی، قومی، فرهنگی و دینی لحاظ گردد، به نحوی كه تمامی گروههای قومی، سیاسی و دینی كه كلیت و اصل نظام و بنیادهای سیاسی ـ دینی آن را پذیرفته‌اند بتوانند در آن فعالیت و رقابت كنند.
رابعاً: این خطوط قرمز و مرزهای نمادین نباید به گونه‌ای متعدد و متراكم ترسیم شوند كه با گسترش دامنة این خطوط، محدودیت‌ها و ممنوعیت‌های زیادی برای گروهها، افراد و نخبگان ایجاد شود زیرا در  حالت تراكم و تكثر خطوط قرمز و ممنوعه، حیطه فعالیت افراد و گروهها تنگ و محدود شده و آنها در جریان فعالیت‌ها به سادگی با این خطوط برخورد و آنرا نقض خواهند كرد. بنابراین در طراحی مرزهای نمادین و  خطوط ممنوعه در نظام سیاسی بر دو اصل باید تاكید كرد.
1ـ محدود بودن این خطوط
2ـ تكیه بر برائت افراد و گروه‌های سیاسی
خامساً: ساز و كارهای تضمینی طراحی شود به گونه‌ای كه سرپیچی و رعایت نكردن افراد و گروه‌های سیاسی از خطوط قرمز با هزینه‌های سنگین همراه باشد.
هـ) گفتمان رقابت در ایران باید به گونه‌ای در برنامه‌های كلان كشور، طراحی و تنظیم گردد كه رقابت‌های سیاسی از مرحله «محدودسازی» آغاز و پس از طی كردن مرحله «تثبیت» به مرحله «تكثر» ختم گردد. در مرحله محدودسازی؛ هدف، جلوگیری از بروز و ظهور حزب‌ها و گروه‌هایی است كه با كلیت نظام و بنیادهای دینی آن مخالف بوده، درصددند فضای رقابتی جامعه را آلوده، با فرصت طلبی، قدرت سیاسی را  تصاحب كنند. در مرحله دوم؛ هدف، فراهم‌سازی شرایطی است كه حزب‌ها و گروه‌های سیاسی و انقلابی و مورد تأیید، امكان حضور یافته و با ایجاد آگاهی سیاسی در اعضا و توده‌ها و نخبگان سیاسی بتوانند به تدریج وارد عرصه فعالیت‌های سیاسی و رقابت‌های صحیح گردند.
و در مرحله

 

تكثر؛ به رقابت به عنوان عامل تثبیت سیاسی و افزایش وفاق، نگریسته شود. در این مرحله بایستی شرایط مناسب برای گسترش فعالیت‌های حزبی و رقابتهای سیاسی فراهم گردد. حزب‌ها و گروههای موجود مورد حمایت قرار گیرند و امكانات برای تأسیس نهادهای جدید و تازه فراهم شود. بدیهی است هدف از مرحله بسط و گسترش؛ رقابت‌های سیاسی سالم است.
 
پیشینة تحقیق
در پژوهش حاضر مفروض گرفتن رقابت به عنوان یكی از مكانیزمهای مهم تكامل و پیشرفت جامعه سیاسی و كارآمد كردن نظام سیاسی با نگرش‌ حفظ مصالح نظام در چارچوب امنیت و حفظ آن كه یكی از اساسی‌ترین دغدغه‌های اندیشه‌گران ایرانی بوده و هست.
با توجه به قومیت‌های مختلف و متعدد در حوزه سرزمینی ایران پرداختن به رقابت‌های مثبت و تحول‌آور آن كه امنیت ایران به ثبات می‌رساند یكی از وظایف ملی و مهینی و تعهد اسلامی هر ایرانی است لذا بنظر می‌رسد در دهة قبل به صورت گسترده به این امور پرداخته نشده است و یا اگر هم كاری انجام شده محدود و در خود نظام جمهوری اسلامی در حال حاضر قابل بهره‌مندی كافی نیست لذا پژوهش حاضر در عین حال كه یك مبحث از تاریخ رقابت‌های ایران اسلامی را بررسی می‌كند و امیدوار هستیم با نگاه نقادانه و پژوهشگرانه بتوانیم نتایج علمی و مستدلی را ارائه نمائیم.
 
 
هدف پژوهش
این پژوهش بررسی علل رقابت‌های مثبت و منفی و تأثیر آن بر امنیت ملی كشور ایران را دنبال می‌كند كه رشد و آگاهی سیاسی ملت ایران و مشاركت سیاسی آنان در عرصه‌های مختلف سیاسی بعد از انقلاب می‌باشد كه با بررسی جوانب، آن منافع این رقابت كه باعث تصمیم‌سازیهای آگاهانه و ایجاد اقتدار بین‌المللی و پذیرش نظام بین‌الملل و ثبات سیاسی چند برابر میكند و باعث وفاق اجتماعی و تسریع در بدست آوردن هدفهای بزرگ و بلند را كه خواسته هر ملت در عرصه‌های اجتماعی ـ سیاسی ـ اقتصادی و … را بدنبال دارد خواهد شد.
 
سؤال اصلی
رقابت‌های سیاسی چه تأثیری بر امنیت ملی دارد؟
سؤالات فرعی
1ـ شاخصهای وفاق در جمهوری اسلامی چیست؟
2ـ شاخصهای رقابت سیاسی در جمهوری اسلامی چیست؟

3ـ شاخصهای امنیت ملی در جمهوری اسلامی چیست؟
متغیر مستقل: رقابت سیاسی
        متغیر وابسته: امنیت ملی

(در فایل دانلودی نام نویسنده و استاد راهنما موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

 

هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی جایگاه حیات طیبه در سند تحول بنیادین تعلیم و تربیت ایران و تبیین راهکارهای تحقق آن در آموزش و پرورش می‌باشد.که در راستای هدف پژوهش سه سؤال اصلی شامل:1ـ جایگاه مفهومی حیات طیبه در متون دینی و آیات قرآن کریم چیست؟2ــ جایگاه حیات طیبه به عنوان هدف‌جریان تربیتی در مبانی نظری سند تحول بنیادین تعلیم و تربیت ایران چیست؟3ـراهکارهای تحقق حیات طیبه  در آموزش و پرورش ایران با توجه به نقش عناصر مختلف نظام آموزشی چیست ؟ مطرح گردید.روش مورد استفاده در این پژوهش روش تحقیق تحلیلی اسنادی است که بر این اساس به منظور تهیه و تدوین مبانی نظری و پیشینه تحقیق و همچنین برای استخراج نقش‌های مختلف عناصر نظام تعلیم و تربیت در تحقق حیات طیبه اسناد و منابع کتابخانه ای مورد بررسی قرار گرفته و اطلاعات مورد نظر جمع آوری و مورد استفاده قرار گرفت.از مهم‌ترین یافته‌های تحقیق در سؤال اول این است که منظور از مفهوم «حیات طیبه» در قرآن کریم با تأکید بر آیه‌ی 97 سوره نحل، نوعی زندگی پاک است که خداوند در ازای ایمان و عمل صالح به مؤمنان وعده داده است.در پاسخ سؤال دوم به این نتیجه رسیدیم در مبانی نظری تحول بنیادین در تعلیم و تربیت ایران مفهوم حیات طیبه به عنوان یک مفهوم کلیدی و ایجاد آمادگی برای تحقق آن به عنوان هدف جریان تربیت مطرح شده است. در پاسخ سؤال سوم راهکارهایی در ارتباط با نقش عناصر مختلف نظام تعلیم و تربیت در تحقق حیات طیبه بیان شد. به عنوان نتیجه گیری کلی باید گفت انتخاب حیات طیبه و ایجاد آمادگی در متربیان برای تحقق آن به عنوان هدف غایی فعالیت‌های تربیتی مفهومی جامع است که دستیابی به این هدف در گرو هماهنگی و نقش آفرینی همه ی نهادهای جامعه و عناصر مختلف نظام تعلیم و تربیت است.

کلید واژه ها: حیات طیبه، جامعه صالح،سند تحول بنیادین،نظام تعلیم و تربی

فهرست مطالب

عنوان                                                                                             صفحه       

فصل اول Error! Bookmark not defined.

کلیات پژوهش Error! Bookmark not defined.

1-1. مقدمه Error! Bookmark not defined.

1-2. بیان مسئله Error! Bookmark not defined.

1-3. اهداف پژوهش Error! Bookmark not defined.

1-3-1. هدف کلی Error! Bookmark not defined.

1-3-2. اهدف جزئی Error! Bookmark not defined.

1-۴. پرسش‌های پژوهش Error! Bookmark not defined.

۱-۵. اهمیت و ضرورت پژوهش Error! Bookmark not defined.

1-۶. تعریف‌های عملیاتی متغیرهای پژوهش Error! Bookmark not defined.

فصل دوم Error! Bookmark not defined.

مبانی نظری و پیشینه پژوهش Error! Bookmark not defined.

2-1. مقدمه Error! Bookmark not defined.

۲-۲ . مبانی نظری تحقیق Error! Bookmark not defined.

۲-2-1. سرفصل فرعی در مورد مبانی نظری تحقیق Error! Bookmark not defined.

۲-2-2. سرفصل فرعی در مورد مبانی عملی تحقیق Error! Bookmark not defined.

۲-3. پیشینه در داخل کشور Error! Bookmark not defined.

۲-4. پیشینه در خارج از ایران Error! Bookmark not defined.

2-5. جمع بندی و چهارچوب پژوهش Error! Bookmark not defined.فصل سوم Error! Bookmark not defined.

روش پژوهش Error! Bookmark not defined.

3-1. مقدمه Error! Bookmark not defined.

۳-۲. روش پژوهش Error! Bookmark not defined.

3-۳. جامعه پژوهش Error! Bookmark not defined.

۳-۴. روش نمونه‌گیری و حجم نمونه Error! Bookmark not defined.

3-5. ابزار گردآوری داده‌ها Error! Bookmark not defined.

3-7. روش تجزیه و تحلیل داده‌ها Error! Bookmark not defined.

فصل چهارم Error! Bookmark not defined.

یافته‌های پژوهش Error! Bookmark not defined.

4-1. سؤال اول Error! Bookmark not defined.

۴-۲. سؤال دوم Error! Bookmark not defined.

  4ـ3.سؤال سوم……………………………………………………………………………………………………………..3

فصل پنجم Error! Bookmark not defined.

 نتیجه‌گیری و بحث Error! Bookmark not defined.

5-1. سؤال اول: Error! Bookmark not defined.

۵-۲. سؤال دوم: Error! Bookmark not defined.

۵ـ3 سؤال سوم: Error! Bookmark not defined.

۵-4 نتیجه‌گیری Error! Bookmark not defined.

۵-5. پیشنهادات Error! Bookmark not defined.

۵-6 محدودیت های پژوهش Error! Bookmark not defined.

منابع Error! Bookmark not defined.

 

فصل اول

 مقدمه:

 

حیات طیبه یکی از مقولات بنیادی در اندیشه‌ی بشر معاصر است. مسلمان و غیرمسلمان از منظر خاص خود این موضوع را موردمطالعه قرار داده‌اند و با توجه به دیدگاه‌های مکتبشان از آن تعریفی ارائه داده‌اند.

اصطلاح حیات طیبه برگرفته از قرآن کریم (آیه‌ی 97 سوره نحل) است. حیات پاک در اصطلاح اسلامی نوعی زندگی است که انسان در ارتباط باخدا به آن دست می‌یابد و با دست یافتن به آن در همه‌ی ابعاد وجودی خود از پلیدی برکنار خواهد ماند. این ابعاد شامل جسم، اندیشه و اعتقاد، میل، اراده و عمل است. (باقری،1389)

قرآن حیات طیبه را به‌عنوان حیات واقعی بیان نموده است. حیات طیبه اثر خاص و محصول نوعی زندگی است که در آن التزام و پای بندی به احکام و معارف دین، تحقق عینی و عملی یافته است. در حیات طیبه طهارت و پاکی، جمیع شئون انسان‌ها را در برگرفته و اعتقادات و اخلاقیات و اعمال و رفتار مردم تطهیر شده و معارف و مسائل اخلاقی و احکام الهی، مطهر و پاک‌کننده‌ی زندگی انسان‌هاست. (علی‌اکبری،1390)

در مبانی نظری تحول بنیادین نظام تعلیم و تربیت ایران نیز حیات طیبه به‌عنوان وضع مطلوب زندگی بشر بر اساس نظام معیار ربوبی است که با انتخاب و التزام آگاهانه و اختیاری این نظام معیار در همین زندگی دنیایی و در جهت تعالی آن از سوی خداوند به انسان اعطا می‌شود و تحقق آن باعث دستیابی به‌غایت اصیل زندگی انسان یعنی قرب الی الله خواهد شد.

از مفهوم تربیت تعاریف متعددی ارائه‌شده است ولی در مبانی نظری سند تحول بنیادین تعلیم و تربیت ایران به‌عنوان مهم‌ترین سند اجرایی در حوزه آموزش‌وپرورش تربیت عبارت است از:”فرآیند تعاملی زمینه‌ساز تکوین و تعالی پیوسته هویت متر بیان، به صورتی یکپارچه و مبتنی بر نظام معیار اسلامی به‌منظور هدایت ایشان در مسیر آماده شدن جهت تحقق آگاهانه و اختیاری مراتب حیات طیبه در همه‌ی ابعاد”(مبانی نظری سند تحول بنیادین تعلیم و تربیت)

با توجه به اینکه هدف همه‌ی فعالیت‌های تربیتی نیل به قرب الی الله بیان‌شده است و راه رسیدن به این هدف متعالی نیز در تحقق مراتب حیات طیبه عنوان‌شده است و با عنایت به نقش کلیدی آموزش‌وپرورش در تربیت نیروی انسانی موردنیاز جامعه، بررسی جایگاه حیات طیبه در مبانی نظری سند تحول بنیادین تعلیم و تربیت و شناسایی نقش آموزش‌وپرورش در فراهم آوردن زمینه‌ی تحقق حیات طیبه اهمیت زیادی دارد.

در این فصل ضمن بیان مسئله و بیان اهمیت و ضرورت تحقیق ازلحاظ عملی و نظری و بیان اهداف و سؤالات پژوهش به تعریف واژگان و مفاهیم خواهیم پرداخت.

1 ـ 1 بیان مسئله:

تعلیم و تربیت همواره از دغدغه‌های مصلحان و متفکران بوده و تعاریف متعددی از آن ارائه داده‌اند. طبق تعریفی که از تربیت در فلسفه تربیت در ایران (سند تحول بنیادین آمورش و پرورش) بیان‌شده است تربیت عبارت است از “فرآیند تعاملی زمینه‌ساز تکوین و تعالی پیوسته هویت متر بیان، به صورتی یکپارچه و مبتنی بر نظام معیار اسلامی به‌منظور هدایت ایشان در مسیر آماده شدن جهت تحقق آگاهانه و اختیاری مراتب حیات طیبه در همه‌ی ابعاد. (مبانی نظری تحول بنیادین در نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی جمهوری اسلامی ایران،139:1391)

اگر تعلیم و تربیت را صیرورت و تحول آدمی از وضع موجود به وضع مطلوب تلقی کنیم، بدون شک این تحول، نیازمند به آگاهی از هدف و مجموعه اهدافی است که جهت و مسیر حرکت و سرانجام، منزل نهایی آن را مشخص می‌سازد. آنچه به نام فلسفه آموزش‌وپرورش و یا فلسفه و اصول

 

آموزش‌وپرورش نامیده می‌شود، بیشتر جنبه‌ای است از فلسفه که به سنجش آموزش‌وپرورش سازمان‌یافته‌ای که مقصد آن آماده کردن نوآموزان برای زندگانی است می‌پردازد به همین دلیل است که پرسش‌های آن بیشتر درباره‌ی برنامه، هدف، روش واصل‌هایی است که باید برگزید. (نقیب زاده،1368:17)

نوع اهداف تربیت نیز به عقاید انسان‌ها و نوع نگرش‌ها و جهان‌بینی آن‌ها بستگی دارد. مکاتب و گروه‌های مختلف، اهداف گوناگونی برای فعالیت‌ها و نظام تربیتی خود قائل‌اند. هدف نهایی تربیت در دیدگاه اسلام، الهی شدن آدمی است؛ بنابراین غایت تربیت در سند تحول بنیادین تعلیم و تربیت ایران که برگرفته از مبانی تعلیم و تربیت اسلامی است در راستای غایت زندگی انسان قرب الی الله و حرکت به‌سوی خدا عنوان‌شده است. نیل آدمیان به قرب الی الله نیز مستلزم تحقق اختیاری نوعی زندگانی شایسته انسان بر اساس نظام معیار دینی است که “حیات طیبه”نام دارد.

اصطلاح حیات طیبه برگرفته از قرآن کریم (آیه 97 سوره نحل) و مفهومی تعالی‌بخش و انسان‌ساز قرآنی است که بر “ایمان”و “عمل صالح”استوار است و در صورت تبیین دقیق و جامع آن، می‌تواند به نیازهای انسان سرگشته و مضطرب عصر حاضر پاسخ دهد و او را به زندگی مطلوب دنیوی و اخروی در همه‌ی ابعاد و مراتب رهنمون سازد و تحقق آن موجب دستیابی به قرب الی الله و مقام خلیفه‌اللهی خواهد شد. (علی‌اکبری به نقل از نوید،1390)

در شرح حیات طیبه توصیف‌ها و تعریف‌های متعددی بیان‌شده است. در نقلی حیات طیبه به این صورت تعریف‌شده است که حیات پاک در اصطلاح اسلامی، نوعی زندگی است که انسان در ارتباط باخدا به آن دست می‌یابد و با دست یافتن به آن در همه‌ی ابعاد وجودی خود از پلیدی برکنار خواهد بود. این ابعاد شامل جسم، اندیشه و اعتقاد، میل، اراده و عمل است. (باقری،87:1389)

در حیات طیبه که به معنای زندگی پاک است، طهارت و پاکی، جمیع شئون انسان‌ها را در برگرفته و اعتقادات و اخلاقیات و اعمال و رفتار مردم تعدیل‌شده است در حقیقت حیات طیبه اثر خاص و محصول نوعی زندگی است که در آن التزام و پای بندی به احکام و معارف دین، تحقق عینی و عملی یافته است. (علی‌اکبری،1390)

در مبانی نظری سند تحول بنیادین تعلیم و تربیت ایران نیز حیات طیبه به این صورت تعریف‌شده است، حیات طیبه وضع مطلوب زندگی بشر بر اساس نظام معیار ربوبی است که با انتخاب و التزام آگاهانه و اختیاری این نظام معیار در همین زندگی دنیایی و در جهت تعالی آن از سوی خداوند به انسان اعطا می‌شود و تحقق آن باعث دستیابی به‌غایت اصیل زندگی انسان، یعنی قرب الی الله خواهد شد. (مبانی نظری تحول بنیادین در نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی جمهوری اسلامی ایران،92:1390)

بر اساس بنیان‌های نظری تحول بنیادین آموزش‌وپرورش، هدف و غایت زندگی دنیوی بر مبنای معارف اسلامی و مکتب اهل‌بیت علیهم‌السلام “دستیابی به حیات طیبه”و رسالت خطیر آموزش‌وپرورش “فراهم آوردن زمینه و ایجاد آمادگی برای دستیابی به مرتبه‌ای از حیات طیبه”توسط دانش آموزان و متر بیان است. (علی‌اکبری به نقل از نوید،1390)

در حقیقت این مفهوم قرآنی هسته‌ی مرکزی فلسفه‌ی تربیت در جمهوری اسلامی ایران به‌حساب می‌آید و تحقق آن در سند تحول بنیادین تعلیم و تربیت به‌عنوان هدف نهایی نظام تعلیم و تربیت بیان‌شده است. (مروجی،1391)

تحقیقاتی درزمینه‌ی حیات طیبه و ابعاد مختلف آن انجام‌شده است که در آن به بیان ویژگی‌های حیات طیبه از منظر قرآن و نهج‌البلاغه پرداخته‌شده است.

قاسمی (1388) در پایان‌نامه خود با عنوان “حیات طیبه در قرآن و نهج‌البلاغه” حقیقت حیات طیبه و چیستی آن را تبیین کرده است و معنای لغوی و اصطلاحی حیات طیبه و همچنین مراتب آن را برای انسان‌های مختلف بیان کرده است. دیسناد (1388) نیز به «بررسی و تبیین حیات طیبه از دیدگاه قرآن کریم با آرمان‌شهر لیبرالیسم و اهداف تربیتی آن‌ها» پرداخته است و مؤلفه‌های آرمانی هر دو مکتب و هدف‌های تربیتی منبعث از آن‌ها را بررسی کرده است. چراغی (1390) در پژوهش خود به «بررسی تطبیقی آراء علامه جعفری و آیت‌الله جوادی آملی در خصوص حیات طیبه و جنبه‌های تربیتی آن» پرداخته است. مروجی (1391) در مقاله خود با عنوان “حیات طیبه، هدف تربیت نهایی برنامه درسی ملی” بیان می‌کند که انتظار این است که نظام تعلیم و تربیتی که برنامه درسی ملی به‌عنوان طرح کلان آن است، باید زمینه‌ساز دست‌یابی متر بیان به زندگی پاکیزه (حیات طیبه) باشد.

 با توجه به اهمیت جایگاه آرمان‌ها، مقاصد و اهداف آموزشی به‌منظور جهت‌دهی به‌نظام آموزشی، تغییر و اصلاح فرآیند یاددهی و یادگیری، انتخاب روش، انتخاب محتوا و ارزشیابی از برنامه‌های آموزشی روشن است که میزان کارایی و اعتبار هر نظام آموزشی و فعالیت‌های آن به هدفی است که برای آن تعریف می‌شود. همچنین می‌توان گفت که راه رسیدن و تحقق هدف نیز به‌اندازه تدوین هدف مهم است. اینکه عناصر مختلف نظام آموزش‌وپرورش در تحقق هدف‌هایی که برای آموزش‌وپرورش تعریف‌شده است و مبنای برنامه‌ریزی‌ها و تصمیم‌گیری‌ها قرار می‌گیرند چه نقشی دارند همواره از دغدغه‌هایی است که عوامل متصدی نظام آموزش‌وپرورش را به خود مشغول کرده است.

دکتر محمدرضا افشاری آزاد
برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مطالب

عنوان                        صفحه

چکیده 1

مقدمه. 2

? فصل اول: کلیات تحقیق …… 3

1-1. بیان مسئله. 4

1-2. اهمّیت و ضرورت تحقیق.. 5

1-3. اهداف تحقیق.. 5

1-4. سؤال تحقیق.. 6

1-5. فرضیه تحقیق.. 6

1-6. روش تحقیق.. 6

1-6-1. روش گردآوری اطلاعات… 6

1-6-2. ابزار گردآوری اطلاعات… 7

1-6-3. روش تجزیه و تحلیل اطلاعات… 7

1-7. قلمرو تحقیق.. 7

1-8. واژه‌ها و مفاهیم. 9

1-9. مشکلات، محدودیت‌ها و موانع تحقیق.. 10

? فصل دوم: مرور منابع، ادبیات تحقیق و پیشینه تحقیق …….. 9

2-1. مورفولوژی.. 12

2-2. ژئومورفولوژی.. 12

2-3. اهمّیت مطالعات ژئومورفولوژی در برنامه‌ریزی عمران شهری.. 13

2-4. نقش ژئومورفولوژی در برنامه‌ریزی‌های ساحلی.. 14

2-5. برنامه‌ریزی ژئومورفیک…. 14

2-6. مدیریت محیط.. 15

2-7. مشارکت ژئومورفولوژی در مدیریت محیط.. 15

2-8. خصوصیات حوضه‌های آبریز نواحی پست… 16

2-9 مشکلات نواحی ساحلی.. 17

2-10. عوامل ژئومورفولوژیکی محدود کننده سواحل.. 17

2-10-1. امواج.. 17

2-10-2. جریان‌های دریایی.. 18

2-11. چگونگی تشکیل یک دریابار. 19

2-12. خلیج دهانه‌ای.. 19

2-13. دلتا 19

2-14. اشکال تجمع مواد رسوبی حاصل از تأثیر امواج مخرب… 19

2-15. آثار ترازهای سطح دریا در کواترنر. 20

2-15-1. ماهیت و کیفیت تحولات اقلیمی کواترنر و شواهد مرفولوژیکی آن. 20

2-15-2. شرایط اقلیمی نئوژن. 22

2-15-3. تحولات اقلیمی دوران چهارم از نظر جغرافیای طبیعی و ژئومورفولوژی.. 23

2-15-4. تحولات اقلیمی کواترنر در ایران و شواهد مورفولوژیکی آن. 23

2-15-5. دریاچه‌های پلویال ایران. 24

2-16. مفهوم توسعه شهری.. 24

2-17. محدوده و حریم شهر. 25

2-18. شاخص‌های جغرافیایی در توسعه پایدار فضایی شهر. 25

2-18-1. عوامل جغرافیای طبیعی.. 26

2-18-1-1. موقعیت جغرافیایی.. 26

2-18-1-2. توپوگرافی.. 27

2-18-1-3. شیب… 27

2-18-1-4. اقلیم. 28

2-18-1-5. خاک و آب… 28

2-18-1-6. پوشش گیاهی.. 30

2-18-1-7. زمین‌شناسی.. 31

2-18-1-8. ژئومورفولوژی.. 31

2-18-2 عوامل اجتماعی.. 31

2-19. پیشینه تحقیق.. 33

? فصل سوم: روش اجرای تحقیق، مواد و روش‌ها … 39

3-1. روش اجرای تحقیق.. 40

3-1-1. روش تحلیلی.. 40

3-1-2. روش توصیفی.. 40

3-2. مواد (داده‌های مورد نیاز) 41

3-2-1. پهنه‌بندی بارش سالانه در سطح منطقه مورد مطالعه. 42

3-2-2. حداکثر بارندگی روزانه. 44

3-2-3 تعداد روزهای با بارندگی به میزان صفر میلیمتر و یا بیشتر. 46

3-2-3. تعداد روزهای با بارندگی به میزان 1 میلیمتر و یا بیشتر. 47

3-2-4 تعداد روزهای با بارندگی به میزان 5 میلیمتر و یا بیشتر. 47

3-2-5 تعداد روزهای با بارندگی به میزان 10 میلیمتر و یا بیشتر. 48

3-2-6. سمت و سرعت باد غالب… 49

? فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده‌ها و یافته‌های تحقیق ….. 52

4-1. موقعیت جغرافیایی.. 53

4-2. ویژگی‌های طبیعی بندر انزلی.. 54

4-2-1. زمین‌شناسی.. 54

4-2-2. توپوگرافی.. 57

4-2-3. اقلیم. 59

4-2-3-1. درجه حرارت… 59

4-2-3-2. بارندگی.. 61

4-2-3-3. رطوبت نسبی.. 62

4-2-3-4. ابرناکی.. 63

4-2-3-5. ساعات آفتابی.. 64

4-2-3-6. روزهای یخبندان. 64

4-2-3-7. جهت و سرعت باد. 65

4-2-4. منابع آب… 67

4-2-5. خاک‌شناسی.. 70

4-2-6. پوشش گیاهی.. 71

4-3. نگاهی به برخی از ویژگی‌های دریای خزر. 74

4-3-1. آب و هوا 75

4-3-2. زمین‌شناسی و تکتونیک…. 76

4-3-3. منابع تأمین‌کننده آب دریای خزر. 77

4-3-4. خلیج‌ها، جزایر و بنادر. 79

4-3-5. شرایط اقلیمی گذشته و بازتاب تغییرات اقلیمی بر جغرافیای ساحلی.. 79

4-3-6. رابطه تغییرات اقلیمی و نوسان سطح آب دریای خزر. 80

4-3-7. تغییرات سطح دریای خزر. 81

4-3-8. عوامل مؤثر در نوسان آب دریای خزر. 91

4-4. بررسی تغییرات خطوط ساحلی در استان گیلان. 91

4-5. بررسی شواهد ژئومورفولوژی در سواحل انزلی.. 92

4-5-1.عوامل محدود کننده ژئومورفولوژیکی در محدوده بندر انزلی.. 93

4-5-1-1. تلماسه‌های عرضی Qts. 93

4-5-1-2. تپه‌های ماسه‌ای.. 94

4-5-1-3. واحد رسوبات آبرفتی رودخانه‌ای Qal1.. 97

4-5-1-4. رسوبات سدی برجای مانده (خاکریزهای طبیعی) رودخانه‌ای QaL2.. 98

4-5-1-5. پهنه‌های ماسه‌ای آزاد Qsp. 98

4-5-1-6. مرداب و تالاب… 98

4-5-2. شواهد پیشروی دریای خزر به خشکی.. 100

4-5-2-1. وضعیت ساحل در منطقه انزلی.. 100

4-5-2-2. وضعیت کلی پیشروی در خطوط ساحلی.. 106

4-6. نواحی ساحلی در شهر انزلی.. 107

4-7. تأثیر باد در ایجاد اشکال ژئومورفولوژیکی.. 108

4-8. اثر نوسانات تراز آب دریای خزر. 109

4-9. تأثیر تغییرات سطح آب دریا در منطقه ساحل.. 110

4-10. موانع و محدودیت‌های توسعه شهر انزلی.. 111

4-10-1. نحوه استقرار شهر بر اساس رقوم ارتفاعی.. 113

4-10-2. چگونگی نحوه استفاده از اراضی در شهر. 114

? فصل پنجم: ارزیابی فرضیه، نتیجه‌گیری و پیشنهادها … 115

5-1. ارزیابی فرضیه‌ها 117

5-2. بحث و نتیجه‌گیری.. 118

5-3. راهکارهای پیشنهادی.. 123

فهرست منابع و مأخذ.. 124

چکیده انگلیسی …… 138

چکیده

تحقیق حاضر با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی و بهره‌گیری از روش‌های اسنادی و کتابخانه‌ای و مشاهدات میدانی به بررسی محدودیت‌های ژئومورفولوژیکی در توسعۀ فیزیکی شهرستان بندر انزلی و شناسایی و معرفی مناطق آسیب‌دیدۀ آن پرداخته است؛ زیرا توسعۀ فیزیکی شهرها عموماً در ارتباط مستقیم با بستر طبیعی و عوارض ژئومورفولوژی است. لذا با توجه به این اهداف، نتایجی به شرح زیر بدست آمد: بندر انزلی دومین شهر پرجمعیت استان گیلان، با جمعیتی بیش از یکصدهزار نفر به صورت خطی در طول حدود ۱۵ کیلومتر از سمت شمال به دریای خزر و از جنوب به تالاب انزلی محدود می‌شود و آبراهه‌ای که ارتباط دریا و تالاب را برقرار می‌سازد، شهر را به دو قسمت شرقی (غازیان) و غربی (انزلی) تقسیم نموده است. پیشروی آب دریای خزر و به تبع آن تالاب انزلی از دو سو در دهه اخیر خسارات فراوانی را بر شهر وارد ساخته است. به‌طوری‌که شورایعالی شهرسازی و معماری ایران را برآن داشت که برای حل این مشکل به چاره‌اندیشی بپردازد. نهایتاً مقرر شد که خط تراز ۲۴ – متر (ارتفاع از سطح آب‌های آزاد) به عنوان لبه دریا محسوب و هرگونه ساخت و سازی ورای این رقوم به جز تأسیسات سبک و موقت ممنوع اعلام گردد. بر اساس این مصوبه، مقرر شد تأسیسات زیربنایی حیاتی شهر در رقوم بالای ۲۲- متر احداث و به کاربری‌های مسکونی و سایر خدمات وابسته تا رقوم ۲۴ – متر اجازه ساخت و ساز داده شود. بر این اساس حدود ۵۰ درصد از سطح شهر بندر انزلی رقوم ناامن تلقی و نزدیک به ۲۹ هزار جمعیت ساکن در آن بایستی به نقاط امن انتقال داده شوند. محدودیت‌های توسعه شهر در شمال دریای خزر و در جنوب تالاب انزلی و اراضی پست و آبگیر هستند که هیچگونه امکانی را برای توسعه در اختیار نمی‌گذارند. علاوه بر این، بالا آمدن سطح آب دریا طی سال‌های گذشته نیز بخش عمده‌ای از شهر را تخریب یا مورد تهدید قرارداده است. بر این اساس به نظر می‌رسد مناسب‌ترین اراضی برای توسعه شهر با منظور داشتن کدهای ارتفاعی امن(رقوم بالای 24- متر) در امتداد شرقی یعنی امتداد مسیر جاده انزلی به رشت و در امتداد غربی یعنی حول محور ارتباطی انزلی به آستارا می‌باشند. اما این امکان نیز بدلیل خطی شدن بیشتر بافت شهر، تبعات خاص خود را به همراه خواهد داشت و باعث بالارفتن هزینه‌های خدمات زیربنایی شهر می‌گردد. بنابراین مناطق فوق قابل استفاده نمی‌باشد. مناسب‌ترین راه برای اسکان جمعیت و تأمین فضاهای خدماتی مورد نیاز، استفاده از بافت‌های خالی شهر و اراضی خاکی موجود و افزایش معقول میزان تراکم‌های ساختمانی و جمعیتی در بافت‌های موجود می‌باشد. بنابراین مهمترین محدودیت‌های ژئومورفولوژی در شهرستان انزلی دو عامل طبیعی یعنی مرداب انزلی و دریای خزر بوده که هر دو در

 

توسعه شهر انزلی بسیار اثرگذار می‎باشد. البته تغییرات خطوط ساحلی و اشکال ژئومورفولوژی ایجاد شده در این نواحی نیز باعث عدم توسعۀ فیزیکی این شهرستان شده است.

واژگان کلیدی: محدودیت، ژئومورفولوژی، توسعه فیزیکی، شهرستان بندر انزلی

مقدمه

شهر بندر انزلی به جهت محصور شدن از دو جهت جغرافیایی (از سمت شمال با دریا و از سمت جنوب با تالاب بندرانزلی)، برای توسعۀ فیزیکی خود ناگزیر به سمت جهت‌های شرقی و غربی پیرامون خود حرکت می‌کند. طی این فرایند در نیم قرن اخیر چهار روستا از روستاهای حاشیه بلافصل شهر، قربانی توسعه فضایی شهر شده و در آن ادغام شده‌اند. تراکم بالای جمعیت شهر بندر انزلی و کمبود اراضی آن، توسعۀ فیزیکی شهر را به دنبال داشته که تحولاتی را در داخل اراضی پیرامون شهر ایجاد می‌کند. این تحولات منجر به تغییرات کاربری اراضی روستایی و کشاورزی شده و رفته رفته سطح وسیعی از اراضی به ساخت و سازها اختصاص یافته است. شهر بندر انزلی به عنوان تنها نقطه شهری در شهرستان به کانون جذب جمعیت مهاجر تبدیل شده و این روند طی قرن اخیر شهر را با افزایش جمعیت و کاهش اراضی مواجه کرده است. روستاهایی همچون سوسر نویر و وقار در سال 1365 و روستاهای شالور کولیور در سال 1375 طی فرایند خزش شهر در آن ادغام شده‌اند. همچنین روستاهای بشمن و طالب‌آباد که در حاشیه بلافصل شهر واقع شده‏‌اند، از این قاعده مستثنی نبوده و مورد تهاجم ساخت و سازهای شهر قرار گرفته و محل اسکان جمعیت آن شده‌ است. بدین صورت از وسعت اراضی روستاها کاسته شده و با تبدیل شدن به سازه‌های شهری در محدوده شهری ادغام شده‌اند. در واقع شهر با رشد افقی خود به سمت روستاهای حاشیه حرکت کرده و اراضی روستایی را در خود حل می‏‌کند و با گذشت زمان، روستاها به صورت کامل توسط شهر بلعیده می‏‌شوند. تراکم جمعیت، کمبود زمین، شهر را ناگریز به توسعه به سمت اراضی پیرامونی هدایت می‏‌کند. بنابراین با توجه به وجود دو عامل طبیعی یعنی دریا و مرداب و اشکال ایجاد شده ژئومورفولوژی در نواحی ساحلی این تحقیق به بررسی محدودیت‌های ژئومورفولوژیکی در توسعۀ فیزیکی شهرستان بندر انزلی پرداخته و بر این اساس به پنج فصل زیر تقسیم شده است:

فصل اول: کلیات تحقیق؛

فصل دوم: مرور منابع، ادبیات تحقیق و پییشینه تحقیق؛

فصل سوم: روش اجرای تحقیق، مواد و روش؛

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده‌ها و یافته‌های تحقیق؛

فصل پنجم: ارزیابی فرضیه‌ها، بحث و نتیجه‌گیری و پیشنهادات.

 1-1. بیان مسئله

گسترش فیزیکی شهرها فرآیندی پویا و مداوم است و طی آن محدوده‌های فیزیکی شهر و فضاهای کالبدی آن در جهات عمودی و افقی از حیث کمّی و کیفی افزایش می‌یابد. هر کدام از این دو روش، کالبد متفاوت و جداگانه‌ای از دیگری ایجاد می‌نماید. رشد فیزیکی به شکل افزایش محدوده شهر یا به اصطلاح گسترش افقی ظاهر می‌گردد و رشد عمودی به صورت درون‌ریزی جمعیت شهری و الگوی رشد شهر فشرده، نمایان می‌شود.

جامعه ما در طی صد سال گذشته صرف‌نظر از علت‌ها و تحت تأثیر تمدن غرب، دگرگونی‌های سریعی را متحمل شده است و نهایتاً شکل جدیدی به خود گرفته که از بسیاری جهات متفاوت با گذشته‌اش می‎باشد. این تغییرات در تمامی عرصه‌های جامعه به نحوی به وجود آمده که سازه‌های سنتی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی جامعه را به هم ریخته و زندگی جدید که در اثر نیازهای زمان شکل گرفته است نه تنها تداوم منطقی و روند گذشته را ندارد بلکه چیزی ورای معنای گذشته است و الگوی جدید را سازماندهی می‎نماید. لیکن توسعۀ کالبدی لجام گسیخته و بدون برنامه یکی از معضلات اصلی در ساختار شهری و اقتصادی ـ اجتماعی کشورهای در حال توسعه است. در ایران نیز مسئله توسعۀ کالبدی بی رویه در برخی شهرها و از جمله شهر انزلی دیده می‌شود. از آنجایی که توسعۀ کالبدی شهرها نابودی اراضی کشاورزی و گسترش به سمت پهنه‌های آسیب‌پذیر را به دنبال خواهد داشت لذا باعث برهم خوردن تعادل و پایداری اکولوژیک در شهرها می‌شود.

استان گیلان با توجه به موقعیت جغرافیایی خود از جمله استان‌های مهاجرپذیر بوده که هر ساله افراد زیادی بدلیل شرایط جغرافیایی منحصر به فرد آن به این استان مراجعه می‌نمایند. شهرستان بندر انزلی یکی از شهرستان‌هایی است که در دهه‌های اخیر از رشد فزاینده‌ جمعیتی برخوردار بوده که از دلایل عمده آن می‌توان به موقعیت طبیعی(دریا، ساحل، مرداب) و شرایط مناسب اقلیمی برای سکونت و همچنین مهاجرپذیر بودن نیروی کار به علت منطقه آزاد تجاری و صنایع و کارخانجات در گروه‌های عمده‌ فعالیت، اشاره نمود. این شهرستان در ناحیه‌ای کاملاً جلگه‌ای به صورت طولی و در ساحل دریای خزر واقع شده و مکان شهر بندرانزلی، بین تالاب بین‌المللی انزلی و دریای خزر می‌باشد. بر این اساس محدودیت‌های توسعه شهر در شمال دریای خزر و در جنوب تالاب انزلی و اراضی پست و آبگیر هستند که امکانات قابل توجهی را برای توسعه در اختیار نمی‌گذارد. علاوه بر این بالا آمدن سطح آب دریا طی سال‌های گذشته نیز بخش عمده‌ای از شهر را تخریب یا مورد تهدید قرار داده است. لذا این تحقیق در نظر دارد محدودیت‌های ژئومورفولوژیکی شهرستان بندر انزلی را مورد بررسی و تحلیل قرار داده و راهکارهایی را برای برون‌رفت از آن پیشنهاد نماید.

1-2. اهمّیت و ضرورت تحقیق

شهرهای امروزی با توجه به گستردگی سطح‌شان که دائماً بر مقدار آن افزوده می‌شود، زمین‌های وسیعی را به خود اختصاص می‌دهند. این زمین‌ها از ترکیب واحدهای مختلف توپوگرافی و مورفولوژیک تشکیل می‌یابند. هر اندازه که شهرها گسترش پیدا کنند، برخورد آنها با واحدهای گوناگون توپوگرافی و ژئومورفولوژی و موضوعات مربوط به آنها زیادتر می‌شود. در این میان با توجه به مقر و مکان قرارگیری این سکونتگاه‌ها در واحدهایی نظیر دامنه‌ها و دره‌ها، سواحل و دشت‌های سیلابی، نقاط مرتفع و پرشیب کوهستانی و موارد دیگری نظیر اینها، نوع محدودیت‌ها و خطرات محیطی تحمیل شده متفاوت بوده و می‌بایست با شناسایی و دسته‌بندی آنها، شرایط مطلوب‌تر و پایدارتری را برای افراد در راستای کاهش خسارات جانی و مالی فراهم نمود. لذا اهمّیت و ضرورت شناخت ویژگی‌های محیط طبیعی با تأکید بر علوم زمین‌شناسی و ژئومورفولوژی جهت تمیز و تشخیص نقاط مناسب و کم‌خطر برای ایجاد بناها و ساختمان‌ها، از مناطق نامساعد و پرخطر، معلوم می‌شود. برای شناخت بخش اعظمی از ویژگی‌های محیط طبیعی نیاز به مطالعه ژئومورفولوژی است. در سایه کسب این گونه آگاهی است که می‌توان قدم‌های موثری در انتخاب مناسب‌ترین مکان برای ایجاد و گسترش شهرها برداشت و نسبت به جلوگیری از خطر پدیده‌های طبیعی و یا مقابله با آنها اقدامی جدی به عمل آورد.

1-3. اهداف تحقیق

هر تحقیق دارای اهداف مشخصی است. این اهداف به دو گروه هدف‌های کلی و هدف‌های ویژه تقسیم می‎شوند. «هدف کلی» مقصود و منظور نهایی از انجام پژوهش است. هدف کلی مستقیماً از مسئله پژوهش مشتق می‌شود. «اهداف ویژه» تحقیق که اصولاً از مسئله پژوهش و اهداف کلی نشأت می‌گیرند و محقق با بیان این اهداف دقیقاً تصریح می‌کند که در این تحقیق چه انجام می‌شود و چه انجام نمی‌شود (نادری و همکاران، 1389: 11). از اینرو در پژوهش حاضر نیز اهداف کلی و ویژه آن به شرح زیر است:

بررسی محدودیت‌های ژئومورفولوژیکی در توسعۀ فیزیکی شهرستان بندر انزلی؛
شناسایی و معرفی مناطق آسیب‌دیده، ناشی از عوامل ژئومورفولوژی محدودکننده در شهرستان بندرانزلی؛
ارائه راهکارهای لازم در جهت جلوگیری از محدودیت‌های طبیعی در شهرستان بندرانزلی.
1-4. سؤال تحقیق

مهمترین سؤال‌های تحقیق حاضر به شرح زیر می‌باشد:

– عوامل و پدیده‌های تأثیرگذار ژئومورفولوژی بر توسعۀ فیزیکی شهربندر انزلی کدامند؟

– آیا توسعۀ فیزیکی شهر بندر انزلی با عوامل ژئومورفولوژیکی ارتباط مستقیم دارد؟

1-5. فرضیه تحقیق

با توجه به اهداف و پرسش‌های تحقیق، برای این پژوهش دو فرضیه مطرح شده که به شرح زیر می‎باشد:

به نظر می‌رسد بعضی از عوامل ژئومورفولوژیکی مثل دریا و نیز احاطه آب در بیشتر قسمت‌های شهری مانع از توسعۀ فیزیکی شهر بندر انزلی می‌شود.
توسعۀ فیزیکی شهر بندر انزلی با عوامل ژئومورفولوژیکی ارتباط مستقیم دارد.
1-6. روش تحقیق

هدف از انتخاب روش تحقیق، این است که مشخص شود برای بررسی موضوعی خاص، محقق چه روش تحقیقی لازم است اتخاذ کند تا او را هرچه دقیق‌تر و سریع‌تر به پرسش یا پرسش‌های مورد نظر هدایت نماید. با توجه به این که تحقیق حاضر به جمع‌آوری اطلاعات و شواهد میدانی برای آزمون فرضیه‌ها یا پاسخ به سوال‌های مربوط به وضع کنونی شهر می‌پردازد، لذا روش تحقیق به کار رفته در این طرح، توصیفی تحلیلی و از نظر هدف کاربردی می‌باشد.

1-6-1. روش گردآوری اطلاعات

مرحله گردآوری اطلاعات، آغاز فرآیندی است که طی آن محقق یافته‌های میدانی و کتابخانه‌ای را گردآوری می‌کند و به روش استقرایی به طبقه بندی و سپس تجزیه و تحلیل آنها می‌پردازد و فرضیه‌های تدوین شده خود را

دکتروحیدپوزش
 
زمستان 93
برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مطالب

چکیده 1

1-1 مقدمه. 3

1-2 تاریخچه گیاهان دارویی.. 4

1-3 رویکردجهانی دراستفاده ازگیاهان داروئی.. 5

1-4  کشت وکاروتولیدگیاهان دارویی.. 6

1-5 اهمیت اقتصادی گیاهان دارویی.. 6

1-6 وضعیت گیاهان دارویی درایران. 7

1-7 استفاده ازکودها درمزارع. 9

1-8 اثرعناصرغذایی برعملکردگیاهان. 9

1-9 تیره کاسنی.. 10

1-10 گیاه شناسی.. 10

1-11 نوع مواد موثره 10

1-12 موارد ستفاده 11

1-13 پراکنش جغرافیایی.. 11

1-14 کاشت.. 11

1-15 خاك.. 12

1-16 داشت.. 12

1-17 برداشت.. 12

فصل دوم. 13

2-1 پتاسیم. 14

2-1-1 اثرکودپتاسیم برارتفاع گیاهان. 15

2-1-2 اثرکودپتاسیم برعملکردبذر. 16

2-2  تاریخ کاشت.. 18

2-2-1 اثرتاریخ کاشت برارتفاع گیاه 19

2-2-2 اثرتاریخ کاشت برعملکردبذر. 21

فصل سوم. 23

3-1 بذرماریتیغال. 24

3- 2 محل انجام تحقیق.. 24

3-3 خصوصیات فیزیکی وشیمائی خاک مزرعه. 24

3-4 مشخصات جغرافیایی واقلیم محل اجرای طرح.. 24

3-5 آماده سازی زمین واجرای نقشه آزمایش… 25

3-6 عملیات کاشت.. 25

3-8 اندازه گیری صفات.. 25

3-9 درصدروغن ودرصدسیلیمارین.. 26

3-10 محاسبات آماری.. 26

فصل چهارم. 27

4-1 ارتفاع بوته. 28

4-2 تعدادشاخه فرعی درگیاه 29

4-3 تعدادگل آذین.. 30

4-4 قطرگل آذین.. 32

4-5 درصدروغن.. 42

4-6 عملکردروغن.. 43

4-7 درصدسیلیمارین.. 35

4-8 عملکردسیلیمارین.. 36

فصل پنجم. 37

5-1 ارتفاع بوته. 38

5-2 تعدادشاخه فرعی درگیاه 39

5-3 تعدادگل آذین.. 40

5-4 قطرگل آذین.. 41.

5-5 درصدروغن.. 42

5-6 عملکردروغن.. 43

5-7 درصدسیلیمارین.. 44

5-8 عملکردسیلیمارین.. 45

نتیجه‌گیری کلی.. 46

پیشنهادات.. 46

فهرست منابع. 48

پیوستها: 55

فهرست جداول

.جدول(4-1 ) مقایسه میانگین اثرتاریخ كاشت وسطوح مختلف پتاسیم برارتفاع بوته.28

جدول(4-2) مقایسه  میانگین اثر تاریخ كاشت و سطوح مختلف پتاسیم برتعداد شاخه فرعی.29

جدول4-3 ) مقایسه  میانگین اثر تاریخ كاشت و سطوح مختلف پتاسیم بر تعدادگل آذین.30

جدول(4-4) مقایسه  میانگین اثر تاریخ كاشت و سطوح مختلف پتاسیم بر قطرگل آذین…31

جدول(4-5 ) مقایسه میانگین اثر پتاسیم و اثرمتقابل تاریخ کاشت وپتاسیم بر 

 

درصدروغن31

جدول (4-6)  مقایسه میانگین اثر پتاسیم واثر متقابل پتاسیم و تاریخ کاشت  بر  عملکردروغن.41

جدول(4-7) مقایسه میانگین اثر پتاسیم و اثر متقابل پتاسیم و تاریخ کاشت بر  درصدسیلیمارین34

جدول (4-8) مقایسه میانگین اثر پتاسیم و اثر متقابل تاریخ کاشت وپتاسیمبرعملکردسیلیمارین34

چکیده
ماریتیغال ( Silybum marianum L.)از خانواده کاسنی (Asteraceae) گیاهی دارویی، علفی و یکساله است که در نقاط مختلف ایران به صورت وحشی یافت میشود. مواد مؤثره دانه های گیاه ماریتیغال از نوع فلاونولیگنان ها هستند که این مواد5/1تا3 درصدوزن دانه ماریتیغال راتشکیل می دهند. مهمترین فلاونوئیدهای موجود در دانه های این گیاه عبارتند از: سیلیبین، سیلی کریستین وسیلی دیانین که مجموعه آنها تحت عنوان ترکیبات سیلیمارین شناخته می شوند. هدف از مطالعه حاضر، بررسی اثر سطوح مختلف پتاسیم و تاریخ کاشت های مختلف بر روی صفات کمی و کیفی گیاه دارویی ماریتیغال Silybum marianum L.))دراستان فارس، شهرستان اقلید بود. آزمایش درقالب فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار انجام شد. تیمارها شامل 3 تاریخ کاشت (20اردیبهشت,30اردیبهشت و10خرداد) و 3 سطح کود پتاسیم (150,100,0 کیلوگرم در هکتار) بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تیمارهای تاریخ کاشت و کود پتاسیم تاثیر معنی داری بر عملکرد و اجزاء عملکرد گیاه ماریتیغال دارند، اما اثرات متقابل این دو تیمار معنی دار نبود. بیشترین کمیت صفات رشدی همچون ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی، تعدادگل آذین و قطر گل آذین در تاریخ کاشت دوم یعنی 30 اردیبهشت بدست آمد. شواهد نشان می دهد که تیمار کود پتاسیم بیشترین تاثیر را بر روی صفات کیفی گیاه از جمله درصد روغن، درصد سیلیمارین، عملکرد روغن و عملکرد سیلیمارین  داشت. همچنین، بالاترین مقدار روغن در تیمار 150 کیلوگرم  در هکتار پتاسیم بدست آمد. نتایج این مطالعه حاکی از آن است که تیمار تاریخ کاشت 30 اردیبهشت به همراه  تیمار 150 کیلوگرم در هکتار کود پتاسیم برای داشتن حداکثر رشد و نمو و بالاترین عملکرد گیاه مناسب می باشد و می توان برای مناطق جغرافیایی با شرایط زیست بوم مشابه توصیه نمود.

کلمات کلیدی: ماریتیغال، صفات مورفولوژیکی، روغن دانه، سیلیمارین

فصل اول

مقدمه

1-1 مقدمه:
جوامع بشری از ابتدای شكل‌گیری در ارتباط نزدیك با محیط اطراف خود بوده و از اجزاء تشكیل دهنده محیط، برای بدست آوردن غذا و دارو استفاده كرده است، شناخت وکاربرد  گیاهان برای تهیه  غذا و دارو به طور مسلم