تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مطالب:

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مطالب:

پیشگفتار………………………………………. ‌أ

اهمیت تحقیق……………………………………… 11

اهداف تحقیق……………………………………… 11

فرضیه تحقیق……………………………………… 12

پیشینه تحقیق……………………………………… 12

روش تحقیق……………………………………… 14

فصل اول:  تعاریف و کلیّات………………………………………. 15

بخش اول……………………………………..16

1-1-1- ادبیات چیست؟……………………………………… 16

1-1-2- ادبیات پایداری………………………………………. 17

1-1-3- اشتراکات ادبیات مقاومت با دیگر حوزه های ادبی…………….. 18

1-1-4- ادبیات دفاع مقدس………………………………………. 19

1-1-5- ادبیات دفاع مقدس و مزیّت ها………………………………… 21

1-1-6- ادبیات دفاع مقدس پیشتاز در معرفی جهان بینی الهی…….. 21

1-1-7- ادبیات دفاع مقدس الگوپرداز و الگوساز………………………… 22

1-1-8- ادبیات دفاع مقدس ناتوان در بیان حوادث و رویدادها………… 23

1-1-9- تفاوت نگاه تاریخی و نگاه هنری به جنگ…………………………. 23

1-1-10- تفاوت ادبیات پایداری با ادبیات جنگ یا دفاع مقدس…….. 24

1-1-11- تفاوت ادبیات جنگ غربی با ادبیات جنگ ایران………………. 25

1-1-12- شاخه های گوناگون ادبیات دفاع مقدس………………………. 26

بخش دوم…………………………………….. 27

1-2-1- خاطره…………………………………….. 27

1-2-2- ارزش خاطره و خاطره نگاری………………………………………. 28

1-2-3- انواع خاطره…………………………………….. 28

1-2-4- پیشینه خاطره نگاری در ایران و خاطره نگاری دفاع مقدس…….. 31

1-2-5- دفاع مقدس و ادبیات تاریخی معاصر ایران……………………. 31

1-2-6- ادبیات تاریخی، پژوهشی – تحلیلی………………………………. 31

1-2-7- ادبیات تاریخی، اسنادی………………………………………. 32

1-2-8- ادبیات تاریخی، داستانی………………………………………. 32

1-2-9- ادبیات تاریخی، نقلی………………………………………. 32

1-2-10- انواع ادبیات خاطره ای دفاع مقدس در حوزه تاریخ نقلی………. 33

1-2-11-  ویژگی های خاطرات دفاع مقدس………………………………… 35

1-2-12- پژوهش ها در حوزه خاطره دفاع مقدس………………………. 36

1-2-13- برخی مقالات و مصاحبه ها…………………………………….. 37

1-2-14- زندگی نامه نویسی در ادبیات دفاع مقدس…………………… 37

1-2-15- اشکال زندگی نامه……………………………………… 38

1-2-16- تفاوت خاطره و زندگی نامه……………………………………… 38

1-2-17- تفاوت خاطره و گزارش………………………………………. 39

1-2-18- تفاوت خاطره و تاریخ………………………………………. 39

1-2-19- تفاوت خاطره و سفرنامه……………………………………… 39

1-2-20- تفاوت خاطره و یادداشت روزانه……………………………………… 39

1-2-21- وصیت نامه نویسی در  ادبیات دفاع مقدس……………………. 40

1-2-22- ادبیات نمایشی دفاع مقدس (نمایشنامه نویسی ادبیات دفاع مقدس)…….. 41

1-2-23- داستان نویسی در ادبیات دفاع مقدس………………………………………. 41

1-2-24- آسیب شناسی داستان دفاع مقدس………………………………………. 44

1-2-25- طنز در ادبیات دفاع مقدس………………………………………. 46

1-2-26- طنز و تقدس………………………………………. 47

1-2-27- آسیب شناسی ادبیات جنگ و دفاع مقدس……………………. 48

فصل دوم: زندگی، آثار و اندیشه های شهید آوینی……………………. 56

2-1- زندگی نامه شهید آوینی………………………………………. 57

2-2- آثار شهید آوینی………………………………………. 58

2-3- آوینی و سینما (مروری بر ساخته های تصویری شهید آوینی)………….. 62

فصل سوم: درون مایه های آثار و افکار شهید آوینی………………………. 67

3-1- فتح خون……………………………………… 70

3-2- آغازی بر یک پایان……………………………………… 73

3-3- حلزون های خانه به دوش………………………………………. 75

3-4- فردایی دیگر……………………………………… 77

3-5- امام (ره) و حیات باطنی انسان……………………………………… 81

3-6- مرکز آسمان……………………………………… 82

3-7-  سفر به سرزمین نور……………………………………… 83

3-8- رستاخیز جان……………………………………… 84

3-9- انفطار صورت………………………………………. 95

3-10-گنجیه آسمانی………………………………………. 98

3-11- آینه جادو (جلد اول) ……………………………………..99

3-12- آینه جادو (جلد دوم)…………………………………….. 100

3-13- آینه جادو (جلد سوم)…………………………………….. 101

3-14- توسعه و مبانی تمدن غرب………………………………………. 102

حاصل سخن……………………………………… 107

منابع و مآخذ……………………………………… 109

چکیده:

ادبیات جنگ با شلیک اولین گلوله آغاز می شود و با پایان جنگ به بلوغ میرسد، ادبیات دفاع مقدس نه ثبت تاریخ است و نه ثبت وقایع جنگ بلکه شرح احوال درونی و بیرونی زنان و مردانی است که برای حفظ شرف و حیثیت و فضایل انسانی در مقابل تجاوزگران به کرامت های انسانی به پا خاسته اند و قلم ها شرح رشادت ها و ایثارگری ها و ظلم ستیزی آن دلاوران را به صورت آثار ادبی ثبت می کند.

ادبیات دفاع مقدس امروزه بی شک یکی از گونه های برتر ادبی در ادبیات فارسی است و از ابتدای جنگ تحمیلی تا کنون هرچه پیشتر آمده ایم شاهد رشد و تعالی آثار این گونه ادبی بوده ایم، اما هنوز هم زوایای زیادی از دفاع ملت ایران در مقابل رژیم بعثی عراق ناشناخته و مبهم باقی مانده است، آثار کسانی چون شهید آوینی که بی شک از برترین نویسندگان دفاع مقدس است آنچنان که باید و شاید مورد بررسی و تحلیل قرار نگرفته اند و مبانی فکری و نظری این شهید بزرگوار که می تواند راهگشای خلق آثاری مستقل و غیر وابسته به ادبیات غربی باشد آنچنان که شایسته است مورد مداقه و تامل قرار نگرفته اند.

امید است این مکتوب مختصر درباره ادبیات دفاع مقدس و آثار و افکار شهید آوینی، گام کوچکی در جهت ترغیب دیگران برای پرداختن به موضوعات مربوط به دفاع مقدس، بردارد.

پیشگفتار:

ادبیات دفاع مقدس به عنوان شاخه ای مهم و تاثیرگذار از ادبیات فارسی درخور توجه و دقت نظر زیادی برای حفظ فرهنگ و ادب سرزمین کهن ایران است این گونه ادبی که بسیاری از آثار ممتاز معاصر را در برگرفته است علاوه بر غنای ادبی و فرهنگی که درخود دارد باعث تاثیرگذاری بر روی آحاد جامعه به خصوص نسل جوان، برای حراست هر چه بیشتر از وطن و میهن خود خواهد شد. از این رو شناسایی دقیق و حفظ و حراست از آثار ارزشمند این نوع ادبی و همچنین شناسایی نویسندگان و متفکران بزرگ این ادبیات به نسل های مختلف جامعه از وظایف هر ادب دوست و دوستدار فرهنگ و هنر ایرانی است و شهید آوینی به عنوان متفکری بزرگ و تاثیرگذار بر ادب و هنر معاصر شایان تقدیر است و در عین حال شناساندن و معرفی کردن آثار وی به عنوان نمونه هایی از بهترین آثار در حوزه ادبیات دفاع مقدس از جمله کارهایی است که جای آن در نگاشتن مقالات و نوشته های تحقیقی گرچه خالی نمانده است اما حق مطلب نیز آن گونه که باید و شاید ادا نشده است.

اهمیت تحقیق:

ارزش حفظ و اشاعه آثار ادبی دفاع مقدس و پرداختن به آن ها نه تنها کمتر از حفظ آثار و بقایای مادی برجای مانده از جنگ هشت ساله ایران و عراق نیست بلکه از جنبه هایی دارای اهمیت و قابلیت پرداخت بیشتری نیز هست، چرا که نپرداختن به این گونه آثار، ممکن است با گذشت زمان باعث کم رنگ شدن روح حماسی و دینی جاری در این آثار و نهایتاً فراموشی حماسه ای شود که توسط دلیر مردان و دلیر زنان این مرز و بوم در حفظ و حراست از خاک و وطن خود در مقابله با تهاجم خارجی آفریدند و شناساندن فعالان در این حوزه ادبی، چه آنان که رفته اند و چه آنان که مانده اند، باعث دلگرمی و امیدواری کسانی خواهد شد که در این حوزه ادبی گام بر می دارند.

اهداف تحقیق:

هدف کلی از این تحقیق شناسایی و آشنایی مختصری است با ادبیات دفاع مقدس و شاخه ها و تقسیم بندی های مختلف این حوزه ادبی و همچنین معرفی وشناساندن آثار یکی از بزرگترین وموثرترین نویسندگان این نوع ادبیات یعنی سید شهیدان اهل قلم شهید سید مرتضی آوینی و پرداختن به طرز تفکر و اندیشه های این شهید بزرگوار که نوشته ها و زندگی اش الگویی است برای تمام کسانی که می خواهند انقلابی باشند و انقلابی زیست کنند و انقلابی بمیرند.

فرضیه تحقیق:

به نظر می رسد شناسایی و آشنا نمودن نسل جدید با آثار بزرگانی چون شهید آوینی و طرز تفکر آن ها، باعث مانایی و پایداری و قداست دفاع از میهن و دین خواهد شد و نپرداختن به آثار این بزرگان و غریبه بودن جوانان این مرز و بوم با اندیشه ها و تفکرات نویسندگانی چون شهید آوینی و دیگر متفکران ادبیات دفاع مقدس می تواند راه را برای تهاجم هر چه بیشتر فرهنگ غرب به ایران اسلامی بازتر و هموارتر کند، نوشتن و پرداختن به ارزش های دفاع مقدس و کمک به تثبیت هر چه بیشتر روح حماسی و دفاع مقدس در برابر متجاوز، از جمله راهکارهایی است که می تواند چون سدی عظیم در برابر هجوم همه جانبه دشمنان ایران و اسلام عمل کند و ایران و ادبیات ایران را از هر گونه گزندی مصون دارد.

پیشینه تحقیق:

در مورد موضوع رساله پیش رو، با تفحص و جستجوی کاملی که در منابع کتابخانه ای و اینترنتی

 

انجام شد به موضوعی که به ادبیات دفاع مقدس به همراه بررسی آثار شهید آوینی، پرداخته باشد برخورد نکردیم، اما رساله ها و پایان نامه های نسبتاً زیادی با محوریت قرار دادن بخشی از ادبیات دفاع مقدس نگاشته شده اند که برخی از آن ها در زمینه ادبیات منظوم دفاع مقدس، پژوهش و تحقیق خود را انجام داده اند و برخی دیگر با محوریت قرار دادن ادبیات منثور دفاع مقدس کار خود را به انجام رسانده اند.

پیشگفتار………………………………………. ‌أ

اهمیت تحقیق……………………………………… 11

اهداف تحقیق……………………………………… 11

فرضیه تحقیق……………………………………… 12

پیشینه تحقیق……………………………………… 12

روش تحقیق……………………………………… 14

فصل اول:  تعاریف و کلیّات………………………………………. 15

بخش اول……………………………………..16

1-1-1- ادبیات چیست؟……………………………………… 16

1-1-2- ادبیات پایداری………………………………………. 17

1-1-3- اشتراکات ادبیات مقاومت با دیگر حوزه های ادبی…………….. 18

1-1-4- ادبیات دفاع مقدس………………………………………. 19

1-1-5- ادبیات دفاع مقدس و مزیّت ها………………………………… 21

1-1-6- ادبیات دفاع مقدس پیشتاز در معرفی جهان بینی الهی…….. 21

1-1-7- ادبیات دفاع مقدس الگوپرداز و الگوساز………………………… 22

1-1-8- ادبیات دفاع مقدس ناتوان در بیان حوادث و رویدادها………… 23

1-1-9- تفاوت نگاه تاریخی و نگاه هنری به جنگ…………………………. 23

1-1-10- تفاوت ادبیات پایداری با ادبیات جنگ یا دفاع مقدس…….. 24

1-1-11- تفاوت ادبیات جنگ غربی با ادبیات جنگ ایران………………. 25

1-1-12- شاخه های گوناگون ادبیات دفاع مقدس………………………. 26

بخش دوم…………………………………….. 27

1-2-1- خاطره…………………………………….. 27

1-2-2- ارزش خاطره و خاطره نگاری………………………………………. 28

1-2-3- انواع خاطره…………………………………….. 28

1-2-4- پیشینه خاطره نگاری در ایران و خاطره نگاری دفاع مقدس…….. 31

1-2-5- دفاع مقدس و ادبیات تاریخی معاصر ایران……………………. 31

1-2-6- ادبیات تاریخی، پژوهشی – تحلیلی………………………………. 31

1-2-7- ادبیات تاریخی، اسنادی………………………………………. 32

1-2-8- ادبیات تاریخی، داستانی………………………………………. 32

1-2-9- ادبیات تاریخی، نقلی………………………………………. 32

1-2-10- انواع ادبیات خاطره ای دفاع مقدس در حوزه تاریخ نقلی………. 33

1-2-11-  ویژگی های خاطرات دفاع مقدس………………………………… 35

1-2-12- پژوهش ها در حوزه خاطره دفاع مقدس………………………. 36

1-2-13- برخی مقالات و مصاحبه ها…………………………………….. 37

1-2-14- زندگی نامه نویسی در ادبیات دفاع مقدس…………………… 37

1-2-15- اشکال زندگی نامه……………………………………… 38

1-2-16- تفاوت خاطره و زندگی نامه……………………………………… 38

1-2-17- تفاوت خاطره و گزارش………………………………………. 39

1-2-18- تفاوت خاطره و تاریخ………………………………………. 39

1-2-19- تفاوت خاطره و سفرنامه……………………………………… 39

1-2-20- تفاوت خاطره و یادداشت روزانه……………………………………… 39

1-2-21- وصیت نامه نویسی در  ادبیات دفاع مقدس……………………. 40

1-2-22- ادبیات نمایشی دفاع مقدس (نمایشنامه نویسی ادبیات دفاع مقدس)…….. 41

1-2-23- داستان نویسی در ادبیات دفاع مقدس………………………………………. 41

1-2-24- آسیب شناسی داستان دفاع مقدس………………………………………. 44

1-2-25- طنز در ادبیات دفاع مقدس………………………………………. 46

1-2-26- طنز و تقدس………………………………………. 47

1-2-27- آسیب شناسی ادبیات جنگ و دفاع مقدس……………………. 48

فصل دوم: زندگی، آثار و اندیشه های شهید آوینی……………………. 56

2-1- زندگی نامه شهید آوینی………………………………………. 57

2-2- آثار شهید آوینی………………………………………. 58

2-3- آوینی و سینما (مروری بر ساخته های تصویری شهید آوینی)………….. 62

فصل سوم: درون مایه های آثار و افکار شهید آوینی………………………. 67

3-1- فتح خون……………………………………… 70

3-2- آغازی بر یک پایان……………………………………… 73

3-3- حلزون های خانه به دوش………………………………………. 75

3-4- فردایی دیگر……………………………………… 77

3-5- امام (ره) و حیات باطنی انسان……………………………………… 81

3-6- مرکز آسمان……………………………………… 82

3-7-  سفر به سرزمین نور……………………………………… 83

3-8- رستاخیز جان……………………………………… 84

3-9- انفطار صورت………………………………………. 95

3-10-گنجیه آسمانی………………………………………. 98

3-11- آینه جادو (جلد اول) ……………………………………..99

3-12- آینه جادو (جلد دوم)…………………………………….. 100

3-13- آینه جادو (جلد سوم)…………………………………….. 101

3-14- توسعه و مبانی تمدن غرب………………………………………. 102

حاصل سخن……………………………………… 107

منابع و مآخذ……………………………………… 109

چکیده:

ادبیات جنگ با شلیک اولین گلوله آغاز می شود و با پایان جنگ به بلوغ میرسد، ادبیات دفاع مقدس نه ثبت تاریخ است و نه ثبت وقایع جنگ بلکه شرح احوال درونی و بیرونی زنان و مردانی است که برای حفظ شرف و حیثیت و فضایل انسانی در مقابل تجاوزگران به کرامت های انسانی به پا خاسته اند و قلم ها شرح رشادت ها و ایثارگری ها و ظلم ستیزی آن دلاوران را به صورت آثار ادبی ثبت می کند.

ادبیات دفاع مقدس امروزه بی شک یکی از گونه های برتر ادبی در ادبیات فارسی است و از ابتدای جنگ تحمیلی تا کنون هرچه پیشتر آمده ایم شاهد رشد و تعالی آثار این گونه ادبی بوده ایم، اما هنوز هم زوایای زیادی از دفاع ملت ایران در مقابل رژیم بعثی عراق ناشناخته و مبهم باقی مانده است، آثار کسانی چون شهید آوینی که بی شک از برترین نویسندگان دفاع مقدس است آنچنان که باید و شاید مورد بررسی و تحلیل قرار نگرفته اند و مبانی فکری و نظری این شهید بزرگوار که می تواند راهگشای خلق آثاری مستقل و غیر وابسته به ادبیات غربی باشد آنچنان که شایسته است مورد مداقه و تامل قرار نگرفته اند.

امید است این مکتوب مختصر درباره ادبیات دفاع مقدس و آثار و افکار شهید آوینی، گام کوچکی در جهت ترغیب دیگران برای پرداختن به موضوعات مربوط به دفاع مقدس، بردارد.

پیشگفتار:

ادبیات دفاع مقدس به عنوان شاخه ای مهم و تاثیرگذار از ادبیات فارسی درخور توجه و دقت نظر زیادی برای حفظ فرهنگ و ادب سرزمین کهن ایران است این گونه ادبی که بسیاری از آثار ممتاز معاصر را در برگرفته است علاوه بر غنای ادبی و فرهنگی که درخود دارد باعث تاثیرگذاری بر روی آحاد جامعه به خصوص نسل جوان، برای حراست هر چه بیشتر از وطن و میهن خود خواهد شد. از این رو شناسایی دقیق و حفظ و حراست از آثار ارزشمند این نوع ادبی و همچنین شناسایی نویسندگان و متفکران بزرگ این ادبیات به نسل های مختلف جامعه از وظایف هر ادب دوست و دوستدار فرهنگ و هنر ایرانی است و شهید آوینی به عنوان متفکری بزرگ و تاثیرگذار بر ادب و هنر معاصر شایان تقدیر است و در عین حال شناساندن و معرفی کردن آثار وی به عنوان نمونه هایی از بهترین آثار در حوزه ادبیات دفاع مقدس از جمله کارهایی است که جای آن در نگاشتن مقالات و نوشته های تحقیقی گرچه خالی نمانده است اما حق مطلب نیز آن گونه که باید و شاید ادا نشده است.

اهمیت تحقیق:

ارزش حفظ و اشاعه آثار ادبی دفاع مقدس و پرداختن به آن ها نه تنها کمتر از حفظ آثار و بقایای مادی برجای مانده از جنگ هشت ساله ایران و عراق نیست بلکه از جنبه هایی دارای اهمیت و قابلیت پرداخت بیشتری نیز هست، چرا که نپرداختن به این گونه آثار، ممکن است با گذشت زمان باعث کم رنگ شدن روح حماسی و دینی جاری در این آثار و نهایتاً فراموشی حماسه ای شود که توسط دلیر مردان و دلیر زنان این مرز و بوم در حفظ و حراست از خاک و وطن خود در مقابله با تهاجم خارجی آفریدند و شناساندن فعالان در این حوزه ادبی، چه آنان که رفته اند و چه آنان که مانده اند، باعث دلگرمی و امیدواری کسانی خواهد شد که در این حوزه ادبی گام بر می دارند.

اهداف تحقیق:

هدف کلی از این تحقیق شناسایی و آشنایی مختصری است با ادبیات دفاع مقدس و شاخه ها و تقسیم بندی های مختلف این

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مطالب:

پیشگفتار………………………………………. ‌أ

اهمیت تحقیق……………………………………… 11

اهداف تحقیق……………………………………… 11

فرضیه تحقیق……………………………………… 12

پیشینه تحقیق……………………………………… 12

روش تحقیق……………………………………… 14

فصل اول:  تعاریف و کلیّات………………………………………. 15

بخش اول……………………………………..16

1-1-1- ادبیات چیست؟……………………………………… 16

1-1-2- ادبیات پایداری………………………………………. 17

1-1-3- اشتراکات ادبیات مقاومت با دیگر حوزه های ادبی…………….. 18

1-1-4- ادبیات دفاع مقدس………………………………………. 19

1-1-5- ادبیات دفاع مقدس و مزیّت ها………………………………… 21

1-1-6- ادبیات دفاع مقدس پیشتاز در معرفی جهان بینی الهی…….. 21

1-1-7- ادبیات دفاع مقدس الگوپرداز و الگوساز………………………… 22

1-1-8- ادبیات دفاع مقدس ناتوان در بیان حوادث و رویدادها………… 23

1-1-9- تفاوت نگاه تاریخی و نگاه هنری به جنگ…………………………. 23

1-1-10- تفاوت ادبیات پایداری با ادبیات جنگ یا دفاع مقدس…….. 24

1-1-11- تفاوت ادبیات جنگ غربی با ادبیات جنگ ایران………………. 25

1-1-12- شاخه های گوناگون ادبیات دفاع مقدس………………………. 26

بخش دوم…………………………………….. 27

1-2-1- خاطره…………………………………….. 27

1-2-2- ارزش خاطره و خاطره نگاری………………………………………. 28

1-2-3- انواع خاطره…………………………………….. 28

1-2-4- پیشینه خاطره نگاری در ایران و خاطره نگاری دفاع مقدس…….. 31

1-2-5- دفاع مقدس و ادبیات تاریخی معاصر ایران……………………. 31

1-2-6- ادبیات تاریخی، پژوهشی – تحلیلی………………………………. 31

1-2-7- ادبیات تاریخی، اسنادی………………………………………. 32

1-2-8- ادبیات تاریخی، داستانی………………………………………. 32

1-2-9- ادبیات تاریخی، نقلی………………………………………. 32

1-2-10- انواع ادبیات خاطره ای دفاع مقدس در حوزه تاریخ نقلی………. 33

1-2-11-  ویژگی های خاطرات دفاع مقدس………………………………… 35

1-2-12- پژوهش ها در حوزه خاطره دفاع مقدس………………………. 36

1-2-13- برخی مقالات و مصاحبه ها…………………………………….. 37

1-2-14- زندگی نامه نویسی در ادبیات دفاع مقدس…………………… 37

1-2-15- اشکال زندگی نامه……………………………………… 38

1-2-16- تفاوت خاطره و زندگی نامه……………………………………… 38

1-2-17- تفاوت خاطره و گزارش………………………………………. 39

1-2-18- تفاوت خاطره و تاریخ………………………………………. 39

1-2-19- تفاوت خاطره و سفرنامه……………………………………… 39

1-2-20- تفاوت خاطره و یادداشت روزانه……………………………………… 39

1-2-21- وصیت نامه نویسی در  ادبیات دفاع مقدس……………………. 40

1-2-22- ادبیات نمایشی دفاع مقدس (نمایشنامه نویسی ادبیات دفاع مقدس)…….. 41

1-2-23- داستان نویسی در ادبیات دفاع مقدس………………………………………. 41

1-2-24- آسیب شناسی داستان دفاع مقدس………………………………………. 44

1-2-25- طنز در ادبیات دفاع مقدس………………………………………. 46

1-2-26- طنز و تقدس………………………………………. 47

1-2-27- آسیب شناسی ادبیات جنگ و دفاع مقدس……………………. 48

فصل دوم: زندگی، آثار و اندیشه های شهید آوینی……………………. 56

2-1- زندگی نامه شهید آوینی………………………………………. 57

2-2- آثار شهید آوینی………………………………………. 58

2-3- آوینی و سینما (مروری بر ساخته های تصویری شهید آوینی)………….. 62

فصل سوم: درون مایه های آثار و افکار شهید آوینی………………………. 67

3-1- فتح خون……………………………………… 70

3-2- آغازی بر یک پایان……………………………………… 73

3-3- حلزون های خانه به دوش………………………………………. 75

3-4- فردایی دیگر……………………………………… 77

3-5- امام (ره) و حیات باطنی انسان……………………………………… 81

3-6- مرکز آسمان……………………………………… 82

3-7-  سفر به سرزمین نور……………………………………… 83

3-8- رستاخیز جان……………………………………… 84

3-9- انفطار صورت………………………………………. 95

3-10-گنجیه آسمانی………………………………………. 98

3-11- آینه جادو (جلد اول) ……………………………………..99

3-12- آینه جادو (جلد دوم)…………………………………….. 100

3-13- آینه جادو (جلد سوم)…………………………………….. 101

3-14- توسعه و مبانی تمدن غرب………………………………………. 102

حاصل سخن……………………………………… 107

منابع و مآخذ……………………………………… 109

چکیده:

ادبیات جنگ با شلیک اولین گلوله آغاز می شود و با پایان جنگ به بلوغ میرسد، ادبیات دفاع مقدس نه ثبت تاریخ است و نه ثبت وقایع جنگ بلکه شرح احوال درونی و بیرونی زنان و مردانی است که برای حفظ شرف و حیثیت و فضایل انسانی در مقابل تجاوزگران به کرامت های انسانی به پا خاسته اند و قلم ها شرح رشادت ها و ایثارگری ها و ظلم ستیزی آن دلاوران را به صورت آثار ادبی ثبت می کند.

ادبیات دفاع مقدس امروزه بی شک یکی از گونه های برتر ادبی در ادبیات فارسی است و از ابتدای جنگ تحمیلی تا کنون هرچه پیشتر آمده ایم شاهد رشد و تعالی آثار این گونه ادبی بوده ایم، اما هنوز هم زوایای زیادی از دفاع ملت ایران در مقابل رژیم بعثی عراق ناشناخته و مبهم باقی مانده است، آثار کسانی چون شهید آوینی که بی شک از برترین نویسندگان دفاع مقدس است آنچنان که باید و شاید مورد بررسی و تحلیل قرار نگرفته اند و مبانی فکری و نظری این شهید بزرگوار که می تواند راهگشای خلق آثاری مستقل و غیر وابسته به ادبیات غربی باشد آنچنان که شایسته است مورد مداقه و تامل قرار نگرفته اند.

امید است این مکتوب مختصر درباره ادبیات دفاع مقدس و آثار و افکار شهید آوینی، گام کوچکی در جهت ترغیب دیگران برای پرداختن به موضوعات مربوط به دفاع مقدس، بردارد.

پیشگفتار:

ادبیات دفاع مقدس به عنوان شاخه ای مهم و تاثیرگذار از ادبیات فارسی درخور توجه و دقت نظر زیادی برای حفظ فرهنگ و ادب سرزمین کهن ایران است این گونه ادبی که بسیاری از آثار ممتاز معاصر را در برگرفته است علاوه بر غنای ادبی و فرهنگی که درخود دارد باعث تاثیرگذاری بر روی آحاد جامعه به خصوص نسل جوان، برای حراست هر چه بیشتر از وطن و میهن خود خواهد شد. از این رو شناسایی دقیق و حفظ و حراست از آثار ارزشمند این نوع ادبی و همچنین شناسایی نویسندگان و متفکران بزرگ این ادبیات به نسل های مختلف جامعه از وظایف هر ادب دوست و دوستدار فرهنگ و هنر ایرانی است و شهید آوینی به عنوان متفکری بزرگ و تاثیرگذار بر ادب و هنر معاصر شایان تقدیر است و در عین حال شناساندن و معرفی کردن آثار وی به عنوان نمونه هایی از بهترین آثار در حوزه ادبیات دفاع مقدس از جمله کارهایی است که جای آن در نگاشتن مقالات و نوشته های تحقیقی گرچه خالی نمانده است اما حق مطلب نیز آن گونه که باید و شاید ادا نشده است.

اهمیت تحقیق:

ارزش حفظ و اشاعه آثار ادبی دفاع مقدس و پرداختن به آن ها نه تنها کمتر از حفظ آثار و بقایای مادی برجای مانده از جنگ هشت ساله ایران و عراق نیست بلکه از جنبه هایی دارای اهمیت و قابلیت پرداخت بیشتری نیز هست، چرا که نپرداختن به این گونه آثار، ممکن است با گذشت زمان باعث کم رنگ شدن روح حماسی و دینی جاری در این آثار و نهایتاً فراموشی حماسه ای شود که توسط دلیر مردان و دلیر زنان این مرز و بوم در حفظ و حراست از خاک و وطن خود در مقابله با تهاجم خارجی آفریدند و شناساندن فعالان در این حوزه ادبی، چه آنان که رفته اند و چه آنان که مانده اند، باعث دلگرمی و امیدواری کسانی خواهد شد که در این حوزه ادبی گام بر می دارند.

اهداف تحقیق:

هدف کلی از این تحقیق شناسایی و آشنایی مختصری است با ادبیات دفاع مقدس و شاخه ها و تقسیم بندی های مختلف این حوزه ادبی و همچنین معرفی وشناساندن آثار یکی از بزرگترین وموثرترین نویسندگان این نوع ادبیات یعنی سید شهیدان اهل قلم شهید سید مرتضی آوینی و پرداختن به طرز تفکر و اندیشه های این شهید بزرگوار که نوشته ها و زندگی اش الگویی است برای تمام کسانی که می خواهند انقلابی باشند و انقلابی زیست کنند و انقلابی بمیرند.

فرضیه تحقیق:

به نظر می رسد شناسایی و آشنا نمودن نسل جدید با آثار بزرگانی چون شهید آوینی و طرز تفکر آن ها، باعث مانایی و پایداری و قداست دفاع از میهن و دین خواهد شد و نپرداختن به آثار این بزرگان و غریبه بودن جوانان این مرز و بوم با اندیشه ها و تفکرات نویسندگانی چون شهید آوینی و دیگر متفکران ادبیات دفاع مقدس می تواند راه را برای تهاجم هر چه بیشتر فرهنگ غرب به ایران اسلامی بازتر و هموارتر کند، نوشتن و پرداختن به ارزش های دفاع مقدس و کمک به تثبیت هر چه بیشتر روح حماسی و دفاع مقدس در برابر متجاوز، از جمله راهکارهایی است که می تواند چون سدی عظیم در برابر هجوم همه جانبه دشمنان ایران و اسلام عمل کند و ایران و ادبیات ایران را از هر گونه گزندی مصون دارد.

پیشینه تحقیق:

در مورد موضوع رساله پیش رو، با تفحص و جستجوی کاملی که در منابع کتابخانه ای و اینترنتی انجام شد به موضوعی که به ادبیات دفاع مقدس به همراه بررسی آثار شهید آوینی، پرداخته باشد برخورد نکردیم، اما رساله ها و پایان نامه های نسبتاً زیادی با محوریت قرار دادن بخشی از ادبیات دفاع مقدس نگاشته شده اند که برخی از آن ها در زمینه ادبیات منظوم دفاع مقدس، پژوهش و تحقیق خود را انجام داده اند و برخی دیگر با محوریت قرار دادن ادبیات منثور دفاع مقدس کار خود را به انجام رسانده اند.

حوزه ادبی و همچنین معرفی وشناساندن آثار یکی از بزرگترین وموثرترین نویسندگان این نوع ادبیات یعنی سید شهیدان اهل قلم شهید سید مرتضی آوینی و پرداختن به طرز تفکر و اندیشه های این شهید بزرگوار <p><a href="http://40y.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d8%a7%d8%af%d8%a8%db%8c%d8%a7%d8%aa-%d9%81%d8%a7%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d8%b4%d8%ae%d8%b5%db%8c%d8%aa-%d8%ad%d8%b6%d8%b1/">&nbsp;</a></p><p><a href="http://40y.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d8%a7%d8%af%d8%a8%db%8c%d8%a7%d8%aa-%d9%81%d8%a7%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d8%b4%d8%ae%d8%b5%db%8c%d8%aa-%d8%ad%d8%b6%d8%b1/"><img class="alignnone wp-image-170857″ src="https://arshadfile.ir/wp-content/uploads/2019/08/6_001-260x300-260x300.png” alt="برای دانلود متن کامل پایان نامه ها اینجا کلیک کنید” width="182″ height="210″ /></a></p>که نوشته ها و زندگی اش ال<p><a href="http://40y.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d8%a7%d8%af%d8%a8%db%8c%d8%a7%d8%aa-%d9%81%d8%a7%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d8%a8%d8%b1%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d9%86%d8%ab%d8%b1/">&nbsp;</a></p><p><a href="http://40y.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d8%a7%d8%af%d8%a8%db%8c%d8%a7%d8%aa-%d9%81%d8%a7%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d8%a8%d8%b1%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d9%86%d8%ab%d8%b1/"><img class="alignnone wp-image-170857″ src="https://arshadfile.ir/wp-content/uploads/2019/08/6_001-260x300-260x300.png” alt="برای دانلود متن کامل پایان نامه ها اینجا کلیک کنید” width="182″ height="210″ /></a></p>گویی است برای تمام کسانی که می خواهند انقلابی باشند و انقلابی زیست کنند و انقلابی بمیرند.

فرضیه تحقیق:

به نظر می رسد شناسایی و آشنا نمودن نسل جدید با آثار بزرگانی چون شهید آوینی و طرز تفکر آن ها، باعث مانایی و پایداری و قداست دفاع از میهن و دین خواهد شد و نپرداختن به آثار این بزرگان و غریبه بودن جوانان این مرز و بوم با اندیشه ها و تفکرات نویسندگانی چون شهید آوینی و دیگر متفکران ادبیات دفاع مقدس می تواند راه را برای تهاجم هر چه بیشتر فرهنگ غرب به ایران اسلامی بازتر و هموارتر کند، نوشتن و پرداختن به ارزش های دفاع مقدس و کمک به تثبیت هر چه بیشتر روح حماسی و دفاع مقدس در برابر متجاوز، از جمله راهکارهایی است که می تواند چون سدی عظیم در برابر هجوم همه جانبه دشمنان ایران و اسلام عمل کند و ایران و ادبیات ایران را از هر گونه گزندی مصون دارد.

پیشینه تحقیق:

در مورد موضوع رساله پیش رو، با تفحص و جستجوی کاملی که در منابع کتابخانه ای و اینترنتی انجام شد به موضوعی که به ادبیات دفاع مقدس به همراه بررسی آثار شهید آوینی، پرداخته باشد برخورد نکردیم، اما رساله ها و پایان نامه های نسبتاً زیادی با محوریت قرار دادن بخشی از ادبیات دفاع مقدس نگاشته شده اند که برخی از آن ها در زمینه ادبیات منظوم دفاع مقدس، پژوهش و تحقیق خود را انجام داده اند و برخی دیگر با محوریت قرار دادن ادبیات منثور دفاع مقدس کار خود را به انجام رسانده اند.

دکتر بهاء الدین اسکندری
 

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مطالب:

مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………. 1

1- ضرورت تحقیق……………………………………………………………………………………………………………..3

2- روش تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………..3

3- هدف تحقیق………………………………………………………………………………………………………………….3

4- پیشینه تحقیق………………………………………………………………………………………………………………….3

فصل اول: دعا و مناجات

1-1. مقدمه………………………………………………………………………………………………………….. 6

1-2. پیشینه دعا و مناجات………………………………………………………………………………………….. 6

1-3. تعریف دعا…………………………………………………………………………………………………………. 8

1-4. تعریف نیایش……………………………………………………………………………………………………….. 11

1-5. تعریف مناجات………………………………………………………………………………………………………. 13

1-6. تفاوت دعا و مناجات…………………………………………………………………………………… 15

1-7. هم‌پوشانی اصطلاح دعا و مناجات………………………………………………………………….. 17

1-8. انواع دعا………………………………………………………………………………………………. 18

1-8-1. حمد و ستایش پروردگار…………………………………………………………………………… 19

1-8-2. پرستش…………………………………………………………………………………….. 24

1-8-2-1. اظهار پرستش و بندگی در ادعیه شیعه………………………………………………… 25

1-8-2-2. اظهار پرستش و بندگی در مناجات‌های شاعران……………………………………… 27

1-8-3. نیاز (عرض حال)………………………………………………………………………………….. 30

1-8-3-1. انواع طلب و درخواست‌ها در ادعیه شیعه……………………………………………. 31

1-8-3-2. عرض حال و نیاز در مناجات‌های شاعران……………………………………………… 35

1-8-3-2. انواع طلب‌ در مناجات‌های شاعران…………………………………………………… 36

1-8-4. شکوی و اقرار به گناه…………………………………………………………………………. 41

1-8-4-1. اقرار به گناهان و شکوی در ادعیه شیعه………………………………………….. 42

1-8-4-3. شکوی و اقرار به گناهان در مناجات‌های شاعران……………………………….. 51

1-8-5-1. طلب قرب و وصال حق در ادعیه…………………………………………………. 56

1-8-5-2. طلب قرب در مناجات‌های شاعران…………………………………………… 59

1-8-6. شفاعت……………………………………………………………………………………. 61

1-8-6-1. شفاعت از ائمه در ادعیه………………………………………………………….. 63

1-8-6-2. شفاعت از خداوند در ادعیه……………………………………………………. 64

1-8-6-3. شفاعت در مناجات شاعران……………………………………………………. 65

1-8-7-1. شكرگزاری در ادعیه شیعه………………………………………………………. 67

1-8-7-2. شكرگزاری در مناجات‌های شاعران…………………………………………… 69

1-9. انواع دعا از منظری دیگر……………………………………………………………… 69

1-9-1. دعاهای بدوی…………………………………………………………………………… 70

1-9-2. دعاهای پیامبرانه…………………………………………………………………… 70

1-9-3. دعاهای عارفانه…………………………………………………………………… 71

1-9-4. تفاوت دعای پیامبرانه و عارفانه…………………………………………….. 71

فصل دوم: اسماء و صفات خداوند در ادعیه و مناجات‌ها

2-1. مقدمه……………………………………………………………………………… 75

2-2. اسماء و صفات الهی…………………………………………………………….. 75

2-2-1. اقسام اسماءالهی……………………………………………………………. 76

2-2-2. اقسام صفات الهی…………………………………………………………… 77

2-3. اسماء الحسنی از دیدگاه قرآن……………………………………………… 77

2-4. اسماء الحسنی از دیدگاه عرفان………………………………………. 78

2-5. عدد اسماء الحسنی……………………………………………………….. 79

2-6. اسامی پر تكرار در ادعیه………………………………………………….. 80

2-6-1. الله……………………………………………………………………………. 80

2-6-1-2. نسبت آوردن كلمه الله و خواسته در دعا…………………………. 82

2-6-2. اله…………………………………………………………………………….. 82

2-6-3. رحمن و رحیم………………………………………………………………. 83

2-6-3-1. رحمن (رحمت عام)…………………………………………………….. 83

2-6-3-2. رحیم (رحمت خاص)…………………………………………………. 84

2-6-4. کریم…………………………………………………………………………. 86

2-6-4-1. نسبت کریم‌بودن خدا و خواسته‌ها در ادعیه…………………… 86

2-6-5. ستار………………………………………………………………………….. 87

2-6-5-1. نسبت ستاریت خداوند و خواسته‌ها در دعا…………………….. 88

2-6-6. رب…………………………………………………………………………….. 89

2-6-6-1 نسبت نام رب با خواسته‌ها در دعا …………………………………..90

2-6-7. غفار، غفور و غافر………………………………………………………. 92

2-6-7-1. نسبت غفار، غفور و غافر با خواسته در ادعیه…………………. 93

2-6-8. رئوف…………………………………………………………………………. 95

2-6-8-1. نسبت رئوف بودن خدا با خواسته‌ها در ادعیه……………….. 95

2-6-9. رازق و رزاق………………………………………………………………… 97

2-6-9-1. رابطه رزاقیت خداوند و خواسته‌ها در ادعیه………………….. 98

2-6-9-1. طلب روزی حلال…………………………………………………….. 98

2-6-9-2. طلب روزیهای معنوی…………………………………………………. 98

2-6-9-3. طلب شفاعت امام معصوم………………………………………. 98

2-7. اسماء حسنای دیگر خداوند……………………………………………. 98

2-8. اسماءالحسنی پروردگار در مناجات شاعران…………………….. 99

2-8-1. خدا و خداوند……………………………………………………………..99

2-8-1-1. نسبت نام خدا و خواسته‌ها در مناجات‌های مثنوی……….. 100

2-8-2.اله…………………………………………………………………………. 102

2-8-2-1. نسبت نام اله و خواسته در مناجات……………………………. 103

2-8-3. رب………………………………………………………………………. 104

2-8-3-1. اسم رب و نوع خواسته در مناجات‌ها…………………………… 105

2-8-4. حق………………………………………………………………………… 108

2-8-4-1. نسبت خواسته‌ها در مناجات با نام حق……………………….. 109

2-8-5. کریم…………………………………………………………………………110

2-8-5-1. نسبت کریم‌بودن خدا و خواسته در مناجات‌ها ………………110

2-8-6. رحیم و رحمان………………………………………………………….. 110

2-8-6-1. رحیم‌بودن خدا و خواسته‌ها در مناجات‌ها……………………111

2-8-7. علیم……………………………………………………………………….. 112

2-8-7-1. دانا و علیم بودن خداوند در اشعار شاعران……………………. 112

2-8-8. ستار………………………………………………………………………. 113

2-8-8-1. نسبت خواسته با ستاریت خداوند……………………………… 113

2-9. اسامی دیگر خداوند در مناجات‌ها…………………………………… 114

2-10. نتیجه………………………………………………………………………. 115

فصل سوم: نسبت بین بندگان با خداونددر ادعیه شیعه و مناجات‌های مثنوی‌های فارسی

3-1. مقدمه……………………………………………………………………….. 118

3-2. ارتباط بین خدا و بنده………………………………………………….. 118

3-2-1. ارتباط بنده و خداوند از دیدگاه عرفا……………………………. 118

3-2-1-1. تأثیر عشق خداوند بر انسان……………………………………. 119

3-2-1-2. نسبت بنده با پروردگار………………………………………….. 120

3-2-1-3. نسبت عرفا و شیفتگان حق با خداوند…………………………. 121

3-2-2. رابطه بنده با خداوند از نظر علمای فلسفه و كلام……………… 121

3-2-3. رابطه خدا و انسان از نظر متکلمان………………………………. 122

3-3. نسبت بندگان با خدا در ادعیه و مناجات………………………….. 123

3-3-1. نسبت بنده با خداوند در دعاهای شیعه………………………… 123

3-3-1-1. خضوع و خشوع در برابر حق………………………………….. 123

3-3-1-2. عجز و ناتوانی مخلوق در برابرقدرت و عظمت خداوند……. 125

3-3-1-3. نسبت بندگی عبد در برابر معبود………………………………. 126

3-3-1-4. نسبت عاشقی در برابر معشوق………………………………….. 127

3-3-1-5. نسبت جهل بنده در برابر علم پروردگار و تقاضای هدایت…… 129

3-3-1-6. نسبت بنده امیدوار به خالق مهربان و کریم………………… 130

3-3-2. نسبت بنده با خداوند در مناجات‌های شاعران…………………… 131

3-3-2-1. عجز و سرگشتگی از شناخت خدا……………………….. 131

3-3-2-2. نسبت ناتوانی بنده در برابر مختاربودن خدا…………………… 133

3-3-2-3. نسبت گناهکاری بنده در برابرکریم و بخشندگی رب………….134

3-3-2-4. نسبت عصیان بنده در برابرستاریت خداوند…………………… 135

3-3-2-5. نسبت نیازمندی بنده در برابر بی‌نیازی خداوند………………… 136

3-3-2-6. نسبت عجز بنده در برابر قدرت و توانایی خداوند………….. 137

فصل چهارم: نظام اخلاقی در ادعیه شیعه و مناجات‌های مثنوی‌های فارسی

 

4-1. مقدمه…………………………………………………………………………. 140

4-2. آثار دعا بر انسان………………………………………………………… 140

4-2-1.آثار دعا بر جسم و روح انسان………………………………………. 141

4-4.آثار تربیتی دعا………………………………………………………… 142

4-4-1. رفتارسازی و فعالیت‌های عملی……………………………… 142

4-4-2. دوری از گناهان و خواهش‌های نفسانی……………………… 143

4-4-3.به انسان بیداری می‌بخشد………………………………… 143

4-4-4.درس محبت و عشق…………………………………………144

4-4-5. قدرشناسی و شکرگزاری…………………………………. 144

4-4-6. متخلق‌شدن به اخلاق الهی……………………………. 144

4-4-7.شناخت نفس اماره………………………………………. 145

4-4-8. شناخت شیطان………………………………………. 146

4-4-9.آرامش روان………………………………………… 147

4-4-10. آثار اجتماعی………………………………………… 148

4-5. نظام اخلاقی………………………………………… 150

4-5-1. تعریف نظام اخلاقی…………………………………. 150

4-5-2. نظام اخلاقی و جایگاه آن در بین نظام‌های دیگر……….. 150

4-5-3. تفاوت نظام اخلاقی و احکام اخلاقی……………… 151

4-5-4. اصول نظام اخلاقی………………………………………… 151

4-5-6. شناخت آثار نظام اخلاقی………………………………. 152

4-6. مراتب ومراحل نظام اخلاقی در ادعیه شیعی………… 153

4-6-1. ایمان کامل و بهترین یقین………………………………… 154

4-6-2. بهترین نیت و نیکوترین عمل…………………………… 155

4-6-3. پاک کردن دل از غیر حق…………………………… 157

4-6-4. انکسار درونی و اخبات……………………………. 158

4-6-5. هدایت از جانب حق………………………………….. 159

4-6-5-1. انواع هدایت………………………………………. 159

4-6-6. تبدیل صفات نکوهیده به پسندیده………………. 162

4-6-7. مبدل‌کردن ضعف‌ها به قدرت…………………….. 162

4-6-8. پاسخ‌دادن بدی‌ها به خوبی……………………….. 163

4-6-9. واصل‌شدن به رحمت حق……………………….. 164

4-6-9. کمک و استعانت از حق و پناه‌بردن به پروردگار………… 166

4-6-10. هدایت و راهنمایی دیگران…………………………… 168

4-7-1. یاری‌خواستن از خلق برای دوری از اهتمام به غیر حق…….. 170

4-7-2. طلب یقین…………………………………………………… 171

4-7-3. مبارزه با نفس…………………………………………….. 172

4-7-4. درخواست هدایت……………………………………….. 172

4-7-5. طلب تبدیل بدی‌ها به نیکی‌ها…………………………. 174

4-7-6. طلب رحمت از حق………………………………………. 175

4-7-7. طلب عفو و یاری خواستن در برابر موانع و آفت‌ها ……..175

4-8. نتیجه…………………………………………………………. 177

فصل پنجم: سلوک عاشقان وعارفان در ادعیه و مناجاتها

5-1. مقدمه……………………………………………………… 179

5-2. سلوک عارفان در ادعیه و مناجات‌ها…………………………. 179

5-2-1. ضرورت سلوک…………………………………………… 179

5-2-1-1. انواع نیازها ………………………………………………..179

5-2-2. هدف از سلوک……………………………………………… 181

5-2-2-1. دیدگاه عرفا………………………………………………. 181

5-2-2-2. دیدگاه فلاسفه…………………………………………….. 181

5-2-2-3. دیدگاه اهل اشراق………………………………………. 182

5-2-2-4. دیدگاه علماء اخلاق……………………………………..182

5-2-2-5. از دیدگاه قرآن…………………………………………….182

5-3. مراحل عبودیت و سلوك…………………………………. 185

5-3-1. خلوت و توجه………………………………………………. 185

2-3-2. شناخت معبودها…………………………………………. 186

5-3-3. ایمان و انتخاب………………………………………… 187

5-3-3-1. شکر و شکرگزاری……………………………………….. 188

5-3-4. جهاد و مبارزه………………………………………. 189

5-3-5. بلاها و ضربه‌ها……………………………………… 189

5-3-6. عجز و اضطرار………………………………………. 190

5-3-6-1. عجز در معرفت………………………………………… 191

5-3-6-2. عجز در قرب………………………………………… 191

5-3-7. اعتصام و استعانت………………………………………… 191

5-3-8. صراط………………………………………………………. 193

5-4. نگاه دوم………………………………………………….. 193

5-4-1. اسلام………………………………………………….. 194

5-4-2. ایمان…………………………………………………… 194

5-4-3. تقوی………………………………………………….. 194

5-4-4. احسان…………………………………………………… 194

5-4-5. اخبات……………………………………………………. 195

5-4-5-1. راه رسیدن به اخبات……………………………… 196

5-4-6. سبقت……………………………………………………. 198

5-4-7. قرب……………………………………………………. 199

5-4-8. لقاء………………………………………………….. 199

5-4-9. رضا…………………………………………………. 200

5-4-10. رضوان…………………………………………………… 200

5-5. مرکب‌های سلوک…………………………………………….. 201

5-5-1. هدایت……………………………………………………. 202

5-5-1-1. موانع هدایت…………………………………………… 203

5-5-2. شکر………………………………………………….. 204

5-5-3-1. معنای شکر………………………………………………….. 204

5-5-3. بلا…………………………………………………… 205

5-5-3-1. حالت سالک در برابر بلا…………………………… 205

5-5-4. تمحیص…………………………………………………….. 206

5-6. موانع و آفات……………………………………………….. 207

5-6-1. موانع و آفات کلی و دست اول………………………… 209

5-6-1-1. اهتمام به غیرحق و عمل در غیر مسیر حق……….. 210

5-6-1-2. اشتغال به غیر اهم………………………………………… 211

5-6-1-3. اکتساب دنیا…………………………………………………. 211

5-6-1-4. درگیری‌ها…………………………………………………. 212

5-6-3. آفت‌ها و موانع دست دوم……………………………………. 212

5-7. سلوک از نگاه عارفان…………………………………….. 213

5-7-1. هدف سلوک………………………………………………. 213

5-7-2. اقسام سیر و سلوک الی الله……………………………… 214

5-7-3. مراحل و مراتب سلوک از نگاه عرفا …………………………….215

5-7-4. منازل و مقامات سیر و سلوک……………………………….. 216

5-7-4-1.  توبه…………………………………………………………… 217

5-7-4-2. مقام ورع (پرهیز)…………………………………………. 217

5-7-4-3. زهد…………………………………………………………..218

5-7-4-4. فقر……………………………………………………………218

5-7-4-5. صبر…………………………………………………………… 219

5-7-4-6. شکر…………………………………………………………… 219

5-7-4-7. خوف…………………………………………………………. 220

5-7-4-8. مقام رجاء…………………………………………………. 220

5-7-4-9. مقام توکل……………………………………………….. 221

5-7-4-10. مقام رضا…………………………………………… 222

5-7-5. احوال……………………………………………………….. 222

5-7-5-1. محبت……………………………………………………. 222

5-7-5-2. شوق………………………………………………………. 223

5-7-5-3. غیرت……………………………………………………… 224

5-7-5-4. قرب………………………………………………………. 224

5-7-5-5. حیا………………………………………………………. 225

5-7-5-6. انس و هیبت………………………………………….. 225

5-7-5-7. قبض و بسط…………………………………………… 226

5-7-5-8. فنا و بقا…………………………………………………… 226

5-7-5-9. اتصال……………………………………………………… 227

5-8. موانع و آفت‌های سلوک در مناجات شاعران……………. 227

5-8-1. گناه و جرم…………………………………………………… 228

5-8-2. نفس………………………………………………………… 229

5-8-3. شیطان……………………………………………………….. 230

5-8-4.  غفلت………………………………………………………… 231

5-8-5. آز، حرص و غرور…………………………………………… 231

5-9. دیگر موانع و آفات سلوک در آثار شعرا………………….. 232

5-10. نتیجه………………………………………………………….. 233

نتیجه گیری……………………………………………………. 235

منابع………………………………………………………………. 241

فهرست کتب………………………………………………………… 241

فهرست مقالات……………………………………………………… 247

چکیده:

دراین نوشته  نیایش و مناجات  در مثنوی­های مولوی و عطار و حدیقه­ی سنایی مورد بررسی قرار گرفته­است؛ ضمناً گونه های مختلف آن را به مخاطب نموده­ایم. در عین حال این مناجاتها و نیایش­ها  با مناجاتهای موجود در متون شیعه مقایسه گردیده­است؛ ابتدا به تعریف دعا و نیایش و مناجات پرداخته ایم  و تفاوتهای آنها را بررسی کرده­ایم، سپس انواع دعا از دیدگاه های مختلف بررسی شد؛ در ادامه صفات و اسماء الحسنای الهی در مناجاتها و ادعیه بررسی شد و نسبت خواسته­ها با نامها مقایسه گردید؛ همچنین در باره نسبت بندگان با خدا در ادعیه و مناجاتها از دیدگاه فلاسفه و متکلمین و عرفا و قرآن، نكاتی ارائه گردید. بعد از آن نظام اخلاقی در ادعیه و مناجاتها مورد بررسی قرار گرفته و در آخر موانع سلوك در ادعیه و مناجاتها ارائه شده است وضمن اشاره به تفاوتهای دعا و مناجات، پی بردیم كه ادعیه­ی شیعه نسبت به مناجات­های شاعران جامعیت بیشتری دارد و همه­ی ابعاد وجودی انسان را در بر می­گیرد.در بحث اسماء و صفات حسنای الهی به این نتیجه رسیدیم که این اسماء و صفات می­توانند به اراده­ی الهی در انسان متجلی گردند. در ادعیه­ی شیعه، بین این اسماء با خواسته­ های فرد رابطه­ مستقیم وجود دارد در حالی­که این ارتباط در اشعار شاعران کمتر به چشم می­خورد.در بررسی نسبت بندگان با خدا در ادعیه­ی شیعه و مناجات­های شاعران تفاوتی دیده نشد. از طرفی در ادعیه­ی شیعه مراحل و مراتب نظام اخلاقی به­ صورت منسجم بررسی شده است؛ در حالی­که شاعران به صورت پراکنده به این مراحل اشاره­کرده­اند. در فصل پنجم مراحل و موانع و اهداف سلوک از دیدگاه ادعیه شیعه و عارفان بررسی شد و تفاوت­ها و شباهت­های آن ذکر گردید.

مقدمه:

دعا، نیایش و مناجات مفاهیمی آشنا در فرهنگ دینی ادیان مختلف است. قدیمی‌ترین متونی كه از اقوام مختلف به جا مانده است در خود نمونه‌هایی از دعا و مناجات را گنجانده است، انسان با دعا و مناجات علاوه بر آنكه تنهایی خود را در خلقت با ارتباط با خداوند سامان می‌دهد، در عین حال نیازها و خواسته‌های خود را با معبود در میان می‌گذارد. در بسیاری از نوشته‌هایی که از دوران‌های گذشته باقی مانده است، به دعا و مناجات اهمیت داده شده و به آن توجه ویژه‌ای داشته‌اند.

ادبیات فارسی یكی از جلوه‌های توجه به خداوند و شناخت اوست. كتاب‌هایی نظیر مثنوی معنوی، حدیقه سنایی و آثار عطار از جمله مواردی است كه در آنها می‌توان نمونه‌هایی غنی از مناجات و نیایش را یافت. بی‌شك مناجات‌ها و نیایش‌ها از اعتقاد و جهان‌بینی شاعران و نویسندگان آنها سرچشمه گرفته است، شاعرانی كه پرورش یافتگان تربیت اسلامی هستند. با نگاهی به نمونه‌های دعا و نیایش در این آثار می‌توان این گونه اشعار را دسته‌بندی كرد و در باره گونه‌های مختلف این موضوع به بحث نشست. ازسوی دیگر متون و معارف شیعه، از گنجینه‌های مهم دعا و نیایش محسوب می‌شود و به جرئت می‌توان گفت هیچ یك از ادیان و مذاهب الهی به اندازه شیعه چه از جهت حجم و چه از نظر محتوا، به دعا و نیایش توجه نداشته است. برای مثال كتابی چون صحیفه سجادیه از امام چهارم شیعیان تماماً درباره نیایش و مناجات است. یا كتاب مهمی چون مفاتیح الجنان، اثری نیایشی است و تقریباً همراه قرآن در اغلب منازل و مساجد دیده می‌شود. همچنین در كتاب آسمانی ما قرآن نیز نمونه‌هایی از مناجات و دعا را می‌توان مشاهده كرد.

این نوشته بر آن است ضمن بررسی دعا و نیایش در آثار شاعران قرن هفتم، با تكیه بر مثنوی مولوی، آثار عطار و حدیقه سنایی به نكات مشترك و همچنین تفاوت‌های آن با ادعیه شیعه نیز بپردازد. در این رساله ابتدا به تعاریف دعا، مناجات و نیایش پرداخته شده، سپس مقایسه‌ای بین آنها صورت گرفته شده است و پس از آن انواع دعا را از دیدگاه‌های مختلف بررسی و تحقیق می‌کند.

در فصل دوم ابتدا تعاریف و معانی اسماء و صفات حق تعالی آمده است؛ یعنی اسماء براساس فراوانی تکرار در ادعیه و مناجات‌ها تنظیم شده و همچنین تناسب اسامی خداوند با خواسته‌ها مورد مطالعه قرار گرفته است.

در فصل سوم نسبت بین بندگان با خداوند از دیدگاه عرفا و فلاسفه و اهل كلام بررسی شده و پس از آن به نسبت بین خدا و بندگان در ادعیه و مناجات پرداخته شده و سپس مقایسه‌ای میان آن نسبت‌ها صورت گرفته است.

در فصل چهارم ادعیه و مناجات از نظر برخورداری از نظام اخلاقی، مطالعه شده و تحقیق صورت گرفته‌ شده است. در فصل پنجم سلوك عاشقان در ادعیه و مناجات‌های شاعران و همچنین موانع سلوک بررسی شده است. سؤالاتی كه در مقایسه مناجات‌های شاعران و ادعیه ممكن است مطرح شود، از این قرار است:

1- چه تفاوتی میان ویژگی‌ها و صفات خداوند كه در ادعیه شیعه و مناجات‌های مثنوی‌های فارسی ذكر شده است، دیده می‌شود؟

2-  تفاوت میان نسبت بندگان و خدا در منابع یاد شده چگونه است؟

3-  موانع سلوك در ادعیه شیعه چه هستند؟

4- موانع سلوك در مناجات‌ مثنوی‌های عرفانی چه هستند؟

5- چه نظام اخلاقی در ادعیه شیعه و مناجات‌ شاعران دیده می‌شود؟

فرضیه‌ها:

فرضیه‌هایی که می‌تو ان در رابطه با این سوالات بیان کرد، عبارت است از:

1- میان صفات خداوند در این منابع تفاوت اساسی دیده می‌شود؛

2- تفاوت اساسی میان نسبت بندگان و خداوند در منابع یادشده دیده نمی شود.

3- اهتمام به غیر حق، اشتغال به غیر اهم،‌ درگیری‌ها، كبر،‌ غرور و عجب و عناد و گناه از موانع مطرح در ادعیه شیعه است؛

4- اشتغال به غیر حق، گناه و پلیدی‌های باطنی از قبیل حرص و منیت، از موانع سلوك در مناجات مثنوی‌های فارسی است؛

5- در معارف و ادعیه شیعه به نظامی اخلاقی مبتنی بر تركیب معرفت و عشق با یقین و ایمان می‌توان دست یافت كه زمینه تبدیل بدی‌ها به خوبی‌ها می‌شود؛ ولی در مناجات مثنوی‌های فارسی مراحلی از نظام اخلاقی دیده نمی‌شود.

ضرورت تحقیق:

كنكاش در دعاها و مناجات‌های ادبیات فارسی، می‌تواند این فرصت را برای هر خواننده فراهم آورد و دریابد كه اولاً رابطه شاعران با خالق چگونه بوده است و در عین حال مجالی فراهم آورد تا این متون به‌صورت بهتری معرفی شود. ازسوی دیگر بررسی همانندی‌ها و تفاوت‌های مناجات‌ها و نیایش‌های این منظومه‌ها با دعاهای شیعه، شناخت بهتری از جایگاه این مقوله، در فرهنگ ما مطرح می‌کند و تلاش كنیم تا سره را از ناسره بازشناسیم ضمن اینكه می دانیم شباهت‌های فراوانی میان این منظومه ها با دعاها در منابع شیعه وجود دارد به اصالت منابع شیعه پی ببریم و به این نكته برسیم كه همیشه نیازمند منابع شیعه هستیم.

روش تحقیق:

برای تهیه این پژوهش، از روش كتابخانه‌ای، مراجعه به منابع ادبی، سایت‌ها و مقاله‌های علمی استفاده شده است. ابتدا جمع‌آوری متون و منابع مربوط به موضوع در مطالعه آنها، سپس به بررسی ادعیه و مناجات‌ها و مقایسه آنها پرداخته شده است.

هدف تحقیق:

هدف این رساله در واقع شناساندن راه سالم‌تر و صحیح‌تر سلوك و بازنمایی سلوك سالم از سلوكی است كه راه به سقر می‌برد و اینکه در جهان تشیع بتوانیم راه صحیح و مبتنی بر معارف شیعه را از راه‌هایی كه شبیه و نظیر هستند، باز شناسیم و همچنین آثار شاعران عارف پارسی‌گو را به صورت بهتری معرفی كنیم.

پیشینه تحقیق:

منابعی چند، درباره مناجات‌های شاعران یافت می‌شود، اما بیشتر آنها به‌صورت جمع‌آوری مناجات‌ها است و مجموعه‌ای از نیایش‌های منظوم تدوین کرده‌اند و برای ادعیه نیز منابع فراوانی وجود دارد كه به تفسیر دعاها پرداخته و یا تعریف دعا و انواع آن و چگونگی تاثیر بیشتر دعا و برآورده‌شدن حوایج و نیز موانع استجابت دعا بررسی شده اند. برای نمونه به آثاری از استاد علی صفایی حایری درباره دعا وسیر و سلوک می‌توان اشاره کرد که در آنها هدف و شیوه دعاکردن و مضامین بلند دعاهایی چون ابوحمزه ثمالی، دعاهای روزانه حضرت زهرا٬ دعای مکارم الاخلاق ودعای کمیل و… به صورت مفصل بررسی شده و با مطالعه آنها نمودار و تصویری از ادعیه در ذهن خواننده ایجاد می‌شود از آثار ایشان:  «بشنو از نی، اخبات، انتظار، نامه‌های بلوغ نظام اخلاقی اسلام، قیام و روش نقد و… را می‌توان نام برد، ولی تاكنون پژوهشی با این اهداف و به ا ین شیوه صورت نگرفته است.

لازم است در پایان این نكته را متذكر شوم كه آنچه در جریان تحقیق باعث تأخیر در پیشرفت كار می شد این بود كه در ادعیه شیعه باوجود منابع فراوان، موضوعات و مضامین عمدتاً تكراری بود، اما در خصوص مناجات های مثنوی های عرفانی با كمبود منابع مواجه شدم كه یاری خداوند و راهنمایی های هوشمندانه و مفید استاد گرامی ام جناب دكتر اسكندری راهگشای بنده در این مهم گردید كه لازم می دانم از ایشان سپاسگزاری نمایم.

فصل اول: دعا و مناجات

1-1- مقدمه

در این فصل كلیاتی درباره دعا و مناجات و نیایش آمده است. در ضمن این تعاریف٬ تفاوت‌ها و شباهت‌های این واژه‌ها بررسی شده و پس از آن دعا از زاویه‌های مختلف به انواع مختلفی تقسیم‌بندی شده است و هر کدام از انواع ادعیه، از منظرهای مختلف بررسی و تفاوت‌ها و شباهت‌های آنها در ادعیه ومناجات‌های شاعران بررسی شده است.

2-1- پیشینه دعا و مناجات

شاید بتوان نخستین نجوای آدمیان با خداوند تا پگاه آفرینش را در آن زمان پی گرفت كه خداوند امانت خویش را بر آسمان‌ها و زمین و كوه‌ها عرضه داشت و همگان بیمناك از این بار سنگین سرباز زدند؛ اما انسان جسور و بی‌پروا آن را پذیرفت: «و انا عرضنا الامانه علی السموات و الارض و الجبال فابین ان یحملنها و اشفقن منها و حمله الانسان انه كان ظلوماً جهولاً: ما امانت را بر آسمان‌ها و زمین و كوه‌ها عرضه داشتیم، آنها از حمل آن سر بر تافتند و از آن هراسیدند؛ اما انسان آن را بر دوش كشید؛ او بسیار ستمكار و نادان بود.»[1]

و خدا از او پیمان بر عبودیت خویش گرفت كه «الست بربكم قالوا بلی» و او بر ربوبیت حق اقرار كرد كه «بلی». بعد از آنكه حضرت آدم به‌عنوان خلیفه الهی در میان تمام آفریدگان برگزیده شد، با عجز و نیاز با پروردگار خود به راز و نیاز پرداخت و آن گاه كه به‌خاطر تناول از شجره ممنوعه از بهشت اخراج شد، با ناله و زاری و نیایش طلب مغفرت کرد و خداوند نیز به واسطه رحمت و مهربانی بی‌پایان او را بخشید و مورد لطف خود قرار داد و پس از آن هر چند انسان جایز الخطا،‌ در انتخاب معبود برای راز و نیاز به بیراهه رفت و هر برهه از زمان چیزی را به جای خالق هستی بخش می‌پرستید، اما در فطرت خداجوی خود به دنبال تكیه گاهی می‌گشت كه مافوق قدرت او باشد و در سختی‌ها و گرفتاری‌ها به او دل ببندد و از او یاری بطلبد و در خلوت تنهایی با او رازونیاز كند تا بتواند بار امانت، تكلیف، معرفت و عشق الهی را به سر منزل مقصود برساند و خود را بیش از پیش به ربّ خود نزدیكتر کند.

البته انسان گاهی در پرستش معبود به خطا رفته و به جای نیایش با خدای یگانه،‌ گاهی سنگ و چوب و گاهی آتش، گاهی آب یا ستارگان و حتی حیوانات را به جای خالق هستی برگزیده و از آنها یاری خواسته است، اما در ضمیر ناخودآگاه خود آنها را واسطه‌ای برای نزدیكی بیشتر با پروردگار قرار داده تا بتواند اندكی از دور افتادن خود از حلقه الهی را جبران کند.

در ادبیات فارسی به‌ویژه ادبیات عرفانی، نمونه‌هایی می‌بینیم كه به شیوایی درباره جدایی انسان از خالق حقیقی خود، داد سخن داده‌اند. در نوشته‌های آنها انسان موجودی است كه از خالق خود كه همان معشوق اوست جدا افتاده و تمام تلاش او در این عالم، جستن راهی است برای قرب به خداوند متعال.

این تصویر را مولوی در اثر بزرگ خود؛ یعنی مثنوی بدین صورت بیان كرده است:

بشــــــنو از نــــی چــــون حــكایت می‌كند                       و از جــــدایی‌هــــا شكـــــایت مــــی‌كنـد

وز نیستـــــان چــــون مــــرا بــــبریــده‌انــد                        از نفیــــــرم مـــــرد و زن نالـــیـده‌انــــــــد

ســــینه خــــواهم شـــرحه شــــرحه از فراق                      تــــــا بگــــــویـــــم شــــرح درد اشـتیــاق

هر کــــسی کـــو دور مـــاند از اصل خویش                   بــــاز جـــــوید روزگـــــار وصــل خویش[2]

دکتر یحیی امام
 

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مطالب:

فصل اول: مقدمه………………………………………………9

1-1- اهمیت ذرت……………………………………………. 10

1-2- گیاه­شناسی ذرت……………………………………………. 12

1-3- نگرشی بر روابط مبدأ-مقصد در ذرت …………………………………………….14

1-4- نگرشی بر اثرات نیتروژن بر ذرت……………………………………………. 16

فصل دوم: مروری بر منابع علمی……………………………………………. 21

2-1- تأثیر برگ­زدایی بر تغییر نسبت مبدأ-مقصد ……………………………………………. 22

2-2 تأثیر برگ­زدایی بر عملکرد و اجزای عملکرد……………………………………………. 28

2-3- تأثیر نیتروژن بر رشد و خصوصیات مورفولوژیک در گیاهان زراعی……………….. 38

2-4- تأثیر نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد……………………………………………. 39

2-5- تأثیر نیتروژن بر شاخص برداشت و راندمان استفاده از آب ……………………….. 43

فصل سوم: مواد وروش ها…………………………………………….44

3-1- مشخصات جغرافیایی محل آزمایش…………………………………………….45

فصل چهارم: بحث و نتیجه­ گیری……………………………………………. 50

4-1- تعداد دانه در ردیف…………………………………………….51

4-2- تعداد ردیف دانه در بلال…………………………………………….57

4-3- تعداد دانه در بلال ……………………………………………. 58

4-4- وزن هزار دانه ……………………………………………. 60

4-5- عملکرد دانه…………………………………………….63

4-6- طول بلال……………………………………………. 65

4-7- ماده خشک بلال…………………………………………….70

4-8- ماده خشک پوست بلال……………………………………………. 72

4-9- ماده خشک محور بلال……………………………………………. 73

4-10- ماده خشک دسته بلال ……………………………………………. 75

4-11- عملکرد بیولوژیک……………………………………………. 77

4-12- شاخص برداشت دانه ……………………………………………. 78

4-13- شاخص سطح برگ……………………………………………. 84

4-14- درصد نیتروژن دانه …………………………………………….86

4-15- درصد پروتئین دانه……………………………………………. 88

4-16- نیتروژن جذب شده ……………………………………………. 90

4-17- میانگین کلروفیل بوته…………………………………………….91

نتیجه ­گیری و پیشنهادات…………………………………………….95

نتیجه­ گیری  ……………………………………………. 96

پیشنهادات ……………………………………………. 97

منابع …………………………………………….98

چکیده:

از آنجا که به نظر می‌رسد تعداد برگ در هیبریدهای ذرتی که در استان فارس کشت می‌شود زیاد است، هدف از انجام پژوهش حاضر این بود که با کاهش تعداد برگ‌ها امکان تسهیم مواد پرورده­ی  بیشتری به دانه‌ها در جهت افزایش عملکرد دانه این محصول راهبردی فراهم گردد. در راستای این هدف، در مطالعه مزرعه­ای حاضر به بررسی اثر سطوح نیتروژن و تغییرات نسبت مبدأ-مقصد بر ویژگی­های زراعی و عملکرد دانه ذرت سینگل­کراس 704 در سال زراعی 1388 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز به صورت کرت یک­بار خرد شده در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی و در چهار تکرار انجام شد. فاکتور اصلی سطوح نیتروژن (0 و 110 کیلوگرم اوره در هکتار در مرحله 11 برگی) و فاکتور فرعی سطوح دستورزی (شاهد، حذف 50 درصد بلال در مرحله silking50%، پاکت­گذاری روی بلال و حذف برگ-های بالای بلال 3 هفته بعد از silking) در نظر گرفته شد. نتایج نشان دادند که محدود کردن مقصد باعث کاهش عملکرد و اجزای عملکرد دانه، ماده خشک بلال، شاخص برداشت دانه و نیتروژن جذب شده گردید، در حالی که برگ­زدایی جزئی تنها شاخص سطح برگ را کاهش داد و تأثیری بر صفات مذکور نداشت، که نشان­دهنده­ی محدودیت مقصد در ذرت است. با توجه به نتایج آزمایش، کاربرد کود نیتروژن در مرحله 11 برگی به عنوان کود کمکی نتوانست اثر معنی­داری روی صفات اندازه ­گیری شده داشته باشد. بنابراین با توجه به مقصد محدود بودن ذرت و اینکه کاهش جزئی برگ تأثیری بر روی عملکرد دانه آن ندارد، می­توان با کاهش تعداد جزئی برگ، تراکم گیاه را افزایش داد و باعث افزایش عملکرد در واحد سطح شد.

فصل اول: مقدمه

1-1- اهمیت ذرت

با افزایش روز افزون جمعیت در کره خاکی و نیاز به افزایش عملکرد گیاهان زراعی، تأمین مواد غذایی از جمله برنامه‌های وسیع و دامنه‌داری است که باعث شده پژوهشگران در این زمینه پژوهش­های جدیدی را دنبال کنند (ایوانز، 1377) . تولید غذا از گیاهان زراعی برای بقای انسان و سایر موجودات زنده امری حیاتی است، به طوری که حدود 70 درصد غذای جمعیت جهان مستقیماً از گیاهان زراعی بدست می‌آید (تی­یر و پیت، 1372). دوسوم از ماده خشک قابل مصرف انسان را غلات تشکیل می‌دهند که 54 درصد از آن به گندم، برنج و ذرت[1] اختصاص دارد (ایوانز، 1377) . تقریباً 55 درصد از پروتئین­ها، 15 درصد چربی­ها، 70 درصد کروهیدرات­ها و به طور کلی 55-50 درصد کالری مورد نیاز انسان در دنیا بوسیله غلات تأمین می­شود (نورمحمدی و همکاران، 1376).

از نحوه ورود ذرت به ایران و سابقه کاشت آن اطلاع مستندی در دست نیست. احتمالاً ذرت برای اولین بار توسط پرتغالی‌ها از طریق آب‌های جنوب وارد کشور شده است (علی­یاری، 1373). کشت ذرت دانه‌ای در ایران تا سال 1350 به صورت پراکنده و در بین سایر زراعت‌های اصلی صورت گرفته است. در سال 1353 سطح کشت این محصول به صورت علوفه و دانه برابر 22 هکتار و متوسط عملکرد دانه آن 2/5 تن در هکتار بوده است (رسول­اف، 1376). بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و قبل از شروع برنامه پنج سال اول روند افزایش سطح زیرکشت کند بود، به طوری که در سال­های 1358 و 1359 سطح زیرکشت به ترتیب تا میزان 10 هزار و 8 هزار هکتار کاهش یافت ولی از سال 1360 به بعد تغییراتی در سطح زیرکشت رخ داد، به طوری که از 15 هزار هکتار سطح زیر­کشت ذرت در آن سال، سطح زیر کشت به 120 هزار هکتار در سال 1374 افزایش پیدا کرد (فائو[2]، 1995).

کشت ذرت در استان فارس، از سال 1349 در سطح پنج هکتار در شهرستان فسا شروع و سپس در سال 1352 با همکاری کارشناسان ذرت از یوگسلاوی و رومانی در سطح 100 هکتار، ارقام هیبرید توسعه یافت (مدیریت هماهنگی و برنامه و بودجه سازمان کشاورزی استان فارس، 1372). از سال 1362 به بعد با حمایت‌های دولتی، سطح زیر کشت آن افزایش یافت. بر طبق آمار موجود در استان فارس سطح زیر­کشت ذرت دانه‌ای در سال زراعی 88ـ1387 برابر با 50366 هکتار، کل ذرت دانه‌ای تولید شده برابر با 04/423042 تن و عملکردی برابر با 36/8399 کیلوگرم در هکتار می‌باشد که نیمی از ذرت کشور را تولید می‌کند.

توسعه سطح زیر کشت و افزایش عملکرد این محصول اساسی، به منظور تأمین ماده­ی اولیه مواد خام غذایی انسان، معادل 25ـ20 درصد، خوراک دام و طیور 75ـ70 درصد، مواد خام صنایع غذایی و صنعتی معادل 5 درصد، برای تولید نشاسته، روغن، کنجاله، گلوتن خوراکی و غیره از اولویت‌های کار وزارت کشاورزی بوده است (رسول­اف، 1376). با ظهور فناوری زیستی، به نظر می‌رسد که دو­رگه‌هایی از ذرت برای مصارف صنعتی ویژه پدید آید ( امام و ثقه­الاسلامی، 1384).

 

2-1- گیاه شناسی ذرت

ذرت که در آمریکای شمالی به نام Corn شناخته می‌شود، یکی از سه غله اصلی جهان است (تولن آر[1] و دی­یر[2]، ‌1999). ذرت پس از گندم و برنج، مهم‌ترین ماده‌ی غذایی دنیا را تشکیل می‌دهد (امام، 1386). اگر چه در مورد منشأ و تکامل اولیه‌ی ذرت توافق کمی وجود دارد، اما توافق کلی بر آن است که ذرت ابتدا نزدیک به 7000 تا 10000 سال پیش در جنوب مکزیک اهلی شده است. پس از اهلی شدن، ذرت به سرعت در آمریکای شمالی و جنوبی انتشار یافته و پس از سکونت اروپائیان در شمال شرقی ایالات متحده و جنوب کانادا به آنجا رسیده است. پس از کشف آمریکا توسط اروپایی‌ها، ذرت به سرعت در سرتاسر اروپا پراکنده شد و از آنجا به سایر نقاط جهان انتشار یافت (امام و ثقه­الاسلامی، 1384).

ذرت گیاهی رشد محدود و یکساله بوده که برگ‌های بزرگ، بلند و کشیده (تقریباً با پهنای 1 به 10 در مقیاس طول) به صورت متناوب در طول یک ساقه مستحکم تولید می‌شوند. ویژگی متمایز این گیاه علفی، مجزا بودن اندام نر و ماده روی یک بوته می‌باشد. بر خلاف سایر گیاهان علفی که گل­های کامل تولید می‌کنند، ذرت تولید گل­آذین نر[3] کرده که در قسمت بالای گیاه به وسیله نقطه نموی انتهایی ساقه[4] تولید می‌شود؛ و گل­آذین ماده[5] از رشد جوانه جانبی از محورهای برگ نمایان می‌شود. این گیاه تک­لپه و متعلق به خانواده گندمیان می‌باشد. گل­آذین نر به صورت یک خوشه آویزان تولید جفت سنبلک‌هایی می‌کند که هر کدام دربرگیرنده­ی یک گلچه بارور و یک گلچه عقیم می‌باشد. گل­آذین ماده، به صورت یک سنبله تولید کننده جفت سنبلک­هایی است که به صورت بسیار متراکم بر روی محور بلال[6] قرار گرفته‌اند. هر کدام از سنبلک‌های ماده شامل دو گلچه بارور بوده که یکی از تخمدان‌های دو گلچه بارور تشکیل دانه بالغ شده ذرت را می‌دهد؛ میوه منفرد ذرت از نظر گیاه­شناسی یک گندمه است؛ میوه خشکی که شامل یک بذر منفرد بوده و به بافت داخلی میوه (دیواره تخمدان) چسبیده است (امام، 1386).

ذرت از لحاظ فتوسنتزی گیاهی چهار کربنه (C4) است و گرچه دامنه سازگاری آن گسترده است، ولی در اقلیم‌های گرمسیری رشد بهتری می‌کند. ذرت از جمله گیاهانی است که عملکرد دانه آن در عرض‌های جغرافیایی بالاتر از خاستگاه خویش، زیاد‌تر می‌باشد. این موضوع بیانگر توسعه‌ی اقتصادی و استفاده‌ی بیشتر از نهاده‌ها در تولید این محصول در عرض‌های جغرافیایی بالاتر است (امام، 1386).

پتانسیل عملکرد ذرت در واحد سطح به گونه ای است که برداشت 15 تا 20 تن دانه در هکتار در سطح تجاری رایج می باشد (تولن­آر و دی­یر، 1999). به دلیل استعداد زیاد در تولید دانه، ذرت را “پادشاه غلات” نامیده‌اند (امام، 1386). ذرت دارای تنوع فوق­العاده‌ای از لحاظ فرم، کیفیت و عادت رویش است و تنها از نظر اندازه دانه بین ارقام ذرت بیش از 50 بار تفاوت وجود دارد. دانه‌ها ممکن است از سخت و شیشه‌ای تا نرم و آردی و به رنگ‌های بسیار گوناگون دیده شوند. ذرت دارای مواد قندی و نشاسته‌ای زیاد بوده و علاوه بر نشاسته دارای مقدار زیادی اسید‌های آمینه می‌باشد (آرنون[7]، 1972).

3-1- نگرشی بر روابط مبدأ-مقصد در ذرت

بهبود عملکرد در جریان به نژادی گیاهان زراعی با تجمع ماده خشک در دانه همراه بوده است. به علاوه با تغییر تسهیم[1] ماده خشکی که محصول فتوسنتز بوده، عملکرد دانه افزایش یافته است. بنابراین رهیافت‌های مربوط به بهبود عملکرد دانه شامل افزایش تسهیم به دانه، تأخیر پیری برگ و افزایش طول دوره پر شدن دانه بوده است. کربوهیدرات‌های مورد استفاده در دانه از فتوسنتز جاری و انتقال ذخایر ذخیره شده به طور موقت در ساقه‌ها، برگ‌ها، چوب بلال و پوسته‌های بلال تأمین می‌شود (امام و ثقه­الاسلامی، 1384).

تغییر در نسبت مبدأـمقصد فیزیولوژیک در ذرت می‌تواند به میزان زیادی روی ذخایر ساقه پس از گلدهی، اثر بگذارد. به عنوان مثال، وزن خشک ساقه و ذخایر آن در اثر برگ­زدایی پس از ظهور کاکل، کاهش پیدا می‌‌کند (ادمیدز[2] و لافیت[3]، 1993). وقتی قابلیت تولید مبدأ[4] کم شود، ابتدا مواد قابل انتقال مجدد[5] از سایر اندام‌ها از جمله ساقه، به طرف مقصد[6] حرکت می‌کنند. این عمل تا وقتی که این ذخایر کم شده و یا انتقال بیشتر آن‌ها ممکن نباشد، ادامه پیدا می‌کند (مصطفوی[7] و کراس[8]، 1990). در یک آزمایش حذف تعدادی از برگ‌های ذرت تا حدودی باعث افزایش تولید مواد پرورده شد که نیاز تمام مقصد‌های فیزیولوژیک، توسط برگ‌های باقی مانده تأمین گردید (امام و نیک­نژاد، 1373).

تسهیم مواد پرورده به دانه به وسیله مبدأ و مقصد تحت تأثیر قرار گرفته و به وسیله ارتباطات آوندی، ظرفیت ذخیره بافت‌های غیردانه‌ای و نیاز‌های رقابتی بر سر نیتروژن مورد نیاز بافت‌ها تنظیم می‌شود. شواهد تجربی حاکی از آن است که انتقال در آوند آبکش ممکن است تا فاصله زیادی صورت گیرد، هر چند هر مقصد به طور معمول توسط مبدأ نزدیک به آن تأمین می‌شود. پس از گرده­افشانی رابطه بین مبدأـمقصد مهم­ترین تأثیر را بر تولید ذرت می‌گذارد. بدین معنی که رشد دانه غالبیت پیدا می‌کند و وجود یک حد آستانه برای تشکیل یک بلال بارور ضروری است که در کمتر از آن حد بلالی تشکیل نخواهد شد (امام و ثقه­الاسلامی، 1384). به منظور شناسایی مکانیسم‌های کنترل کننده­ پر شدن دانه، دستکاری قدرت مبدأ و اندازه‌ی مقصد در پژوهش‌های متعددی مورد بررسی قرار گرفته است. برخی شواهد نشان داده است که بیشترین عملکرد‌های دانه با تعادل بین مبدأ و مقصد همراه بوده است (تولن­آر و همکاران، 1992). همچنین پژوهش‌های پایه‌ای دیگر، همچون دستورزی[9] مکانیکی سایه­انداز گیاهی بعد از گل­دهی (روی[10] و بیسواس[11]، 1992) و حذف برگ‌های بلال و گل نر در ذرت و تأثیر آن بر عملکرد (کانترل[12] و گیدنان[13]،1981) در سایر کشورها صورت گرفته است.

با توجه به اینکه استان فارس تأمین کننده بیش از نیمی از ذرت دانه‌ای کشور است، هر گونه پژوهشی در ارتباط با بهبود عملکرد دانه این محصول از طریق دستورزی‌های فیزیولوژیک از اهمیت ویژه‌ای برخوردار خواهد بود. از آنجا که به نظر می‌رسد تعداد برگ در هر بوته در هیبریدهای ذرتی که در این استان کشت و کار می‌شود، زیاد باشد، هدف از انجام پژوهش حاضر آن بوده است که با کاهش تعداد برگ‌ها امکان تسهیم مواد پرورده بیشتری به دانه‌ها در جهت افزایش عملکرد دانه این محصول راهبردی مورد بررسی قرار گیرد.

[1] . Partitioning

[2] . Edmeades

[3] . Lafitte

[4] . Mobilization

 
استاد راهنما :
دکتر حسن صدقی
 
 استاد مشاور :
دکتر اصغر اسمعیلی
 
بهمن ماه 1393
 

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مطالب
عنوان                                                                         صفحه

چکیده 1

مقدمه. 2

فصل اول. 3

لایه های نازک، خواص آنها و روش های ساخت آنها 3

مقدمه. 3

1-1 تعریف لایه های نازک.. 4

1-2 مراحل تشکیل لایه های نازک.. 5

1-3 خواص لایه های نازک.. 6

1-3-1 خواص لایه نازک : 6

1-3-2 خواص مکانیکی : 7

1-3-3 خواص الکتریکی.. 7

1-3-4 خواص مغناطیسی : 8

1-3-5 خواص نوری.. 9

1-3-6 خواص شیمیایی : 9

1-3-7 خواص حرارتی : 9

1-4 روش های تهیه لایه های نازک.. 10

1-5 رسوب فیزیکی بخار PVD : 10

1-6 روش تبخیر حرارتی : 11

1-6-1 تبخیر حرارتی مقاومتی.. 11

1-6-2 روش تبخیر حرارتی پرتو الکترونی : 11

1-6-3 روش تبخیر حرارتی لیزری.. 12

1-6-4 روش آنی تبخیر. 12

1-6-5  تبخیر با بهره گرفتن از قوس الکتریکی : 12

1-7 کند وپاش… 13

1-8 رسوب شیمیایی بخار CVD.. 13

1-9  اپی تکسی باریکه مولکولی  : MBE.. 15

1-10   لایه گذاری به وسیله پالس لیزری PLD  : 15

1-11  لایه نشانی حمام شیمیایی CBD  : 16

1-12  روش لایه نشان سل ژل. 16

1-12-1 مراحل فرآیند سل ژل. 18

فصل 2. 25

نیمه هادی ها و بررسی خواص اپتیکی.. 25

مقدمه. 25

2-1 نیمه هادی ها 26

2-2 نیمه هادی های نوع N و P. 26

2-3 گاف انرژی.. 28

2-4  نظریه نوار ها 28

2-4-1  نوار های الکترونیکی.. 29

2-4-2 جابه جایی بین نواری.. 29

2-5  مواد از نظر گسیل فوتونی.. 30

2-5-1  گاف انرژی مستقیم و غیر مستقیم : 30

2-6 وابستگی گاف انرژی به دما و فشار. 33

2-7 ماهیت نور. 34

2-8  بیان کمی پدیده ها اپتیکی.. 34

2-8-1 فرآیند جذب… 35

2-9  مدل سازی تابع دی الکتریک… 37

2-9-1 مدل تاک لورنتز. 37

2-10 نیمه هادی .. 38

فصل 3. 41

انواع روش های اندازه گیری ناهمواری های سطح لایه های نازک.. 41

مقدمه. 41

3-1 میکروسکوپ هم کانونی.. 42

3-1-1  اساس کار میکروسکوپ هم کانونی.. 43

3-1-2  پارامتر های اپتیکی در میکروسکوپ هم کانونی.. 51

3-2 میکروسکوپ نیروی اتمی (AFM) 53

3-2-2 آشکار سازی جهت گیری تیرک.. 55

3-2-3 مدهای مختلف AFM… 56

3-2-4 مدهای تماسی.. 57

3-2-5 روش های شبه تماسی.. 58

3-3 میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM) 59

3-4  میکروسکوپ الکترونی عبوری (TEM) 61

3-4-1 میکروسکوپ الکترونی عبوری.. 62

3-4-2  عملکرد میکروسکوپ… 62

 

3-5  مزیت و توانمندی های هر یک از میکروسکوپ ها 63

3-6 محدودیت های هر یک از این روش ها 64

3-7  بیضی سنجی.. 65

3-7-1  اساس کار بیضی سنجی.. 65

فصل 4. 68

کارهای آزمایشگاهی، بحث و نتیجه گیری.. 68

مقدمه. 68

4-1 روش های عملی و ساخت نمونه ها 69

4-2  اندازه گیری ناهمواری سطح و بستگی ضرایب اپتیکی به آن. 71

4-3  نتیجه گیری.. 88

4-4 پیشنهادات… 89

منابع و مراجع. 90

فهرست شکل ها

عنوان                                                                           صفحه

شکل (1-1) نمای کلی از تمامی مراحل سل ژل. 19

شکل (2-1) باند های انرژی برای نیمه هادی نوع n. 28

شکل (2-2) باندهای انرژی برای نیمه هادی نوع P.. 28

شکل (2-3) نمایش باندهای انرژی.. 29

شکل (2-4) تصویر گاف انرژی نیمه هادی ها به صورت : الف) غیر مستقیم  ب) مستقیم. 32

شکل (2-5) فرآیند جذب اساسی در نیمه هادی را نشان می دهد. 36

شکل (2-6)ساختار فضایی ZnO دارای ثابت های شبکه cو a. 40

شکل (2-7)ساختار شش ضلعی ZnO 40

شکل (3-1) نمای شماتیک میکروسکوپ هم کانونی.. 45

شکل (3-2)اساس عملکرد میکروسکوپ هم کانونی.. 46

شکل (3-3) نمودار توزیع و پخش بسامد. 50

شکل(3-4) شماتیک اصول عملکرد AFM… 55

شکل (3-5) در بیان جابجایی عمودی و افقی باریکه لیزر بازتابیده به تیرک بر اثر نیروی عمود و مماس بر افق وارد بر تیرک . 57

شکل (3-6) خمیدگی  تیرک موجب جابه جایی  باریکه لیزر بازتابیده بر روی دیود نوری می شود. 57

شکل (3-7) نیروهای وارد بر تیرک در فاصله های مختلف از سطح نمونه. 58

شکل (3-8) مقایسه نمادین بین حالت تماسی و حالت غیر تماسی.. 59

شکل (3-9) طرحی از میکروسکوپ الکترونی روبشی.. 60

شکل (3-10) سه نوع سیگنال در مد رسانایی SEM : 61

شکل(3-11)نمای شماتیک از عملکرد میکروسکوپ الکترونی عبوری 64

شکل (3-12) طرح واره بیضی سنج که شامل منبع نور، قطبی کننده، جبران کننده، آنالیزور و آشکارساز است… 67

شکل (3-13)در بیضی سنجی زاویه تابش با زاویه بازتاب برابر است… 68

شكل (4-1) نمودار ناهمواری برای نمونه .. 73

شکل (4-2)  نمودار ناهمواری برای نمونه .. 74

شکل (4-3) نمودار ناهمواری برای نمونه .. 75

شکل (4-4) نمودار ناهمواری برای نمونه .. 76

شکل (4-5)  نمودار ناهمواری برای نمونه .. 77

شکل (4-6)  نمودار ناهمواری برای نمونه .. 78

شکل (4-7)  نمودار ضریب شكست برای نمونه .. 80

شکل (4-8)  نمودار ضریب شكست برای نمونه .. 81

شکل (4-9) نمودار ضریب شكست برای نمونه .. 82

شکل (4-10)  نمودار ضریب شكست برای سه نمونه .. 83

شکل (4-11) نمودار ضریب شكست برای نمونه .. 84

شکل (4-12)  نمودار ضریب شكست برای نمونه .. 85

شکل (4-13)  نمودار ضریب شكست برای نمونه .. 86

شکل (4-14) نمودار ضریب شكست برای سه نمونه .. 87

چکیده
امروزه مطالعات فراوانی در خصوص مواد نیمه هادی و اثر جا نشانی این مواد با مواد دیگر صورت گرفته است. ما در این پایان نامه خواص اپتیکی لایه های نازک  ZnO و ZnO آلاییده شده با Mn، تهیه شده به روش سل-ژل را مطالعه کرده ایم و ناهمواریهای سطحی لایه های نازک تهیه شده را توسط میکروسکوپ هم کانونی اندازه گرفته ایم.

نتایج این تحقیق نشان می دهد که خواص اپتیکی لایه های  ZnO  خالص و آلاییده شده با Mn  با تغییر ناهمواری سطح تغییر میکند.

واژگان کلیدی : میکروسکوپ هم کانونی، لایه های نازک، جا نشانی، سل ژل، خواص اپتیکی، ZnO

مقدمه
 

گفته می شود که در قرن 21 سه علم در عرصه زندگی انسان پیشرو سایر علوم می گردند. این سه علم بیوتکنولوژی، نانو تکنولوژی و فن آوری اطلاعات می باشند. از این میان نانو تکنولوژی یکی از پیامدهای زندگی مدرن می باشد. نیاز های همچون سرعت بیشتر، دقت افزونتر، فضای فیزیکی و بازتر و بالاخره رفاه مناسب تر، بیشتر را متوجه استفاده از ابزار کوچک از مرتبه یک میلیاردم متر نموده است. یکی از مهم ترین عرصه های فناوری نانو، لایه های نازک می باشد. از این رو در تحقیقات و صنایع امروزی نیمه هادی ها دارای کاربردهای فراوانی هستند چون خواص اپتیکی و الکتریکی جالبی از خود نشان می دهند.

همچنین اثبات شده است که با افزودن نا خالصی به نیمه هادی ها، خواص اپتیکی و الکتریکی آنها تغییراتی پیدا کرده و عملکرد متفاوتی از خود نشان می دهند. یکی از نیمه هادی های بسیار پر کاربرد نیمه هادی اکسید روی می باشد که با توجه به خواص اپتیکی و الکتریکی خاصی که دارد کابرد های بسیاری در شاخه های مختلف علوم و فناوری را دارد. در این پایان نامه ZnO را با Mn جا نشانی کرده و پس از تهیه لایه نازک آن، نتایج این جا نشانی را بر خواص اپتیکی ZnO به دست می آوریم. اهمیت موضوع این پایان

دكتر نسرین حیدریه
 

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مطالب:

چکیده……………………………………………………………………………………………….1

مقدمه ……………………………………………………………………………………………..3

فصل اول:  كلیات تحقیق

1-1تعریف واژه ها………………………………………………………………………………….6

1-2تشنج چیست؟…………………………………………………………………………………9

1-3صرع چیست؟………………………………………………………………………………….10

1-4 تاریخچه صرع………………………………………………………………………………….11    

1-5 طبقه ­بندی بین المللی حملات صرع………………………………………………………13

1-5-1 صرع های کانونی یاPartial …………………………………………………………….

1-5-2 صرع های منتشر یاGeneralized ………………………………………………………

1-5-3 صرع­های ویژه و طبقه­ بندی نشده………………………………………………………..17

1-6 پاتوفیزیولوژی صرع ……………………………………………………………………………18

1-7 نقش واسطه­های عصبی در صرع……………………………………………………………18

1-8 آثار استرادیول وپروژسترون درصرع…………………………………………………………..23

1-9 سیکلواکسیژنازها……………………………………………………………………………….24

1-9-1 سیکلواکسیژنازها و سنتز پروستانوئیدها………………………………………………….25

1-10 مكانیسم­های صرع­زایی………………………………………………………………………26

1-11 مکانیسم صرع زایی PTZ…………………………………………………………………..

1-12 نقش گیرنده­ی NMDA در تشنج­زایی توسط PTZ ………………………………………

1-13 نقش كانال پتاسیم در تشنج­زایی توسط PTZ …………………………………………..

 1-14 تاریخچه­ درمان دارویی ضد صرع ………………………………………………………….31

1-15 مکانیسم داروهای ضدصرع ………………………………………………………………….31

1-16 کمک حلال ها یا حامل ها(vehicles)……………………………………………………….32

1-16-1معرفی کمک حلال Polysorbate 20 …………………………………………………

1-17 دلایل استفاده ازگیاهان دارویی ومعطر……………………………………………………..35

1-18 رده بندی گیاه درمنه کوهی………………………………………………………………….35

Artemisia L. 1-18-1پراکنش جغرافیایی جنس درمنه…………………………………………..

1-18-2 پراکنش جغرافیایی گونه درمنه کوهی یاB.  Artemisia Aucheri ……………………

1-18- مشخصات درمنه کوهی…………………………………………………………………….36

1-18-4 خواص فارماکولوژیکی گیاه…………………………………………………………………38

1-18-5 ترکیبات شیمیایی گیاه …………………………………………………………………….38

فصل دوم: مواد و روش کار

2-1 مواد و وسایل……………………………………………………………………………………..42

2-1-1 مواد……………………………………………………………………………………………….42

2-1-2 وسایل ودستگاه ها……………………………………………………………………………..42

2-1-3 گیاه………………………………………………………………………………………………..44

2-1-4 حیوانات ………………………………………………………………………………………..44

2-2 روش ها……………………………………………………………………………………..44

2-2-1 روش عصاره گیری (تهیه عصاره اتانلی گیاه) ……………………………………………44

2-2-2 روش تهیه محلول تزریقی از عصاره گیاه(بخش اول پژوهش)……………………………44

2-2-3 روش انجام آزمایش(بخش دوم پژوهش)…………………………………………………..45

2-2-4 شاخص­های مورد سنجش……………………………………………………………………46

2-2-5 روش محاسبه آماری- تجزیه وتحلیل آماری……………………………………………….47

فصل سوم: نتایج ونمودارها

3-1 نتایج آزمون آماری بخش اول پژوهش………………………………………………………….49

3-1-1 نتایج حاصل از مقایسه گروه کنترل وشم(باتویین5%)……………………………………..49

3-1-2 نتایج حاصل از مقایسه گروه کنترل وشم(باتویین1%)…………………………………….56

3-2 نتایج آزمون آماری بخش دوم پژوهش…………………………………………………………..63

3-2-1نتایج حاصل از مقایسه گروه های مختلف آزمایشی…………………………………………63

فصل چهارم: بحث و نتیجه گیری

4-1 بحث ونتیجه گیری نهایی پژوهش………………………………………………………………71

4-2 نتیجه گیری کلی………………………………………………………………………………….76

4-3پیشنهادات …………………………………………………………………………………………..76

منابع……………………………………………………………………………………………………….77

چکیده:

گونه های مختلف جنس درمنه به عنوان دارو دردرمان برخی از بیماری  هادربررسی های فیزیولوژیک وفارماکولوژیک به کار می رود .با توجه به این که گونه درمنه کوهی دارای مقادیر زیادی اسانس ازگروه ترپنوئیدخصوصا” لاکتون های سزکویی ترپن وکتون های مونوترپن با طیف وسیعی از فعالیت های بیولوژیک می باشد ، می تواندبرخی ازعملکرد های فیزیولوژیک بدن راتحت اثرقراردهد. دراین تحقیق اثر عصاره الکلی درمنه کوهی بر تشنج ناشی ازپنتیلن تترازول موردبررسی قرار گرفته است.

در این مطالعه از موش های سوری نرنژاد NMRI با وزن22-28گرم استفاده شد.حیوانات به سه گروه تقسیم شدند:1)گروه کنترل که مورد تزریق داخل صفاقی سالین قرار گرفتند.2)به گروه شم سالین وکمک حلال تویین20(1%)تزریق گردید.3)گروه آزمایش که شامل سه زیرگروه بود. دراین زیر گروه­ها موش­ها دوز­های  mg/kg5/7، 25/6، 5 عصاره گیاه به همراه کمک حلال Tween20 (1%) و سالین دریافت کردند. روش القاء صرع به این ترتیب بودکه 20 دقیقه پس ازتزریق درون صفاقی مقادیرفوق، کلیه گروه ها به میزانmg/kg80 پنتیلن تترازول نیز به همین روش دریافت کردند. نشانه­ های تشنجی طی مدت 20 دقیقه مورد ارزیابی قرارگرفتند. داده های حاصل از بخش اول پژوهش توسط آزمون تست T ((T-test مورد تجزیه و تحلیل آماری قرارگرفتند. مقایسه آماری نشان دادکه کمک حلال تویین 20(5%)شروع مراحل 1و2رابه طور معنی داری به تاخیر انداخت(P<0.01) وهمچنین شروع مرحله 5را نیزبه طور معنی داری به تاخیر انداخت(P<0.05) وتعدادورودبه مرحله5 تشنج را به طور معنی داری کاهش داد(P<0.01)ولی باتوجه به این که امتیازتشنجی راکاهش داد، اثر معنی داری روی آن نداشت وازطرفی باعث افزایش معنی داردوام تشنج یاطول تشنج گردید(P<0.05)  ودرصد مرگ ومیر کاهش پیدا کرد. بنابراین  باکاهش میزان کمک حلال تا1% اثرمعنی داری بر تشنج مشاهده نشد. داده های حاصل از بخش دوم پژوهش توسط آنالیز واریانس یک طرفه (onewayANOVA) مورد تجزیه و تحلیل آماری قرارگرفتند ومقایسه آماری نشان داد که عصاره درمنه کوهی دردوز  5/7میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن به طورمعنی داری زمان لازم برای شروع مرحله 2و 5 را با (P<0. 05) تسریع کرد و در همین دوز امتیاز تشنجی را به طور معنی داری در مقایسه با گروه شم با (P<0. 01) و با گروه دریافت کننده عصاره با دوز5 میلی گرم با (P<0. 05) افزایش داد. همچنین دوز­های25/6 با (P<0. 05) و 5/7 با (P<0. 01) به طور معنی داری ورود به مرحله5 را افزایش دادند. از طرفی میزان مرگ ومیر به طور وابسته به دوز افزایش پیدا کرد. 

بررسی نتایج حاصل ازاین پژوهش نشان دادکه میزان غلظت کمک حلال تویین20می تواند برتشنج ناشی از   PTZ اثرگذارباشدو این یافته ها می تواند انتخاب غلظت حامل ها vehicle))رابرای

 

استفاده درترکیب باداروهای مورد آزمایش یافاکتورهای تستی آسان کند وهمچنین عصاره الکلی گیاه درمنه کوهی درفصل رویشی می تواند تشنج ناشی ازپنتیلن تترازول را به طور وابسته به دوز وزمان افزایش دهد.به نظر می رسد،وجود برخی موادمثل سانتونین که جزولاکتون های سزکویی ترپن می باشد ویا وجودبرخی مونوترپن های کتونی مثل کامفوروسینئول(باکاهش آزادی کاتکولامین ها ازطریق مهارغیررقابتی گیرنده های استیل کولینی)موجب این امر می شوند.

مقدمه:

صرع، یکی ازشایع ترین اختلالات عصبی بعد از سکته­ی­ مغزی است که به وسیله حملات تشنجی وتخلیه بیش از حدوموقت نورون ها یا فعالیت الکتریکی غیر طبیعی مغز تشخیص داده می شود. (Lucindo J. et al, 2010,Xian-Yu Sun et al ,2010)   تشنج یکی از نشانه های بیماری صرع است ولی نخستین حمله نمی تواند بیانگر بیماری صرع باشد، بلکه این بیماری به وسیله حملات متناوب،ناگهانی،زودگذروعودکننده همراه است که معمولا”سطح هوشیاری رانیزدچاراختلال می کند ،باتوجه به مطالعات اپیدمیولوژیک بیش از50-60میلیون نفردرجهان دچار صرع هستند(كاتزونگ، ب. ،فتح­اللهی، ع. ،1380 ،  كاپلان، ه. ، رفیعی، ح. ، 1379، ارضی،ا. ،گله دار،ف.،1370، Lucindo J. et al, 2010,Xian-Yu Sun et al ,2010).حملات صرعی ممکن است درهمه ی سنین،همه ی نژادهاوهر دوجنس بروزکند(ارضی.ا و گله دار.ف،1370). میزان وقوع حملات صرعی در سال­های اولیه زندگی بیش از هر زمان دیگری است. تقریباً در 80 درصد از بیماران،شروع حملات قبل از سن 20 ­­سالگی است(ارضی.ا و گله دار.ف،1370). اگر چه با درمان استاندارد در 80 درصد موارد می­توان حملات تشنج را کنترل کرد,میلیون­ها نفر (500 هزار نفر در ایالات متحده) صرع کنترل نشده دارند. (كاتزونگ، ب. ،فتح­اللهی، ع. ،1380)  علل زیادی برای بیماری­های صرعی وجود دارد که با توجه به گوناگونی انواع آن،  ممكن است مكانیسم ایجاد كننده­ هر کدام متفاوت باشد، از جمله آن علل می­توان به بیماری­های عصبی گوناگون، عفونت، تومور، ضربه فیزیكی، بیماری­های مادرزادی، تب، عوامل سمی و عوامل متابولیك اشاره كرد.( Holtman L. et al, 2009) در مواردی كه علل مشخص برای حملات صرعی پیدا نكنیم، واژه صرع ایدیوپاتیك (Idiopatic) یا اولیه را به كار می­بریم. (سلطان زاده ا.، 1383) سیكلواكسیژنازها (آنزیم سنتز کننده پروستاگلاندین­ها) به دلیل ایفای نقش مهم در اختلالات و بیماری­های عصبی، ممكن است نقش ویژه­ای در بیماری­زایی صرع داشته باشند. نوروترانسمیترهای مختلفی، بویژه GABA و گلوتامات نقشی كلیدی در پاتولوژی صرع دارند. (Hille, B.,1992)

باوجودگسترش درزمینه داروهای ضدتشنج جدید هنوز بیماری صرع به طور کامل درمان نشده  است(Lucindo J. et al, 2010)تقریبا95درصدازداروهای رایج وقابل دسترس جهت درمان صرع قبل از1985موردآزمایش قرارگرفت ودر60-70درصدازبیماران تشنج به طوررضایت بخشی کنترل شد(Xian-Yu Sun et al,2010)ولی درحال حاضرحدود3/1ازبیماران پاسخ خوبی به درمان های رایج فعلی نمی دهند،حتی اگرچندین دارو به طورمکمل استفاده شود.علاوه براین بیش از50درضد ازبیماران مبتلا به صرع عوارض جانبی نامطلوبی درحین درمان باداروهای ضدصرع ازخودنشان می دهندکه زندگی آن هاراتهدید می کند(Lucindo J. Quintans-Júnior et al, 2010)این عوارض عبارتند از خواب آلودگی، آتاکسی (ناهماهنگی حرکتی)، اختلال دستگاه معدی- روده­ای، سمیت کبدی و مگالوبلاستیک(بزرگ شدن غیر طبیعی گلبول­های قرمز خون) و آنمی یا کم خونی.

به همین جهت هنوز برای دسترسی به داروهای ضد صرع موثرتر وباعوارض جانبی کمترتحقیقات دراین زمینه ادامه دارد.طب سنتی وگیاهان دارویی به عنوان منبع مناسبی جهت دستیابی به داروهای بهتر مورد توجه می باشند. (پور غلامی م. وهمکارانش، 1376 Schwabe K. et al,2004, ، Cilani A.H. et al 2000,). گیاهان دارویی نعمت طبیعی هستند که به بشر داده شده تا از بیماری رها شده وزندگی سالمی داشته باشد.آن ها نقش اساسی برای حفظ تندرستی ما بازی می کنندوبه نظر می رسدکه دردرمان بیماری های مختلف بسیارمطمئن تر باشند(Bora KS, Sharma A., 2011). البته باید دقت داشت که گیاهان دارویی این پتانسیل را دارد که تولید داروهای مضر کند استفاده از گیاهان دارویی به دلیل انتشار وسیعی که دارند و به­­­­راحتی در دسترس می­باشند پتانسیل عوارض جانبی را در جمعیت افراد مبتلا به صرع افزایش می­دهد. پس گیاهان آرام­بخش ممکن است که پتانسیل داروهای ضد تشنج را داشته باشند و موجب افزایش اثرات تسکین دهندگی و روانی شوند ولی آن­ها نباید به جای داروهای ضد تشنج استفاده شود چون اثر بخشی و سودمندی آن­ها ثابت نشده است .(Marcello Spinella, Ph.D.,2001)

همچنین با توجه به این که برخی ازعصاره های گیاهی داخل آب یا سالین به عنوان یک ترکیب بی ضرر حل نمی شوندوجهت بررسی اثر آن ها باید از کمک حلال ها ی بی اثر استفاده کردوازطرفی این کمک حلال ها در داروسازی وصنایع غذایی نیز کاربرد دارندوممکن است استفاده از آن هادر دوز های خاص سبب ایجاد اثرات جانبی گردد.بنابراین تحقیق درجهت شناخت اثرات این حامل ها بررفتار و یافتن غلظت بی ضرر این ترکیبات، انتخاب غلظت کمک حلال ها(vehicle)رابرای استفاده درترکیب باداروها یاعصاره های مورد آزمایش یافاکتورهای تستی دیگرمشخص می کند.( Carl A. Castro et al,1995)

لذااین پژوهش به منظور بررسی اثرعصاره الکلی درمنه کوهی برتشنج ناشی ازپنتیلن تترازول به انجام رسیده است.

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1- تعریف واژه ها

Convulsion ( تشنج) :

تشنج به حملاتی اطلاق می­گردد كه معمولاً با حركات بدنی شدید به صورت تونیك یا كلونیك یا هر دو همراه است و ممكن است در یك اندام (focal) یا همه اعضا (generalized) دیده شود كه بهترین نمونه آن صرع بزرگ (گرندمال) می­باشد.

 Seizure یا حمله :

Seizure یك واژه كلی است كه به وقوع حمله ناگهانی یك بیماری گفته می­شود ولی در نورولوژی برای هر گونه حمله صرعی با تشنج یا بدون تشنج بكار می­رود، ممكن است هوشیاری بیمار طبیعی یا مختل باشد.

صرع epilepsy :

 یعنی بروز دشارژهای الكتریكی غیرطبیعی و گاه­گاهی (paroxysmal) از نورون­ها (یاخته­های مغز) كه به یكی یا آمیزه­ای از حالات بالینی منجر می­گردد.

از دست دادن هوشیاری، حركات تشنجی اندام­ها، مات شدن، اختلالات دستگاه خودكار، ادراك حسی غیرطبیعی، رفتار غیرعادی و نشانه­ های گوناگون دیگر.

پیدایش هر یك از علائم بالا به كانون آسیب در مغز و جای تخلیه امواج صرعی بستگی دارد.

در اصطلاح نورولوژی صرع به حملات تكرار شونده­ای گفته می­شود كه از دیدگاه بالینی نماهای گوناگونی پیدا می­كنند. (سلطان زاده ا.، 1383)

تونیك tonic :

حالت تونیك یعنی اندام­ها در یك وضعیت كشیده وسخت قرار گیرند( extension rigidity) ومعمولاً كمتر از یكی دو دقیقه در آن موقعیت باقی بمانند. بروز صرع ممكن است تنها به شكل تونیك باشد. (سلطان زاده ا.،   1383 Fauci AS.,1998, )

كلونیك clonic :

در تشنج كلونیك یكی یا همه اندام­ها دچار حركات لرزشی پی­درپی و غیر ارادی می­شود و بیمار مرتباً دست و پا می­زند. ( مانند گوسفند سربریده) در موش این حمله می‌تواند همراه با حالتی مرسوم به «دویدن وحشیانه» باشد (Gower AJ, Noyer MV, Gobert J, Walfert E.,1995)

پرش­های میوكلونیك (myoclonic jerks ) :

پرش­های سریع ناگهانی و غیرطبیعی اندام­ها می­باشند كه به دلیل انقباض سریع عضلات بویژه ماهیچه­های خم كننده بروز می­نمایند. علت آن دشارژهای صرعی است كه از قشر یا ساقه مغز صادر می­شود.

پیش درآمد (Aura) :

Aura به نشانه­ های عصبی می­گویند كه بیمار معمولاً چند ثانیه پیش از پیدایش حمله تشنج احساس می كند. Aura یك نوع صرع focal به­شمار می­آید كه در حقیقت برای مشخص نمودن كانون صرعی در مغز اهمیت دارد. پیش درآمد (Aura) به اشكال گوناگونی مثل سرگیجه، احساس بوی بد در دهان یا بینی و احساس چشایی نامطبوع بیان می­گردد.( سلطان زاده ا.، 1383)

نشانه­ های اخطار دهنده (premonitory symptoms) :

برخی بیماران مبتلا به صرع چند روز پیش از حمله، حالات ویژه­ای دارند كه هشدار دهنده بروز صرع در آنها می­باشد. این نشانه­ها ممكن است به صورت عصبی شدن، احساس