و ضد میکروبی فیلم خوراکی نشاسته ساگو
استاد راهنما
دكتر عبدالرضا محمدی نافچی
استاد مشاور
دكتر حبیب الله میرزائی
 

تکه هایی از متن به عنوان نمونه : (ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مطالب
صفحه
عنوان
1
چکیده
فصل اول: مقدمه
3
1-1- مقدمه
4
1-2- اهداف  
4
1-2-1- هدف اصلی 
4
1-2-2- هدف اختصاصی 
4
1-3- پرسش اصلی تحقیق 
5
1-4- نمودار تحقیق
فصل دوم: مروری بر منابع
7
2-1- بسته­بندی
7
2-2- پلیمر و بیوپلیمر 
7
2-2-1- مزیت بیوپلیمرها
8
2-2-2- خصوصیات بیوپلیمرها
8
2-2-2-1- بازدارندگی در برابر گازها
9
2-2-2-2- بازدارندگی نسبت به بخار آب  
9
2-2-3- بكارگیری بیوپلیمرها در بسته بندی 
10
2-2-4- روش های تولید بسته بندیهای زیستی (بیوپلیمری)
10
2-3- پوششها و فیلمهای خوراكی 
11
2-3-1- تاریخچه استفاده از پوشش­های خوراكی 
12
2-3-2- مواد به كار رفته در پوششها و فیلمهای خوراكی 
12
2-3-2-1- پوششها و فیلمهای بر پایه پلیساكارید 
12
2-3-2-2- پوششها و فیلمهای بر پایه كیتوزان 
13
2-3-2-3- پوششها و فیلمهای بر پایه سلولز 
13
2-3-2-4- پوششها و فیلمهای بر پایه آلژینات  
13
2-3-2-5- پوششها و فیلمهای بر پایه پکتین 
14
2-3-2-6- پوششها و فیلمهای بر پایه کاراگینان 
14
2-3-2-7- پوششها و فیلمهای بر پایه نشاسته
15
2-3-2-8- پوششها و فیلمهای بر پایه دکسترینها
15
2-3-2-9- پوششها و فیلمهای بر صمغهای میكروبی 
15
2-3-2-10- پوششها و فیلمهای بر پایه پروتئین 
16
2-3-2-11- پوششها و فیلمهای بر پایه زئین 
16
2-3-2-12- پوششها و فیلمهای بر پایه گلوتن 
17
2-3-2-13- پوششها و فیلمهای بر پایه كازئین 
17
2-3-2-14- پوششها و فیلم های بر پایه پروتئینهای آب پنیر
17
2-3-2-15- پوششها و فیلمهای بر پایه ژلاتین 
18
2-3-2-16- پوششها و فیلمهای بر پایه كلاژن 
18
2-3-2-16- پوششها و فیلمهای بر پایه پروتئین سویا
19
2-3-2-17- پوششها و فیلمهای بر پایه چربی 
20
2-3-2-18- فیلمهای مركب  
21
2-3-3- روش تهیه فیلمهای خوراكی 
21
2-3-4- خصوصیات فیلم های خوراكی 
21
2-3-4-1- خصوصیات مكانیكی 
23
ارزیابی خواص مكانیكی فیلمهای خوراكی 
25
2-3-4-2- خصوصیات ارگانو لیپتیك  
25
2-3-4-3- حلالیت در آب و چربی 
25
2-3-4-4- نفوذپذیری 
29
2- 3-5- افزودنیهای فیلمهای خوراكی 
30
2– 3 -6- مزایا و كاربرد فیلمها و پوششهای خوراكی 
32
2– 3 –7- معایب پوششهای خوراكی 
33
2-3-8- پوششها وبسته بندی­های جدید 
34
2-3-8-1- بسته بندی فعال 
34
2-3-8-2- بسته بندی ضدمیكروبی 
35
2-3-8-3- مزایای استفاده از بسته بندیهای ضدمیكروبی 
35
2-3-8-4- معایب استفاده از بسته بندی­های ضدمیكروبی 
36
2-3-8-5- كاربرد مواد ضدمیكروبی در فیلم­های خوراكی 
38
2-3-8-6- مكانیسم عمل اسانس­ها و عصاره­ها در جلوگیری از رشد میكرو ارگانیسمها
39
2– 4- میكروارگانیسم­های مورد بررسی 
39
2-4-1- اشرشیا كلی 
41
2-4-2- استافیلوكوكوس اورئوس  
42
2-5- پژوهشهای انجام شده روی ساگو و نشاسته آن 
42
2-5-1- گیاه شناسی ساگو 
43
2-5-2- منشا و پراکنش جغرافیایی ساگو 
43
2-5-3- نشاسته در پالم ساگو 
44
2-5-4- اجزاء غیر نشاستهای در مغز ساگو 
45
2-5-5- خواص عملکردی و فیزکوشیمیایی نشاسته ساگو 
48
2-5-6-کیفیت نشاسته ساگو 
49
2-6- پژوهشهای انجام شده روی عصاره آویشن 
49
2-6-1- تاریخچه آویشن 
50
2-6-2- مشخصات گیاهشناسی و رده بندی آن 
51
2-6-3- مواد مؤثره
52
2-6-4- محلهای بیوسنتز و تجمع اسانس ومونوترین ها
54
2-7- پژوهشهای انجام شده روی تاثیر پلاستیسایزر
59
2-8- پژوهشهای انجام شده روی خواص فیزیکوشیمیایی 
62
2-9- پژوهشهای انجام شده روی خواص مکانیکی 
65
2-10- پژوهشهای انجام شده روی خواص ضد میکروبی 
فصل سوم: مواد و روشها
70
3-2- روشها
70
3-2-1- تهیه عصاره
70
3-2-2- تهیه فیلم­های خوراكی حاوی عصاره و شاهد 
71
3-2-3- باكتریهای مورد استفاده و روش نگهداری آنها
71
3-2-4- تهیه سوسپانسیون میكروبی 5/0 مكفارلند 
71
3-2-5- بررسی اثر ضدمیكروبی فیلمها
72
3-2-6- اندازه گیری ضخامت فیلمها
73
3-2-7- اندازه گیری میزان نفوذپذیری به بخارآب  
74
3-2-8- اندازه گیری ظرفیت جذب آب    WAC 
74
3-2-9- اندازه گیری میزان حلالیت در آب  
75
3-2-10- تعیین رنگ فیلمها
75
3-2-11- اندازه گیری نفوذپذیری به اکسیژن 
75
3-2-12- تعیین آزمون طیف نورسنج (درصد عبور و جذب نور مرئی )
75
3-2-13- بررسی طیفهای FTIR 
75
3-2-14- ویژگیهای مکانیکی 
76
3-2-14-1-مقاومت کششی(TS)
77
3-2-14-2- ازدیاد طول(EL)
77
3-2-14-3- مدول الاستیکی (EM)
78
3-2-15- تجزیه وتحلیل آماری 
فصل چهارم: نتایج و بحث  
80
4-1- تشكیل فیلم­های خوراكی
80
4-2- خواص ضدمیكروبی فیلم­های خوراكی
82
4-2-1- تاثیر فیلم نشاسته ساگو حاوی عصاره­متانولی آویشن بر استافیلوكوكوس اورئوس
84
4-2-2- تاثیر فیلم نشاسته حاوی عصاره متانولی آویشن بر اشرشیاكلی 
84
4-3- نفوذپذیری فیلمها نسبت به بخارآب  
86
4-4- میزان ظرفیت جذب آب  
87
4-5- میزان حلالیت درآب  
88
4-6- نتایج رنگ فیلمها
90
4-7- نفوذپذیری نسبت به اکسیژن 
91
4-8- نتایج آزمون طیف نورسنج(درصد عبور و جذب نور مرئی)
92
4-9- بررسی طیفهای FTIR 
93
4-10- میزان مقاومت كششی، درصد ازدیاد طول و مدولا لاستیکی 
93
4-10-1- مقاومت کششی 
94
4-10-2- درصد ازدیاد طول 
95
4-10-3- مدول الاستیکی 
 فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات  
98
5-1- نتیجه­گیری
100
5-2- پیشنهادات  
101
منابع و مآخذ 
119
چکیده انگلیسی
چکیده

امروزه تمایل به استفاده از بسته­بندی­های زیست تخریب پذیر شامل پوشش­­ها و فیلم­های خوراکی به دلیل عاری بودن از مواد شیمیایی سنتزی و عدم ایجاد آلودگی­های زیست محیطی، در صنعت روز به روز در حال افزایش است. در این راستا به کارگیری ترکیبات ضد میکروبی طبیعی نظیر انواع عصاره­های گیاهی می تواند کارایی این نوع بسته­بندی را تا حد زیادی بهبود بخشد. هدف ازانجام این تحقیق، بررسی اثر عصاره آویشن برخصوصیات فیزیکوشیمیایی، مکانیکی و ضدمیکروبی فیلم خوراكی نشاسته ساگو می­باشد. در این تحقیق فیلم­های خوراكی نشاسته ساگو حاوی عصاره آویشن در چهار سطح غلظت تولید شدند. از گلیسرول وسوربیتول به عنوان پلاستی­سایزر استفاده شد و فیلم­ها تحت شرایط کنترل­شده به روش کاستینگ تهیه گردید. آزمون­های فیزیکو­شیمیایی (میزان جذب آب (WAC)، نفوذ­پذیری نسبت به بخار آب (WVP)، نفوذپذیری به اکسیژن، حلالیت در آب، رنگ،UV-visible وFTIR) و خواص مکانیکی (قدرت کشش، ازدیاد طول و مدول الاستیکی) مورد بررسی قرار گرفت. اثر غلظت عصاره آبی و متانولی استخراج شده از آویشن بر خواص ضد­میکروبی فیلم­های نشاسته ساگو نیز به روش انتشار بر سطح آگار در برابر اشرشیاکلی و استافیلوکوکوس اندازه ­گیری گردید. نتایج نشان داد که افزودن عصاره آبی، باعث افزایش جذب آب و نفوذپذیری نسبت به بخار آب و اکسیژن به طور معنی­دار کاهش ((p<0.05، اما تاثیر معنی­داریp>0.05)) روی حلالیت نداشته است.در بررسی طیف­های FTIRنتایج نشان داد با تغییر غلظت عصاره آبی واکنش شیمیایی جدیدی بوجود نیامده است.

آزمون رنگ­سنجی، نشان داد که افزایش عصاره آویشن، تاثیرمعنی­دار(p>0.05) در رنگ سفید نداشته ­است همچنین شاخص قرمزی،زردی،خلوص و ته رنگ در مقایسه با نمونه كنترل به طور معنی­دار(p<0.05) کاهش یافته­است. ازدیاد طول به طور معنی­داری p<0.05)) افزایش، مدول الاستیکی ومقاومت­کششی کاهش پیدا کرد. نتایج آزمون طیف نورسنج نشان داد که عبور نور فرابنفش با افزایش غلظت عصاره آبی آویشن افزایش و با افزایش غلظت عصاره میزان جذب نور کاهش می­یابد. نتایج میکروبی بیانگر این است­که درصد عصاره آبی در محدوده مورد مطالعه اثر معنی­داری نشان نداد، در حالی­که عصاره متانولی خواص ضد میکروبی در برابر اشرشیاکلی و استافیلوکوکوس ارئوس از خود نشان می­دهد.

کلیدواژه: فیلم نشاسته ساگو، فیزیکوشیمیایی، عصاره اویشن، ضد میکروبی، خواص مکانیکی

1-1- مقدمه

در وضعیت كنونی دنیا، تولید و توزیع مواد غذایی نه تنها از جنبه اقتصادی بلكه از جنبه سیاسی اهمیت فراوان پیدا كرده­است، چون از طرفی معمولاً كشورهای تولید­كننده، مواد غذایی را به عنوان سلاحی علیه ملتهای نیازمند استفاده می­كنند و از طرف دیگر اقتدار نظام­ها از نظر موقعیت به صورت عمده بر موفقیت آنها در رابطه با كشاورزی و تولید مواد غذایی مورد نیازشان بستگی دارد. به هر صورت نگهداری مواد غذایی به اندازه تولید آنها اهمیت دارد واگر بدین مهم دقت نشود چه بسا تمامی هویت یك برنامه توسعه كشاورزی بی­اهمیت و بی­ارزش شود. نگهداری موادغذایی مجموعه پیچیده­ای از تازگی، خصوصیات غذایی و زمان تحولات بیولوژیكی را در بر می­گیرد (صداقت،1384).به منظور جلوگیری از ضایعات، نگهداری وعرضه و بسته­بندی نمودن مناسب مواد غذایی اهمیت بسزایی دارد. از ویژگی­های مطلوب برای هر بسته­بندی، بازیافت آسان آن و ایجاد كمترین خسارت به محیط زیست است.هر ساله بالغ بر چند میلیون تن ضایعات پلاستیكی از جمله كیسه­ها، پاكت های پلاستیكی و مواد بسته بندی وارد محیط زیست گردیده و به علت عدم بازگشت به چرخه زیست محیطی باعث ایجاد مشكلات فراوان برای محیط زیست می­شوند. تولید فیلم­های تجزیه­پذیر طبیعی

 

و جایگزین نمودن آنها به جای پلاستیك­های سنتزی راه حلی برای به حداقل رساندن آثار نامطلوب و زیان­آور زباله­های حاصل از مواد سنتزی است (دارائی و همكاران، 1388).

امروزه با توسعه صنایع غذایی و افزایش نیاز به مواد بسته بندی مناسب، تهیه فیلم های خوراكی برای حفظ مواد غذایی بسیار مورد توجه می باشند زیرا این فیلم­ها از طریق محدود كردن نفوذ گازهای اكسیژن و دی اكسید كربن (بویژه در مورد میوه­ها و سبزی­ها) و كاهش مهاجرت رطوبت (در مورد غذاهای خشك و نیمه خشك)، كیفیت محصولات غذایی را حفظ می كنند، پایداری و ماندگاری آن­ها را افزایش می­ دهند و در كنترل آلودگی و رشد میكروبی و حفظ خاصیت چشایی بسیار مهم هستند (Robertson, 2006; Druchta &Johnston, 1997; Fishman, 1997). فیلم های خوراكی لایه نازكی از مواد طبیعی هستند كه سطح مواد غذایی را در بر می گیرند، بصورت محافظ عمل می­كنند و از بروز تغییرات نامطلوب در عطر و طعم، بافت و خواص ظاهری مواد غذایی جلوگیری می كنند (Turhan & Sahbas, 2003).اهمیت اقتصادی این فیلم­ها در این است كه صنعت­گران را قادر می سازد كه ضایعات كارخانه­های صنعتی را به فرآورده­های قابل استفاده و با ارزش افزوده بالا تبدیل نماید (صادق زاده وهمكاران، 1384). تولید فیلم­های تجزیه­پذیرعلاوه بر رفع مشكلات زیست محیطی باعث تسهیل شرایط نگهداری،كاهش هزینه­ها،افزایش زمان ماندگاری، كاهش شدت فرآیندهای حرارتی درتولید فرآورده­های غذایی و در نتیجه كاهش صدمات واز بین رفتن مواد مغذی آنها و در نهایت ارتقاء سطح ایمنی و سلامت مصرف كنندگان می­شود (آخوندزاده و همكاران، 1384).

به دلیل اینكه فیلم­ها و پوشش­های خوراكی نوعی بسته­بندی هستند و جزئی از تركیبات مواد غذایی محسوب می شوند باید از نظر خوراكی ایمن و مطمئن باشند، بدون طعم و عاری از مواد سمی بوده و ویژگی­های مكانیكی لازم برای حمل و نقل فرآورده­های غذایی را داشته باشند (Krochta & Mulder-Johnston, 1997; Fishman,1997). اگر چه تاكنون امكان جایگزینی كامل مواد پلاستیكی با بیوپلیمرها و مواد بسته­بندی زیست­تجزیه­پذیر وجود نداشته اما استفاده از آنها به تنهایی و یا به صورت تركیبی با مواد پلاستیكی، كه باعث افزایش تخریب­پذیری پلاستیك نیز می شود، دغدغه­های مربوط به از بین رفتن محیط زیست و منابع طبیعی به سبب افزایش روزافزون آلودگی ناشی از مواد بسته بندی تخریب ناپذیر را در بین جوامع كاهش خواهد داد. در سال­های اخیر، تولید كنندگان مواد غذایی توجه زیادی به استفاده از نگهدارنده­های طبیعی از جمله گیاهی به جای شیمیایی در محصولات خود نموده ­اند. این امر از یك طرف به علت تمایل زیاد مصرف كنندگان به استفاده از موادغذایی فرآوری شده بدون نگهدارنده و یا حدالمقدور با نگهدارنده­های طبیعی و از طرف دیگر توجه هر چه بیشتر مسئولان و متولیان بهداشتی به این منظور می باشد. به منظور كنترل میكروارگانیسم­های نامطلوب در سطح مواد غذایی، مواد ضد­میكروبی می‌توانند در داخل پلیمرهای بسته­بندی به كار گرفته شوند. استفاده از عصاره‌های گیاهی در تركیب مواد بسته­بندی نیز نوعی بسته­بندی ضدمیكروبی می­باشد (جوانمرد وهمكاران ، 1388؛ آخوندزاده و همكاران، 1384).

1-2- اهداف

1-2-1- هدف اصلی

هدف اصلی از انجام این تحقیق، امکان تولید فیلم ضد­میکروبی از جنس نشاسته ساگو محتوی عصاره آویشن، به منظور بازدارندگی از رشد باکتری استافیلوکوکوس و بیماریزای اشرشیاکلی می­باشد.

 اساتید راهنما:
دکتر قاسم محمدی­نژاد
دکتر حسین شاهسوند حسنی
برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

چکیده

شوری رشد گیاه را در مراحل مختلف از جوانه­زنی تا رسیدن كامل به درجات مختلف تحت تأثیر قرار می­دهد. برنج به شوری نسبتاً حساس می­باشد. تحمل به شوری یك صفت پیچیده ژنتیكی و فیزیولوژیكی و دارای توارث كمی است. به منظور مكان­یابی و اعتبارسنجی QTLهای مرتبط با تحمل به شوری بر روی کروموزوم­های 1 و 10 در مرحله گیاهچه­ای و تعیین سهم هر مکان ژنی در تنوع فنوتیپی، 80 لاین از جمعیت اینبردلاین نوترکیب، حاصل تلاقیIR29  به عنوان والد حساس وPokkali  به عنوان والد متحمل، مورد مطالعه قرارگرفتند. پس از بررسی چند شکلی در والدین در نهایت 15 نشانگر چندشکل علاوه بر ناحیه Saltol و ناحیه زیر Saltol و نیز روی کروموزوم 10 نظر به اهمیت آن در تحمل به شوری، استفاده گردیدند. کروموزوم 1 با طول نقشه كروموزومی 03/55 سانتی­مورگان با متوسط فاصله 7/7 سانتی­مورگان و کروموزوم 10 با طول نقشه كروموزومی 85/18 سانتی­مورگان با متوسط فاصله 65/9 سانتی­مورگان نقشه­یابی شدند. برای صفات پتاسیم، سدیم، نسبت سدیم به پتاسیم و امتیاز تحمل به شوری روی کروموزم 1 QTLهایی به­دست آمد که برای صفت پتاسیم 2 QTL بزرگ­اثر، برای صفت سدیم یک QTL بزرگ­اثر، برای نسبت سدیم به پتاسیم دو QTL و برای امتیاز تحمل به شوری 2 QTL بزرگ­اثر شناسایی گردید كه دارای اثرات افزایشی بودند. همچنین نتایج مطالعه 20 رقم برنج ایرانی همراه با دو شاهد Pokkali و IR29 تحت تنش شوری با هدایت الکتریکی (0، 6 و 10 دسی زیمنس بر متر) از نظر وضعیت QTL­های بررسی شده روی کروموزوم 1 از نظر صفات مختلف نشان داد که اختلاف بسیار معنی­داری بین ژنوتیپ­ها وجود دارد. تجزیه خوشه­ای با ضریب تشابه جاکارد و استفاده از روش UPGMA، ارقام را به 3 گروه حساس، نیمه متحمل و متحمل طبقه­بندی کرد. با استفاده از QTL بزرگ­اثر Saltol برای تحمل به شوری بر روی کروموزوم 1 که در رقم Pokkali نقشه­یابی شده، به عنوان مرجع تنوع هاپلوتایپی، ژنوتیپ­ها به 12 گروه هاپلوتیپی مختلف بر اساس QTL ناحیه Saltol طبقه­بندی شدند. علی­رغم معنی­دار بودن نشانگرهای مولکولی ناحیه Saltol، نتایج بیانگر این بود که پتانسیل ژرم­پلاسم برنج­های ایرانی جهت یافتن ژن­های جدید تحمل، به غیر از ناحیه Saltol، در القاء تحمل به شوری بسیار مهم می­باشند.

کلمات کلیدی: برنج، مرحله گیاهچه­ای، جمعیت اینبرد نوترکیب، مکان­یابی QTL، تنوع هاپلوتیپی

 فهرست مطالب

 فصل اول

1-1 مقدمه و اهداف.. 2

1-2- آشنایی باگیاه برنج. 8

1-2-1- تاریخچه کشت برنج. 8

1-2-2- پیشینه برنج درایران. 8

1-2-3- سطح زیر کشت برنج در ایران. 8

1-2-4- ژنتیک و گیاه­شناسی برنج. 9

1-2-5- طبقه­بندی زراعی برنج. 10

1-2-6- واریته­های محلی و پرمحصول. 10

1-2-7- اندام­های رویشی گیاه برنج 10

1-2-8- اندام­های زایشی گیاه برنج. 11

1-2-9- خواص دانه برنج. 12

1-2-10-مدت رویش گیاه 13

1-2-11- شرایط محیطی مناسب برای رویش برنج. 13

1-2-12- اهمیت اقتصادی برنج. 14

1-3- مروری بر شوری. 14

1-3-1- تعریف شوری. 15

1-3-2- مشکلات ناشی از شوری در گیاهان. 16

1-3-3- اثرات شوری. 17

الف- اثر شوری بر جوانه زنی گیاه 17

ب- اثر شوری بر رشد رویشی. 17

ج- شوری و فتوسنتز. 18

د- اثر شوری بر غلظت قندهای احیا شونده 19

1-3-4- چگونگی درک تنش در گیاه 19

1-3-5- مکانیسم­های تحمل به شوری. 20

الف- کنترل شوری در سطح گیاه کامل. 20

ب- کنترل شوری در سطح سلولی. 21

ج- کنترل شوری در سطح مولکولی (مکانیسم ژنتیکی تحمل به شوری) 23

1-3-6- علایم شوری و تأثیر آن بر رشد گیاه برنج. 24

1-3-7- تحمل به شوری در گیاه برنج. 24

1-3-8- اصلاح تحمل به شوری. 27

1-3-9- ضرورت اصلاح تحمل به شوری. 28

1-3-10- تنوع ژنتیکی در تحمل به شوری. 29

1-3-11- ارزیابی تحمل به شوری. 30

1-3-12- رهیافت بیوتکنولوژیکی برای تحمل به شوری. 31

1-4- نشانگرهای مورد استفاده در تجزیه QTL. 33

1-4-1- نشانگر‌های ژنتیكی. 33

1-4-1-1- نشانگر‌های مورفولوژیكی. 33

1-4-1-2- نشانگرهای مولكولی. 34

الف – نشانگر‌های بیوشیمیایی. 34

ب- نشانگر‌های DNA. 35

1-5- نشانگرهای SSR. 37

1-5-1- مزایا و خصوصیات نشانگرهای SSR. 38

1-5-2-كاربرد‌های ماركر SSR. 39

1-6- نشانگرهای مبتنی بر ژن‌های كاندید. 39

نقشه­های پیوستگی ژنتیکی. 40

1-8- تجزیه ژنتیکی صفات کمی. 41

1-9- اصول مکان­یابی QTL. 41

1-9-1- جمعیت­های در حال تفرق 41

1-9-2 مقایسه انواع مختلف جمعیت­های نقشه­یابی. 43

1-9-3- روش­های آماری برای مکان­یابی QTL. 45

الف- روش­های مبتنی بر صفت.. 45

ب- روش های مبتنی بر نشانگر. 46

1-10- روش تجزیه تک نشانگری. 46

1-11- روش نقشه­یابی فاصله­ای. 46

1-12- نقشه­یابی فاصله­ای مركب 47

1-13- نرم­افزارهای مورد استفاده در تجزیه QTL. 51

1-14- انتخاب به کمک نشانگر. 53

1-15- تنوع هاپلوتیپی. 54

فصل دوم

2-1- تهیه نمونه­های گیاهی. 56

2-2- ارزیابی فنوتیپی جمعیت اینبرد نوترکیب.. 56

2-3- ارزیابی فنوتیپی ارقام ایرانی. 58

2-4- استخراج  DNAژنومی. 59

2-4-1- تعیین كمیت و كیفیت DNA. 60

2-4-1-الف- روش اسپكتروفتومتری. 60

2-4-1-ب- روش الكتروفورز ژل آگاروز 61

2-5- ریزماهواره­ها 61

2-6- محتویات و برنامه واکنش زنجیره ای پلیمراز(PCR) 63

2-7- تهیه ژل پلی­اکریل­آمید. 64

2-8- الکتروفورز و رنگ­آمیزی. 65

2-9- تجزیه آماری داده‌ها 65

2-9-1- بررسی تنوع ژنتیکی ارقام ایرانی. 65

2-9-2- ترسیم نقشه یابی ژنتیکی و مکان یابی QTLها 67

فصل سوم

3-1- مکان­یابی ژن­های کنترل­کننده تحمل به شوری در جمعیت اینبرد نوترکیب برنج. 69

3-1-1- ارزیابی فنوتیپی جمعیت اینبرد نوترکیب.. 69

3-1-2- ترسیم نقشه پیوستگی. 73

3-1-3- نتایج تجزیه تک نشانگری. 74

3-1-4- نتایج مکان­یابی فاصله­ای مرکب.. 75

3-2- بررسی تنوع هاپلوتایپی ناحیه Saltol و ناحیه پایین آن در ارقام برنج ایرانی. 79

3-2-1- ارزیابی تنوع فنوتیپی ارقام برنج ایرانی. 79

3-2-2- ارزیابی ارقام برنج ایرانی با استفاده از شاخص­های تحمل به شوری. 87

3-2-3- بررسی تنوع هاپلوتایپی ناحیه کروموزومی Saltol ارقام برنج ایرانی. 91

پیشنهادات.. 95

منابع و م‍‍آخذ: 96

 

1-1- مقدمه و اهداف

طبق آخرین پیش­بینی‌های سازمان ملل متحد، جمعیت جهان تا سال 2025 به 8 میلیارد نفر و تا سال 2050 به 9/8 میلیارد نفر خواهد رسید. سالانه حدود 80 میلیون نفر به جمعیت جهان افزوده می­شود و97 درصد افزایش جمعیت در کشورهای در حال توسعه می­باشد. بنابراین تا سال 2025 نیاز به تولید غذا دو برابر خواهد شد. این پدیده منجر به افزایش فشار به محیط زیست می­گردد و امنیت غذایی کشورهای در حال توسعه بیش از سایر کشورها تحت تأثیر قرار می­گیرد. تنش­های غیرزنده عامل مهم کاهش 71 درصدی عملکرد محصولات زراعی در سطح جهان بوده که برای تنش خشکی 17 درصد، شوری 20 درصد، دمای بالا 40 درصد، دمای پایین 15 درصد و سایر عوامل 8 درصد تخمین زده شده است (کافی، 2009).

به منظور افزایش بهره­وری در کشور ایران نیز باید به بخش کشاورزی به عنوان یکی از بخش­های مهم و عمده فعالیت اقتصادی در کشور توجه داشت. زیرا این بخش در حال حاضر حدود 15 درصد از تولید ناخالص داخلی، 21 درصد از اشتغال و 22 درصد از صادرات غیر نفتی کشور را به خود اختصاص می دهد. همچنین طبق گزارش شبکه خبری صنایع غذایی ایران در سال 1386، حدود 80 درصد عرضه مواد غذایی و 90 درصد نیازهای واحدهای صنایع تبدیلی را طی دهه اخیر تأمین كرده است (تهامی­پور و شاه­مرادی، 1386). در این راستا بهره­گیری از منابع حاشیه­ای و غیر متعارف، از جمله منابع آب و خاک شور در دستور کار اغلب کشورهای جهان که دارای این منابع عظیم بوده قرار گرفته است. پیشرفت­ها و توسعه فن­آوری­های مختلف در امور کشاورزی می­تواند بهره­وری از این منابع محدود را بهبود بخشد (فلاورز، 2004).

شوری یکی از چالش­های مهم جهت تولید محصولات زراعی به ویژه در کشورهایی است که کشاورزی از طریق آبیاری انجام می­گیرد (کافی، 2009). نزدیک به یک سوم زمین‌های تحت آبیاری جهان شور است و خاک­های تحت تأثیر شوری حدوداً 106×950-400 هکتار تخمین زده می‌شوند که این میزان به دلیل کمبود آب­های شیرین و استفاده از آب­های با کیفیت پایین، همواره در حال افزایش است (شانون، 1984 و فلاورز، 2004). در واقع پنج درصد اراضی زراعی دنیا و نود درصد شالیزارهای دنیا به­نوعی تحت تاثیر شوری هستند (فلاورز و همکاران، 1986) که بیشتر آن در آسیا است (اکبر و همکاران، 1986).

ایران از جمله کشورهایی است که در بسیاری از نقاط آن مشکل شوری و عدم زه­کشی مناسب اراضی دیده می­شود. تقریباً 15 درصد سطح اراضی ایران با 25 میلیون هکتار تحت تأثیر نمک با درجات مختلف قرار گرفته است (پذیرا و صادق زاده، 1998). بخش اعظم خاک­های شور کشور و خصوصاً اراضی تحت کشت برنج، دارای غلظت بالایی از نمک­های محلول مثل سدیم و پتاسیم

 

هستند (فتوکیان، 1384). این امر می­تواند کشت بسیاری از محصولات زراعی را محدود کند و با توجه به مشکلات ذکر شده کمبود مواد غذایی و انرژی و نیز این­که فقط 20 گونه زراعی، بخش عمده انرژی مورد نیاز دنیا را تأمین می­کند و 50 درصد این نیاز نیز از 8 گونه از غلات تأمین می­شود لذا، توجه به افزایش تولید غلات خصوصاً گندم و برنج که بیش از یک سوم زمین­های زیرکشت به تولید آن اختصاص یافته­است، مدنظر می­باشد. ازطرفی رشد و عملکرد گیاهان زراعی در بسیاری از مناطق دنیا توسط تنش­های محیطی زنده و غیرزنده متعدد محدود می­گردد. در چنین شرایطی ساده ترین راه استفاده از اراضی شور (انصاری و همکاران، 2001)، شناخت، انتخاب و اصلاح گیاهان زراعی مقاوم به شوری است که در این راستا اصلاح تحمل به شوری توسط محققین زیادی مطالعه شده است (مونز و همکاران، 2008).

برنج از غلات بسیار مغذی و پرمصرف‌ترین غذای دو سوم جمعیت جهان محسوب می­‌شودکه پس از گندم یکی از مهم­ترین محصولات زراعی است و تولید آن بخش قابل توجهی از برنامه تأمین غذایی و خودکفایی را در بر دارد. ویژگی­های خاص برنج، آن را به یک ماده‌ی غذایی پرمصرف، برای تأمین نیازهای غذایی تبدیل کرده­است (اسمیت و دیلدی، 2002). برنج غذایی از دسته­‌ی کربوهیدرات‌های پیچیده است که نسبت به غذاهای کربوهیدراتی ساده، حاوی ویتامین‌ها، مواد معدنی و فیبر بیشتری می­باشد. حداقل نیمی از کالری مصرفی، باید از کربوهیدرات‌های پیچیده مانند برنج تأمین گردد. در واقع 90 درصد کالری برنج ناشی از کربوهیدرات آن است و در هرم غذایی جزء گروه “نان و غلات” محسوب می­شود (یزدی­صمدی، 1380).

به علت محدود بودن زمین­های قابل استفاده در زراعت برنج، تولید آن از طریق افزایش محصول در واحد سطح مد نظر قرار می­گیرد. در ایران صرف‌نظر از اراضی مرغوب در جلگه‌های استان مازندران، گیلان و دشت خوزستان، برخی مناطق كم بازده ساحلی و بخشی از اراضی، متأثر از شوری املاح موجود در خاك می‌باشند. بنابراین زارعین برنج­کار، به استفاده از اراضی کم­بازده و از جمله زمین­های شور روی آورده­اند كه این امر برای ارقام غیرمتحمل به شوری مشكلاتی ایجاد می‌كند(کاووسی، 1380). زراعت گیاه برنج غالباً در شرایط غرقابی انجام می‌گیرد كه در برابر شوری و ph بالای خاك نیز حساس است (بابائیان­جلودار، 1378). گزارش شده­است كه برنج به شوری نسبتاً حساس می­باشد و در مراحل مختلف رشد، تحمل متفاوتی به ­شوری نشان می­دهد که بیشترین حساسیت آن در مراحل اولیه گیاهچه­ای (3-2 برگی) بوده است.علاوه بر آن در مرحله گرده­افشانی و لقاح نیز به شوری حساس می­باشد (فلاورز و یئو، 1988). اثرات شوری كه ناشی از تجمع یون‌های منیزیم، كلسیم، كلر و سولفات است می‌تواند سبب تأخیر در جوانه‌زنی و رشد گیاهچه، تأخیر در گلدهی و افزایش خوشه‌چه‌های پوك می‌شود، كه تمامی موارد ذكر شده تحت تأثیر بر هم خوردن تعادل اسمزی، تجمع و سمیت یونی، كاهش فعالیت‌های متابولیكی و تعدیل ظرفیت فتوسنتزی حاصل می‌گردد (فلاورز، 2004، لی و همکاران، 2003). تلاش برای كاهش شوری خاك با استفاده از روش‌های مكانیكی و اصول به­زراعی مانند آبیاری، زهكشی و اصلاح خاك معمولاً كاربردی نبوده و از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه نمی‌باشد و برای تداوم زراعت برنج در این نواحی به واریته‌های متحمل با توانایی بیشتر در برابر تنش شوری نیاز می‌باشد (كاووسی، 1380). بنابر پیچیدگی صفت تحمل به شوری در گیاه، اصلاح این صفت با روش­های متداول اصلاح با مشکل مواجه بوده و موفقیت­های به دست آمده در گذشته به دلیل پیچیدگی کار برای اصلاح تحمل به شوری (شان و همکاران، 1994) و پیچیدگی آثار متقابل شوری با عوامل محیطی و فقدان روش گزینشی کارآمد، چندان قابل توجه نبوده­است (گریگوریو، 1997).

بسیاری از محدودیت­های روش­های مختلف اصلاح­نباتات ریشه در فقدان ابزارهای مناسب برای مطالعات ژنتیکی دارد. وجود ماهیت کمی صفات اقتصادی در محصولات کشاورزی موجب شد که محیط، بسیاری از برآوردهای ارزش­های اصلاحی را تحت تأثیر قراردهد، لذا استفاده از ابزارهایی که حداقل تأثیرپذیری را از محیط دارند گام مؤثری در افزایش پیشرفت­های ژنتیکی مورد استفاده می باشد. جستجوی نشانگرهای مولکولی مشکلات مربوط به مطالعه و نقشه‌یابی ژنوم در گیاهان عالی و در حقیقت مشکلات ژنتیک را حل کرده­است. در نقشه‌یابی ژنتیکی، محدودیت تعداد نشانگرهای مورفولوژیکی مورد استفاده در ژنتیک کلاسیک مشکل­ساز می‌باشد و نیز نشانگرهای مورفولوژیکی ژن­ها فقط قسمت کوچکی از ژنوم را پوشش می‌دهند، بنابراین بعضی از نواحی کروموزومی برای نقشه‌یابی خارج از دسترس قرار می­گیرند. علاوه بر این، صفات مورفولوژیکی نوعی توارث پیچیده دارند که به شدت تحت تاثیر شرایط محیطی قرار می­گیرند (کولینز و همکاران، 2004 و رافالسکی، 2002).

به دلیل پیچیدگی­های صفات کمی، ژنتیك دانان و به نژادگران گیاهی، اطلاعات اندكی از تعداد ژن­ها، جایگاه كروموزومی آن­ها و سهم نسبی شركت هر یك از ژن­ها در تظاهر و توزیع فنوتیپی یك صفت كمی دارند. نقشه­یابی ژن های کمی می­تواند این مدل پیچیده ژنتیكی را به اجزای ژنتیكی منفرد تجزیه نماید که در این صورت صفات كمی نیز با كارآیی صفات تك ژنی مطالعه خواهند شد (لندر و بوتستین، 1989 و پاترسون و همکاران، 1988). نشانگرهای DNA ابزار مناسبی هستند که بر اساس آن می­توان جایگاه ژنی وکروموزومی ژن­های تعیین­کننده صفات مطلوب را شناسایی کرد. با در دست داشتن تعداد زیادتر نشانگر، نقشه­های ژنتیکی کامل­تری را می­توان تهیه نمود که پوشش کاملی را در تمام کروموزوم­های گیاهان به وجود می­آورد. استفاده از نشانگرها، موجب افزایش اطلاعات مفید و مناسب از جنبه­های پایه وکاربردی اصلاح­نباتات خواهدگردید (گویمرز و همکاران، 2007). اصول نشانمند کردن DNA بر مبنای آشکار‌سازی چند شکلی‌های مستقیم در سطح ساختار اولیه مولکول DNA می‌باشد. حضور تعداد زیادی از نشانگر‌های مولکولی توزیع شده در همه ژنوم محققان را قادر به ترسیم نقشه ژن‌های دلخواه به طور مؤثر می‌نماید. نشانگرهای مولکولی تجزیه ژنتیکی فنوتیپ‌های وابسته به اثرات متقابل مکان‌های ژنی مختلف را تسهیل می‌نمایند. نقشه پیوستگی دقیق نشانگرهای مولکولی مربوط به هر ناحیه حامل ژن، برای کلون کردن یک ژن دلخواه و برای تشخیص وجود آن در جمعیت تحت انتخاب، ضروری است. یکی از کاربردهای مهم نشانگرهای مولکولی استفاده از آن برای مطالعه و تعیین محل استقرار مکان‌های ژنی کنترل­کننده صفات کمّی[1](QTL) می‌باشد، نظیر وزن دانه، اندازه دانه، محتویات پروتئین، زمان گلدهی، و مقاومت به تنش­های محیطی که صفاتی مهم برای انتخاب گیاهان زراعی جهت اصلاح می‌باشند. البته گاهی اوقات مشکلاتی برای دست­ورزی آن­ها در برنامه­های انتخاب وجود دارد، زیرا اساس ژنتیکی آن­ها به خوبی مطالعه نشده­است. انتخاب به کمک نشانگرهای مولکولی([2](MASنیز راه­حلی است که دست­آورد زیست شناسان مولکولی

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مطالب

فصل اول

كلیات پژوهش…… 2

مقدمه. 3

بیان مسئله. 5

اهداف…. 10

اهمیت و ضرورت انجام تحقیق… 11

فرضیه­ها. 11

تعریف متغیرهای پژوهش….. 12

نظریه تحلیل رفتار متقابل… 12

پرسشنامه روابط متقابل… 12

هنجاریابی… 12

نرم یا هنجار. 13

روایی… 13

پایایی… 13

فصل دوم

ادبیات و پیشینه پژوهش…… 14

مبانی نظری پژوهش….. 15

نظریه تحلیل رفتار متقابل… 15

تحلیل رفتار متقابل چیست؟. 17

نظریات اساسی تحلیل رفتار متقابل… 18

الگوی روابط متقابل: والد- بالغ- كودك….. 19

پیش­نویس زندگی… 20

گروه درمانی با رویكرد تحلیل رفتار متقابل… 21

فرض­های اساسی از تحلیل رفتار متقابل… 25

منطق رویكرد گروهی تحلیل رفتار متقابل… 27

مفاهیم كلیدی- الگوی روابط متقابل… 28

تعریف روابط متقابل… 28

بازدارنده­ها و سوق دهنده­ها. 30

نیاز به نوازش­ها. 32

تصمیمات و بازتصمیم­ها. 35

بازی­ها و ضدبازی­ها. 36

بازی­های روانی چگونه آموخته می­شوند؟. 38

بازی­ها در نمایشنامه­ی زندگی… 39

وظایف و نقش­های رهبر گروه. 40

فرایندهای درمان.. 41

رویكرد بازتصمیمی گولدینگ در گروه. 42

مراحل گروه درمانی… 43

مرحله­ی شناسایی… 43

مرحله­ی میانی یا مرحله­ی كار گروهی… 44

مرحله­ی نهایی گروه. 48

ارزیابی از تحلیل رفتار متقابل در گروه. 49

چارچوب­ها و سابقه تحقیق… 51

فصل سوم

فرآیند پژوهش…… 57

مواد و روش پژوهش….. 58

جامعه آماری… 59

نمونه­ها و روش نمونه­گیری… 59

حجم نمونه. 59

روش نمونه­گیری… 60

ابزار پژوهش….. 60

روش جمع­آوری اطلاعات…. 61

روش­های تجزیه و تحلیل داده­های پژوهش….. 61

فصل چهارم

یافته­های پژوهش…… 62

تجزیه و تحلیل و بیان نتایج حاصله از تحقیق و توصیف داده­ها. 63

تحلیل عاملی اكتشافی… 63

مرحله اول.. 63

تحلیل عامل اكتشافی… 79

مرحله آخر (مرحله بیست و سوم). 79

بررسی ضریب پایایی آزمون با آلفای كرونباخ… 87

هنجاریابی… 91

فصل پنجم

نتیجه­گیری…. 96

خلاصه فصول.. 97

بحث و تفسیر و نتیجه­گیری… 97

بیان محدودیت­ها و مشكلات…. 103

پیشنهادها و جمع­بندی… 103

منابع

منابع فارسی… 105

منابع انگلیسی… 108

پیوست

پرسشنامه سنجش روابط متقابل (ترجمه شده). 112

پرسشنامه سنجش روابط متقابل (هنجاریابی شده). 115

امتیازها و پروفایل… 116

دستورالعمل… 116

پروفایل پرسشنامه تحلیل رفتار متقابل… 117

تفسیر پروفایل… 117

Abstract. 120

چكیده

هدف: این پژوهش با هدف هنجاریابی مقیاس سنجش روابط متقابل پرسنل شركت ایران خودرو انجام شد. و كلیه پرسنل شركت ایران­خودرو شاغل در سال 1393 جامعه آماری آن را تشكیل دادند. روش: روش پژوهش مذکور از نوع توصیفی، همبستگی با هدف توسعه­ای- روان­سنجی می­باشد در این پژوهش از پرسشنامه تحلیل رفتار متقابل هیر استفاده شده است و پرسشنامه­ها با استفاده از روش نمونه­گیری تصادفی منظم و به تعداد 500 نفر از پرسنل تكمیل و تجزیه و تحلیل بر روی آنها انجام شد. یافته­ها: ضریب پایایی و همسانی درونی مقیاس با استفاده از آلفای كرونباخ  673/0 به دست آمد. برای بررسی روایی مقیاس سنجش روابط متقابل از تحلیل عاملی اكتشافی استفاده شد. تعداد 8 عامل با ارزش ویژه بیشتر از یك 198/56% از واریانس كل را تبیین می­كنند. نتایج تحلیل عاملی نشان داد

 

كه مقیاس سنجش روابط متقابل با 21 سوال قادر است 8 عامل كودك مطیع و سازگار، بالغ عملگرا، والد كنترل­گر و مستبد، والد حمایتگر،  والد احساسی، والد عملگرا، بالغ اخلاقی، بالغ دانشمند را اندازه گیری نماید. بحث و نتیجه­گیری: این مقیاس می­تواند برای سنجش روابط متقابل، بر اساس نظریه تحلیل رفتار متقابل به كار گرفته شود. و به طور كلی می­تواند جهت اندازه­گیری روابط متقابل و یا تغییرات آن در زمان درمان و یا در آموزش و یادگیری استفاده گردد.

واژه­های كلیدی: پرسشنامه، هنجاریابی، نظریه تحلیل رفتار متقابل، حالات نفسانی

مقدمه 

افراد برای رشد و توسعه به محرك­ها و انگیزه­های فیزیكی، اجتماعی و عقلانی نیازمند هستند. یكی از این نیازها، نیاز به تحریك­های جسمی و عاطفی است. برن، این حالت را نیاز به محرك[1] نامید. در یك تحقیق معتبر و شناخته شده رنه اسپتیز[2] (1945) به مشاهده كودكان پرورشگاهی پرداخت. آنها تغذیه­ی خوبی داشتند، از نظر بهداشت و درجه حرارت كاملاً در وضعیت مطلوبی قرار داشتند، با این حال آنها از كودكانی كه با پدر یا مادر و یا مراقبین خود زندگی می­كردند بیشتر در معرض اختلالات بدنی و روانی قرار می­گرفتند. اسپتیز به این نتیجه رسیده بود كه آنچه این كودكان نداشتند محرك بود. و اسپیتز آن را محرومیت عاطفی[3] ­نامید، انتخاب كلمه نوازش توسط برن به نیاز اولیه برای لمس شدن مربوط می­شود. اینكه ما به عنوان افراد بزرگسال هنوز در پی تماس جسمانی هستیم ولی یاد می­گیریم كه شكل­های دیگر درك حضور دیگری را جانشین لمس كنیم. یك تبسم، یك تعریف، و یك تمجید یا حتی اخم و ترشرویی نشان می­دهد كه حضور ما درك شده است. (جونز و استوارت، 1382)مقدمه

یك نوازش عبارتست از هر فعالیتی در جهت بازشناسی یا نمایش مرحله­ای از انگیزه­ها می­باشد. نوازش­های روانی «كلامی و غیركلامی[4]» برای احساس ارزش مهم و ضروری است. نوازش­ها دارای حالات مختلفی از جمله: كلامی و غیركلامی، شرطی و غیرشرطی، محبت، گرمی یا قدردانی كلامی با همراه با نگاه، لبخند، تماس و یا حتی حالت­های صورت هستند كه همگی برای سلامت روان مفید می­باشد. (كوری، 2013)

با توجه بر این موضوع كه اساساً همه علوم از مفاهیم یا سازه­هایی نظری و ارتباط بین این مفاهیم تشكیل می­شوند ولی تا هنگامیكه مفاهیم نظری قابل اندازه­گیری و كمی شدن نباشند، یافتن قوانین و روابط علمی به منظور پیش­بینی پدیده­ها ممكن نیست. (آناستازی، 1386) چون موضوع مطالعه در علوم تربیتی و رفتاری انسان است، اندازه گیری و بدنبال آن تصمیم­گیری در این حیطه فوق­العاده حساس است. و این امر نیز بدیهی است كه چیزی تا مورد اندازه­گیری قرار نگیرد نمی­تواند بطور علمی مورد مطالعه قرار گیرد. (ثرنداك، 1369) روش اندازه­گیری، پایه و اساس مطالعات علمی است و وسایل مورد نیاز را برای آزمون فرضیه­های علمی می­سازد و به همین دلیل است كه توجه به كاربردهای پژوهشی روش­های اندازه­گیری به ویژه در علوم رفتاری روزافزون است. (هومن، 1368)

بنابراین ما در این پژوهش بر آنیم تا مقیاس سنجش روابط متقابل هیر را جهت اندازه­گیری روابط متقابل ترجمه نماییم و روایی، اعتبار و هنجاریابی آزمون مذكور را تهیه نماییم.

مفهوم طفل 

گفتار اول: مفهوم طفل  در لغت

در لغت فارسی طفل به معنای بچه،کودک، نوزاد،خردسال،خرده و ریزه از هر چیزی می باشد. وجمع آن اطفال است.(دهخدا،1372:ص 2452) واژه دیگری که در این معنی به کار می رود و از عربی به فارسی آمده است کلمه(صبی)می باشد،در معنای صبی گفته اند:(کودکی که به احتلام نرسیده است)این کلمه بصورت فعل نیز در زبان عربی به کار رفته است و به معنای ذوق زده شدن و کارهای کودکانه انجام دادن می باشد.(قریشی،1412: ص109) صبی مفرد بوده و جمع آن صبیان است.کلمه صغیر نیز از واژه های مترادف طفل است.صغیر در لغت به معنای فردکوچک، کم سال،کم سن و در مقابل کبیر می باشد و جمع آن صغار است.(معین.1385: ص2130)

گفتار دوم:مفهوم طفل  از نظر قرآن

با استفاده از آیات قرآن کریم می توان طفولیت را دوره ای دانست که از تولد آغاز می گردد و با بلوغ خاتمه می یابد. خداوند حکیم می فرماید((و نَقرٌ فی الأرحام ما نشاء الی اجل مسمی ثم نخرجکم طفلأ ثم لتبلغوا أشدکم…..))

ترجمه…واز نطفه ها انچه مشیت ما تعلق گیرد در رحمها قرار می دهیم تا بوقت معین شما را که

 

طفل هستید بیرون آریم تا زندگی کنید و به حد بلوغ برسید.

همچنین در ایه شریفه دیگری امده است((هو الذی خلقکم من تراب  ثم من نطفه ثم من علقه ثم یخرجکم طفلا ثم لتبلغوا اشدکم ثم لتکونوا شیوخا و منکم من یتوفی من قبل ولتبلغوا اجلا مسمی ولعلکم تعقلون)) سوره غافر آیه 67

ترجمه:((او کسی است که شما را از خاکی افرید،سپس از علقه ای،سپس شما را بصورت طفلی از شکم مادر بیرون اورد، بعد به مرحله کمال قوت می رسید،وبعد از آن پیر می شوید؛و گروهی از شما پیش از رسیدن به این مرحله می میرند،و در نهایت به عجل حتمی خود می رسید؛شاید بیندیشید.

 استاد راهنما:
آقای دکتر محمد رضا عبدلی
 

تکه هایی از متن به عنوان نمونه : (ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مطالب

چکیده 1

فصل اول: کلیات تحقیق

۱-1- مقدمه. 3

۱-2-بیان مساله. 3

۱-3- اهداف تحقیق. 5

۱-4- اهمیت موضوع تحقیق. 5

۱-5- سوالات تحقیق. 6

۱-6- جامعه و نمونه آماری.. 6

۱-7- روش انتخاب نمونه آماری.. 6

۱-8- تعاریف عملیاتی متغیرها و واژه‌های کلیدی.. 7

۱-9- طرح پژوهش و روش های تجزیه و تحلیل داده ها 8

۱-10- قلمرو تحقیق. 8

۱-10-۱- قلمرو موضوعی تحقیق. 8

۱-10-۲- قلمرو مکانی تحقیق. 8

۱-10-۳- قلمرو زمانی تحقیق. 8

۱-11- خلاصه فصل. 9

فصل دوم : مروری بر ادبیات تحقیق و پیشینه تحقیق

فصل دوم – بخش اول 10

2-1- پیشینه نظری.. 11

2-1-1- مقدمه. 11

2-1-2- صنعت بیمه. 11

2-1-3- ضرورت و اهمیت ارزیابی عملکرد 13

2-1-4- ارزیابی عملکرد 14

 2-1-5- رویکردهای ارزیابی عملکرد سازمان. 14

2-1-6- ویژگی های نظام ارزیابی عملكرد سازمانی کارآمد 15

2-1-7- ارزیابی عملکرد مالی چند معیاره 15

2-1-8- معیارهای ارزیابی عملکرد مالی. 17

2-1-9- عملکرد مبتنی بر حسابداری.. 17

2-1-10- مدل «سینك و تاتِل». 18

2-1-11- ماتریس عملكرد 20

2-1-12- مدل تحلیل ذی نفعان. 20

2-1-13- ساختار و چارچوب مدل تعالی سازمانی. 22

2-1-14- فرآیندتحلیل سلسله مراتبی (مدل AHP) 25

بخش دوم-سابقه تحقیقات مشابه. 31

۲-۲-۱- مقدمه. 32

۲-۲-۲- مروری بر سابقه تحقیقات مشابه داخلی. 32

۲-۲-3- مروری بر سابقه تحقیقات مشابه خارجی. 35

فصل سوم: روش اجرای تحقیق

3-1- مقدمه. 41

3-2- نوع­شناسی پژوهش.. 42

3-3- انتخاب خبره 43

3-4- ابزار جمع آوری اطلاعات.. 43

3-5- روایی و پایایی پرسشنامه. 45

3-6- معرفی مدل و مراحل تحقیق. 46

3-7- روش گردآوری داده­ ها 47

3-8- روش تجزیه و تحلیل داده­ ها 48

3-9- معرفی نرم­افزار. 50

3-10- خلاصه فصل. 50

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل

4-1- مقدمه. 53

4-2- مشخصات خبرگان. 53

4-2-1- مطالعه توصیفی نمونه آماری متغیر جنسیت.. 54

4-2-2- مطالعه توصیفی نمونه آماری متغیر سن. 55

4-2-3- مطالعه توصیفی نمونه آماری متغیر سطح تحصیلات.. 55

4-2-4- مطالعه توصیفی نمونه آماری متغیر تجربه کاری.. 56

4-3- یافته ها 57

4-3-1- سؤال اصلی: عوامل اصلی و فرعی مؤثر بر ارزیابی. 57

4-3-2- سؤال اول فرعی: اولویت­بندی عوامل اصلی و فرعی مؤثر بر ارزیابی   62

4-3-3- سؤال دوم فرعی: رتبه بندی شرکت های بیمه. 68

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات

5-1- مقدمه. 76

5-2- یافته های تحقیق. 77

5-3- بحث و مقایسه. 78

5-4- پیشنهادات تحقیق. 79

منابع و ماخذ: 80

پیوست اول. 86

پیوست دوم 92

پیوست سوم: محاسبات و خروجی نرم افزار. 98

چکیده انگلیسی. 110

چکیده

فعالان بازار سرمایه و ذینفعان شرکت های عرضه کننده سهام به ابزاری نیاز دارند تا بتوانند از طریق آن شرکت های مشابه را مقایسه نمایند و بر این اساس و با در نظر گرفتن هدف از سرمایه گذاری سهام مورد نظر را انتخاب نمایند. بنابراین طراحی مدل ارزیابی عملکرد و رتبه بندی شرکت های بیمه به عنوان یکی از صنایع فعال در بورس اوراق بهادار تهران هدف اصلی این تحقیق بوده است.

در این پژوهش جهت ارائه مدل ارزیابی مالی شرکت های بیمه حاضر در بورس با بهره گرفتن از روش دلفی و مدل AHP گروهی و با نظر سنجی از پانزده خبره مالی و نظارتی صنعت بیمه عوامل اصلی و زیر فاکتور های مدل شناسایی و اولویت بندی گردیده است. سپس با بهره گرفتن از مدل بدست آمده و اطلاعات شرکت های بیمه حاضر در بورس که از طریق اسناد و مدارک معتبر و رسمی جمع آوری گردیده، این شرکت ها رتبه بندی گردیده اند. در نتیجه تحقیق عوامل اصلی مدل به ترتیب اولویت شامل عوامل مبتنی بر فعالیت بیمه گری با وزن 706/0 ، عوامل مبتنی بر بازار بورس با وزن 164/0 و عوامل مبتنی بر حسابداری با وزن 130/0 می باشند که در هر دسته زیر فاکتورهایی جهت محاسبه نمره کل شرکت شناسایی گردیده است. در نهایت پنج شرکت حاضر در بورس اوراق بهادار تهران با بهره گرفتن از مدل حاضر و با محاسبه شاخص های مالی، بیمه ای و بازار سرمایه رتبه بندی گردیده اند.

واژگان کلیدی: رتبه بندی،ارزیابی عملکرد،شرکت بیمه، تحلیل سلسله مراتبی

۱- ۱- مقدمه

در دنیای رقابتی امروز تنها سازمان‌ها و شرکت‌هایی می‌توانند به رقابت و ایجاد سودآوری بپردازند که توجه ویژه‌ای به برنامه ریزی و ارزیابی عملکرد خود نسبت به رقبا داشته باشند. از آنجایی که بقای سازمان ها جز از طریق استفاده بهینه از منابع و امکانات میسر نیست، بارزترین مشخصه هر سازمان پویا و بالنده ارزیابی و نقد موثر فعالیت ها و اقدامات انجام شده در گذر زمان است، چه آنکه تنها در سایه چنین رویکردی است که تصمیم گیری مبتنی بر اطلاعات، و حرکت از روزمره گی و برنامه روزی به برنامه ریزی نظام دار میسر می گردد. این امر در سازمان هایی نظیر بیمه ها بسیار ملموس‌تر است زیرا فروش خدمات به مراتب مشکل‌تر از فروش کالاهای ساخته شده است. واضح‌ترین دلیل این امر، قابل‌رؤیت بودن کالاهاست درحالی‌که خرید خدمت به طور کلی دارای ماهیت دیگری است.

برخی از محققین معتقدند که یک ابزار ارزیابی عملکرد مناسب باید قادر باشد تا دامنه ی وسیعی از معیار های عملکرد را شامل شود، برخی دیگر نیز به این نکته اشاره می کنند که ابزارهای ارزیابی عملکرد باید امکان انجام ارزیابی های مقایسه ای را برای سازمان ها فراهم نماید. بنابراین واضح است که سهامداران، مدیران، سرمایه گذاران و سایر ذینفعان در این وضعیت به مدل و ابزاری نیاز دارند تا بتوانند از طریق آن موقعیت شرکت را نسبت به رقبا و محیط تشخیص داده و تمهیدات لازم را بیندیشند. دراین تحقیق شاخص ها و زیر شاخص های اندازه‌گیری عملكرد مالی در شرکت های بیمه فعال در بورس اوراق بهادار تهران، اهمیت و وزن هر یک از شاخص ها و زیر شاخص ها با بهره گرفتن از روش های تصمیم گیری در مدیرت تعیین می گردد و در نهایت به رتبه بندی شرکت های بیمه فعال در بورس پرداخته می شود.

۱- ۲- بیان مسئله

در فضای رقابتی حاضر که از ویژگی های مهم آن محدودیت منابع است، مدیریت و ارزیابی عملکرد، نقش به سزایی در موفقیت سازمان دارد (آمدو و دیگران[1]، 2012). واضح است که مدیران در این وضعیت به ابزاری نیاز دارند تا بتوانند از طریق آن موقعیت خود را نسبت به رقبا و محیط تشخیص داده و تمهیدات لازم را در جهت رسیدن به اهداف بعدی فراهم نمایند.

تجربه جهانی حاکی از آن است که صنعت بیمه به مثابه جزیی از صنعت مالی،باید رابطه‌ متقابل صحیحی با مجموعه بازار سرمایه داشته باشد.این رابطه،در عصر جهانی شدن،به‌ دو شکل تبلور می‌یابد: از یک سو،توسعه کسب‌وکار بیمه به بازار سرمایه مستحکم نیازمند است؛و از دیگرسو،رشد بازار سرمایه خود مبتنی بر مشارکت فعال وجوه بیمه در این بازار است ( عبده تبریزی، 1380) .

یکی از راهكارهای گسترش ارتباط صنعت بیمه با بازارهای مالی، خصوصی سازی و واگذاری شركت های بیمه از طریق بازار بورس از بخش دولتی به بخش خصوصی است. به روش های مختلفی می توان شركت های دولتی بیمه را به بخش های غیر دولتی واگذار كرد. سه روش فروش دارایی های، عرضه سهام به عموم و صدور و توزیع كوپن، مرسوم ترین روش های خصوصی سازی هستند. در روش عرضه ی سهام به عموم، سهام در بازارهای مالی ( بورس اوراق بهادار) به صورت آزاد و بدون قید و شرط به بخش خصوصی عرضه می شود. این روش به دلیل هزینه كم و رعایت مكانیزم بازار، مطلوب بسیاری از كشورها بوده است(مهدوی، سیفلو، 1389). در حال حاضر برخی از شرکت های بیمه از جمله دانا، آسیا، ملت و … در بورس اوراق بهادار تهران هستند. باتوجه به اینکه شرکت های بیمه به خریداری ریسک مبادرت می ورزند، در صورت های مالی این شرکت ها موارد ویژه ای از قبیل ذخایر فنی وجود دارد. عدم نظارت صحیح و آکچوئری مناسب می تواند شرکت را در بلند مدت با مشکل مواجه سازد و این موضوع در صورت های مالی منعکس نمی شود. لذا ارائه مدلی کارا برای ارزیابی عملکرد مالی شرکت های بیمه بسیار ضروری است. شکل 1-1 با مقایسه حالت موجود و مطلوب بیان گر مسئله تحقیق می باشد.

وضع بالقوه و مطلوب: مشخص بودن عوامل و شاخص های ارزیابی عملکرد مالی شرکت های بیمه فعال در بورس و رتبه بندی آن ها
وضع بالفعل و موجود: نامشخص بودن عوامل و شاخص های ارزیابی عملکرد مالی شرکت های بیمه فعال در بورس
۱- ۳- اهداف تحقیق

هدف پژوهش علمی آن است که همراه با دلایل و شواهد عینی، استفاده صحیح از فنون، تکنیک‌ها و روش‌های تجزیه و تحلیل اطلاعات و حقایق، مبانی صحیح و سودمندی را به منظور اتخاذ تصمیم در زمینه برطرف نمودن مشکلات سازمانی پیشنهاد نماید.

۱- ۳- ۱- هدف اصلی

تعیین و تبیین سبد عوامل اصلی و فرعی مؤثر بر ارزیابی مالی شرکت های بیمه فعال در بورس.

۱- ۳- ۲- هدف فرعی

اولویت بندی و وزن دهی عوامل اصلی و فرعی مؤثر بر ارزیابی مالی شرکت های بیمه فعال در بورس..

ارائه الگوی مناسب و مدل کارا جهت ارزیابی مالی شرکت های بیمه فعال در بورس.

۱-۳-۳- اهداف کاربردی

هدف از انجام این تحقیق تبیین مدل ارزیابی مالی شرکت های بیمه فعال در بورس می باشد، مهم‌ترین بهره بردار نتایج تحقیق حاضر شرکت های بیمه می باشد؛ و سرمایه گذاران و فعالان بازار سرمایه می‌توانند از نتایج تحقیق استفاده نمایند.

 

۱-۴- اهمیت موضوع تحقیق و انگیزش انتخاب آن

امروزه سازمان ها در محیطی فعالیت می‌کنند که به طور روز افزون به سوی اقتصاد مبتنی بر ارزش پیش می‌رود و سازمان های موفق و پیشرو با برنامه ریزی و ارزیابی عملکرد موقعیت خود را در بازار شناسایی و به دنبال استفاده از نقاط قوت برای بوجود آوردن فرصت هستند تا بتوانند نظر سرمایه گذاران را جلب و ارزش سهام خود را افزایش دهند. معیارهای مالی قادرند بازتاب دهنده خوبی از عملکرد شرکت ها باشند و اطلاعات کمی مفیدی از عملیات و وضعیت شرکت ها برای سرمایه گذاران و تحلیلگران در زمان های مختلف فراهم آورند (یلکین و همکاران، 2012). به طور کلی در مدل های ارزیابی مالی دو دسته معیار معیار های عملکرد مالی مبتنی بر حسابداری[2] و معیارهای عملکرد مالی مبتنی بر ارزش[3] مورد بررسی قرار می گیرد. با توجه به نظرات متخصصین مالی، معیار های مبتنی بر حسابداری شامل نرخ بازده دارایی[4] ، حقوق صاحبان سهام[5] ، رشد سود عملیاتی[6] و نسبت قیمت به سود می باشد. همچنین معیار های مبتنی بر مبتنی بر ارزش شامل ارزش افزوده اقتصادی[7]، ارزش افزوده بازار[8]، ارزش افزوده نقدی[9] ، ارزش افزوده اقتصادی پالایش شده، ارزش افزوده حقیقی[10]، کیوتوبین و ارزش ایجاد شده سهامدار[11] ، می باشد.

با توجه به آنچه بیان شد و از آنجا که در بورس اوراق بهادار تهران مجموعه ای از معتبرترین شرکت های کشور فعالیت دارند، لذا وجود یک نظام ارزیابی عملکرد مناسب به ویژه در بخش مالی برای ارزیابی شرکت های بیمه ای سبب شفافیت بیشتر عملکرد شرکت های بیمه در مقایسه با سایر شرکت ها می شود. این مدل می تواند به ابزاری موثر در تصمیم گیری کارگزاران و سرمایه گذاران بازار سرمایه جهت خرید سهام شرکت های بیمه مبدل گردد.

۱-5- سؤالات تحقیق

۱-5-۱- سؤال اصلی

عوامل اصلی و فرعی مؤثر بر ارزیابی مالی شرکت های بیمه فعال در بورس کدام­اند؟

۱-5-۲- سؤالات فرعی

اولویت­بندی عوامل اصلی و فرعی مؤثر بر ارزیابی مالی شرکت های بیمه فعال در بورس چیست؟

رتبه بندی شرکت های بیمه فعال در بورس به چه صورت است؟

۱-6- جامعه و نمونه آماری

این تحقیق بروی شرکت های بیمه فعال در بورس اوراق بهادار صورت پذیرفته لذا جامعه تحقیق شرکت های بیمه آسیا، دانا، البرز، پارسیان و ملت می باشد. همچنین جهت مصاحبه و نظرسنجی از خبرگان که مدیران بیمه مرکزی ج.ا.ا بوده اند استفاده گردیده است.

۱-7- روش انتخاب نمونه آماری

در این تحقیق تمامی شرکت های بیمه حاضر در بورس تهران مورد ارزیابی قرار گرفته اند. لذا این تحقیق نمونه گیری نداشته و از کل جامعه تحقیق به عمل آمده است. در خصوص انتخاب خبره، مدیران و کارشناسان بیمه مرکزی که دارای ویژگی، مرتبط بودن شغل با موضوع نظارت و ارزیابی و در دسترس بودن انتخاب گردیده اند.

۱-8- تعاریف عملیاتی واژه‌های کلیدی، متغیرها و نحوه محاسبه

ارزیابی عملکرد: تعاریف متعددی از ارزیابی عملکرد توسط محققین مختلف ارائه شده است:

ارزیابی عملکرد سازمانی به چگونگی انجام ماموریتها و وظایف و فعالیت های سازمانی و نتایج حاصله از انجام آنها اطلاق می گردد. ارزیابی به فرایند پیچیدة سنجش، ارزش گذاری و قضاوت در خصوص عملكرد اطلاق می شود (انواری رستمی وحسینی، 1384).

عملکرد: در یک تعریف جامع می توان گفت عملکرد به معنای ساختارها و هم به معنای نتایج است. رفتارها از فرد اجرا کننده ناشی شده و عملکرد را از یک مفهوم انتزاعی به عمل تبدیل می کند. رفتارها فقط ابزارهایی برای نتایج نیستند. بلکه خود نتیجه به حساب می آیند و می توان جدای از نتایج، در مورد آنها قضاوت کرد(خلیلی عراقی و همکاران، 1382، 83).

رز معتقد است اندازه‌گیری عملکرد، ابزاری تحلیلی است که شاخص‌ها را تعیین می‌کند، نتایج را به صورت کمّی نشان می‌دهد و عکس‌العمل‌های بعدی را تعیین می کند(رز، 1995).

عملکرد مالی: منظور از عملکرد مالی شرکت ها در این تحقیق، ارزش عملکردی هر شرکت با توجه به صورت های مالی می باشد.

معیار های عملکرد مالی مبتنی بر حسابداری[12]: معیارهای مبتنی بر حسابداری که به آنها معیارهای سنتی نیز گفته می شود بر پایه اطلاعات تاریخی قرار داشته و بر صورت سود و زیان و ترازنامه تاکید دارند. نحوه محاسبه این متغیر ها بر اساس اطلاعات صورت های مالی حسابرسی شده شرکت ها و بر اساس فرمول های مدیریت مالی میباشد. به عنوان مثال نسبت آنی از تقسیم دارایی های زود نقد شونده بر بدهی های جاری محاسبه می گردد.

معیار های عملکرد مبتنی بر بیمه گری: این معیار ها بر اساس فعالیت عملیاتی شرکت های بیمه محاسبه می گردد. بیمه مرکزی سالانه این معیار ها را برای صنعت بیمه و به تفکیک شرکت های بیمه منتشر می سازد. در این تحقیق از معیار های بیمه گری از سالنامه آماری استخراج گردیده است.

معیار های عملکرد مبتنی بر بازار بورس: معیار هایی هستند که نشان دهنده میزان مقبولیت سهام شرکت در بازار بورس می باشند. این معیار ها توسط شرکت های تحلیل گر بازار سرمایه و نیز از طریق سازمان بورس منتشر می گردند.

۱-9- طرح پژوهش و روش های تجزیه و تحلیل داده ها

با توجه به اهداف تحقیق و جهت پاسخ گویی به سوالات، ابتدا عوامل اصلی موثر در عملکرد شرکت های بیمه فعال در بورس که از طریق بررسی پژوهش‌های داخلی و خارجی صورت گرفته شناسائی و پس از دسته بندی این عوامل، با بهره گرفتن از تکنیک دلفی در راند های مختلف به فاکتور های مدل می رسیم. سپس با بهره گرفتن از روش تحلیل گروهی سلسله مراتبی[13] به اولویت بندی عوامل تاثیرگذار می پردازیم. پرسشنامه روش AHP به صورت زوجی و استاندارد می باشد لذا از روایی لازم برخوردار است. جهت سنجش پایایی، صحت و دقت پاسخگویی خبرگان نرخ ناسازگاری ماتریس های مقایسات زوجی بررسی می گردد، چنانچه میزان ناسازگاری کمتر از 0.1 باشد قضاوت های خبرگان قابل استناد می باشد. همچنین جهت محاسبه نمره هر شاخص از اطلاعات مستند پنج شرکت حاضر در بورس تهران از قبیل صورت های مالی، سالمامه آماری صنعت