عنوان
رژیم حقوقی حاکم بر تجارت نفت و گاز با تاکید بر منشور انرژی
 
استاد راهنما
دکترسید عسکری حسینی مقدم
 

استاد مشاور
دکترسیدمهدی احمدی
 

زمستان1394
 

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

چکیده:

ایران با در اختیار داشتن ۲۸ میدان مشترک هیدروکربونی شامل ۱۸ میدان نفتی، ۴ میدان گازی و ۶میدان نفت و گاز با هفت کشور همسایه یکی از معدود کشورهای جهان محسوب می شود که از این تعداد ساختار مشترک هیدروکربونی برخوردار است. ایران دومین صادرکننده نفت و عضو اوپک و برخوردار از ذخایر عظیم گاز است که انتظار می رود این موقعیت موجب تولید ثروتی درخور، از آن کشور شود و این ثروت در نظام اقتصاد سیاسی بین الملل به بازتولید قدرت و امنیت در سطح منطقه ای و بین المللی بینجامد. کشورهای منطقه خلیج فارس و دریای خزر درمجموع هفتاد درصد ذخایر گاز طبیعی و حدود ۶۴ درصد ذخایر نفت خام جهان را دارا هستند و این نشان از فرصتی تاریخی برای کشورهایی دارد که از این منابع در تأمین انرژی جهان برخوردارند. صنعت نفت وگاز ایران ، به عنوان مهم ترین بخش اقتصاد كشور ، با بحران سر مایه گذاری روبرواست  به طوری كه میزان تشكیل سر مایه در سلهای پس از انقلاب اسلامی با كاهش شدیدی نسبت به قبل از آن ، به وضعیت نگران كنند های رسیده است دریای خزر بزرگترین دریاچه کره زمین است که طولی بیش از 1200 کیلومتر و میانگین پهنه ای 320 کیلومتری دارد. مساحت خزر 376 هزار کیلومتر مربع است. از کرانه های خزر، 1900 کیلومتر به قزاقستان، 820 کیلومتر به آذربایجان، 675 کیلومتر به ایران و 3220 کیلومتر نیز به روسیه و ترکمنستان تعلق دارد. (البته سهم ترکمنستان بیشتر ازروسیه است) ذخایر نفت خزر تاکنون تجارت یا دادوستد  به انگلیسی انتقال مالکیت کالا و خدمات از یک شخص یا نهاد به دیگری به ازای دریافت چیزی از خریدار است. به طور کلی هرگونه عملی (قابل سنجش و اندازه گیریمادی) را که اشخاص در مقابل کالا یا خدمتی، کالا یا خدمتی را واگذار نموده و هر دو طرف به هنگام این عمل راضی باشند تجارت گفته می‌شود. تجارت به دو قسمت تجارت داخلی و تجارت خارجی تقسیم می‌شود. بیش از 200 میلیارد بشکه تخمین زده شده است که پس از خلیج فارس و سیبری در رتبه سوم قرار دارد مقررات حمایت از سرمایه‌گذاری د‌‌ر بخش سوم معاهد‌‌ه منشور پیش‌بینی شد‌‌ه است. هد‌‌ف این مقررات ایجاد‌‌ شرایط برابر برای سرمایه‌گذاری د‌‌ر بخش انرژی و د‌‌ر نتیجه کاهش ریسک‌های غیر تجاری مرتبط با چنین سرمایه‌گذاری ها می باشد‌‌. منشور حمایت‌های سرمایه‌گذاری را به د‌‌و بخش تقسیم کرد‌‌ه است: یکی مرحله قبل از شروع و تحقق سرمایه‌گذاری  و د‌‌یگری مرحله پس از استقرار سرمایه‌گذاری . مقررات منشور د‌‌ر مرحله قبل از استقرار سرمایه‌گذاری، عمد‌‌تاً نرم و انعطاف پذیر هستند‌‌، اما د‌‌ر مقطع پس از تحقق سرمایه‌گذاری این مقررات چهره سخت و الزام آور پید‌‌ا کرد‌‌ه و از ضمانت اجرایی اجباری برخورد‌‌ار می شوند‌‌ ، و حمایت‌هایی که از آنها صحبت به میان می آید‌‌ د‌‌ر این مرحله محقق می شوند‌‌.

 

 

واژگان کلیدی:تجارت,نفت,گاز,سرمایه گذاری,منشور,انرژی.

 

فصل اول:کلیات تحقیق

 

1-مقدمه:

پبمان منشور انرژی یک موافقتنامه بین المللی است.که در دسامبر سال۱۹۹۴ امضاشد.ودر آوریل سال۱۹۹۸ قدرت اجرایی یافت.این پیمان چارچوب حقوقی منحصر به فردی برای همکاری چندجانبه در زمینه انرژی در عین احترام به اصول توسعه پایدار و حاکمیت بر منابع انرژی ارتقا می دهد.پیمان منشور انرژی,تمامی انواع انرژی و فراورده  های نفت و گاز و…شامل می شود.در این انرژی و فراورده  های نفت و گاز و…شامل می شود.در این پیمان حقوقی برای سرمایه گذاران خارجی در کشور های میزبان در نظر گرفته شده و اهن ها را در مقابل ریسک  های سیاسی مهم از جمله رفتار تبعیض آمیز,مصادره و ملی کردن,نقض قراردادهای سرمایه گذاری,خسارات های ناشی از جنگ ورخدادهای مشابه و محدودیت هایغیر قابل توجیه نسبت به انتقال سرمایه و عواید آن مورد حمایت قرار می دهد.مقررات مربوط به حل و فصل اختلافات در پیمان که هم شامل داوری بین دولت ها است,تضمین کننده  حقوق پیش بینی شده برای سرمایه گذاران شده است.

بررسی های موجود از سوی نهادهای بین الملی ذی ربط,عمرذخایر نفت وگاز منطقه خزر بیش از سایر نقاط جهان استو اقتصادهای بزرگ دنیا همچنان در دهه های آینده به منابع انرژی این منطقه وابسته خواهند بود.

بدین ترتیب با توجه به ای موارد بر آن شدیم تا در تحقیقی مجزا به بررسی این مسائل و جوانب دیگر این موضوع بپردازیم تا این موارد و موارد دیگر پیرامون این موضوع مشخص شود و موضوع مورد بحث تا حد امکان روشن گردد.

 

 

2-بیان مساله

امروزه صنعت نفت جهان در بخش بالادستی با چالش های متعددی از جمله نیاز به افزایش تولید نفت ،دسترسی به ذخایر جدید نفتی ، مدیریت سیرنزولی ذخایر میادین قدیمی،حفظ وارتقای دانش فنی با توجه به موج بازنشستگی نیروی انسانی با تجربه در مناطق عملیاتی،رو به روست. در این میان امکان بهره برداری حداکثری از امکانات موجود، تشویق ،جلب وحمایت از سرمایه گذاری خارجی در فعالیت های بالادستی نفت وگاز به ویژه در میادین مشترک وپروژه های اکتشافی،از اهداف ویژه دولت در حوزه نفت وگاز به شمار می رود.لذا جهت حفظ وصیانت هر چه بیشتر از مخازن نفت وگاز کشور و افزایش ضریب باز یافت ،انتقال و به کارگیری فن آوری های جدید در مدیریت و بهره برداری بهینه از میادین نفت وگاز،انعقاد قراردادهایی که طی آن تعادل مناسبی میان منافع مذکور برقرار سازد،حائزاهمیت است.در قراردادهای بین المللی نفتی،نوسانات زیادی در ماهیت شروط عمومی قراردادها مشاهده می شود و شرکت های برگزار کننده مناقصات،چهار چوب مستقل ومتفاوتی برای برخی از این شروط در نظر می گیرند.از این رو ضروری است با بررسی علمی هر یک ازاین قراردادها در کنار درک جامع وصحیح از سیاست های کلان اقتصادی کشوربه ویژه در صنعت نفت و همچنین مقتضیات و ضرورت های اقتصاد جهانی ، حرکت نمود . بی شک با تبیین شروط عمومی قراردادها و شفاف سازی آنها، سرمایه گذاران و شرکت های خارجی، سریع تر می توانند در زمینه همکاری با پروژه های نفتی مهم، تصمیم گیری کنند و مراحل مذاکرات قراردادی که در عمل بسیار طولانی می شوندرا به کمترین زمان ممکن کاهش داده ودر مجموع، بستر حقوقی مناسب تری رادر این حوزه مهم اقتصادی فراهم آورند.بنابراین ،قرارداد مطلوب،قراردادی است كه به آسانی اجرا شود واین امر هنگامی حاصل می شود كه قرارداد به شیوه ای متوازن ومتعادل،حقوق ومنافع طرفین را تا مین وریسك های آنها را توزیع كرده باشد .عوامل مؤثر در انتخاب نوع قرارداد مناسب برای طرحهای توسعه اقتصادی به ویژه در صنایع بالا دستی نفت را می توان به دو دسته عوامل داخلی وبین المللی تقسیم كرد:الف )عوامل داخلی: از نظر عوامل داخلی باید به دو نکته  اشاره كرد:1-محدودیت ها والزامات قانونی 2-الزامات ناشی از بر نامه كلان اقتصادی وبود جه ای كشور میزبان در حوزه سرمایه گذاری خارجی ب )عوامل بین المللی: که شامل قوانین و اصول حقوقی بین المللی حاکم بر قراردادها و همچنین مهم ترین تحولات نیمه اول قرن بیستم می باشد که،عبارت است از: 1-پیروزی انقلاب سوسیالیستی سال1917 در روسیه تزاری 2-ملی شدن صنعت نفت در آمریكای لاتین و كشورهای خاور میانه 3-شناسایی حق دولتها در ملی كردن منابع طبیعی در  قطعنامه های سازمان ملل در دهه های 1960  و 1970. حال با توجه به عوامل مذکور وانواع قراردادهای متداول در صنایع بالادستی صنعت نفت وگاز ابتدا به تعریفی مختصر از انواع قراردادهای نفت و گاز بسنده می کنیم و سرانجام به بررسی اصول و قواعد حقوقی حاکم بر صنعت نفت وگاز ایران می پردازیم . .ما در این پایان نامه در صدد این خواهیم بود تا بررسی همه جانبه ای رژیم حقوقی حاکم بر تجارت نفت و گاز داشته باشیم.

 

3-سوابق تحقیق:

درارتباط با موضوعات مشابه رساله چندین مقاله و فارسی و  مقاله وکتاب عربی وجود دارد، که هر کدام به جهاتی به موضوع مورد نظر اشاره کرده اند. در خصوص وجه تمایز تحقیق ما با کارهای سابق در این زمینه لازم به ذکر است که در مقالات فارسی با  موضوع رژیم حقوقی حاکم بر تجارت نفت و گاز , بیشتر به بیان کلیات مذکور در این رابطه پرداخته شده  و  منابع خارجی نیز موضوع را به نحو جامع بررسی ننموده اند. از دید ما فضای بحث و بررسی بیشتری وجود دارد .[1]

از بررسی اصول وقواعد حقوقی حاکم بر دعاوی نفتی بین المللی،این نتیجه به دست می آید که اعمال اصول حقوقی ماهوی باعث شده تا نتایجی را که منطقا می بایست از اعمال اصول اولیه حقوقی به دست آید ، حاصل نگردد . به عبارت دیگر قواعد حقوق داخلی کشور میزبان با توجه به این نکته که دیوان نقش ویژه ای برای شرط ثبات در قرارداد قائل شده و اصل الزام آور بودن قرارداد را در پرتو آن محرز دانسته است ، مورد توجه قرار نگرفته است . با توجه به این که اصل الزام آور بودن قراردادها یکی از مهمترین عناصر مهم ارتباطی است، به نظر نگارنده تفاوتی که بین اعمال اصول مذکور در معاهدات بین المللی و قراردادهای نفتی وجود دارد، ازماهیت تحولات موثر در این زمینه نشات می گیرد . از همین رواست که استناد به این اصل، در معاهدات ، تحت شرایط استثنایی صورت می پذیرد ودر قراردادهای نفتی با توجه به ماهیت رابطه حقوقی این تحولات ودرزمان طولانی رخ می دهد .از طرفی تفکیک اختلافات، به اعتبار منشاء آن در چهارچوب مساله احراز قانون حاکم ،دارای آثار حقوقی متفاوتی می باشند.از جمله می توان به ارتباط بین اجزاء و آثار قرارداد با نظام حقوقی مناسب ومحدوده قواعد قابل اعمال اشاره کرد . مهمترین مساله در این ارتباط، عدم شمول

 

مقررات حقوق داخلی در خصوص شرایط مناسب مالکیت بیگانگان و پرداخت غرامت است که الزاما با حقوق بین الملل ومقررات عرفی بین المللی ،مرتبط می شود ودر واقع اعمال قانون ملی در این خصوص،امکان پذیر نمی باشد.به طور کلی آرای داوری این دوره دارای یک تناقض وبه عبارتی دور حقوقی است .بدین معنا که جهت احراز قانون حاکم وقابل اعمال بر قرارداد،نخست به شناخت ماهیت قرارداد متوسل می شوند وبیشترین استدلال خود را در بیان ماهیت قراردادی از جمله شرط ثبات ، شرط ارجاع امر به داوری و محدوده حقوق وتعهدات طرفین در قرارداد بنا می نهد . سپس برای همین شروطی که مبنای تعیین ماهیت قرارداد ، واقع شده ، آثار حقوقی به اعتبار ماهیت قرارداد ، قائل می شوند . در حالیکه ماهیت قرارداد ، از شروط قراردادی مستقل است ورابطه طولی با یکدیگر دارند . به بیان دیگر شروط قراردادی در پرتو ماهیت قرارداد، قابل تفسیر و تعبیر هستند.[2]

4-اهمیت وضرورت انجام تحقیق:

 

این تحقیق علاوه بر جنبه ی تئوریک، بیشتر جنبه ی کاربردی دارد و مردم به شکل روزمره با تجارت و موضوع مانحن فیه، سروکار دارند.
. با توجه به مزایا و كاركرد های تجارت در رونق بازار های سرمایه، از قبیل سرمایه گذاری و ریسک پذیریو..امروزه، استقبال از این تجارت، دو چندان شده است.
با عنایت به این مطالب، طرفین توجه پیدا خواهند كرد كه از تجارت و منشور چه تعهداتی بر ذمه ی آن ها، خواهد بود .
به دلیل بدیع بودن، و كاربردی بودن موضوع، می توان گفت: این تحقیق علاوه بر استفاده ی دانشگاهی می تواند در جامعه نیز بكار گرفته شود.
5-سوالات تحقیق

1- اصول حقوقی که در قراردادهای بین االمللی نفتی مورد استناد قرار می گیرند چیست؟

2-آیا در حقوق ایران مالکیت مالکیت منابع نفتی مجاز می باشد؟

3-آیا در زمینه جلب سرمایه گذاری خارجی در حقوق ایران اقدامی صورت گرفته است؟

6-فرضیه:

1-اهم اصول حقوقی که در قراردادهای بین االمللی نفتی مورد استناد قرار می گیرند ،عبارت است از:1-اصل حاکمیت دولت میزبان بر منابع طبیعی  و گسترش آن 2-اصل مالکیت بر منابع طبیعی  (ممنوعیت اعطای حق حاکمیت آن به بیگانگان 3- اصل آزادی قراردادی (حاکمیت اراده) 4- اصل سرمایه گذاری خارجی وایجاد رقابت سالم درحوزه نفت  و گاز

2-به نظر می رسد فراد خصوصی مجاز به تملک معادن نفتی هستند.

3-به نظر می رسد قانون جلب ،تشویق و حمایت از سرمایه گذاری خارجی مصوب 1380 از جمله این قوانین است که در راستای جذب سرمایه نقدی خارجی در قالب ارز و همچنین سرمایه غیر نقدی به صورت انتقال تکنولوژی و دانش فنی ،نقش موثری در جذب سرمایه خارجی به ویژه در صنایع نفت و گاز ایفا کرده است.

7-اهداف تحقیق

هدف کلی:

بررسی و تبیین آثار و احکام رژیم حقوق حاکمبر تجارت نفت و گازدر  حقوق  ایران

اهداف جزیی:

۱-تعریف مفاهیم تجارت نفت و گاز و قراردادهای بین المللی و بازشناسی آن از عناوین حقوقی مشابه

۲-بررسی شرایط و ویژگی های  رژیم حقوقی حاکم بر تجارت نفت و گاز  در حقوق ایران -ارائه راهکارها و راه حل های حقوقی مناسب  و لازم به تصور رفع یا کاهش ایرادات و چالش های حقوقی پیرامون موضوع به منظور ارتقای سطح نظام قضایی

 

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

جناب آقای دکتر منطقی
 
استاد داور
جناب آقای دکتر طباطباییان
 
زمستان 1390
برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مطالب

 

فصل اول: کلیات تحقیق / 11

1‌ـ1) بیان مسئله / 12

1‌ـ2) اهمیت و ضرورت تحقیق / 15

1‌ـ3) پرسش های اصلی و فرعی تحقیق/15

1‌ـ4) هدف های تحقیق یا نتایج مورد انتظار/16

1‌ـ5) روش شناسی / 16

1‌ـ5ـ1) روش کلی تحقیق/16

1‌ـ5ـ2) قلمرو مکانی- جامعه تحقیق/16

1‌ـ5ـ3) روش نمونه گیری و تخمین حجم جامعه/16

1‌ـ5ـ4) روش های گردآوری داده ها و ابزارمورداستفاده/16

1‌ـ5ـ5) روش های تحلیل داده ها/17

1‌ـ5ـ6) موانع و محدودیت های تحقیق/17

1‌ـ6) شرح واژه ها و اصطلاحات تحقیق/18

 

فصل دوم: بررسی مبانی نظری/ 20

2ـ1) مقدمه / 21

2ـ2) تعاریف و مفاهیم فناوری و فناوری پیشرفته/22

2ـ2ـ1) طبقه بندی فناوری از دیدگاه سازمان همکاری اقتصادی و توسعه/22

2ـ2ـ2) فناوری پیشرفته/23

2ـ3) مفاهیم نوآوری، سیستم های نوآوری و تجاری سازی/24

2ـ3ـ1) تعریف عمومی نوآوری/24

2ـ3ـ2) فرآیند نوآوری در یک نگاه/26

2ـ3ـ3) نگرش سیستمی نوآوری و رویکردهای سیستم نوآوری/28

2ـ3ـ4) سیستم نوآوری بخشی/30

2ـ3ـ5) مفاهیم و تعاریف تجاری سازی فناوری/32

2ـ3ـ6) موانع موجود در فرآیند تجاری سازی و علل شکست این فرآیند/33

2ـ3ـ7) عوامل کلیدی موفقیت در فرآیند توسعه و تجاری سازی/34

2ـ4) فناوری های نرم با تاکید بر فرآیند مدیریتی/36

2ـ5) مولفه ها و نهادهای تاثیرگذار بر فرآیند تجاری سازی/  36

2ـ5ـ1) نقش نهادهای علمی، دانشگاهی و تحقیقاتی در فرآیند تجاری سازی/37

2ـ5ـ2) نقش دولت در بهبود مکانیزم های تعاملی در فرآیند تجاری سازی/39

2ـ5ـ3) نقش نهادهای میانجی و صنایع همکار در فرآیند تجاری سازی/44

2ـ6) مدل های توسعه و تجاری سازی فناوری/47

2ـ6ـ1) مدل تجاری سازی فناوری های نوظهور/49

2ـ6ـ2) مدل توسعه و تجاری سازی (ارائه شده توسط کوپر)/51

2ـ6ـ3) مدل تجاری سازی فناوری های جدید/52

2ـ6ـ4) مدل های توسعه محصول/55

2ـ6ـ5)مدل آزمون پس از هر مرحله/56

2ـ7) وجوه اشتراک مدل های توسعه و تجاری سازی فناوری/62

2ـ8) اهداف بهبود در سیستم های توسعه و تجاری سازی محصول/64

2ـ9) وضعیت موجود محصولات صنعت هوایی ایران /67

2ـ9ـ1) هواپیماهای ترابری/67

2ـ9ـ2) هواپیماهای آموزشی/ کاربردی کوچک/69

2ـ9ـ3) هلیکوپترها/71

2ـ9ـ4) هواپیماهای بدون سرنشین/73

2ـ10) جمع بندی و ارائه مدل مفهومی/76

2ـ10ـ1) جمع بندی بررسی های انجام شده برروی نهادهای موثر و درگیر در فرآیند تجاری سازی محصولات/76

2ـ10ـ2) جمع بندی مدل های توسعه و تجاری سازی محصولات مورد بررسی در مرور ادبیات/78

 

فصل سوم: روش تحقیق / 83

3ـ1) مقدمه / 84

3ـ2) روش تحقیق/84

3ـ3) فرآیند اجرایی تحقیق/86

3ـ4) مولفه ها و شاخص های تحقیق/86

3ـ5) روش گردآوری داده ها/89

3ـ6) ابزار سنجش گردآوری داده ها/90

3-7) پایایی و روایی ابزار سنجش/90

3-8) جامعه و نمونه آماری/91

3-9) روش های تجزیه و تحلیل داده ها/91

3ـ9ـ1) آمار توصیفی /92

3ـ9ـ2) آمار استنباطی/92

3ـ9ـ3) روش تحلیل عاملی/92

3ـ9ـ4) آزمون فریدمن/93

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها / 94

4ـ1) مقدمه / 95

4ـ2) آمارتوصیفی متغیرهای جمعیت شناختی/96

4ـ3) تحلیل های آماری مورد استفاده در بررسی مدل/99

4ـ4) تحلیل آماری عوامل موثر در فرآیند مناسب تجاری سازی محصولات با فناوری پیشرفته در وضعیت موجود/103

4ـ4ـ1) تحلیل آماری توصیفی و استنباطی شاخص ها در وضعیت موجود/103

4ـ4ـ2) تحلیل عاملی تاییدی/108

4ـ4ـ3) اولویت بندی مولفه ها و شاخص های تحقیق/111

4ـ5) تحلیل آماری میزان اهمیت عوامل موثر در فرآیند تجاری سازی محصولات پیشرفته/122

4ـ5ـ1) تحلیل آماری توصیفی و استنباطی شاخص ها ازنظر میزان اهمیت/122

4ـ5ـ2) تحلیل عاملی تاییدی/126

4ـ5ـ3) اولویت بندی مولفه ها و شاخص های تحقیق/129

4ـ6) مقایسه میانگین های وضعیت مطلوب و موجود/142

4ـ7) جمع بندی/146

 

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات / 147

5ـ1) مقدمه / 148

5ـ2)  نتایج قابل تفسیر از تحلیل عاملی سازه های تحقیق در بررسی وضعیت موجود/148

5ـ3)  بررسی وضعیت موجود صنعت هوایی ایران/150

5ـ4)  نتایج قابل تفسیر از تحلیل عاملی سازه های تحقیق در بررسی میزان اهمیت شاخص ها/152

5ـ5)  جمع بندی و نتیجه گیری تحقیق/ 155

5ـ5ـ1) مهمترین موانع و چالش ها/156

5ـ5ـ2) راهکارهای تسهیل کننده فرآیند تجاری سازی محصولات با فناوری پیشرفته/157

5ـ6) پیشنهادات برای تحقیقات آینده /158

فهرست اشکال

 

 

شکل1.1: روش گردآوری داده ها/17

شکل1.2: فعالیتهای کلیدی فرآیند نوآوری در طول عمر پروژه/27

شکل2.2: مدل تجاری سازی فناوری های جدید/54
شکل3.2 : مقایسه رویکردهای قدیمی و جدید توسعه/55

شکل 4.2: مدل یکپارچه توسعه محصول جدید/56

شکل 5.2: مدل “آزمون پس از هر مرحله”، کوپر/57

شکل6.2: هواپیمای ایران 140/68

شکل 7.2: (الف) هواپیمای پرستو؛ (ب) جت آموزشی تذرو/69

شکل8.2: (الف) هواپیمای آوا 202؛ (ب) هواپیمای آوا 303/70

شکل 9.2: شکل 12.2: (الف) هواپیمای پرندۀ آبی؛ (ب) هواپیمای فجر 3/70

شکل 10.2: (الف) فجر 22؛ (ب) جت آموزشی کوثر/71

شکل 11.2: هواپیمای فائز/71

شکل 12.2: (الف) شباویز؛ (ب) شاهد 278/72

شکل 13.2: شاهد 285/72

شکل 14.2: هواپیمای بدون سرنشین (الف) ابابیل؛ (ب) مهاجر/73

شکل 15.2: هواپیمای بدون سرنشین (الف) رعد؛ (ب) صاعقه/74

شکل 16.2: هواپیمای بدون سرنشین (الف) کرار؛ (ب) فراز 2/74

شکل 17.2: معرفی طیف محصولات صنایع هوایی در سطح جهانی/75

شکل 18.2: مدل مفهومی تحقیق/81

شکل 1.4: درصد پاسخ دهندگان به تفکیک جایگاه سازمانی/96

شکل 2.4: درصد پاسخ دهندگان به تفکیک مدرک تحصیلی/97

شکل3.4: درصد پاسخ دهندگان به تفکیک میزان تجربه کاری/98

شکل 4.4: درصد پاسخ دهندگان به تفکیک میزان سن/99

شکل 5.4:  فرآیند تحلیل آماری مطالعات میدانی مربوط به این تحقیق/102

 

 

فهرست جداول

 

 

جدول 1.2: مراحل توسعه محصول جدید/51

جدول 2.2: یک مدل “آزمون پس از هر مرحله” در صنعتی خاص/60

جدول 3.2: وجوه اشتراک سیستمهای توسعه/64

جدول 4.2: جمع بندی نهادهای درگیر در فرآیند تجاری سازی/76

جدول 5.2: جمع بندی و بررسی مولفه های موثر در هر مدل/79
جدول 6.2: شاخص های تعریف شده برای بررسی مولفه های مراحل تجاری سازی محصولات با فناوری پیشرفته/79

جدول 1.3:  گام های اجرایی تحقیق/86

جدول 2.3: مولفه ها و شاخص‌های مراحل مناسب تجاری سازی محصولات با  فناوری پیشرفته/87

جدول3.3: مولفه ها و شاخص‌های نهادهای درگیر در فرآیند تجاری سازی محصولات/88

جدول 4.3: شاخص‌های مولفه فناوری های نرم(T)/89

جدول 1.4:  نحوه امتیاز بندی سوالات در پرسشنامه مربوط به میزان اهمیت/95

جدول2.4:  نحوه امتیاز بندی سوالات در پرسشنامه مربوط به وضعیت موجود/95

جدول 3.4: ترکیب پاسخ دهندگان به تفکیک جایگاه سازمانی/96

جدول 4.4: ترکیب پاسخ دهندگان به تفکیک مدرک تحصیلی/97

جدول 5.4: ترکیب پاسخ دهندگان به تفکیک میزان تجربه کاری/97

 

جدول 6.4: ترکیب پاسخ دهندگان به تفکیک میزان سن/98

جدول 7.4:  آزمون های آماری انجام شده در این تحقیق/101

جدول 8.4:  تحلیل وضعیت موجود هر یک از شاخصهای مربوط به پژوهش/103

جدول 9.4:  شاخصهای برازش مدل اندازه گیری /110

جدول 10.4:  نتایج آزمون فریدمن مربوط به مولفه های تحقیق/111

جدول 11.4:  میانگین رتبه های مربوط به مولفه های تحقیق/112

جدول 12.4:  نتایج آزمون فریدمن مربوط به شاخصهای مولفه شناسایی و بررسی بازار/112

جدول 13.4: میانگین رتبه های مربوط به شاخصهای مولفه شناسایی و بررسی بازار/113

جدول 14.4:  نتایج آزمون فریدمن مربوط به شاخص های مولفه به کارگیری استراتژی مناسب جهت ایجاد تقاضا در بازار/113

جدول 15.4: میانگین رتبه های مربوط به عوامل مولفه به کارگیری استراتژی مناسب جهت ایجاد تقاضا در بازار/114

جدول 16.4: نتایج آزمون فریدمن مربوط به شاخصهای مولفه ایده پردازی و غربالگری ایده/114

جدول 17.4: میانگین رتبه های مربوط به شاخصهای مولفه ایده پردازی و غربالگری ایده/114

جدول 18.4: نتایج آزمون فریدمن مربوط به شاخص های مولفه امکان سنجی پارامترهای تحقیق و توسعه/ 115

جدول 19.4:  میانگین رتبه های مربوط به عوامل مولفه امکان سنجی پارامترهای تحقیق و توسعه/115

جدول 20.4:  نتایج آزمون فریدمن مربوط به شاخصهای مولفه طراحی محصول/116

جدول21.4: میانگین رتبه های مربوط به شاخصهای مولفه طراحی محصول/116

جدول 22.4:  نتایج آزمون فریدمن مربوط به شاخص های مولفه ایجاد تجهیزات و زیرساخت/116

جدول 23.4: میانگین رتبه های مربوط به شاخص های مولفه ایجاد تجهیزات و زیرساخت/117

جدول 24.4:  نتایج آزمون فریدمن مربوط به شاخصهای مولفه ساخت نمونه اولیه و آزمایشی/117

جدول 25.4:  میانگین رتبه های مربوط به شاخصهای مولفه ساخت نمونه اولیه و آزمایشی/117

جدول 26.4:  نتایج آزمون فریدمن مربوط به شاخص های مولفه تولید صنعتی محصول و ورود به بازار/118

جدول 27.4:  میانگین رتبه های مربوط به به شاخص های مولفه تولید صنعتی محصول و ورود به بازار/118

جدول 28.4:  نتایج آزمون فریدمن مربوط به شاخصهای مولفه دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی/118

جدول 29.4: میانگین رتبه های مربوط به شاخصهای مولفه دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی/119

جدول 30.4:  نتایج آزمون فریدمن مربوط به شاخصهای مولفه دولت/119

جدول 31.4:  میانگین رتبه های مربوط به شاخصهای مولفه دولت/119

جدول 32.4:  نتایج آزمون فریدمن مربوط به شاخصهای مولفه نهادهای میانجی/120

جدول 33.4:  میانگین رتبه های مربوط به شاخصهای مولفه نهادهای میانجی/120

جدول 34.4:  نتایج آزمون فریدمن مربوط به شاخصهای مولفه صنایع همکار/121

جدول 35.4: میانگین رتبه های مربوط به شاخصهای مولفه صنایع همکار/121

جدول 36.4: نتایج آزمون فریدمن مربوط به شاخصهای مولفه فناوری های نرم/121

جدول 37.4:  میانگین رتبه های مربوط به شاخصهای مولفه فناوری های نرم/122

جدول38.4: تحلیل میزان اهمیت هر یک از شاخصهای مربوط به تحقیق/123

جدول 39.4: شاخصهای برازش مدل اندازه گیری /128

جدول 40.4:  نتایج آزمون فریدمن مربوط به کلیه مولفه های موثر/130

جدول41.4:  میانگین رتبه های مربوط به به کلیه مولفه های موثر/130

جدول 42.4: نتایج آزمون فریدمن مربوط به شاخصهای شناسایی و بررسی بازار/131

جدول 43.4: میانگین رتبه های مربوط به شاخصهای شناسایی و بررسی بازار/131

جدول 44.4: نتایج آزمون فریدمن مربوط به شاخصهای به کارگیری استراتژی مناسب جهت ایجاد تقاضا در بازار/132

جدول45.4: میانگین رتبه های مربوط به شاخصهای به کارگیری استراتژی مناسب جهت ایجاد تقاضا در بازار/132

جدول 46.4: نتایج آزمون فریدمن مربوط به شاخصهای مولفه  ایده پردازی و غربالگری  ایده/132

جدول 47.4: میانگین رتبه های مربوط به شاخصهای مولفه  ایده پردازی و غربالگری  ایده/133

جدول 48.4:  نتایج آزمون فریدمن مربوط به شاخصهای مولفه امکان سنجی پارامترهای تحقیق و توسعه/133

جدول 49.4: میانگین رتبه های مربوط به شاخصهای مولفه امکان سنجی پارامترهای تحقیق و توسعه/134

جدول50.4:  نتایج آزمون فریدمن مربوط به شاخص های مولفه طراحی محصول/134

جدول 51.4:  میانگین رتبه های مربوط به شاخص های مولفه طراحی محصول/135

جدول 52.4:  نتایج آزمون فریدمن مربوط به شاخص های مولفه ایجاد تجهیزات و زیرساخت /135

جدول 53.4:  میانگین رتبه های مربوط به شاخص های مولفه ایجاد تجهیزات و زیرساخت/135

جدول 54.4: نتایج آزمون فریدمن مربوط به شاخص های مولفه ساخت نمونه اولیه و آزمایشی/136

جدول 55.4: میانگین رتبه های مربوط به شاخص های مولفه ساخت نمونه اولیه و آزمایشی/136

جدول 56.4:  نتایج آزمون فریدمن مربوط به شاخص های مولفه تولید صنعتی محصول و ورود به بازار/137

جدول 57.4:  میانگین رتبه های مربوط به شاخص های مولفه تولید صنعتی محصول و ورود به بازار/137

جدول 58.4:  نتایج آزمون فریدمن مربوط به شاخص های مولفه دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی/137

جدول 59.4: میانگین رتبه های مربوط به شاخص های مولفه دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی/138

جدول 60.4:  نتایج آزمون فریدمن مربوط به شاخص های مولفه دولت/138

جدول61.4: میانگین رتبه های مربوط به شاخص های مولفه دولت/139

جدول 62.4:  نتایج آزمون فریدمن مربوط به شاخص های مولفه نهادهای میانجی/140

جدول 63.4:  میانگین رتبه های مربوط به شاخص های مولفه نهادهای میانجی/140

جدول 64.4: نتایج آزمون فریدمن مربوط به شاخص های مولفه صنایع همکار/141

جدول 65.4:  میانگین رتبه های مربوط به شاخص های مولفه صنایع همکار/141

جدول 66.4: نتایج آزمون فریدمن مربوط به شاخص های مولفه فناوری های نرم/141

جدول67.4:  میانگین رتبه های مربوط به مربوط به شاخص های مولفه فناوری های نرم/142

جدول 68.4:  مقایسه میانگین شاخص ها در دو وضعیت موجود و مطلوب/143

جدول 1.5: میزان اهمیت سازه های  مختلف در فرآیند تجاری سازی محصولات با فناوری پیشرفته /148

جدول 2.5: میزان اهمیت مولفه های مختلف در مراحل تجاری سازی محصولات با فناوری پیشرفته /149

جدول 3.5: میزان اهمیت مولفه های مختلف در نهادهای درگیر در فرآیند تجاری سازی محصولات با فناوری پیشرفته/149

جدول 4.5: میزان اهمیت شاخص ها در فناوری های نرم/149

جدول 5.5: میزان اهمیت سازه های  مختلف در فرآیند تجاری سازی محصولات با فناوری پیشرفته /152

جدول 6.5: میزان اهمیت مولفه های مختلف در مراحل تجاری سازی محصولات با فناوری پیشرفته /153

جدول 7.5: میزان اهمیت مولفه های مختلف در نهادهای درگیر در فرآیند تجاری سازی محصولات با فناوری پیشرفته/153

جدول 8.5: میزان اهمیت شاخص ها در فناوری های نرم/154

1‌ـ1) بیان مسئله:

تجاری سازی[1] مقوله مهمی هم در تئوری و هم در عمل است. بحران رقابت دهه 70 و 80 در ایالات متحده، نه بحران خلق ایده های علمی و تکنولوژیک نوین که بحران تبدیل کردن آنها به کاربردهای تجاری بود.  ابتکارات بدون کاربرد یا با کاربرد محدود ممکن است تا حدودی برای شخص مبتکر و یا جامعه مفید باشد اما اهمیت آن زمانی مشخص می شود که این ابتکارات به صورت کاربرد تجاری در آیند (شان،2001).

تجاری­سازی، که یکی از ارکان موفقیت کسب و کارهای نوپا می باشد، در بین مبتکرین ایرانی از جایگاه مطلوبی برخوردار نیست و اگر برخی از آنها به فرآیند تجاری سازی توجه می کنند، این توجه سطحی بوده و عمیق نمی باشد. متاسفانه در کشور ما در زمینه تجاری سازی تکنولوژی کوتاهی زیادی تا بحال صورت گرفته و حتی از لحاظ پژوهشی نیز به آن توجه درخوری نشده است. در فرآیند توسعه تکنولوژی، یکی از مراحلی که در کشورهایی مثل ایران به آن کم توجه شده، مرحله تجاری سازی تکنولوژی می باشد. در کشور ما بعلت وجود نیروی انسانی خوش فکر و خلاق، ایده های خوبی در مرحله تحقیقاتی (چه در سطح دانشگاهی و چه در سطح تجربی و کارگاهی) ارائه می شود، اما متاسفانه اکثرا در همان حد متوقف شده و مراحل بعدی برای وارد کردن ایده ها به مرحله تولید، انجام نمی گیرد. بعد از انقلاب نیز تلاش های زیادی در این جهت صورت گرفته ولی به نظر می رسد به دلایل ریشه ای نهفته در اقتصاد کشور و سایر معضلات ساختاری، سیاسی و غیره آن، هنوز مرحله تجاری سازی نهادینه نشده است. مشکلات اقتصادی و معیشتی و عدم اشتغال با وجود درآمدهای قابل توجه نفتی و سایر مزیت های ملی نشان از این معضلات ریشه ای می دهند .

فرآیند تجاری سازی برای تبدیل مواد خام و یا پژوهش های دانشگاهی  به فناوری های  اقتصادی و کاربردی لازم است. به ویژه در کشورهای جهان سوم که به دلیل عدم توانایی در تبدیل ایده های پژوهشی و علمی به فناوری های کاربردی  به تجاری سازی توجهی ندارند. با اینکه ایران کشوری است که خلق ایده در آن زیاد است اما نمی تواند به طور کارا و موثری برای استفاده این ایده ها در صنایع و در حالت کاربردی سرمایه گذاری کند و به  دانشگاهیان و محققین بها و انگیزه کافی برای خلق ایده و تجاری سازی آن نمی دهد.کشور ما به دلیل عدم مطابقت بین استراتژی ها و راهبردها و نیازهای صنایع نتوانسته است تجاری سازی را به طور موفقی به مرحله اجرا درآورد. از آنجایی که در بسیاری از سازمان ها تجاری سازی فناوری امری مشکل در فرآیند توسعه فناوری و نوآوری است این سوال پیش می آید که فعالیت این حوزه چگونه باید باشد؟ما باید با ایجاد هماهنگی و یکپارچه سازی بین فعالیت ها در حوزه صنعت و دولت و همچنین حوزه های علمی و تحقیقاتی  میزان موفقیت تجاری سازی را ارتقا دهیم. به ویژه باید نقش دولت در این فرآیند تعدیل شده باشد. . از آن جا که سرمایه گذاری دولتی در بخش R&D ، شرکت ها و نهادهای خصوصی  ،و پایه تحقیقاتی قوی نقش مهمی را در انتقال تکنولوژی و تجاری سازی ایفا می کنند پس برای پیشبرد تجاری سازی در صنایع کشورمان نیز باید در مرحله اول به این امور توجه کرد و همچنین یکی از عواملی که باید مورد توجه قرارگیرد ارتباط میان دانشگاه و صنعت است که متاسفانه توجه لازم به آن نمی شود.در کنار این عوامل، بایستی به سیستم نوآوری بخشی و همچنین سیستم نوآوری باز نیز توجه نمود.

نظام نوآوری بخشی همانطور که از آن پیداست، تمرکز این دیدگاه بر یک بخش است و آن را به عنوان هسته اصلی تحلیل خود در نظر می­گیرد. در واقع تفاوت­های ماهیتی و ساختاری بخش­های مختلف فناورانه باعث می­شود که این ایده به ذهن برسد که ارزیابی و تحلیل نوآوری در سطح بخشی بسیار کاراتر خواهد بود. برسچی و مالربا این مفهوم را برای ارزیابی و تحلیل نوآوری در سطح بخشی ارائه دادند و آن را تحت عنوان نظام بخشی نوآوری و تولید، اینگونه تعریف کرده­اند (برسچی و مالربا 1997):

“نظام بخشی نوآوری و تولید عبارتست از مجموعه­ای از محصولات جدید و موجود که برای استفاده در حوزه خاصی می­باشند و مجموعه­ای از بازیگران که دارای تعاملات بازاری و غیربازاری در زمینه خلق، تولید و فروش آن محصولات می­باشند. یک نظام بخشی، دربرگیرنده پایه دانشی، فناوری­ها، ورودی­ها و تقاضا (موجود و بالقوه) است. بازیگران تشکیل­دهنده یک نظام بخشی عبارتند از: سازمان­ها و افراد (مصرف­کنندگان، کارآفرینان و دانشمندان). سازمان­ها ممکن است شرکت­ها باشند (مانند استفاده‌کنندگان، تولید­کنندگان و تأمین­کنندگان ورودی­ها) و یا ممکن است سازمان­های غیر­شرکتی باشند (دانشگاه­ها، مؤسسات مالی، آژانس­های دولتی، اتحادیه­های تجاری، مؤسسات فنی و غیره)، علاوه براین ممکن است که زیرمجموعه­هایی از سازمان­های بزرگ باشند (مانند بخش­های تحقیق و توسعه و تولید سازمان‌ها) و یا مجموعه­ای از سازمان­ها باشند (مانند انجمن­های صنعتی). هر کدام از این بازیگران با ویژگی­های خاصی مشخص می­شوند مانند: فرآیندهای یادگیری، توانمندی­ها، اعتقادات، اهداف، ساختار و رفتارهای سازمانی. این بازیگران از طریق فرآیندهای ارتباطی، تبادلی، همکاری، رقابت و فرماندهی با یکدیگر به تعامل می­پردازند و تعاملات آن­ها به وسیله نهادها (قوانین و قواعد) شکل داده می­شود. در طول زمان، یک نظام بخشی از طریق تکامل همزمان عناصر مختلف آن، دچار فرآیندهای تغییر و تحول می­شود.” (برسچی و

هدف تحقیق: ژیمناست‌ها قامت کوتاه و بلوغ دیررس دارند. تشخیص اینکه آیا نمو و بالیدگی جنسی در دختران ورزشکار نوجوان در کشور ما به طور معکوسی تحت تأثیر قرار می‌گیرد یک نیاز است لذا هدف این تحقیق، بررسی آثار سطح تمرین بر نمو و بالیدگی جنسی دختران ورزشکار نوجوان بود.

روش شناسی: این مطالعه مقطعی و از نوع پس‌رویدادی بود. جامعه آماری پژوهش حاضر، کلیه دختران ورزشکار نوجوان 17-9 ساله در سه رشته ژیمناستیک، والیبال و تنیس‌ روی‌ میز  شهر اراک بودند. 49 ژیمناست، 83 والیبالیست و 38 بازیکن تنیس روی میز  به روش خوشه ای چند مرحله ای به عنوان نمونه انتخاب شدند.  با بهره گرفتن از پرسشنامه ارزیابی فعالیت بدنی نوجوان و تعداد روز و ساعات تمرینی در طول هفته، ورزشکاران به سه دسته با سطح تمرین خفیف، متوسط و شدید تقسیم شدند. از جدول تانر برای ارزیابی شاخص‌های بالیدگی جنسی و تعیین وضعیت بلوغ آزمودنی‌ها استفاده شد. شاخصهای نموی آزمودنی‌ها به روش مقاومت بیوالکتریکی اندازه گیری شد. . برای بررسی و تحلیل داده ها از تحلیل کواریانس در سطح معنی‌داری (0.05≥p) استفاده شد.

یافته ها : با توجه به نتایج تحلیل کواریانس در ورزشکاران پیش، حین و پس از بلوغ  بین رشته‌های ورزشی با سطوح مختلف تمرین در قد، قد نشسته، طول پا، وزن عضله، آب بدن، وضعیت بلوغ، سن قاعدگی، رشد سینه و موهای زهار تفاوت معنی‌داری یافت نشد(0.05≤p). اما تفاوت معنی‌داری در وزن، وزن چربی و درصد چربی بین دختران نوجوان ورزشکار با سطوح مختلف تمرین وجود داشت  (0.05≥p)

نتیجه گیری : ژیمناست‌ها، والیبالیست‌ها و بازیکنان تنیس روی میز دختر نوجوان با سطوح تمرین خفیف، متوسط و خفیف تمایل دارند الگوی نمو و بالیدگی جنسی طبیعی را نشان دهند و سطوح  مختلف تمرین تأثیر  مطلوبی روی توده بدنی دارد.

کلید واژه: بالیدگی جنسی، دختران ورزشکار نوجوان

فهرست مطالب

فصل اول– طرح پژوهش

1-1: مقدمه. .

1-2: بیان مسأله. .

1-3: اهمیت و ضرورت تحقیق. .

1-4: اهداف تحقیق. 7

1-4-1: هدف کلی. 7

1-4-2: اهداف ویژه. 7

1-5: فرضیه‌های تحقیق. 7

1-6: قلمرو تحقیق. 8

1-7: محدودیت‌های تحقیق. 8

1-9: تعاریف نظری و عملیاتی واژه‌ها و اصطلاحات  9

فصل دوّم ـ مبانی نظری  و پیشینه پژوهش

2- 1: مقدمه. 13

2- 2: تعریف نمو. 13

2-2-1:شاخص‌های نموی. .4

2-3:تعریف بالیدگی. .6

2-3-1:تعریف بالیدگی جنسی. .6

2-3-1-1:تعریف شاخص بالیدگی جنسی  .7

2- 4: تعریف بلوغ. 17

2-5: تعریف نوجوانی. 18

2-6: نمو نوجوانی. 18

2-7:فعالیت بدنی عاملی اثرگذار بر نمو و بالیدگی جنسی  19

2-7-1:فعالیت بدنی. 19

2-7-1-1: فعالیت و تمرین. 19

2-7-2: سطح تمرین. 19

2-7-3: فعالیت و قد. 20

2-7-4:فعالیت، وزن بدن و ترکیب بدن  20

2-7-5:فعالیت و عضله. 20

2-7-6: فعالیت و بالیدگی جنسی. 20

2-8: پیشینه مطالعاتی خارج کشور  20

2-8-1: تحقیقاتی در مورد مقایسه اندازه‌های نموی ژیمناست‌ها با گروه‌های ورزشکار . 21

2-8-2: تحقیقات انجام شده در مورد مقایسه اندازه‌های نموی در ورزشکاران با سطوح مختلف بلوغ  23

2-8-3: تحقیقات انجام شده در مورد مقایسه اندازه های نموی در ورزشکاران با سطوح مختلف تمرین. 23

فصل سوّم ـ روش‌شناسی پژوهش

3- 1: مقدمه. 35

3- 2: نوع و طرح تحقیق. 35

3- 3: جامعۀ آماری. 35

3- 4: نمونه‌گیری. 35

3- 5: متغیرهای تحقیق. 35

3- 5- 1: متغیرهای مستقل. 35

3- 5- 2: متغیرهای وابسته. 36

3-5-3:متغیرهای کنترل. 36

3- 6: ابزار گردآوری اطلاعات. 36

3- 6- 1: پرسشنامۀ مشخصات فردی  36

3- 6- 2: جدول تانر. 36

3- 6- 3: پرسشنامه ارزیابی فعالیت بدنی نوجوانان  37

3- 6- 4:ابزارهای تن سنجی. 37

3- 7: روش اجرای تحقیق. 38

3- 8: روش تجزیه و تحلیل آماری  38

فصل چهارم ـ تجزیه و تحلیل آماری یافته‌های تحقیق

4-1: مقدمه. 43

4-2: تجزیه و تحلیل توصیفی داده‌ها  43

4-3: تحلیل استنباطی داده‌ها و آزمون فرضیه‌های پژوهش  66

4-3-1: فرضیه اول. 66

4-3-2: فرضیه دوم. 68

4-3-3: فرضیه سوم. 69

4-3-4: فرضیه چهارم. 70

4-3-5: فرضیه پنجم. 71

4-3-6: فرضیه ششم. 72

4-3-7: فرضیه هفتم. 72

4-3-8: فرضیه هشتم. 74

4-3-9: فرضیه نهم. 75

4-3-10: فرضیه دهم. 76

4-3-11: فرضیه یازدهم. 77

 

فصل پنجم ـ خلاصه، بحث، نتیجه‌گیری و پیشنهادها

5-1: مقدمه. 94

5-2: خلاصه‌ی تحقیق. 94

5-3: یافته‌های تحقیق. 95

5-4: بحث و نتیجه‌گیری. 98

5-5: نتیجه‌گیری کلی. 115

5-6: پیشنهادها. 116

5-6-1: پیشنهادهای آموزشی. 116

5-6-2: پیشنهادهای پژوهشی. 116

منابع و مأخذ. 133

پیوست‌ها. 141

مقدمه

نمو[1] یک فعالیت زیستی است که  در خلال دو دهه نخستین زندگی انسان (و9 ماه زندگی قبل ا زتولد) رخ می‌دهد. در هنگام  نمو، فرد بالیده نیز می‌شود. واژه‌های نمو و بالیدگی[2]، اغلب با هم به کار می‌روند و زمانی نیز به صورت مترادف. اما هریک به فعالیت‌های زیست شناختی ویژه‌ای اطلاق می‌شود. ماهیت یکپارچه نمو وبالیدگی، با تعامل ژن‌ها، هورمون‌ها، مواد مغذی و محیطی ایجاد می‌شود که فرد در آن زندگی می‌کند(1). بدن طبق الگوی مشخصی که به الگوی نمو حلقوی معروف است، رشد می‌کند. هر یک از دستگاه‌ها و بافت‌های متعدد بدن الگو‌های نمو خاص خود را دارند. درک الگو‌ها و تغییرات نمو و فرایند افزایش سن برای کمک به رشد مهارت‌های حرکتی افراد ضروری است. همچنین، آگاهی از این الگوها مهم است زیرا نمو درخلال دوره‌های جهشی از عوامل بیرونی تأثیرپذیری بیشتری دارد. بعضی از عوامل تأثیرگذار محیطی مثبت هستند و در شکوفایی استعداد به افراد کمک می‌کنند، در حالی‌که عوامل دیگر ممکن است در نمو و بالیدگی اندام جهش ایجاد کنند (1). مشخص کردن تأثیرات محیطی بر نمو مشکل است. به عنوان مثال، اغلب به فعالیت جسمانی منظم به عنوان امری ضروری برای نمو بهینه نگریسته می‌شود، اما مشخص کردن آثار آن بسیار مشکل است. برای ارزیابی نقش فعالیت بدنی منظم و ورزش در نمو وبالیدگی، باید به روند وابسته به سن وجنس در فعالیت بدنی در طول مراحل کودکی و نوجوانی توجه داشته باشیم (2). نیز از زمانی‌که کودکان در موقعیت ورزشی قرار می‌گیرند، به وضعیت بدنی و میزان تغییرپذیری بدنی آن‌ها باید توجه شود (1). گرچه فعالیت متوسط با فواید قلبی-عروقی و تغییرات مثبت در ترکیب بدن مرتبط می‌شود، فعالیت بدنی شدید در طول کودکی و نوجوانی ممکن است به طور منفی روی نمو و رشد نوجوانی اثر بگذارد. بنا به یافته‌ها ژیمناست‌ها کوتاه‌تر و سبک‌ترند و به طور معنی‌داری درصد چربی بدنی کمتری از دختران همسال گروه کنترل یا دیگر ورزشکاران شرکت‌کننده در رشته‌های دیگر مانند شنا دارند (3).  تأخیر در نمو و بالیدگی جنسی[3] به خوبی در گروه‌های ورزشکار دختر زبده به ویژه ژیمناست‌ها، دوندگان مسافت‌های طولانی گزارش شده‌است (2). وارن[4] (1980)  تأکید کرد تمرین بدنی توانفرسا قبل از بلوغ ممکن است باعث نمو و رشد نوجوانی نا‌‌‌به‌سامان شود. سن قاعدگی[5](شاخص بالیدگی جنسی) در ژیمناست‌ها از شناگران که تمرین را در سن قابل قیاس شروع می‌کنند، دیرتراست (4). ترکیب بدنی، برای تبیین تأخیر  قاعدگی در میان ورزشکاران زبده به کار می‌رود. طبق نظریه فریسون بین تنظیم چرخه قاعدگی و سطح چربی بدن ارتباط وجود دارد و وی پیشنهاد کرده که حداقل سطح 17% چربی بدن برای شروع قاعدگی بحرانی است. البته این نظریه حمایت نشده است .  همچنین بنا به مطالعات قبل تمرین شدید قبل از بلوغ ممکن است عملکرد هیپوفیز-هیپوتالاموس را تغییر دهد و باعث تأخیر در قاعدگی شود (5).

1- 2: بیان مسئله

امروزه، ژیمناست‌های جوان برنامه تمرینی با میزان و شدت پیشرونده ازسنین پایین انجام می‌دهند. برای مثال، اغلب ژیمناست‌های دختر زبده به سن 5 یا6 سالگی، بیش‌ از20 تا 30 ساعت در  طول هفته، سراسر کودکی و نوجوانی تمرین می‌کنند. شرکت طولانی در ژیمناستیک سطح بالا ممکن است ورزشکاران جوان را در  معرض عقب ماندگی نموی یا بلوغ دیررس قرار دهد (6). با توجه به افزایش تعداد شرکت‌کنندگان دختر نوجوان در تمرین ورزشی شدید، مسائل تندرستی مربوط به سه‌گانه زنان قهرمان[6] مسئلۀ نگران‌کننده‌ای شده‌است. در برخی فعالیت‌ها مانند ورزش‌های هنری/نمایشی و ورزش‌های نیازمند قدرت بدنی بالا، افزایش وزن می‌تواند به طور منفی، عملکرد را تحت تأثیر قراردهد (7). در نتیجه، زندگی یک  ورزشکار نوجوان شرکت‌کننده در این فعالیت‌ها اغلب شامل ترکیبی از تمرین بدنی شدید به همراه استرس برای رسیدن به اهداف وزنی نامعقول، جهت بهبود عملکرد ویا جذابیت بصری می‌شود . در نتیجه تلاش برای کنترل وزن یا رسیدن به اندام مطلوب، منجر به الگوهای ناهنجار غذاخوردن می‌شود که با تأخیر در نمو و بالیدگی جنسی ورزشکاران نوجوان مرتبط شده است (8).به طور میانگین، ورزشکاران دختر بیش‌تر رشته‌ها، قامتی برابر یا بالاتر از میانگین جمعیت مرجع دارند. در بازیکنان بسکتبال، والیبال، تنیس و شنا نشان‌داده‌شده که از ده سالگی به بعد میانگین قامت‌ها بالای صدک پنجاهم جمعیت مرجع است (9). گرچه ژیمناست‌ها، پیوسته مقادیر میانگین پایین‌تر از صدک پنجاهم را نشان می‌دهند (10). با وجود قامت کوتاه طبیعی ژیمناست‌های سطح بالا و فواید تندرستی آشکار فعالیت بدنی در طول نمو، این نگرانی وجود دارد که  شرکت ژیمناست‌ها در رژیم‌های تمرینی سنگین  ممکن است آن‌ها را در معرض اثرات معکوس نمو و بالیدگی قرار دهد. این نگرانی، منبع بحث‌های بسیار در متون پژوهشی شده است و با دشواری در تشخیص بین زمینه

 

ژنتیکی در قامت کوتاه و بالیدگی تأخیری و اثرعوامل محیطی مانند تغذیه و ورزش که ممکن است روی نمو وبالیدگی اثر گذار باشند، ترکیب شده است (6).

سن  قاعدگی در ژیمناست‌ها از شناگران و بازیکنان تنیس که تمرین را در سن یکسانی شروع می‌کنند دیرتر است (11). بریسون[7] و همکاران (1982) بر اساس نظریه فریسون متذکر شدند که قاعدگی یک رویداد پایانی در بلوغ است واگر آن تحت تأثیر تمرین ورزشی قرار گیرد پس مراحل قبلی رشد جنسی نیز باید تحت تأثیر قرار بگیرند (12). برنینک[8] وهمکاران (1982) دریافتند این موضوع در مورد رشد سینه[9] و رشد موهای زهار[10] برای ژیمناست‌ها و نه شناگران، زمانیکه با یکدیگر و با غیر ورزشکاران به سن 13-9 سال مقایسه شدند  صحت دارد (13). البته برقراری رابطه علی بین تمرین ژیمناستیک و عقب ماندگی نموی یا بلوغ دیررس، به خاطر تعامل پیچیده بین عوامل محیطی و ژنتیکی بسیار مشکل است (6).

 به نقل از مالینا[11] و همکاران (2013) این مسئله مورد توجه دهه‌های 1970 و 1980 بوده است. زمانی‌که اندام نادیا کمانچی[12] و الگا کربوت[13] در بازی‌های المپیک و قهرمانی جهان به‌عنوان جثه‌های دختران قبل از بلوغ با اندام دختران قبل از بلوغ المپیادهای  1950ام (لاریسا لاتینیا[14]) مقایسه شد، محققان دریافتند میانگین سن‌ ژیمناست‌های هنری/نمایشی دختر از اواسط 1960 تا 1980 افزایش یافته است اما میانگین قد و وزن آن‌ها تغییر اندکی داشته است (14-16). حداقل سن برای شرکت‌کنندگان در مسابقات جهانی در سال 1987، 13 سال بود و در مسابقات جهانی در سال 1997 به 16 سال افزایش یافت. میانگین سن از زمانی‌که افزایش یافته است به این شرح است:  16.5 سال (مسابقات جهانی 1987)، 17.4سال (مسابقات جهانی 1997)، 18سال (بازی‌های المپیک 2000)، 18.8سال  (بازی‌های المپیک 2008).

ولی برخلاف افزایش سن، میانگین قد و وزن‌ شرکت‌کنندگان از سال   1987(kg45،cm154) تا سال 2000 (kg43،cm152) و تا بازی های المپیک  2008 (kg45،cm153) ،کمی تغییر یافته است  (17, 18).

نگرانی‌ها راجع به نمو خطی و رشد بلوغ در کودکان شرکت‌کننده در ژیمناستیک افزایش یافته است (19, 20). اغلب قامت کوتاه و بلوغ تأخیری مشاهده شده در ژیمناست‌های هنری/نمایشی دختر به اثر تمرین شدید ژیمناستیک نسبت داده شده است (21).شاید این، اکتساب زودتر سطوح پیشرفته تمرین و رقابت در میان دختران، به‌ویژه در طول فاصله جهش نمو نوجوانی را منعکس می‌سازد. از طرفی، بنا به نتایج اکثر تحقیقات، تمرین اثری روی نمو و بالیدگی ندارد. طرفداران این عقیده که تمرین ژیمناستیک تأثیر آشکاری روی نمو و بالیدگی ورزشکاران جوان ندارد طبق معمول به این شواهد می‌پردازند که ادعا می‌کند ژیمناست‌های سطح بالا قبل از شرکت در ورزش ژیمناستیک به نسبت کوتاه بودند (6). با مرور ادبیات دریافتیم تا کنون روشن نشده که این اثر طبیعت یا تربیت / تمرین است . برای پاسخ به این سؤال که آیا مشخصات نمو و بالیدگی مشاهده شده در ژیمناست‌ها پیامد تمرین، رشدجسمانی طبیعی یا تعامل بین این دو است، باید مطالعات بیش‌تری انجام شود (10). همچنین بیش‌تر مطالعات از تأثیر بالقوه تمرین روی بالیدگی جنسی بر میانگین سن شروع قاعدگی دیرتر که در ورزشکاران دختر مشاهده شده، متمرکز شده‌اند (22). نیز اغلب  مطالعات انجام شده  روی ورزشکاران، عوامل تأثیرگذار مانند وضعیت اجتماعی- اقتصادی و … بر سن قاعدگی را در نظر نگرفته‌اند (23). همچنین مطالعات کمی تأثیر تمرین ورزشی بر رشد سینه و موهای زهار را در نوجوانان بررسی کرده‌اند (24). پلومن[15] (1989) با مطالعه تحقیقات قبلی دریافت سن قاعدگی در ورزشکاران در مقایسه با  جمعیت مرجع ، دیرتر رخ می‌دهد و اندازه تأخیرها تا حدودی به  رشته ورزشی وابسته است. یک مسئله در این مطالعات وجود دارد و آن این است که بار تمرینی یا دیگر عوامل محیطی یا ژنتیکی تأثیرگذار بر قاعدگی احتمالا اندازگیری نشده است (24, 25). با وجود این مشکلات، ارتباط قوی بین ورزش و تأخیردر قاعدگی وجود دارد و نشان دادن اینکه آیا رابطه علت و معلولی بین ورزش و تأخیر در سن قاعدگی وجود دارد  با اهمیت است (24). به نقل ازمالینا اطلاعات کافی درباره تأثیر تمرین شدید در ورزش‌هایی مانند وزنه‌برداری، غواصی، ژیمناستیک، اسکیت که به کوتاهی قد و تغییرات تناسب بدن منجر می‌شود وجود ندارد (26). آکادمی طب اطفال امریکا، خطرات تمرین شدید و ورزش حرفه‌ای در ورزشکاران جوان را مشخص کرد و عنوان کرد :” اگر چه نگرانی های زیادی درباره ورزش های رقابتی و شدید در کودکان وجود دارد، اما اطلاعات کافی درباره پذیرش یا رد این خطرات وجود ندارد (27). همچنین تحقیقات قبلی اثر عوامل موثر بر نمو و بالیدگی جنسی را علاوه بر تمرین، کنترل ننموده و نیز بنا به پیشنهاد مطالعات قبلی، بار، شدت و سطح تمرین در پژوهش های قبلی مشخص نشده است.از طرفی با مطالعۀ پژوهش‌های قبلی دریافتیم تأثیر تمرین ورزشی بر نمو و بالیدگی جنسی  در رشته‌های والیبال و تنیس روی میز که شدت آن‌ها کمتر از ژیمناستیک است و معمولا ورزشکاران از سن 5 یا 6 سالگی وارد این رشته نمی‌شوند، کمتربررسی شده است. لذا با توجه به نتایج مطالعات قبلی و چالش­های موجود هدف از تحقیق حاضر پاسخ علمی به پرسش­های زیر است :

بین ورزشکاران رشته­های مختلف ورزشی در نمو و بالیدگی جنسی چه تفاوتی وجود دارد؟  بین ورزشکاران با وضعیت مختلف بلوغ در نمو و بالیدگی جنسی چه تفاوتی وجود دارد؟      بین ورزشکاران با سطوح مختلف تمرین در نمو و بالیدگی جنسی چه تفاوتی وجود دارد؟

1-3:ضر ورت تحقیق

نمو بهینه به هر دو عوامل محیطی و ژنتیکی بستگی دارد. عمدتا قد بزرگسالی یک کودک در حال رشد تحت شرایط مطلوب به زمینه ژنتیکی وابسته است (28). در میان عوامل محیطی که می توانند الگوی بهینه نمو را تغییر دهند استرس و تمرین بدنی شدید است (29). ارلاندسون[16] و همکاران (2008) در مطالعۀ طولی خود روی ژیمناست‌ها، شناگران و تنیس‌بازان 18-9 ساله به این نتیجه رسیدند که ژیمناست‌ها به طور معنی‌داری کوتاه‌تر از تنیس‌بازان و شناگران در همه سنین تقویمی در طول نوجوانی بودند (30). به نقل ازکلینترو و پلیلی[17] (2003) میانگین درصد چربی ژیمناست‌ها به طور معنی‌داری کمتر از گروه کنترل بود (31). گرچه این یافته‌ها به ارتباط بین تمرین ورزشی شدید و نمو در دختران ژیمناست اشاره دارند، ولی آن‌ها قطعی نیستند . در تفسیر اطلاعات نمو و رشد ورزشکاران، بسیاری متغیرهای دیگر از قبیل شدت و شطح تمرین نیز باید مورد توجه قرارگیرند (11). همچنین فعالیت‌های ورزشی ممکن است رشد بلوغ، بالیدگی جنسی و رویداد اصلی‌اش قاعدگی را تحت تأثیر قرار دهد (4, 32, 33). تأثیر این عوامل در ورزش‌های مختلف از قبیل شنا و ژیمناستیک ثبت شده است (34). کلیسنس[18]و همکاران (1992) دریافتند سن شروع قاعدگی در ژیمناست‌ها 2.1±15.6سال ودر جمعیت کنترل 1.2±13.2 سال می‌باشد (35).

گرچه فعالیت بدنی و ورزش عموما تأثیرات مثبت روی نمو کودکان دارد اما ممکن است در صورت انجام آن به طور افراطی و بسیار شدید، تأثیرات منفی بر جای بگذارد. نیاز به بررسی کمی و کیفی برنامه‌های تمرین کودکان احساس می‌شود تا  حدود فعالیت بدنی شدید در طول دورۀ کودکی و نوجوانی را مشخص نمایند (2).

1-4:اهداف تحقیق

1-4-1-: هدف کلی تحقیق

تأثیر سطح تمرین بر نمو وبالیدگی جنسی دختران ورزشکار نوجوان

1-4-2: اهداف ویژه

مقایسه نمو دختران پیش، حین، پس از بلوغ با سطوح کم، متوسط، بالای تمرین دررشته‌های مختلف ورزشی
مقایسه بالیدگی جنسی دختران پیش، حین، پس از بلوغ با سطوح کم، متوسط، بالای تمرین دررشته‌های مختلف ورزشی
1-5: فرضیه‌های تحقیق

سطوح مختلف تمرین و رشته مختلف ورزشی و وضعیت بلوغ بر قد دختران ورزشکار نوجوان تأثیر معنی‌داری دارند.
سطوح مختلف تمرین و رشته مختلف ورزشی و وضعیت بلوغ بر قد نشسته دختران ورزشکار نوجوان تأثیر معنی‌داری دارند.
سطوح مختلف تمرین و رشته مختلف ورزشی و وضعیت بلوغ بر طول پای دختران ورزشکار نوجوان تأثیر معنی‌داری دارند.
سطوح مختلف تمرین و رشته مختلف ورزشی و وضعیت بلوغ بر وزن دختران ورزشکار نوجوان تأثیر معنی‌داری دارند.
سطوح مختلف تمرین و رشته مختلف ورزشی و وضعیت بلوغ بر وزن عضله دختران ورزشکار نوجوان تأثیر معنی‌داری دارند.
سطوح مختلف تمرین و رشته مختلف ورزشی و وضعیت بلوغ بر وزن چربی دختران ورزشکار نوجوان تأثیر معنی‌داری دارند.
سطوح مختلف تمرین و رشته مختلف ورزشی و وضعیت بلوغ بر درصدچربی دختران ورزشکار نوجوان تأثیر معنی‌داری دارند.
سطوح مختلف تمرین و رشته مختلف ورزشی و وضعیت بلوغ بر وزن آب بدن دختران ورزشکار نوجوان تأثیر معنی‌داری دارند.
سطوح مختلف تمرین و رشته مختلف ورزشی و وضعیت بلوغ بر رشد سینه دختران ورزشکار نوجوان تأثیر معنی‌داری دارند.
سطوح مختلف تمرین و رشته مختلف ورزشی و وضعیت بلوغ بر رشد موهای زهار دختران ورزشکار نوجوان تأثیر معنی‌داری دارند.
سطوح مختلف تمرین و رشته مختلف ورزشی بر سن قاعدگی دختران ورزشکار نوجوان تأثیر معنی‌داری دارند.
1-6:  قلمرو تحقیق

کلیه آزمودنی‌ها دختر بودند.
دامنه سنی کلیه آزمودنی‌ها 18-9 سال بود.
آزمودنی‌ها ساکن شهر اراک بودند.
کلیه آزمودنی‌ها سالم بودند .
آزمودنی‌ها از افرادی انتخاب شدند که درحال حاضر در باشگاه‌های شهر اراک مشغول به فعالیت بودند.
شرکت در پژوهش و اندازه‌گیری‌ها با رضایت والدین صورت می‌گرفت .
اندازه‌گیری تمامی شرکت کنندگان در پژوهش در آزمایشگاه تربیت بدنی دانشگاه اراک انجام گرفت.
آزمودنی‌ها از میان ورزشکاران با سطوح مختلف قهرمانی انتخاب شدند.
1-7: محدودیت‌های تحقیق

آزمودنی‌ها از نظر مراحل رشد شناختی پیاژه در یک مرحله قرار نداشتند و آنهایی که در مرحله عملیات عینی قرار داشتند امکان داشت به درستی پرسشنامه‌های تعیین سطح فعالیت بدنی را پر نکنند.
از آنجایی‌که آوردن نمونه‌ها از باشگاه‌های ورزشی به دانشگاه اراک با مشکلاتی همراه بود نمونه گیری از مدارس صورت گرفت.
با توجه به اینکه اندازه‌گیری صفات ثانویۀ رشدی با بهره گرفتن از جدول تانر به صورت خودگزارشی انجام گرفت ممکن است آزمودنی‌ها مرحلۀ رشدی که در آن قرار داشتند به درستی تشخیص نداده باشند.
با توجه به اینکه وزن انسان در صبح با غروب متفاوت است یا وقتی دختران در دوران قاعدگی هستند وزن آن‌ها متفاوت می شود، این امکان وجود نداشت وزن‌کشی تمام آزمودنی‌ها در یک زمان از روز و تحت شرایط یکسان انجام شود.
از آزمودنی‌ها خواسته شده بود قد پدر و مادرشان را در پرسشنامه بنویسند و این احتمال است که به درستی پاسخ نداده باشند و این منجر به نتیجه‌گیری نادرست خواهد شد.
یکی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر نمو و بالیدگی جنسی، هورمون رشد و هورمون های جنسی است که در بدن افراد ترشح می شود وکنترل این عوامل غیرقابل اجرا بود.
عامل دیگر که اصلی‌ترین عامل موثر بر نمو است، تغذیه است که کنترل مستقیم آن غیر ممکن بود.
1-9: تعاریف نظری و عملیاتی واژه­ها و اصطلاحات

 اثرات اقتصادی گردشگری
جذابیت‌های پیامدهای اقتصادی توسعه جهانگردی به گونه ای است که پیش از هر چیز دیگری جلوه گری می کند. به همین دلیل مطالعات اولیه در مورد تأثیرات جهانگردی در دهه ١٩۶٠، بیشتر بر آثار مثبت اقتصادی آن متمرکز بوده است اما در دهه ١٩٧٠، پیامدهای اقتصادی جهانگردی با دید تازه تری توسط پژوهشگران بررسی و تحلیل شد. در این دوره بیشتر رویکردهای منفی توسعه  جهانگردی حاکم گردید. در دهه‌های ١٩٨٠ و ١٩٩٠، بر اساس انتقادات صاحب نظرانی مانند چین تأثیرات مثبت و منفی، به طور متوازن و همزمان مورد توجه و بررسی قرار گرفت (Crompton , 1998:130). اشتغال زایی، ایجاد درآمد برای مردم بومی، کاهش فقر، افزایش سرمایه گذاری و توسعه  زیربناهای اقتصادی، از جمله مهمترین اثرات اقتصادی توسعه  جهانگردی به شمار می رود که در بسیاری از منابع از آن یاد شده است. برخی مطالعات راجع به نگرش مردم محلی، حاکی از وجود پاره ای مشکلات در مورد آثار اقتصادی توسعه جهانگردی است. به عنوان مثال، بررسی دیدگاه ساکنین یک مقصد گردشگری در ترکیه نشان دهنده نگرانی و اعتراض،  آنها نسبت به اشتغال زایی و درآمدزایی برای مردم محلی است. به نظر آنها، نیروی کار مورد نیاز فعالیت‌های گردشگری، از مناطق دیگر تأمین شده است و درآمدهای تولید شده فصلی بودن از منطقه آنها، خارج و در جایی دیگر مصرف می شود (Goeldner , 2009:668). اغلب مشاغل گردشگری، عدم بنیه مالی کافی برای سرمایه گذاری در زمینه گردشگری توسط جامعه بومی و قدرت گرفتن سرمایه گذاران غیربومی، عدم به کارگیری جامعه محلی در مشاغل کلیدی و پست‌های بالای سازمانی در شغلهای گردشگری، عدم مشارکت آنها در سیاست گذاری‌های مربوط به توسعه توریسم و غیره از اثرات منفی اقتصادی جهانگردی محسوب می شود (کاظمی، 1380:8-6).

2-2-2-3 اثرات فرهنگی و اجتماعی گردشگری
متداول ترین مسیر برای طرح اثرات گردشگری تقسیم بندی آن به آثار مثبت و آثار منفی است. پیش از آن باید به این نکته توجه داشت که تأثیرپذیری جامعه میزبان به عوامل مختلفی بستگی دارد. از جمله این عوامل می توان به تعداد گردشگران، مدت زمان حضور آنها در منطقه، نوع گردشگران، هدف آنها از سفر، نوع مقصد و نوع جاذبه اشاره نمود. توانمندی‌های فرهنگی و اجتماعی جامعه میزبان و یکپارچگی فرهنگی آنها نیز از عواملی است که در کاهش اثرات منفی گردشگری نقش به سزایی دارد.مردم محلی با نگرش، آداب و رسوم و ویژگی‌های فرهنگی – اجتماعی گردشگران از مناطق مختلف آشنا می شوند که این به خودی خود ارزش محسوب می شود. به همین دلیل است که از گردشگری به عنوان ابزار صلح جهانی و گفتگوی تمدنها سخن به میان می آید. این مسئله در جوامع بسته و در بلند مدت می تواند به باز شدن فضای اجتماعی و فرهنگی و تعامل پذیری بیشتر آنها بیانجامد. این موضوع در بعد ناخوشاید خود می تواند معنایی از تهاجم فرهنگی محسوب شود، اما شکل مدیریت شده آن همراه با انتخاب

 

بازار هدف گردشگری از سوی مدیریت مقاصد، مفهوم توسعه فرهنگی را به دنبال دارد. منتقدین توسعه گردشگری بر این باورند که گردشگری به گسترش پدیده‌های نابهنجار اجتماعی مانند فحشا، ترویج استعمال مواد مخدر، قماربازی و غیره منجر می شود. بسیاری از کشورها از جمله ترکیه، تایلند، مالدیو، سریلانکا، کوبا و… به سرزمین‌های جذابی برای گردشگران به ویژه اروپایی و غربی تبدیل شده اند که تنها برای تفریح و لذت بردن و استفاده از آفتابی که در کشورهای خود از آن محرومند، به این مقاصد سفر می کنند. مسلماً جذب این نوع مخاطبان، افزایش میزان تأثیرات اجتماعی و فرهنگی منفی را به دنبال دارد (رنجبران و زاهدی، 127-1385:123). از مشکلات اساسی در سنجش اثرات فرهنگی- اجتماعی گردشگری، دشواری 

صرفه جویی در کلیه مصارف و هزینه های سازمان
تفاهم بین کارکنان و مدیران: با ایجاد یک سیستم مشورتی دوره ای بین کارکنان و مدیران می توان مسائل را به آسانی حل کرد.
ساختار سازمانی و سیستم های کارآمد: هدف از این کار، واکنش مناسب نسبت به شرایط محیطی و ساده کردن تصمیم گیری است.
تحقیق و توسعه: عامل موثر در بهبود عملکرد، افزایش بهره وری، ایجاد و تقویت واحد تحقیق و توسعه است.
ایجاد فضای روانی مناسب: فضای روانی مناسب می تواند روحیه کارکنان را بهبود بخشد و زمینه مشارکت بیشتر آنان را در مسائل و مشکلات سازمان فراهم آورد و حتی خلاقیت و ابتکار آنان را تقویت کند.(رستمی نیا، 1379: 51-49)
2-2-4- عوامل یا متغیرهای موثر بر عملکرد

از نظر آرمسترانگ این عوامل عبارتند از: