عنوان:‌
برنامه ریزی استراتژیک پژوهش و فناوری در نظام آموزش عالی ایران مطالعه موردی دانشگاه ارومیه
 
 
 
اساتید راهنما:
دكترمقصود سلیمانپور                              دکتر رحیم تقی زاده
 
 
اساتید داور:
دكترسید جعفر زنوزی                              دکترمصطفی جهانگشای
 
 
پایان نامه كارشناسی‌ ارشد رشته مهندسی صنایع گرایش سیستم های اقتصادی واجتماعی
 
بهمن ماه 1393
 

 

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1) مقدمه ………………………………………………………………………………………………….. 2

(2-1 بیان مساله ………………………………………………………………………………………………. 3

(3-1 اهمیت وضرورت پژوهش ……………………………………………………….….………………… 4

(4-1 اهداف پژوهش .……………………………………………………………………………………….. 4

(1-4-1 هدف کلی ……………………………………………………………………………………… 4

(2-4-1 اهداف اختصاصی ………………………………………………………..……………………. 5

(5-1 سوالات پژوهش …………………………………………………………………..………………….. 5

(6-1 مبانی نظری تحقیق (برنامه ­ریزی استراتژیک) ………………………………………………………… 5

(1-6-1 استراتژی ………………………………………………………………….……………………. 5

(2-6-1 برنامه ریزی ………………………………………………………………..…………………… 6

 (3-6-1 فرایند برنامه ریزی ………………………………………………………….…………………. 6

(4-6-1 مدت برنامه‌ریزی …………………………………………………………….…………………. 7

(5-6-1 درک مفاهیم استراتژی ……………………………………………………..………………… 7

(6-6-1 برنامه ریزی استراتژیک ……………………………………………………..………………… 7

(7-6-1 فرایند برنامه ریزی استراتژیک .………………………………………………………………. 9

(8-6-1مراحل برنامه ریزی استراتژیک …………………………………………….…….…………… 10

(9-6-1تفاوت برنامه ریزی استراتژیک و برنامه ریزی عملیاتی …………………..………..……….. 10

(10-6-1اجزای برنامه ریزی استراتژیک ……………………………………………………………… 10

(1-10-6-1رسالت سازمان …………………………………………………………………………….10

(2-10-6-1 دورنمایاچشم انداز ……………………………………………………..………………… 11

(3-10-6-1 ارزش های محوری …………………………………………………….…..……………. 12

(4-10-6-1 اهداف …………………………………………………………………………………….. 12

(11-6-1ویژگی های برنامه ریزی استراتژیک …………………………………….……..………….. 13

(12-6-1 تفکر استراتژیک …………………………………………………………….………………. 14

(13-6-1مدیریت استراتژیک ………………………………………………………..….…………….. 15

(14-6-1موانع پیاده سازی استراتژی در سازمان­ها …….………………………………………..……… 16

(15-6-1مکتب طراحی………..……………………………………………… 17

(7-1 چهار چوب فصول آتی ……………………………………………………………………………….. 19

 

فصل دوم: مروی بر پیشینه تحقیق

(1-2 مقدمه …………………………………………………………………………………………………… 21

(2-2 ظهور استراتژی در دانشگاه ها ………………………………………………….…….……………….. 21

(3-2 تاریخچة آموزش عالی، تحقیقات و فناوری در ایران ……………………..………..………………. 22

(4-2آموزش عالی وماهیت آن …………………………………………..…….…………………………… 23

(5-2 اهداف آموزش عالی …………………………………………………..………………………………. 23

(6-2 مطالعات تطبیقی ………………………………………………………..……………………………….. 24

2-6-1) پیشینه استراتژی در آموزش عالی …………………………….……………………………….. 24

(2-6-2محیط در حال تغییر آموزش عالی …………………………….……….………………………. 24

(3-6-2 مفهوم و نقش برنامه ریزی استراتژیك در آموزش عالی ……………………………………. 25

(4-6-2برنامه ریزی استراتژیك پژوهشی در آموزش عالی …………………………………………… 26

(7-2 مروری برپیشینه تحقیق …………………………………………………………………………………. 26

(8-2 بررسی دانش در برنامه چهارم و سندچشم انداز …………………………………………………….. 28

(1-8-2 ماده 45………………………………………………………………………………………….. 29

(2-8-2 ماده 57 …………………………………………………………………………………………. 29

(3-8-2  ماده43 …………………………………………………………………………………………. 30

(4-8-2 ماده46 ………………………………………………………………………………………….. 30

(9-2 سیاست های برنامه پنجم توسعه ………………………………………………………………………. 31

(1-9-2 امور علمى و فناورى ………………………………………………………………………….. 31

(2-9-2نگاهی به برنامه پنجم توسعه در حوزه آموزشی و پژوهشی دانشگاه ها …………………… 31

(1-2-9-2 ماده19 ………………………………………………………………………………………. 31

(2-2-9-2ماده20 ……………………………………………………………………………………… 32

(3-2-9-2ماده24 ……………………………………………………………………………………… 32

(10-2وضعیت شاخص های تحقیقاتی كشور ……………………………………………………………. 32

(1-10-2 شاخص  اعتبارات پژوهشی ………………………………………………………………… 32

(2-10-2 شاخص منابع انسانی ………………………………………………………………………… 33

(3-10-2شاخص تولیدات علمی …………………………………………………………………….. 34

(4-10-2 نسبت تولید علمی به تولید ناخالص ملی …………………………………………………. 35

(5-10-2نسبت تولید علمی به بودجه تحقیق و توسعه …………………………………………….. 36

(11-2بررسی جایگاه فعلی و عملكرد حوزه پژوهش و فناوری در رتبه ­بندی دانشگاه­ها …………..….. 37

(12-2 عملكرد پژوهش در سطح كشور ………………………………………………………………..… 38

(1-12-2 رده بندی دانشگاه­های ایران درجهان توسط موسسه سایماگو درسال2010 ……….…… 38

(13-2 معیارهای رتبه بندی جهان اسلام و اهمیت پژوهش ………………………………………………. 40

(14-2 خلاصه نتایج مطالعات انجام شده ………………………………………………………………….. 41

فصل سوم: روش شناسی تحقیق

3-1) مقدمه …………………………………………………………………………………………………. 43

3-2) روش انجام پژوهش …………………………………………………………………………………. 43

3-3) عوامل داخلی …………………………………………………………………………………………. 44

3-4) عوامل خارجی ………………………………………………………………………………………… 44

3-5 (فرایند طراحی و تدوین برنامه ی استراتژیك ………………………………………………………… 45

3-6(  مدل سازی استراتژی وتجزیه وتحلیل محیط ……………………………………………………….. 46

3-6-1)ماتریس ارزیابی عوامل خارجی ………………………………………………………..…….. 46

3-6-2)ماتریس ارزیابی عوامل داخلی ……………………………………………………………….. 46

3-6-3( ماتریس قوت ضعف فرصت تهدید …………………………………………………..…….. 46

3-6-4( ماتریس داخلی و خارجی …………………………………………………………………… 48

3 -7( جامعه و نمونه آماری تحقیق ……………………………………………………………………….. 48

3-8) قلمرو پژوهش ……………………………………………………………………………………….. 48

3-8-1)قلمرو موضوعی ……………………………………………………………………………… 48

3-8-2 (قلمرو مكانی ………………………………………………………………………………… 48

3-8-3) قلمرو زمانی …………………………………………………………………………………. 48

3-9(  روش گرد آوری اطلاعات وداده ها ……………………………………………………….……… 49

3-10) ابزار پژوهش ………………………………………………………………………………….……. 49

3-11( الگو و روش تجزیه و تحلیل داده ها ………………………………………………………………. 50

3-12) خلاصه فصل ………………………………………………………………………..………………. 50

فصل چهارم:یافته های تحقیق

4-1) مقدمه ………………………………………………………………………………………………….. 52

4-2) تجزیه و تحلیل داده های پژوهش …………………………………………………………………… 52

4-3)یافته های توصیفی …………………………………………………………………………………….. 52

4-3-1)معرفی حوزه پژوهش و فناوری دانشگاه ………………………………………..……………. 52

4-3-11-) اهم فعالیت­های حوزه پژوهش و فناوری ………………………………………………… 53

4-3-12-) اهم وظایف مدیریت  امور پژوهش ……………………………………………………… 53

4-3-13-) اهم وظایف مدیریت ارتباط با صنعت وکار آفرینی ……………………………………. 54

4-3-14-) اهم وظایف مدیریت خدمات علمی وفناوری ………………………………………….. 54

4-3-2) عملکرد کمی جامعه تحت بررسی …………………………………………………………. 55

4-4)یافته های پژوهش ……………………………………………………………………………………. 59

4-4-1)بیانیه ارزش ……………………………………………………………………………………. 60

4-4-2) بیانیه رسالت ………………………………………………………………………………….. 61

4-4-3)بیانیه چشم انداز ………………………………………………………………………………. 62

4-4-4) ماتریس ارزیابی عوامل داخلیIFE ……………………………………………………. 63

4-4-4-1) نحوه تهیه ماتریس ارزیابی عوامل داخلیIFE …………………………………………… 64

4-4-5)ماتریس ارزیابی عوامل خارجی EFE ………………………………………………………. 64

4-4-5-1) نحوه تهیه ماتریس ارزیابی عوامل خارجی ……………………………………………… 66

4-4-6)ماتریس مدل نه خانه ای مدل دیوید …………………………………………………………. 68

4-5)راهبردها و اقدامات عملیاتی حوزه پژوهش و فناوری دانشگاه ارومیه ……………………………… 70

فصل پنجم: نتایج تحقیق

5-1) مقدمه ………………………………………………………………………………………………….. 73

5-2) خلاصه تحقیق …………………………………………………………………………………………. 73

5-3) نتایج ویافته های تحقیق ……………………………………………………………………………….. 74

5-3-1) بیانیه ماموریت حوزه پژوهش وفناوری دانشگاه ارومیه ……………………………………… 74

5-3-2) بیانیه چشم انداز حوزه پژوهش وفناوری دانشگاه

 

ارومیه ……………………………………. 74

5-3-3) نقاط قوت حوزه پژوهش وفناوری دانشگاه ارومیه ………………………………………….. 74

5-3-4) نقاط ضعف حوزه پژوهش وفناوری دانشگاه ارومیه ………………………………………… 74

5-3-5) فرصت های حوزه پژوهش وفناوری دانشگاه ارومیه ………………………………………… 75

5-3-6) تهدید های حوزه پژوهش وفناوری دانشگاه ارومیه …………………………………………. 75

5-3-7) ارزش های محوری حوزه پژوهش وفناوری دانشگاه ارومیه ……………………………….. 75

5-3-8) اهداف بلند مدت حوزه پژوهش وفناوری دانشگاه ارومیه ………………………………….. 76

5-3-9) استراتژی های حوزه پژوهش وفناوری دانشگاه ارومیه ……………………………………… 76

5-3-9-1) استراتژی های تهاجمی SO ………………………………………………………….. 76

5-3-9-2) استراتژی های  رقابتی ST ……………………………………………………………. 76

5-3-9-3) استراتژی های محافظه کارانه WO ………………………………………………………. 77

5-3-9-4) استراتژی های تدافعی WT ………………………………………………………….. 77

5-3-10) برنامه های عملیاتی حوزه پژوهش وفناوری دانشگاه ارومیه ……………………………… 77

5-3-11) شاخص های کلیدی عملکرد حوزه پژوهش وفناوری دانشگاه ارومیه ………………….. 78

5-4) محدودیت های پژوهش …………………………………………………………………………….. 79

5-5) بحث ونتیجه گیری …………………………………………………………………………………… 79

5-6) پیشنهادات برخاسته از پژوهش ………………………………………………………………………. 79

5-7) پیشنهادات برای پژوهش های آتی …………………………………………………………………… 80

 

 

فهرست منابع و مآخذ

فهرست فارسی …………………………………………………………………………………………… 82

فهرست انگلیسی …………………………………………………………………………………………. 86

پیوست­ها و محاسبات

پیوست  1 ………………………………………………………………………………………………… 88

پیوست 2 ………………………………………………………………………………………………… 90

پیوست 3  ……………………………………………………………………………………………….. 91

پیوست 4 ………………………………………………………………………………………………… 92

محاسبات …………………………………………………………………………………………. 93

چکیده انگلیسی …………………………………………………………………………………………. 98

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

عنوانصفحه

 

شكل1-1: الگوی تفكر استراتژیك …………………………………………………………………………………….15

شكل1-2:موانع اساسی پیاده سازی استراتژی در سازمان­ها …………………………………………………….. 16

شکل 1-3: مدل مکتب طراحی ………………………………………………………………………………………….. 19

شکل2-1:سهم اعتبارات پژوهشی كشورازتولیدناخالص داخلی دربخش دولتی ……………………..33

شکل 2–2: تعدادمحققین به ازای یك میلیون نفرجمعیت ……………………………………………………..34

شکل2-3:نسبتتولیداتعلمیبهتولیدناخالصملیدربرخیازكشورهایدرحالتوسعه…….. 36

شکل2-4:تعدادتولیدبه­ازایصدنفرنیرویتحقیقوتوسعهدربرخیازكشورهایدرحالتوسعه ..36

شکل2-5: نمای كلی شاخص ها و وزن ها در رتبه بندی جهان اسلام ……………………………………….. 40

شکل 3-1:مدل تدوین برنامه استراتژیك حوزه پژوهش و فناوری دانشگاه ارومیه ……………………….. 45

شکل3-2:تحلیل ماتریسSWOT…………………………………………………………………………….. 47

شکل 3-3:الگویتجزیهوتحلیلاطلاعات………………………………………………………………………. 50

شکل4-1:مقالات (کامل و چکیده) ارائه شده در کنفرانس­ها …………………………………………………. 56

شکل 4-2:تعداد مقالات ISI دانشگاه ارومیه ……………………………………………………………………… 56

شکل4-3: تعداد مقالات چاپ شده در مجلات علمیپژوهشی دانشگاه ارومیه …………………………. 57

شکل 4-4: مجلات متقاضی اخذ مجوز علمی پژوهشی، به تفکیک دانشکده ……………………………… 57

شکل 4-5:آمار کتب تالیفی دانشگاه ارومیه ………………………………………………………………………. 58

شکل4-6:آمار اختراعات ثبت شده ازسال 87 در دانشگاه ارومیه …………………………………………… 58

شکل4-7: توزیع اعضای هیات علمی در دانشکده ها ومراکز ………………………………………………..59

شکل 4-8:وضعیت رتبه علمی کارکنان هیات علمی دانشگاه ارومیه ………………………………………. 59

شکل  4-9: بیانیه ارزش حوزه پژوهش وفناوری دانشگاه ارومیه ……………………………………………… 60

شکل 4-10:بیانیه رسالت حوزه پژوهش وفناوری دانشگاه ارومیه …………………………………………….. 61

شکل 4-11:بیانیه چشم انداز حوزه پژوهش وفناوری دانشگاه ارومیه ……………………………………….. 62

شکل 4-12:نمره نهایی ماتریس عوامل داخلی وخارجی حوزه پژوهش و فناوری دانشگاه ارومیه …… 68

شکل4-13: نمره نهایی ماتریس وتعیین نوع راهبرد سازمانیدر ماتریس نه خانه ای دیوید ……………. 69

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

  

 
 
فصل اول: 

کلیات تحقیق

 
 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

-11 مقدمه

اساساً انسان موجودی برنامه­دار است. او خودآگاه یا ناخودآگاه برای فعالیت­ها و تعاملات فردی و اجتماعی خود پیش­نگری می­ کند. شاید به­توان گفت قسمت قابل توجهی از این رفتارها به طور ناخودآگاه برنامه ­ریزی می­شود. لکن وقتی­که درتعاملات و مناسبات با دیگران اعم از خانواده، مدرسه، سازمان، دانشگاه گام می­نهیم؛ برای برقراری یک ارتباط مؤثر به افکار و پیش نگری­های خود نظم و انسجام می­بخشیم، این ساده ترین و ابتدایی­ترین نمود برنامه ­ریزی در زندگی است.

وقوع تغییرات مداوم و اغلب غیر قابل پیش بینی در سازمان­ها، و محدودیت امكانات و منابع، امكان اقدام و فعالیت در عرصه­های مختلف زندگی را بسیار مشكل نموده ونیاز به برنامه ­ریزی­های دقیق و كارشناسانه را تا سطح یك نیاز حیاتی بالا برده است. این امر مستلزم شناخت وضعیت فعلی ، نگاهی جامع و در عین حال كاربردی از اهداف بلندمدت و كوتاه مدت است. به دلیل ماهیت متغیر و پویایی حركت های طبیعی و اجتماعی، بدون آشنائی به گذشته افراد، سازمان­ها، جوامع و ترسیم روند تغییرات را،غیرممكن­می­نماید. فرمایش گهربار امام علی)ع([1]، لزوم و اهمیت شناخت مبداء حركت، در كنار وضعیت فعلی و مقصد نهائی به خوبی تبیین شده است، آنجا كه می فرماید: خدا رحمت كندآن كس را كه می داند از كجاست، در كجاست و به کجا می رود.

در قرآن مجید[2] نیز تغییر وضعیت موجود و رهائی از نواقص، موانع و انواع تاریكی­ها، و ارتقاء انسان و ورود او به عوالم نورانی و در یك كلام، هدایت انسان، به­عنوان رسالت عظیم انبیاء عظام، تحت برنامه­ای مدون و در قالب كتاب مطرح شده است: كتاب انزلنا­ه الیك لتخرج الناس من الظلمات الی النور باذن ربهم الی صراط العزیز الحمید.

زمانی که با پدیده­ای به نام سازمان(دانشگاه) با رسالت و اهداف خاصی روبرو هستیم،برنامه ­ریزی نمودی عینی­تر، با ارزش­تر و حساس­تر پیدا می کند، تحقق اهداف سازمانی مستلزم به کارگیری منابع لازم اعم از مادی،مالی، انسانی و اجتماعی است.انجام بهینه به کارگیری­این منابع و در نتیجه حصول اهداف سازمان در سایه برنامه ریزی امکان پذیر می­گردد. با گسترش و پیچیدگی سازمان­های بشری، برنامه ­ریزی نیز به تدریج شکل های مختلفی به خود گرفت، به عبارت دیگردر توسعه مناسبات اجتماعی و بروز نیازهای متعدد بشر،سازمان­ها خود را در پیش بینی آینده اجتناب ناپذیر دیدند. لذا به تدریج شکلی از برنامه ریزی به نام برنامه ریزی استراتژیک یا جامع بوجود آمد. از دلائل روی آوردن به برنامه ریزی استراتژیک،تحولات ،دگرگونی­ها و تغییرات پرشتاب محیط سازمان­هاست  و در گذشته تغییرات و تحولات به گستردگی الان نبوده و مدیران می توانستند هدف­ها­ی آینده را بر اساس گذشته تنظیم نمایند. اما اکنون، تجربه گذشته لزوماً راه مطمئنی برای آینده نیست و مدیران باید با مدد گرفتن از برنامه ­ریزی استراتژیک، استراتژی­های آینده سازمان را طوری طراحی کنند که متناسب با موقعیت و شرایط آینده باشد. توجه به این مهم به مدیران کمک می­ کند تا در مقابل تغییرات و تحولات فردا مجهز باشند و تصویری روشن از سازمان و هدف­های آن داشته باشند و فعالیت­های سازمان را در لوای استراتژی واحدی هماهنگ نمایند.

بدون تردید آینده متعلق به کسانی است که بر روی چالش­ها و مسائل جاری وآتی مجموعه سازمانی خود با همه توان، همت و تلاش خستگی‌ناپذیر کار می‌کنند و کلیه منابع و امکانات بالقوه و بالفعل را برای رویارویی با چالش­های جدید به خدمت می‌گیرند. اقدام برای تدوین برنامه‌ریزی راهبردی شرایطی را فراهم می‌سازد که سازمان می‌تواند در جهت افزایش اعتبار، امکان بقاء، رشد و بالندگی دراز‌مدت خود از یک سوء و کاهش مخاطرات و تهدیدات محیطی از سوی دیگر، اهتمام ورزد.

در این راستا پژوهش پیش رو درصدد است با بهره­ گیری از روش­ها و مدل­های علمی،  طراحی برنامه ­ریزی استراتژیک با بهره گرفتن از تحلیل نقاط قوت،  ضعف،  فرصت­ها و