چکیده
کلکتورهای مشبک بدون شیشه (که به عنوان کلکتورهای با صفحه ی جاذب سوراخ دار شناخته می‌شوند) پیشرفت جدیدی در زمینه ی تکنولوژی کلکتورهای خورشیدی هستند که در دهه ی آخر قرن 20 میلادی به منظور تهویه مطبوع معرفی شدند. کلکتورهای مشبک جایگزین مناسبی برای کلکتورهای مسطح با پوشش شیشه ای هستند و کاربرد های متفاوتی در صنایع کشاورزی و تهویه مطبوع دارند. در عین حال طراحی و پیش بینی عملکرد آنها بخاطر وجود پارامتر های هندسی متعدد هنوز دشوار می باشد. به همین علت در حال حاضر از شبیه سازیهای عددی برای پیش بینی کارایی گرمایی و بازده ی حرارتی آنها استفاده می شود. شبیه سازیهای عددی می توانند اطلاعات دقیقی را در مورد جریان سیال و انتقال حرارت در این نوع کلکتورها ارائه دهند. در این تحقیق شبیه سازی سه بعدی جریان مغشوش روی صفحات مشبک با منافذ ضربدری تحت مکش ناپیوسته ارائه شده است. برای حل معادلات حاکمه یعنی معادلات ناویر- استوکس و انرژی از یک کد تجاری در زمینه ی دینامیک سیالات محاسباتی استفاده شده است. تغییر پارامترهایی مثل ضخامت صفحه، تخلخل، سرعت مکش، سرعت باد و جهت آن نسبت به صفحه بررسی شده است. نتایج نشان دهنده ی این است که کارایی گرمایی صفحه و بازده ی حرارتی آن با تغییر جهت باد از حالت عمود بر صفحه ی مشبک به حالت موازی کاهش می یابد. همچنین کارایی گرمایی صفحه با افزایش پارامتر هایی مثل قطر هیدرولیکی شیارها، عدد رینولدز مربوط به شیار و نسبت سرعت مکش به سرعت باد کاهش می یابد.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول: مقدمه
1-1- جریان سیال روی صفحات مشبک…………………………………………………………………….. 2
فصل دوم: مروری بر تحقیقات گذشته
2-1- کنترل جریان سیال برای آرام نگاه داشتن آن …………………………………………………………. 7
2-2- سرمایش ………………………………………………………………………………………………………… 8
2-3- کلکتورهای خورشیدی هواگرمکن مشبّک بدون پوشش (UTC)…………………………….. 9
2-4- حرکت سیال همراه با مکش یکنواخت پیوسته……………………………………………………….. 12
2-5- حرکت سیال همراه با مکش یکنواخت ناپیوسته……………………………………………………… 13
2-5-1- تحقیقات گل نشان و همکاران………………………………………………………………………….. 13
2-5-2-تحقیقات کائو……………………………………………………………………………………………………….. 17
2-5-3- تحقیقات آرولاناندام و ون دکر…………………………………………………………………………… 20
2-6- تحقیقات کوتچر در مورد UTCها( تئوری Heat Loss )…………………………………………. 20
2-6-1-بالانس حرارتی کلی برای UTC…………………………………………………………………………. 21
2-6-2- اتلاف حرارتی تشعشع برای کلکتور………………………………………………………………….. 22
2-6-3- اتلاف حرارت جابجایی……………………………………………………………………………………….. 22
2-6-4- جابجایی اجباری و جریان آرام………………………………………………………………………….. 22
عنوان صفحه
2-6-4-1- پروفیل سرعت……………………………………………………………………………………….. 22
2-6-4-2- ضخامت لایه مرزی…………………………………………………………………………………. 23
2-6-4-3- پروفیل دما……………………………………………………………………………………………….. 23
2-6-4-4- اتلاف حرارت جابجایی……………………………………………………………………………. 24
2-6-5- جابجایی آزاد و جریان آرام………………………………………………………………………………… 24
2-6-5-1- پروفیل سرعت…………………………………………………………………………………………. 24
2-6-6- جریان متلاطم…………………………………………………………………………………………………….. 26
2-6-7- کارایی تبادل گرما……………………………………………………………………………………………… 26
2-7- آنالیز حرارتی آگوستوس در مورد UTC …………………………………………………………… 27
2-7-1- فرضیات…………………………………………………………………………………………………………….. 27
2-7-2- معادله بالانس انرژی…………………………………………………………………………………………. 28
2-7-2-1- صفحه جاذب…………………………………………………………………………………………… 29
2-7-2-2- فاصله هوایی……………………………………………………………………………………………. 29
2-7-2-3- صفحه پشتی……………………………………………………………………………………………. 30
2-7-3- انتقال حرارت تابشی…………………………………………………………………………………………. 30
2-7-3-1- صفحه جاذب به محیط………………………………………………………………………… 30
2-7-3-2- صفحه جاذب به صفحه پشتی………………………………………………………………. 30
2-7-3-3- صفحه پشتی به محیط اطراف………………………………………………………………. 30
2-7-4- افت فشار……………………………………………………………………………………………………………. 31
2-7-5- نتایج شبیه سازی آگوستوس…………………………………………………………………………… 31
عنوان صفحه
فصل سوم: تعریف مسئله
3-1- مقدمه………………………………………………………………………………………… 33
3-2- تاریخچه دینامیک سیالات محاسباتی (CFD)…………………………………………………………. 34
3-2-1- انواع شبکه‌ها و روشهای حل CFD……………………………………………………………….. 34
3-2-2- مراحل حل مسئله دینامیک سیالات محاسباتی……………………………………………… 36
3-3- معرفی نرم‌افزار Gambit…………………………………………………………………………………………….. 37
3-4- معرفی نرم‌افزار Fluent ……………………………………………………………………………………………… 37
3-5- توانایی‌های نرم‌افزار Fluent………………………………………………………………………………………… 37
3-6- تعریف مسئله……………………………………………………………………………………………………………….. 38
3-6-1- معادلات حاکمه در جریان موازی روی شیار…………………………………………………… 38
3-6-2- بی بعدکردن معادلات حاکمه در جریان موازی روی شیار…………………………….. 40
3-6-3- شرایط مرزی در جریان موازی روی صفحه شیاردار……………………………………… 42
3-6-4-معادلات حاکمه در جریان عمود و مایل روی یک ردیف از شیارها……………….. 44
3-6-5- معادلات مربوط به مدلسازی جریان متلاطم در جریان عمود ومایل روی
یک ردیف از شیارها………………………………………………………………………………………… 45
3-6-6- لایه مرزی Asymptotic …………………………………………………………………………………. 46
3-6-7- پارامترهای مربوط به کارایی UTC در جریان موازی………………………………………. 46
3-6-8- دامنه تغییرات متغیرها ……………………………………………………………………………………. 48
3-6-9- تئوری حل و شبکه انتخاب شده در جریان موازی روی شیار……………………….. 48
3-6-10-تئوری حل، شبکه انتخاب شده و شرایط مرزی در جریان عمود و مایل
روی یک ردیف از شیارها…………………………………………………………………………… 50
3-6-10-1- شرایط مرزی برای مسئله در حالت کلی ………………………………………….. 51
3-6-10-2 تولید هندسه…………………………………………………………………………………………. 53
3-6-10-3- تولید شبکه…………………………………………………………………………………………… 57
عنوان صفحه
فصل چهارم: نتایج
4-1- نتایج مربوط به جریان موازی روی یک شیار……………………………………………….. 65
4-1-1- تاثیر عدد رینولدز …………………………………………………………………………………. 66
4-1-2- اثر (سرعت باد/ سرعت مکش) ……………………………………………………………….. 68
4-1-3- تاثیر ضریب تخلخل صفحه ……………………………………………………………………….. 70
4-1-4- تاثیر هدایت حرارتی بی بعد (Admittance ) ………………………………………………. 70
4-1-5- اثرضخامت بدون بعد………………………………………………………………………………. 72
4-1-6- تاثیر زاویه باد ………………………………………………………………………………………. 73
4-1-7 -تاثیر جابجایی آزاد …………………………………………………………………………………… 74
4-2-نتایج جریان عمود روی یک ردیف از شیارها…………………………………………………………….. 75
4-2-1- تاثیر عدد رینولدز ……………………………………………………………………………………………. 75
4-2-2- تاثیر ضریب تخلخل صفحه………………………………………………………………………………… 76
4-2-3- تاثیر هدایت حرارتی بی بعد ……………………………………………………………………………. 77
4-2-4- اثرضخامت بدون بعد………………………………………………………………………………………….. 78
4-2-5- اثر تشعشع…………………………………………………………………………………………………………… 79
4-2-6-تاثیر عرض plenum…………………………………………………………………………………………….. 80
4-2-7- اثر تغییر زاویه باد روی صفحات مشبک با ابعاد محدود …………………………………. 81
فصل پنجم: نتایج و پیشنهادات
5-1- نتایج………………………………………………………………………………………………………………. 84
5-2-پیشنهاد ات………………………………………………………………………………………………85
فهرست مراجع……………………………………………………………………………………………….. 86
جریان سیال روی صفحات مشبک
نیاز مبرم انسان امروزی به استفاده از سوخت‌های مختلف و مشکل آلودگی محیط زیست که ناشی از استفاده نادرست و بی‌ رویه از این منابع سوختی است نسل امروز را به چاره‌اندیشی برای حل این مشکل قبل از پایان یافتن ذخایر انرژی وا‌داشته است. در این راستا انرژی خورشیدی در جهت تـامین قسمتی از انرژی مورد نیاز آینده جوامع بشری در اولویت قرار دارد. یکی از جدید ترین کاربردهای این انرژی استفاده از آن در تهویه مطبوع ساختمان های بزرگ از طریق پیش گرم کردن هوا به وسیله کلکتورهای مشبک بدون شیشه است. انتقال حرارت از صفحات مشبک به وسیله ی مکش سیال اخیراً در صنعت کاربردی نو یافته است. عملکرد کلکتورهای خورشیدی بدون شیشه که از صفحات جاذب مشبک بهره می برند، بر این اساس استوار است: مکش هوا باعث می شود تا لایه ی مرزی تشکیل شده در اثر وزش باد بر روی صفحه در حالت آرام باقی بماند

و انتقال حرارت از صفحه به هوا به صورت تنگاتنگ انجام شود و بدین سبب بازده ی این کلکتورها بیش تر از کلکتورهای معمولی می باشد.
تکنولوژی کلکتورهای خورشیدی مشبک بسیار ساده می­باشد. یک دیواره فلزی مشبک در سمت جنوبی و به فاصله 15سانتی متر از دیواره ساختمان قرار می­گیرد (شکل 1-1). این دیواره، انرژی حاصل از تابش را به گرما تبدیل می­کند. فن­ها در بالای دیوار نصب می­شوند و هوای بیرون را از میان سوراخها به درون می­مکند.
شکل(1-1) : شکل شماتیک کلکتوربدون شیشه با صفحات مشبک
کلکتورهای بدون شیشه با صفحات مشبک (UTC)[1] تکنولوژی نسبتاً جدیدی در کاربردهای انرژی خورشیدی می­باشند. از این کلکتورها در ساختمانهای بسیاری ازکشورها مثل کانادا،کشورهای اروپایی و آمریکا استفاده می­شود. علاوه بر بحث تهویه مطبوع از آنها می­توان برای خشک کردن سبزیجات و میوه­جات نیز استفاده کرد. باید توجه داشت که میزان دمای هوای گرم تولید شده وابسته به پارامتر های مختلفی است و می توان با تغییر این پارامترها میزان دمای هوای تولیدی را کنترل کرد.
نحوه جریان سیال و انتقال حرارت روی صفحات مشبک بدین صورت است که وقتی سیال از طریق صفحه سوراخدار مکیده می شود، درجه تخلخل صفحه، هندسه شیارها وقدرت مکش همگی بروی جریان سیال اثر می گذارند. اگر یکی از این دو محیط (سیال یا دیواره) دمای بالاتری داشته باشند انتقال حرارت در جهت کاهش اختلاف دما اتفاق می افتد. به جهت اینکه در واقعیت، وزش باد در جهات مختلف اتفاق می افتد صفحات شیاردار نسبت به صفحاتی که دارای سوراخهای دایره ای هستند، بازده بیشتری دارند بنابراین در این تحقیق از صفحات با شیارهای عمود بر هم استفاده شده است.


مروری بر تحقیقات گذشته
مطالعه انتقال حرارت وحرکت سیال مربوط به لایه مرزی یک جریان موازی با صفحه متخلخل، در دهه‌های گذشته موضوعی مورد علاقه بوده است. در اوایل دهه 60 میلادی زمانی که ثابت نگهداشتن دمای سطح در حدی غیر مضر و معمولی برای پره‌های توربین‌ها مسأله پرچالشی به حساب می‌آمد، بررسی لایه مرزی بر روی صفحات مشبّک اهمیت خاصی پیدا کرد و مطالعه و تحقیق در این زمینه بشدت وسعت یافت. در همان زمان استفاده از مکش بعنوان عامل موثری جهت کنترل جریان و آرام نگه داشتن آن بر روی بالهای هواپیماهای با سرعت بالا به
بررسی­های دامنه‌داری منجر گردید]1[. مکش که برای اولین بار در اوایل قرن بیستم میلادی توسط پرانتل[2] مطرح شده بود راه حل بسیار مناسبی جهت کاهش ضخامت لایه مرزی به حساب می‌آمد که تمایل جریان به مغشوش شدن را کمتر می‌نمود. در حقیقت این موضوع سبب می‌شد که ضریب پسا (Drag) پایین باقی بماند، زیرا که اساساً نیروی پسای ناشی از جریان آرام از نیروی پسای ناشی از جریان مغشوش کمتر است. این روش کنترل، جهت آرام نگه‌داشتن جریان، اولین بار توسط گریفیث[3] و مردیث[4] ]2 [پیشنهاد گردید که نتیجه آن در تحقیقات گل نشان نیز مشاهده می شود ]3[.
کنترل جریان سیال برای آرام نگه‌داشتن آن و سرمایش دو کاربرد مهندسی هستند که مستقیماً به تحقیق حاضر مرتبط می‌باشند، بنابراین کارهایی که حول این دو موضوع انجام شده است مرور خواهند شد. ابتدا کارهای انجام شده بر روی کنترل جریان آرام سیال و سپس مطالبی در مورد سرمایش بیان خواهد گردید. سپس کارهایی که برای کلکتورهای خورشیدی مشبک بدون پوشش صورت گرفته مدنظر قرار خواهند گرفت.
2-1- کنترل جریان سیال برای آرام نگاه داشتن آن
نتایج تحقیقات انجام شده بر روی کنترل جریان آرام در طی سالهای 1960-1940 میلادی در کتاب لاچمن[5]]1[ بخوبی خلاصه شده است. علمی بودن و میزان کارا بودن کاهش نیروی پسای ناشی از لزجت در هواپیماها از طریق کنترل جریان آرام با انجام یک سری تحقیقات گسترده توسط فنینجر و همکارانش که بیش از چهل سال بطول انجامید، مشخص شده است. این موضوع در یادداشتهای فنینجر[6] ]4[خلاصه شده است.
شکل معمول بیشتر تحقیقات در مورد کنترل جریان آرام مساله پایداری لایه مرزی آرام است]5و6[. نشان داده شده که برای جریان بر روی یک صفحه تخت با زاویه برخورد صفر و دارای مکش یکنواخت، عدد رینولدز بحرانی تعریف شده بر اساس ضخامت لایه مرزی جابجایی بیش از 130 مرتبه از عدد رینولدز بحرانی مربوط به صفحه تخت مشابهی که فاقد مکش است بزرگتر می‌باشد]2[. اما این موضوع برای صفحه‌ای بسیار صیقلی و کاملاً متخلخل که مکش یکنواخت بر آن اعمال گردیده، صادق است. در عمل، بسیار مشکل است که یک صفحه متخلخل با سوراخهای ریز و نزدیک به هم با استحکام کافی ساخته شود. بنابراین تمامی صفحات به نوعی دارای سوراخها و یا شیارهای مجزا هستند که منجر به ناپیوسته شدن مکش در آنها می‌گردد. در اینجا منظور از صفحه مشبک صفحه‌ای است که دارای سوراخهای ریز و بسیار نزدیک بهم است. اگرچه استفاده از مکش برای چنین صفحه مشبکی مطالعات را به مکش پیوسته ایده آل بسیار نزدیک می‌کند، اما نشان داده شده است که در بعضی شرایط مکش باعث اعمال اغتشاشهایی از نوع سه بعدی به لایه مرزی می‌شود ]7و8[.
بیشتر کارهای فنینجر و همکارانش اساساً بر روی تکمیل مکش سیال روی دیواره از طریق شیارهای باریک متقاطع ( شیارهای متقاطع شیارهایی هستند که راستای حرکت سیال را قطع می‌کنند) متمرکز است. بنظر می‌رسد که سوراخهای از نوع شیار بعضی از مشکلات پایداری را که در مورد سوراخهای مدور مطرح بود حل می‌کنند به طوری که تا عدد رینولدزی برابر با که بر اساس طول ناحیه ورودی تعریف شده است، جریان بصورت آرام باقی می‌ماند ]4[. ویلکینسن[7] و همکاران صفحه‌ای را با سوراخهای بسیار نزدیک بهم طراحی کردند و آنرا مورد آزمایش قرار داده، نشان دادند که این نوع صفحه حتی زمانی که محدوده نرخ مکش بالاتر از نرخهای مکش بکار رفته در مطالعات قبلی باشد اصولاً مشابه یک سطح متخلخل یکدست رفتار می‌کند. ضریب مکش F (نسبت مؤلفه قائم سرعت مکش به سرعت سیال آزاد بر روی صفحه ) برای این آزمایشات در محدوده F<0 ≥0.005- بوده است. در تمامی آزمایشات انجام شده سیال آزاد دارای سرعتی ثابت بود.
2-2- سرمایش

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده و استاد راهنما در سایت درج نمی شود

(در فایل دانلودی نام نویسنده و استاد راهنما موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

چکیده

طبیعت و محیط زیست اساسی ترین سرمایه ها و منابع صنعت گردشگری تلقی می شوند، از همین رو،  در سال های اخیر اهمیت و ضرورت توجه به مفاهیم زیست محیطی صنعت گردشگری به بیشترین حد خود رسیده است. با توجه به آنکه اکوتوریسم نوعی گردشگری مسئولانه انسان در محیط طبیعی است که علاوه بر منفعت های مادی و غیرمادی به دنبال حفظ محیط زیست است، در این پژوهش هدف، شناسایی مهمترین عوامل تاثیرگذار بر توسعه صنعت اکوتوریسم در یکی از شهرهای شمالی کشور، تنکابن میباشد. بر همین اساس با استفاده از ابزار مدیریت استراتژیک و با در نظر گرفتن پارادایم توسعه پایدار، به عوامل استراتژیک درونی و بیرونی  موثر بر توسعه پایدار طبیعت گردی توجه  شده است. از آنجایی که بخش شمالی ایران   و به طور خاص استان مازندران و شهرستان تنکابن به دلیل برخورداری از منابع طبیعی غنی، همواره مورد توجه گردشگران بوده است، در این پژوهش محقق با استفاده از منابع اطلاعاتی بسیار همانند اسناد و کتب، مصاحبه با متخصصان و بازدید میدانی، در پی یافتن راهکارهایی است که درآینده، صنعت گردشگری و به ویژه اکوتوریسم در منطقه مورد مطالعه به  بهترین شکل ممکن توسعه یابد.  در مرحله تجزیه تحلیل اطلاعات از ماتریس های ارزیابی عوامل درونی و ارزیابی عوامل برونی استفاده شده است. برای تشخیص بهترین نوع استراتژی برای توسعه اکوتوریسم پایدار در منطقه از ماتریس های داخلی و خارجی و سوات بهره گرفته و در نهایت برای انتخاب بهترین استراتژی از میان استراتژی های مناسب، از ماتریس برنامه ریزی استراژیک کمی استفاده شده است.  در نهایت به این نتیجه رسیدیم که برای کاهش و یا از بین بردن نقاط ضعف و تهدیدها و همچنین تقویت نقاط قوت و فرصت ها در شهر تنکابن، بهترین استراتژی برای توسعه پایدار در منطقه نوع ST  و به طور خاص تدوین و اجرای برنامه جامع مدیریت توسعه  اکوتوریسم می باشد. برای اجرایی ساختن هرچه بهتر این استراتژی نیز پیشنهاداتی ارائه شده است.

کلمات کلیدی:

اکوتوریسم، توسعه پایدار، ارزیابی استراتژیک، شهرستان تنکابن.

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                            صفحه

مقدمه    ………………………………………………………………. 1

فصل اول: کلیات تحقیقتشریح و بیان مساله …………………………………………………………………………………………………………….. 3
اهمیت و ضرورت انجام پژوهش …………………………………………………………………………………………… 4
سابقه پژوهش ها و مطالعات انجام گرفته  سابقه پژوهش ها و مطالعات انجام گرفته داخلی ………………………………………………………. 5
سابقه پژوهش ها و مطالعات انجام گرفته خارجی …………………………………………………….. 6
اهداف اساسی از انجام پژوهش  هدف اصلی از انجام پژوهش ……………………………………………………………………………….. 7
اهداف فرعی از انجام پژوهش ……………………………………………………………………………..  7
پیش فرض های پژوهش ……………………………………………………………………………………………………..  7
چارچوب تئوریک پژوهش ………………………………………………………………………………………………… 7پرسش های پژوهش ……………………………………………………………………………………………. 10
فرضیه های پژوهش ……………………………………………………………………………………………………………. 10
روش انجام پژوهش …………………………………………………………………………………………………………… 10تعریف روش انجام پژوهش …………………………………………………………………………………. 10
تعریف جامعه آماری ………………………………………………………………………………………………………….. 11روش تعیین حجم نمونه ………………………………………………………………………………………. 11
روش نمونه گیری ……………………………………………………………………………………………… 11
روش گردآوری اطلاعات  …………………………………………………………………………………………………. 11منابع داده ها ……………………………………………………………………………………………………… 12
ابزار گردآوری داده ها ……………………………………………………………………………………….. 12
روش سنجش روایی …………………………………………………………………………………………… 12
روش سنجش پایایی ………………………………………………………………………………………….. 12
روش تجزیه تحلیل داده ها ………………………………………………………………………………….. 12
فصل دوم: مبانی نظریرویکرد استراتژیک، اصول و اهداف آن ……………………………………………………………………………………………. 13تعریف رویکرد استراتژیک ………………………………………………………………………………….. 13
لزوم اجرای برنامه ریزی استراتژیک ………………………………………………………………………. 16
اصول و مراحل رویکرد استراتژیک ………………………………………………………………………. 16
رویکرد استراتژیک در برنامه ریزی و توسعه گردشگری ………………………………………………………………………. 18پیوند گردشگری و توسعه پایدار …………………………………………………………………………… 18
اهداف و اصول توسعه پایدار گردشگری ………………………………………………………………..  19
رویکرد استراتژیک و توسعه پایدار  ……………………………………………………………………….. 24
رویکرد استراتژیک به گردشگری  ……………………………………………………………………….. 25
رویکرد استراتژیک در مدیریت اکوتوریسم ……………………………………………………………………………………….. 27تعریف اکوتوریسم ……………………………………………………………………………………………… 27
اصول اکوتوریسم برمبنای توسعه پایدار ………………………………………………………………….. 29
رشد و توسعه اکوتوریسم و لزوم مدیریت آن ………………………………………………………….. 34
استفاده از ابزارهای استراتژیک در مدیریت اکوتوریسم …………………………………………….. 35
فصل سوم: آشنایی با قلمرو مکانی و روش انجام پژوهشآشنایی با قلمرو مکانی ……………………………………………………………………………………………………………………. 37محیط طبیعی شهرستان تنکابن ……………………………………………………………………………………………… 37موقعیت جغرافیایی …………………………………………………………………………………………………….. 37
ویژگی های اقلیمی …………………………………………………………………………………………………… 38
پوشش گیاهی ………………………………………………………………………………………………………….. 40
زندگی جانوری ……………………………………………………………………………………………………….. 41
محیط انسانی شهرستان تنکابن ……………………………………………………………………………………………… 41تاریخچه سکونت ………………………………………………………………………………………………………. 41
کلیات جمعیتی ………………………………………………………………………………………………………… 42
فعالیت و کسب و کار ……………………………………………………………………………………………….. 44
راه های ارتباطی ……………………………………………………………………………………………………….. 45
منابع گردشگری ………………………………………………………………………………………………………………. 47زیرساخت های گردشگری ………………………………………………………………………………………… 47
جاذبه های گردشگری ……………………………………………………………………………………………….. 50جاذبه های طبیعی  …………………………………………………………………………………………….. 50
جاذبه های انسان ساخت و تاریخی  ………………………………………………………………………. 54
جاذبه ها و رویدادهای فرهنگی  …………………………………………………………………………… 56
روش شناسی ………………………………………………………………………………………………………………………………… 59جمع آوری و طبقه بندی اطلاعات …………………………………………………………………………………………….. 59
تجزیه و تحلیل اطلاعات ………………………………………………………………………………………………………….. 60ماتریس ارزیابی عوامل داخلی و ماتریس ارزیابی عوامل خارجی ………………………………… 61
ماتریس سوآت ………………………………………………………………………………………………….. 62
ماتریس برنامه ریزی استراتژیک کمی ……………………………………………………………………. 62
فصل چهارم: تحلیل اطلاعات و آزمون فرضیات
4-1-  تجزیه و تحلیل عوامل درونزا  …………………………………………………… 63

4-1-1- نقاط قوت ……………………………………………………………………… 64

4-1-2- نقاط ضعف  …………………………………………………… 66

4-2- تجزیه تحلیل عوامل برونزا  ……………………………………………………… 68

4-2-1- فرصت ها  …………………………………………………….. 68

4-2-2- تهدیدها  …………………………………………………….. 71

4-3- ارزیابی عوامل درونی و بیرونی  ……………………………………………………. 73

4-4- تصمیم گیری با ماتریس QSPM  ……………………………………………… 80

فصل پنجم: بحث، نتیجه گیری و پیشنهادات
5-1-  خلاصه نتایج ……………………………………………………. 86

5-2- بحث و نتیجه گیری ………………………………………………………………. 88

5-3- پیشنهادات برای تحقیقات آتی  …………………………………………. 90

5-4- جمع بندی  ……………………………………………………………………………. 90

منابع و مآخذ ………………………………………………………………………………… 91
چکیده انگلیسی ………………………………………………………………. 96
مقدمه:

رشد فزاینده شهرنشینی و رویکرد به جغرافیای اوقات فراغت در دهه های اخیر سبب شده است که توجه به صنعت توریسم به عنوان بزرگترین ومتنوع ترین صنعت و نیز به عنوان هدفی قابل حصول در فرآیند توسعه پایدار،مورد توجه بسیاری از کشور ها قرار گیرد. اکوتوریسم به عنوان یکی از شاخه های این صنعت، جزء مهمترین فعالیت های اقتصادی در نقاط مختلف جهان می باشد. اکوتوریسم فرصت بسیار مناسبی را دراختیار بازدیدکنندگان قرار می دهد تا نسبت به اهمیت حفظ فرهنگ ها و چگونگی محافظت از طبیعت و جوامع بومی آگاه شوند.

تردیدی نیست که همه کشورهای جهان در رقابتی تنگاتنگ در پی بهره گیری از مزایای اقتصادی اجتماعی، فرهنگی و به ویژه دریافت سهم بیشتر از درآمد و بالا بردن سطح اشتغال ناشی از بهینه سازی این صنعت هستند. بی تردید مسایل مربوط به بهبود کیفیت که آینده  گردشگری در گرو آن است، در کانون پایداری  قرار دارد. بهبود کیفیت باید در تمام عرصه ها و ارکان و اجزاء تشکیل دهنده آن ارائه شود.

تا اواخر دهه 1970 ، گردشگری به عنوان فعالیتی طلایی و بدون دود (آلودگی) معرفی و هموار ه بر پیامدهای مطلوب و منافع به ویژه منافع اقتصادی آن تاکید می شد (چویی[1]،2003 :77).  از دهه 1980 یافته ها و گزارش های  تحقیقی متعدد، پیامدهای زیست محیطی، اجتماعی و فرهنگی نامطلوب گردشگری را مورد تایید قرار دادند . در  دهه مذکور پیامدهای زیست محیطی ناشی از گردشگری به تنها دغدغه محققان این حوزه مبدل شد(باتلر[2]، 1980: 5). در دهه 1990 در راستای پارادایم توسعه پایدار، رویکردهای سنتی توسعه گردشگری به چالش کشید  و با تاکید همزمان بر پیامدهای مطلوب و نامطلوب گردشگری، حرکت از گردشگری انبوه به سوی رویکرد توسعه پایدار گردشگری آغاز شد(جوراسکی و ویلیامز[3]، 1997: 3).  توسعه پایدار گردشگری یک جابجایی از رویکردهای سنتی اقتصاد نئوکلاسیک در زمینه توسعه گردشگری، به یک رویکرد کلی نگرتر (سیستمی تر) را نشان می دهد که در این رویکرد، نه تنها نیازهای بازار مورد توجه است بلکه نیا زهای جامعه و محیط زیست طبیعی نیز مورد توجه و تأکید قرار می گیرد( هاوکیس و ویلیامز[4]، 1993: v).  بنا به تعریف سازمان جهانی جهانگردی، توسعه پایدار گردشگری، فرآیندی است که با کیفیت زندگی میزبانان، تأمین تقاضای بازدیدکنندگان و به همان نسبت با حفاظت منابع محیط طبیعی و انسانی در ارتباط است.)هانتر و گیرین[5]، 1995: 22 (WTO, 1996 ; (قدمی.1387: 18).

یکی از چالش های روبروی افرادی که می خواستند تئوری توسعه پایدار و به دنبال آن توسعه پایدار گردشگری را برای اجرا ترجمه کنند، تعیین این بود که چه محدودیت هایی باید اعمال شود؟ چه کسی باید آن را تضمین کند؟ و آنها در چه سطحی باید تحقق یابند؟ (فریزن[6]، 1997: 22). در این راستا چندین چارچوب مفهومی مرتبط با موضوع پایداری معرفی شدند(WTO, 1996) و بسیاری از محققان گردشگری برای توسعه و بکارگیری مفاهیم، مدل ها، سیستم های پایش و شاخص های گردشگری پایدار، تلاش زیادی صورت داده اند که استفاده از ابزارهای برنامه ریزی استراتژیک هم از آن جمله است (قدمی. 1390: 65).

پژهش حاضر تلاشی است در جهت ارزیابی صنعت اکوتوریسم بر اساس معیارهای توسعه پایدار گردشگری در شهرستان تنکابن که با استفاده از ماتریس های مدیریت استراتژیک به نتیجه رسیده

است. هدف شناسایی مولفه های استراتژیک  موثر بر توسعه اکوتوریسم و ارائه بهترین استراتژی برای بهبود آن در منطقه مورد مطالعه است. بر همین اساس با توجه به کاربردی بودن پژوهش به ترتیب در پنج فصل به عناوین کلیات تحقیق، مبانی نظری، قلمرو مکانی و روش شناسی پژوهش، تحلیل داده ها و آزمون فرضیات، نتایج و پیشنهادات پرداخته شده است.

فصل اول: کلیات تحقیق

 تشریح و بیان مسأله :

یکی از گام های اساسی در توسعه و پیشرفت هر منطقه ای،  استفاده بهینه از کلیه امکانات و منابع آن با مدیریت علمی و صحیح است. اکوتوریسم که یکی از بخش های اصلی در صنعت جهانگردی است، با توجه به وسعت کشور و تنوع گونه ها، امکان پذیر و سودآور خواهد بود. اصولا اکوتوریسم راهبردی است برای کنترل مناطق حفاظت شده. این نوع از گردشگری با هدف چندجانبه -یعنی حفاظت از محیط زیست، احترام به جوامع محلی و ارتقای مؤلفه های فرهنگی جوامع میزبان- سروکار داردکه این اهداف با مفهوم توسعه پایدار همخوانی دارند و شعار اصلی آن” سفر مسئولانه به مناطق طبیعی به منظور حفظ محیط زیست و بهبود اوضاع اقتصادی جوامع محلی” است (درام و مور. 1390). شهرستان تنکابن، دارای منابع طبیعی غنی و مناسب برای بازدید و گردش اکوتوریست ها می باشد اما در این میان دیده می شود از  اکوسیستم های این شهرستان درجهت توسعه بخش گردشگری استفاده چندانی نمی شود و یا به صورت درست بهره برداری نمی شود. اکوسیستم هایی از جمله دریا، رودخانه ،جنگل، کوه و… . طبق مشاهدات میدانی و آمار مربوط به ورود گردشگران طبیعت محور که توسط معاونت گردشگری استان مازندران در شهرستان تنکابن انتشار یافته است، تعداد گردشگرانی که بتوان آنها را اکوتوریست نامید، در مقایسه با پتانسیل های موجود در این شهرستان(منابع طبیعی غنی و مناسب برای تفرج) بسیار کم است. در واقع فقط بخش هایی از جنگل ها یا نوار ساحلی برای عموم گردشگران شناخته شده و بسیاری از مناطق بکر این شهرستان که برای اکوتوریست ها بسیار مناسب است، ناشناخته باقی مانده. حال مساله اصلی تحقیق این است که چگونه می توان منابع اکوتوریستی غنی این شهرستان را شناساند و توجه مسافران دوستدار طبیعت را از بخش های خاص شناخته شده به سوی منابع دیگر معطوف کرد تا از یک سو اثرات زیست محیطی حاصله به حداقل ممکن برسد و از سوی دیگر جوامع محلی، به عنوان مثال روستانشینان مناطق جنگلی، از فواید برگزاری تورهای طبیعت محور بهره مند شوند. از طرفی با توجه به اینکه در توسعه گردشگری، سریع ترین رشد در بخش اکوتوریسم بوده که بین 2.5 تا 7 درصد سریع تر از سایر بخش های توریسم توسعه یافته است(جوزی و دیگران. 1388: 71) و از آنجایی که صنعت گردشگری و به طور خاص، اکوتوریسم دارای پیچیدگی های بسیار میباشد که اجرای مدیریت علمی و کارا در آن با دشواری هایی همراه است، ارزیابی استراتژیک در وهله اول به مدیران و سایر ذینفعان کمک می نماید تا بدانند که اکوتوریسم در شهرستان تنکابن در چه جایگاهی است و در وهله دوم راهگشایی باشد برای اینکه بدانیم چگونه می توان اکوتوریسم را ارتقاء بخشید.

ارزیابی استراتژیک یکی از مهم ترین و اساسی ترین وظایف مدیران سازمان هاست که امروزه با توجه به وسعت و سرعت تحولات اقتصادی و اجتماعی و افزایش شدت رقابت ها، روز به روز بر اهمیت آن افزوده می شود. و تمامی مدیران برای بقاء سازمان هایشان ناگزیرند دیر یا زود به این مهم بپردازند. تاکنون پژوهش های بسیاری در بخش گردشگری در شهرستان تنکابن انجام شده است اما هیچ یک از این پژوهش ها به ارزیابی استراتژیک اکوتوریسم نپرداخته اند. و یا پژوهش های دیگری وجود دارد که ارزیابی استراتژیک گردشگری در شهرهای دیگر استان مازندران همچون فریدونکنار ، اختصاص یافته است.  می توان چنین نتیجه گرفت که پژوهش حاضر  میتواند کمک شایانی به توسعه اکوتورسم  شهرستان تنکابن بنماید.

اهمیت و ضرورت انجام پژوهش
اکوتوریسم ازمهم ترین فعالیت های اقتصادی در نقاط مختلف جهان به شمار می آید که فرصت بسیار مناسبی را در اختیار بازدیدکنندگان قرار می دهد تا از اهمیت حفظ فرهنگ ها و چگونگی محافظت از فرهنگ های محلی و طبیعت آگاهی یابند. شهرت اکوتوریسم در این است که ابزار مناسبی برای  محافظت از نواحی به شمار می آید (بدری و دیگران. 1390: 34).

توجه به یکی از بخش های گردشگری (اکوتوریسم) و ارزیابی استراتژیک آن در شهرستان تنکابن، نقش موثری در توسعه این منطقه و در نتیجه توسعه ملی و تنوع بخشی به اقتصاد ملی دارد. چراکه تنکابن همواره از جمله شهرهایی میباشد که مسافران بسیاری آن را برای سفر بر می گزینند. قابل ذکر است که طبق آمار های سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، طی سال های اخیر استان مازندران(شهرستان تنکابن در استان مازندارن قرار دارد) در رتبه های برتر از نظر میزان پذیرش گردشگران بوده است. تدوین این پایان نامه میتواند به مدیران و برنامه ریزان صنعت گردشگری کمک نماید تاجایگاه اکوتوریسم را در بخشی از کشور(تنکابن) بدانند و از آن به عنوان نمونه ای در تدوین و اجرای استراتژی ها در سطح کلان بهره مند گردند. عدم انجام چنین پژوهش هایی در منطقه سبب نابودی هرچه زودتر منابع طبیعی و مقاصد گردشگری خواهد شد که برای منطقه و همچنین کشور آسیب های جبران ناپذیری به همراه خواهد داشت. چرا که گردشگرانی با عنوان اکوتوریست در ارتباط مستقیم و تنگاتنگ با طبیعت هستند. با تدوین و اجرای ارزیابی های استراتژیک می توان به استفاده درست و علمی از این  نوع گردشگری نائل آمد.

سابقه پژوهش­ها و مطالعات انجام گرفته:
1-3-1-  سابقه پژوهش­ها و مطالعات انجام گرفته داخلی

تاکنون پژوهش های بسیاری در زمینه  اکوتوریسم در کشور و منطقه انجام شده است که هرکدام از آنها به نحوی به مقوله اکوتوریسم پرداخته اند . به عنوان مثال در مقاله ای تحت عنوان “ارزیابی اکوتوریسم در جنگل های اطراف تالاب زریبار با استفاده از سامانه های اطلاعات جغرافیایی” ، آرمان رشیدی و دیگران، به ارزیابی توان جنگل های اطراف تالاب زریبار برای کاربری اکوتوریسم به منظور تعدیل فشار تفرجی در اکوتوریسم تالاب و هدایت بخشی از این فشار به سمت جنگل پرداخته اند. در این پژوهش با جمع آوری اطلاعات و استفاده از نرم افزار GIS به تلفیق لایه های اطلاعاتی و نقشه سازی پرداخته اند. و در نهایت برای هر بخش از جنگل های اطراف تالاب، توان خاصی برای تفرج تعریف کرده اند. در پژوهش دیگری که لقمان صادقی و دیگران تحت عنوان “ارزیابی توسعه اکوتوریسم در استان کردستان با مدل استراتژیک SWOT”  انجام داده اند، به بیان پتانسیل ها و نقاط ضعف این استان در رابطه با اکوتوریسم پرداخته اند . این پژوهش که جنبه توصیفی- تحلیلی دارد، با استفاده از مدل SOWT ، استرتتژی مؤثر برای توسعه اکوتوریسم در منطقه را استراتژی تهاجمی تشخیص داده است. در پژوهش دیگری که فیروزه فانی ثانی برای پایان نامه کارشناسی ارشد انجام داده ، به بررسی  اکوتوریسم در مناطق حفاظت شده استان مازندران با تکیه به اثر طبیعی ملی خشکه داران تنکابن پرداخته است. در اثر طبیعی ملی خشکه داران بررسی توسعه اکوتوریسم در دو بخش مطالعات اکولوژیکی و اقتتصادی اجتماعی و مطالعات پرسشنامه ای انجام گرفت.  در پایان با استخراج داده های پرسشنامه و تجزیه و تحلیل آنها با نرم افزار spss و آزمون مجذور کای ویژگیهای زیست محیطی واقتصادی اجتماعی منطقه ، مشکلات و موانع موجود جهت توسعه اکوتوریسم و راهکارهای توسعه اکوتوریسم در اثر طبیعی ملی خشکه داران مورد بررسی قرار گرفته .نتایج حاصل نشان داد که این منطقه برای توسعه توریسم به صورت متمرکز مناسب نمی باشد اما با اتخاذ تدابیری مانند زدن تریل در منطقه و … می توان دسترسی به قسمتهایی با چشم اندازهای زیبا و اکوتوریسم را به صورت گسترده و غیر متمرکز در منطقه توسعه داد. نتایج پرسشنامه حاکی از این بود که اغلب بازدید کنندگان فقط از موزه دیدن می کنند و بیشتر تمایل دارند به صورت گروهی یا خانوادگی به منطقه بروند و فاقد برنامه خاص جهت بازدید از منطقه می باشند. اکثریت امکانات موجود را برای این منطقه کافی نمی دانند و در صورت ارائه تسهیلات و خدمات لازم به پرداخت هزینه برای ورودی می باشند و مایلند مدیریت منطقه به هر دو بخش دولتی و خصوصی واگذار شود.

1-3-2-  سابقه پژوهش­ها و مطالعات انجام گرفته خارجی

از آنجایی که اکوتوریسم فعالیتی رو به رشد است،توجه بسیاری از پژوهشگران در سراسر جهان به آن معطوف شده است.به عنوان مثال:  بارنجی و همکاران در سال 2002 برای کشور هندوستان پژوهشی با عنوان برنامه ریزی اکوتوریسم برای میدناپور غربی هندوستان انجام داده اند، در این تحقیق از GIS جهت شناسایی جاذبه های طبیعی و فرهنگی و برنامه ریزی اکوتوریسم استفاده شده است. در این بررسی ابتدا منطقه مورد مطالعه از تصاویر ماهواره ای استخراج شده و سپس لایه های اطلاعاتی مورد نیاز تهیه شده . در نهایت نقشه توان اکوتوریسم منطقه را بر مبنای تلفیق نقشه های کاربری و پوشش اراضی ، حاصلخیزی خاک و ویژگی های توصیفی اکولوژیک به دست اورده اند. در پژوهش دیگری که توسط مارویاما و بونروکاو[7] با عنوان “ارزیابی میزان مناسب بودن یک سایت برای اجرای اکوتوریسم با استفاده از GIS و AHP ” ،در سال 2011 در تایلند انجام شده است، نویسندگان به دنبال شناسایی و الویت بندی سایت های اکوتوریسم در استان سورات تانی در تایلند بوده اند. در این مطالعه شاخص های مناسب برای توسعه اکوتوریسم شناسایی  و دسته بندی شده است ،سپس فرآیند ارزیابی سایت اکوتوریسم بر اساس 9 معیار از جمله : قابلیت رویت(دید)، پوشش زمین، حفاظت، تنوع گونه ای، ارتفاع، شیب، نزدیکی به سایت های فرهنگی، فاصله از جاده و میزان توافق انجام شده است.در نهایت با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی به محاسبه جزئیات  پرداخته اند و سایت های مناسب اکوتوریسمی را شناسایی کرده اند.

اهداف اساسی از انجام پژوهش:
از آنجایی که اکوتوریسم از پرطرفدارترین شاخه های گردشگری در تمامی نقاط دنیاست و طبق آمار سازمان جهانی جهانگردی هرساله بر تعداد دوستداران طبیعت گردی افزوده می شود، در این پایان نامه برآنیم تا با  ارزیابی استراتژیک اکوتوریسم تنکابن، نقاط قوت و ضعف و عوامل فرصت و تهدید اکوتوریسم را در این منطقه شناسایی کنیم و برای بهبود و بهره برداری بهینه از طبیعت منطقه ، بهترین استراتژی را پیشنهاد دهیم. که برای الویت بندی استراتژی های مناسب برای منطقه از برخی از ماتریس هایی که در علم مدیریت استراتژیک وجود دارد، بهره میبریم.

1-4-1- هدف اصلی از انجام پژوهش:

انتخاب بهترین  استراتزی برای بهبود اکوتوریسم در شهرستان تنکابن بر اساس ارزیابی استراتژیک اکوتوریسم در منطقه نامبرده.

1-4-2- اهداف فرعی از انجام پژوهش:

فهرست مطالب:
– 1- فصل اول: مقدمه و کلیات[1]…………………………………………………………………………………………………………………………………………..1

تبیین مسئله و تعریف موضوع………………………………………………………………………………………………………………..3
اهمیت موضوع تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………….4
فناوری…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..5
چالشها در سیاست گذاری تکنولوژی های نوین…………………………………………………………………………………………………..6
رقابت فزاینده……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………6
محدودیتهای روز افزون در مخارج عمومی………………………………………………………………………………………………………………7
پیچیدگی روز افزون…………………………………………………………………………………………………………………………………………………7
اهمیت روزافزون مزیتهای علمی وفنی…………………………………………………………………………………………………………………….7

ضرورت و انجام تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………..9
ضرورت های علمی و نظری………………………………………………………………………………………………………………10
ضرورتهای عملی و کاربردی ……………………………………………………………………………………………………………10
ضرورتهای اجتماعی و فرهنگی………………………………………………………………………………………………………..10

گستره علمی تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………..11
گستره علمی تحقیق از دیدگاه علوم فنی و مهندسی…………………………………………………………..11
گستره علمی تحقیق از دیدگاه علوم اقتصادی…………………………………………………………………….11
گستره علمی تحقیق از دیدگاه علوم اجتماعی……………………………………………………………………12

اهداف تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………..12
قلمرو تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………………13
قلمرو مکانی تحقیق…………………………………………………………………………………………………………..13
قلمرو زما نی تحقیق………………………………………………………………………………………………………….13

فرضیات تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………14
اقدامات تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………….14
مراحل تحقیق………………………………………………………………………………………………………………….14
روش تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………14
ساختار تحقیق………………………………………………………………………………………………………………..15

جمع بندی کلیات تحقیق………………………………………………………………………………………………………….16
 

فصل دوم : مرور ادبیات تحقیق[2] ………………………………………………………………………………………………………………18
2 -1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..18
2-2- مرور کلی مبا نی نظری و مفاهیم تحقیق……………………………………………………………………………………………………………….18
2-3 مفهوم تکنولوژی………………………………………………………………………………………………………………………………………………..18
2-4- بررسی تکنولوژی و تجربیات آن در ایران……………………………………………………………………….21
2-5- طبقه بندی انواع تکنولوژی……………………………………………………………………………………………..22
2-5-1- طبقه بندی تکنولوژی بر ا ساس توانا یی ها…………………………………………………..22
2-5-2- طبقه بندی بر ا ساس مبدا تکنولوژی…………………………………………………………….23
2-5-3- طبقه بندی تکنولوژی برحسب پیچیدگی………………………………………………………23
2-5-4- طبقه بندی تکنولوژی بر اساس کار بری و سرمایه بری…………………………………23
2-5-5- طبقه بندی تکنولوژی براساس ماهیت (ترکیب )……………………………………………23
2-5-6- طبقه بندی تکنولوژی از نظر کاربرد……………………………………………………………….23
2-5-7- طبقه بندی تکنولوژی از دیدگاه استراتژیک…………………………………………………..23
2-5-8- طبقه بندی تکنولوژی بر اساس محصولات نهایی…………………………………………..23
2-5-9- طبقه بندی تکنولوژی بر اساس نوع صنعت……………………………………………………23

اجزای تکنولوژی…………………………………………………………………………………………………………………………24
مدل های ارزیابی سطح تکنولوژی…………………………………………………………………………………………………….24
2-7-1- روش ارزیابی اقتصادی موقعیت تکنولوژی………………………………………………………………….26
2-7-2- روش اندازه گیری غیر ادغام شده (مجزا )…………………………………………………………………..26
2-7-3- روش تجزیه وتحلیل استراتژیک…………………………………………………………………………………..27
2-7-4- مدل چند شاخصی………………………………………………………………………………………………………..27
2-7-5- روش شاخصهای تکنولوژی (آنکتاد)…………………………………………………………………………….27
2-7-6- روش ارزیابی تناسب تکنولوژی……………………………………………………………………………………28
2-7-7- روش پورتر…………………………………………………………………………………………………………………..28
2-7-8- روش اطلس تکنولوژی………………………………………………………………………………………………..29
فهرست مطالب

تاثیرتکنولوژی بر فرهنگ واجتماع……………………………………………………………………………………………….29
1-8-1- فرهنگ ابزار………………………………………………………………………………………………………………….30
1-8-2- فرهنگ تکنوکراسی……………………………………………………………………………………………………….30
1-8-2- فرهنگ تکنوپولی…………………………………………………………………………………………………………..30

ارتقاء سطح تکنولوژی و آثار اجتماعی آن…………………………………………………………………………………….31
اثر بخشی ارتقاء فنی تکنولوژی…………………………………………………………………………………………………….32
 

فصل سوم: پیشنهاد روش تحقیق[3]……………………………………………………………………………………………………………………….36مقدمات و کلیات طرح تحقیق……………………………………………………………………………………………………….36
نوع و تبیین انجام روش تحقیق…………………………………………………………………………………….37
کلیات قلمرو های تحقیق………………………………………………………………………………………………39
3-3-1- جامعه آماری ( قلمرو مکانی تحقیق )……………………………………………………………………………39
3-3-2- روش نمونه گیری ( قلمرو اقدامات تحقیق )…………………………………………………………………39
3-3-3- حجم نمونه گیری (قلمرو احاطه تحقیق )…………………………………………………………………….39
3-3-4- ابزار نمونه گیری (قلمرو امکانات تحقیق )……………………………………………………………………39
3-3-5- دوره زمانی ( قلمرو دوره تحقیق )………………………………………………………………………………..40
3-3-6- راستی آزمایی ( قلمرو اعتباری تحقیق )………………………………………………………………………40
3-3-7- روش تحلیل داده ها ( قلمرو محا سبات تحقیق )………………………………………………………..40
3-3-8- محدودیت های عملکردی ( قلمرو معذورات تحقیق )………………………………………………….40

فرآیند اجرای تحقیق……………………………………………………………………………………………………40
طرح کلی انجام تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………42
جامعه آماری تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………..43
روش نمونه گیری و حجم نمونه آماری………………………………………………………………………………………..43
ابزار های اندازه گیری تحقیق……………………………………………………………………………………………………….44
روش بررسی روایی و پایایی (اعتبار سنجی ) پرسشنامه…………………………………………………………….44
3-9-1- روش بررسی روایی پرسشنامه………………………………………………………………………………………44
3-9-2- روش بررسی پایایی (اعتبار سنجی )تحقیق حاضر……………………………………………………….45
3-9-3- پایا سازی داده های تحقیق………………………………………………………………………………………….47
3-9-4- رواسازی یا تحلیل عاملی داده های تحقیق………………………………………………………………….47

روش تجزیه و تحلیل آماری………………………………………………………………………………………………………..50
3-10-1- توصیف عوامل تحلیل شده در تحقیق……………………………………………………………………….52
3-10-2- استخراج میزان همبستگی عوامل موثر در تحقیق حاضر……………………………….52
3-10-3- تجزیه وتحلیل داده های کمی………………………………………………………………………………..52
3-10-4- ابزار آماری در تحلیل همبستگی…………………………………………………………………………..53
3-10-5- ابزارهای آماری تحلیل و کشف مدل مفروض……………………………………………54
3-10-6- آزمون همبستگی………………………………………………………………………………………………………..55
3-10-6-1- تعیین فرضیات آزمون………………………………………………………………………………..57
3-10-6-2- محاسبه آماره و آزمون……………………………………………………………………………….57
3-10-6-3- تعیین مقادیر بحرانی………………………………………………………………………………….57
3-10-6-4- تصمیم گیری……………………………………………………………………………………………..58

جمع بندی مطالب فصل روش تحقیق………………………………………………………………………………………..58
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها و طرح مدل تجربی تحقیق[4]……………………………………………………………………62مقدمات و کلیات مدل سازی……………………………………………………………………………………………………….62
طراحی و توصیف مدل تجربی اولیه…………………………………………………………………………………………….62
طراحی و توصیف مدل تجربی

نهایی…………………………………………………………………………………………..68
ارزیابی مدل های تجربی کشف شده…………………………………………………………………………………………..71
4-4-1- تحلیل مدل تجربی و بر آورد خطا های عملیاتی…………………………………………………………72
4-4-2- خطا های عملیاتی مدل تجربی اولیه……………………………………………………………………………72
4-4-3- خطا های عملیاتی مدل نهایی……………………………………………………………………………………..73
4-4-4- سنجش برازندگی روابط مدل تجربی…………………………………………………………………………..74
4-4-4-1- بررسی شاخص های برازش مطلق………………………………………………………………..74
4-4-4-2- بررسی شاخص های برازش تطبیقی……………………………………………………………..76
4-4-4-3- بررسی شاخص های برازش مقتصد……………………………………………………………77

آزمون فرضیه های تحقیق بر روی مدل تجربی نهایی……………………………………………………………..79
4-5-1- آزمون فرضیه اول……………………………………………………………………………………………………….80
4-5-2- آزمون فرضیه دوم………………………………………………………………………………………………………..80
4-5-3- آزمون فرضیه سوم……………………………………………………………………………………………………….80
4-5-4- آزمون فرضیه چهارم ……………………………………………………………………………………………………81
4-5-5- آزمون فرضیه پنجم………………………………………………………………………………………………………81
4-5-6- آزمون فرضیه ششم……………………………………………………………………………………………………….81

تحلیل معادلات رگرسیون در مدل تجربی نهایی …………………………………………………………………………….83
4-6-1- رگرسیون مرحله اول…………………………………………………………………………………………………….83
4-6-2- رگرسیون مرحله دوم……………………………………………………………………………………………………84
4-6-3- رگرسیون مرحله سوم…………………………………………………………………………………………………..85
4-6-4- رگرسیون مرحله چهارم………………………………………………………………………………………………..86
4-6-5- ارزیابی و جمع بندی نتایج تحلیل رگرسیون……………………………………………………………….87

جمع بندی نتایج تحلیل داده ها و ارائه مدل تجربی مطلوب……………………………………………………..88
 

فصل پنجم: تفسیر یافته ها، جمع بندی نتایج و ارائه پیشنهادات [5]………………………………………………………………….90مقدمات و تفسیر یافته های تحقیق……………………………………………………………………………………………..90
خلاصه نتایج و نوآوری های حاصل از تحقیق………………………………………………………………………………92
نتیجه گیری و جمع بندی نتایج تحقیق………………………………………………………………………………………93
محدودیت های موثر در انجام تحقیق…………………………………………………………………………………………..95
توصیه پیشنهادات و را کارهای تحقیق آتی………………………………………………………………………………….96
مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….101
 

فصل ششم : تحلیل اقتصادی و توجیه فنی تکنولوژی های نوین پستهای سیار 63کیلو ولت عایق هوا در صنعت برقتوصیف نقش واهمیت محصول…………………………………………………………………………………………………….103
موارد کاربرد ونحوه عملکرد………………………………………………………………………………………………………….104
بررسی مزایا ومعایب پستهای سیار……………………………………………………………………………………………..104
6-3-1- مزایا……………………………………………………………………………………………………………………………….104
6-3-2- معایب…………………………………………………………………………………………………………………………….105

ا نواع پستهای سیار……………………………………………………………………………………………………………………..105
6-4-1- تفاوت پستهای گازی سیار با پستهای سیار عایق هوا…………………………………………………105
6-4-1-1- پستهای گازی سیار……………………………………………………………………………………………106
   6-4-1-2- پستهای سیارگازی ا ستوانه ای…………………………………………………………………………106
6-4-1-3- پستهای گازی سیار مکعبی………………………………………………………………………………106

دامنه عملکرد…………………………………………………………………………………………………………………………….106
6-5-1- جانشینها و مکملهای پستهای مختلف…………………………………………………………………….107
6-5-2- عمر محصول تولیدی…………………………………………………………………………………………………107

اطلاعات مربوط به بازار محصول………………………………………………………………………………………………107
6-6-1- سازندگان اصلی داخلی و خارجی قطعات وتجهیزات……………………………………………….107
6-6-2- خریداران عمده پستهای سیار…………………………………………………………………………………..108
6-6-3- سازندگان و رقیب های خارجی………………………………………………………………………………..108
6-6-4- وجوه تمایز محصول قابل ارائه با رقبای خارجی……………………………………………………….108

ارزیابی مالی واقتصادی طرح برآورد سرمایه موردنیاز طرح…………………………………………………..109
هزینه های مواد و تجهیزات تولیدی ……………………………………………………………………………………..111
هزینه های سالانه نیروی انسانی طرح…………………………………………………………………………………..115
بررسی روند عرضه و تقاضا درسالهای گذشته……………………………………………………………………….117
6-10-1- بررسی روند تقاضا در سالهای گذ شته……………………………………………………………….118
6-10-2- پیش بینی روند تولید در سالهای آینده………………………………………………………………118

روشهای مختلف ارزیابی طرحهای صنعتی……………………………………………………………………………….119
6-11-1- روش های ارزیابی………………………………………………………………………………………………………119
6-11-2- محاسبه ارزش فعلی خالص ( NPV )……………………………………………………………………121

محاسبات تحلیل مالی طرح…………………………………………………………………………………………………………………122
6-12-1- محاسبه هزینه های ثابت و سرمایه گذاری………………………………………………………………..122
6-12-2- هزینه های قبل از بهره برداری…………………………………………………………………………………122
6-12-3- برآورد سرمایه درگردش………………………………………………………………………………………………………123
6-12-4- محاسبه سرمایه گذاری کل………………………………………………………………………………………124
6-12-5- برآوردهزینه استهلاک پس از اجرای توسعه طرح……………………………………………………..125
6-12-6- هزینه تولید سالیانه…………………………………………………………………………………………………..125
6-12-7- قیمت تمام شده محصول تولید شده……………………………………………………………………….127
6-12-8- قیمت فروش محصولات……………………………………………………………………………………………127

تحلیل طرح……………………………………………………………………………………………………………………………………………127
6-13-1- محاسبه سود یا زیان ویژه………………………………………………………………………………………………….127
6-13-2- تحلیل سود آوری………………………………………………………………………………………………………………..131

مراجع و مآخذ[6]…………………………………………………………………………………………………………………………………………………132
ج) بخش ضمائم و پیوست ها
ج-1- پیوست اول:
ج-2- پیوست دوم:
ج-3-پیوست سوم:
Abstract ……………………………………………………………………………….………1737
English Title…………………………………………………………………………..………174.8
 
فهرست جداول
جدول (2- 1): انواع مدل های ارزیابی سطح تکنولوژی……………………………………………………………………………………………25
جدول (3- 1): تبیین ارتباط کاربردی میان عوامل مکنون در اهداف و مولفه های محتوایی(هدف- محتوا)…………48
جدول (3-2): ماتریس عوامل اصلی پس از اعمال چرخش و تعیین میزان همبستگی………………………….51
جدول (4- 1) : برآورد ضرایب و مقادیر استاندارد در همبستگی مستقیم متغیرهای مدل تجربی اولیه…………………67
جدول (4- 2) : برآورد ضرایب و مقادیر استاندارد در همبستگی مستقیم متغیرهای مدل تجربی نهایی……………….69
جدول (4- 3) : نتایج بر آورد خطا های عملیاتی مدل تجربی اولیه…………………………………………………………………………72
جدول (4- 4) : نتایج بر آورد خطا های عملیاتی مدل تجربی نهایی………………………………………………………………………..73
جدول (4- 5) : خلاصه نتایج بررسی شاخص های برازش مطلق……………………………………………………………………………..75
جدول (4- 6): خلاصه نتایج بررسی شاخص های برازش تطبیقی……………………………………………………………………………77
جدول (4-7) : خلاصه نتایج بررسی شاخص های برازش مقتصد……………………………………………………………………………..78
جدول (4-8): نتایج بررسی همبستگی پیرسون آزمون فرضیه های عوامل تا سطح خطای 0.05 ……………………….79
جدول (4-9): نتایج حاصل از پردازش اطلاعات مدل تجربی نهایی در رگرسیون مرحله اول…………………………………83
جدول (4-10) نتایج حاصل از پردازش اطلاعات مدل تجربی نهایی در رگرسیون مرحله دوم……………………………….84
جدول (4-11) نتایج حاصل از پردازش اطلاعات مدل تجربی نهایی در رگرسیون مرحله سوم………………………………85
جدول (4-12) نتایج حاصل از پردازش اطلاعات مدل تجربی نهایی در رگرسیون مرحله چهارم……………………………86
جدول (4-13): جمع بندی نتایج رگرسیون مرحله ای تجربی نهایی……………………………………………………………………….87
جدول (6-1): هزینه زمین موردنیاز طرح………………………………………………………………………………………………………………..109
جدول (6-2): هزینه های محوطه سازی…………………………………………………………………………………………………………………109
جدول(6-3): هزینه های ساختمان تولیدی وسایر…………………………………………………………………………………………………111
جدول (6-4):نوع تجهیزات وماشین آلات جهت تولید…………………………………………………………………………………………..111
جدول(6-5): هزینه های تاسیسات وتجهیزات با مشخصات فن…………………………………………………………………………….112
جدول (6-6): وسایل حمل ونقل داخل و خارج کارخانه………………………………………………………………………………………..113
فهرست جداول
جدول( 6-7): هزینه های آب ، برق وسوخت مصرفی………………………………………………………………………………………………113
جدول(6-8):مواد و تجهیزات اولیه تولید…………………………………………………………………………………………………………………..114
جدول(6-9): برآورد هزینه های دستمزد نیروی انسانی………………………………………………………………………………………….116
جدول(6-10) : برآوردهزینه های تعمیر ونگهداری………………………………………………………………………………………………….117
جدول (6-11): میزان واردات درسالهای 88-1385………………………………………………………………………………………………..117
جدول(6-12): میزان تقاضا در سالهای 88-1385……………………………………………………………………………………………….118
جدول (6-13): پیش بینی میزان تولید پستهای سیار در سالهای 95- 1390……………………………………………………..118
جدول(6-14): هزینه های سرمایه گذاری………………………………………………………………………………………………………………122
جدول(6-15): هزینه های قبل از بهره برداری………………………………………………………………………………………………………123
جدول(6-16): برآورد سرمایه درگردش………………………………………………………………………………………………………………….124
جدول(6-17): سرمایه گذاری کل………………………………………………………………………………………………………………………….124
جدول(6-18): برآوردهزینه استهلاک……………………………………………………………………………………………………………………125
جدول(6-19): هزینه های تولید سالیانه………………………………………………………………………………………………………………..126
جدول(6-20): حساسیت نرخ داخلی بازگشت سرمایه با iRR= 47.100%…………………………………………………..128
جدول(6-21): حساسیت هزینه های سرمایه گذاری با نرخ iRR=36.100%…………………………………………………129
جدول(6-22): حساسیت هزینه های سرمایه گذاری با نرخ iRR=31.700%………………………………………………..129
جدول(6-23): حساسیت قیمت فروش با iRR=19.800%…………………………………………………………………………….130
جدول(6-24): حساسیت قیمت تمام شده با iRR=4.000……………………………………………………………………………….131

فهرست نمودارها
نمودار (3-1): الگوی کلی انجام تحقیق حاضر…………………………………………………………………………………………………………….42
نمودار (3- 2): مدل ساختاری مفروض عوامل موثر در ارتقاء سطح تکنولوژی…………………………………………………………..59
نمودار (4- 1) مدل اولیه ساختاری مفروض عوامل موثر در ارتقاء سطح تکنولوژی…………………………………………………..64
نمودار (4- 2) : نمودار میزان همبستگی مستقیم اجزای مدل تجربی اولیه ارزیابی شده………………………………………….66
نمودار (4- 3): نمودار همبستگی اجزای مدل تجربی نهایی……………………………………………………………………………………….68
نمودار (4- 4): نمودار میزان همبستگی مستقیم اجزای مدل تجربی نهایی ارزیابی شده…………………………………………69
نمودار (5-1): نمایش نتایج آزمون فرضیات در مورد وضعیت همبستگی مدل نهایی……………………………………………………95
چکیده:
هدف پژوهش حاضر بررسی ارتقای تکنولوژی در ابعاد فنی و مهندسی و ارزیابی فواید اقتصادی و اجتماعی در بلند مدت است. جامعه آماری در این تحقیق مدیران ارشد، مدیران میانی و کارشناسان فنی در برق منطقه ای غرب شامل استانهای کرمانشاه، کردستان وایلام می باشد. براساس اهداف تحقیق، این پژوهش از نوع تحقیقات کاربردی و پیمایشی است، که در صددکشف الگویی منطبق با موضوع تحقیق یعنی بهبود وضعیت تکنولوژی در صنعت برق است. ابزار بکار گرفته شده در تحقیق حاضر پرسشنامه بوده که میزان پایایی( 0.754= α ) است. توسط نرم افزار SPSS و تعیین ضریب آلفای کرونباخ، سنجش پایایی و روایی داده های تحقیق صورت گرفت. ارزیابی تحلیل پیمایشی داده های کمی حاصل از اندازه گیری؛ به روش تحلیل عامل و همبستگی میان عوامل موثر به انجام رسیده است. با استفاده از نرم افزارAmos تحلیل مسیر، و انجام فرایند مدل سازی معادلات ساختاری برای مدل ارتقاء و بهبود تکنولوژی در بعد فنی و مهندسی حاصل گردید. با تبیین مدل مفروض و آزمونهای فرضیه تحقیق بر روی عامل مستقل یا اثر گذار و عوامل وابسته یا اثر پذیر؛ به ارزیابی سنجش برازندگی عوامل بهبود تکنولوژی در ابعاد مختلف پرداخته شده است. که با درصد اطمینان و برازندگی کافی، برازش مدل نهایی تعیین گردید. به منظورتجزیه و تحلیل داده های آماری از روش همبستگی بین عوامل و معادلات رگرسیونی استفاده شده است. ضمنا” در خصوص شناسایی تکنولوژی های نوین و بررسی اقتصادی بودن بکار گیری آنها، به صورت مطالعه موردی در فصل ششم به تحلیل حساسیت و توجیه فنی و اقتصادی تولید پستهای

 استاد مشاور:
دکتر جلیل نظری
برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مطالب

عنوان
صفحه
چکیده . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . . . .
1
فصل اول: کلیات
 
 
 
1-1- مقدمه . . . . .  . . . . . . . .
2
1-2- هدف  . . . . . . . . . . . .
5
1-3- پیشینه تحقیق . . . . . . . . . . .  . . . . . . . . . . . . .
5
1-4- روش کار و تحقیق . . . .  . . . . . . . . . . . .
7
 
 
فصل دوم: نگاهی به زندگی و آثار سعدی
 
 
 
2-1- زندگی‌نامه . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8
2-2- آثار سعدی . . . . . . . . . . . .  . . .
11
 
 
فصل سوم: جایگاه صبر و سکوت در آیات و روایات اسلامی
 
 
 
3-1- معانی و مفاهیم صبر . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .
13
3-2- صبر در قرآن کریم . . . . . . . . . . .  . . . . . . .
14
3-3-  زمینه‌های صبر در قرآن . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
15
3-3-1- صبر، ابزار تکامل . . . . . . . . . . . . .  . . . . . . . . . . .
16
3-3-2- سرمشق گیری از قهرمانان صبر . . . . . . . . .. . . . .
16
3-3-3- صبر در مقام توکل به لطف خداوند . . . . . . . . . . . . . . .
17
3-3-4- صبر در مقام فرمانبرداری خداوند . . . . . . . . . . . . . .
17
3-3-5- صبر و ایمان به مشیت خداوند . . . . . . . . . . . . . .
19
3-4- جایگاه صبر و صابران در قرآن . . . . . . . . . . . . . . . .
19
3-5-1- حضرت ایوب (ع) اسطوره صبر در برابر سختی‌ها . . . . .
20
3-5-2- حضرت یعقوب، اسطوره صبر و گذشت . . . . . . .  . . . . . . . .
21
3-5-3- حضرت یوسف قهرمان صبر و شکیبایی در برابر گناه .  . .
21
3-3-6- حضرت اسماعیل اسوه صبر در فرمانبرداری از خداوند . .. . . . . . . .
22
عنوان
صفحه
3-6- صبر و استقامت در سیره پیامبر اعظم (ص) . . . .  . . . . . .
23
3-6-1- صلح حدیبیه جلوه صبر پیامبر (ص) . . .. . . . . . .
23
3-7- صبر در روایات اسلامی . . . . . . . . 
24
3-8- معانی و مفاهیم سکوت . . . . .  . . . . . . . . .
27
3-8-1- سکوت در آیات قرآن مجید . . . . . . . . .
28
3-8-2- سکوت در روایات اسلامی . . . . .  . . . . . . .
30
3-8-3- نقش سکوت و اصلاح زبان . . . . . . . . . . .
33
3-8-4- اصول کلی برای دفع خطرات زبان . . . . . . . . . . .
36
3-8-4-1- توجه جدی به خطرات زبان . . . . . . . . . . .
37
3-8-2- سکوت . . . . . . . . . .  . . . . . . .
37
3-8-4-3- حفظ زبان . . . . . . . . .  . . . . .
38
3-8-6-سکوت در سیره نظری و عملی فرزانگان تاریخ . . . . .
39
 
 
فصل چهارم:  جایگاه صبر و سکوت در ادبیات فارسی
 
 
 
4-1- منزلت و فواید صبر و سکوت در ادب فارسی . .. . . . . . . . .
42
 
 
فصل پنجم: جایگاه صبر و سکوت در آثار سعدی
 
 
 
5-1- منزلت صبر در آثار سعدی . . . . . . . .. . . .
54
5-1-1- نتیجه شیرین صبر . . . . . . . . . . . . . . .
58
5-1-2- صبر برای استفاده از وقت مناسب . . . . .  . . . . . .
59
5-1-2- صبر برای حفظ عزت نفس. . . . . . .
59
5-1-4- ارتباط صبر و تحمل سختی‌ها . . . . . . . . . . . . .
60
5-1-5- فضیلت صبر در محنت و نداری . . . . . . . . . . . .
61
5-1-6- صبر و کامیابی . . . . . . . . . .. . . . . . . . .
62
5-1-7-1 صبر در سخن گفتن . . . . . .. . . . . .
63
5-1-8- صبر و عدالت در قضاوت . . . .  . . . . . . .
63
5-1-9- صبر مایه عزت و بزرگی است . . .. . . . . . . .
64
عنوان
صفحه
5-1-10- صبر و شیرینی به امید وصال . . . . . . . . . . . . . .
65
5-1-11- پاداش صبر . . . . .. . . . . . . . .
66
5-1-12- صبر سیرت صاحب دلان است . . . . . . . . . . . .
66
5-1-13- صبر شرط وفاداری است . . . . . . . .  . . . . . . . .
66
5-1-14- ناسازگاری صبر و عشق . . . .  . . . . . . . . .
67
5-1-15- صبر و فرح . . . . . .  . . . . . . . . .
71
5-1-16- صبر نابجا . . . . . . .. . . . . . . . . .
75
5-1-17- صبر و قناعت . . . . . . . . . . . . . . . . .
76
5-1-18- صبر و نگهداری عهد و پیمان . .  . . . . . .
77
5-1-19- صبر و از خودگذشتگی . . . . . . . . . .
77
5-1-20- صبر و زیبایی . . . . . . . . . . .
78
5-1-21- صبر و مردانگی . . . . . . . . . . . . . .
80
5-1-22- صبر بر نامرادی‌های روزگار . . . . . . 
81
5-1-23- صبر و بردباری در برابر افراد نادان . . . .. . . . . . . .
81
5-1-24- رابطه صبر و صفای باطن . . .  . . . . . .
82
5-1-25- صبر در راه انجام وظیفه . . .  . . . . . . . .
82
5-1-26- صبر در تصمیم گیری . . . .  . . . . .
83
5-2- منزلت و جایگاه سکوت و خاموشی در آثار سعدی . .  . . . . .
83
5-2-1- سکوت مصلحتی . .. . . . . . .
84
5-2-2- سکوت در برابر افراد دانشمند . . . . . . . . . . . .
85
5-2-3- سکوت برای جلوگیری از جنگ و دعوا . . .  . . .
85
5-2-4- سکوت برای پرهیز از عواقب سخن . . . . . . . . . . . . .
85
5-2-5- سکوت برای جلوگیری از زخم زبان مردم . . . . . . . . . .
86
5-2-6- سکوت برای دوری از عیب جویی .. . . . . . . .
86
5-2-7- سکوت و سلامتی . . . . .  . . . . .
87
5-2-8- سکوت برای جلوگیری از آسیب‌های زبان . . . . . . . .
87
5-2-9- سکوت در برابر جاهلان . . . . 
88
عنوان
صفحه
5-2-10- سکوت برای دوری از یاوه گویی . . . .
89
5-2-11- سکوت برای اندیشیدن در کلام . . . . . . . . .
90
5-2-12- خاموشی برای پرده پوشی بر جهل . . . . . . . . . . .
92
5-2-13- سکوت برای رازداری . . . . . . .
94
5-2- سکوت برای پوشیدن عیب . . . . . . . . . . . . . .
94
5-2-15- سکوت برای جلوگیری از سوء استفاده دشمنان . . . . . . .
96
5-2-17- سکوت برای پرهیز از گناه . .. . . . . .
97
5-2-18- سکوت برای رعایت ادب . . .  . . . . . . . .
99
5-2-19- سکوت برای رازداری و امانت داری  . . . .
102
5-2-20- پرهیز از سکوت نابجا . . . . . . . . .
104
5-2-21- جذبه خاموشی در سیر و سلوک روحی . . . . . . .
105
5-2-22- خاموشی برای دوری از ریاکاری . . . . . . . . . . .
105
5-2-23- ارتباط خاموشی و بلوغ فکری . . . . . .. . . . . .
105
 
 
فصل ششم: نتیجه‌گیری یافته‌های طرح
 
 
 
6-1- نتیجه‌گیری . . . . . . . . . . .
106
6-2- پیشنهادها . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
107
فهرست منابع . . . .  . . . . . . . . .
111
چکیده انگلیسی . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
114
چکیده

 پژوهش حاضر تلاش کرده است منزلت و جایگاه صبر وسکوت در آثار سعدی شیرازی را طرح و بررسی کند. صبر و سکوت به عنوان دو فضیلت انسانی که از آگاهی و دانایی سرچشمه می‌گیرد و کردار و گفتار  آدمیان را در جامعه آبیاری می‌کند. در آثار سعدی جایگاهی والا و ارجمند دارد. مفاهیم صبر و سکوت در آثار سعدی به شدّت تحت تأثیر معارف اسلامی مانند قرآن کریم و روایات و احادیث است. سعدی با طرح داستانک‌ها و اشعار نغز و به جا اهمیّت صبر و سکوت در مواضع مختلف را هنرمندانه  طرح می کند  آن گونه شنونده و خواننده را از نظر تربیتی تحت تأثیر قرار می‌دهد. این مفاهیم در جای جای آثار سعدی  دارای رویکردهای مختلف و متفاوت است. صبر از موضوعات محوری در آثار سعدی به شمار می‌آید. این مفهوم همراه با هم معناها و متضادهایش که از نظر قیاسی (خواه صوری، خواه معنایی) با صبر مربوطند، خمیرمایه خلق مضامین آموزنده‌ای در اشعار و آثار اوست. صبر در غزل‌ها هفتاد و سه بار، صبر کردن  بیست و هفت بار، صبور دوازده بار، صبوری بیست و یک بار، تحمل هفده بار، تحمل کردن بیست و دو بار، طاقت  سی و نه بار، شکیب سیزده بار، شکیبایی شانزده بار، شکیبیدن چهار بار، و مقوﻟﮥ صبر جمعاً دویست و چهل و هفت بار در غزل‌ها به کار رفته است.

 سکوت در آثار این شاعر نیز با توجه به مقام و موقع آن دارای مفاهیم و رویکردهای گوناگون است. خموشی، خاموشی، زبان بریده، زبان درکشیدن، دم فروبستن، دم درکشیدن، تأمل کردن، صُمٌّ وَبُکْمٌ، در پیوند با سکوت و خاموشی به همین قرینه در آثار او جایگاهی در خوردارد که بسیار آموزنده و به جا از آن‌ها استفاده شده است.

واژگان کلیدی:

 سعدی، صبر، سکوت، خاموشی، آموزه‌های دینی،  

1-1- مقدّمه

هدف از گردآوری رساله، پژوهش و تحقیق در مبحث شعر دفاع مقدس در فرهنگ دینی و عام مردم ایران، سکوت، صبر و بردباری جایگاهی ارجمند در رفتار، گفتار، کردار و کنش و واکنش‌های روز مره دارد. یکى از ویژگی‌هایى که در طول تاریخ زندگى انسان، در همه صحنه‌ها و عرصه‌ها، خوشی‌ها و سختى‌ها مصیبت‌ها و مرارت‌ها، موجب سعادت وخوشبختى انسان‌ها بوده و هست صبر و ‌استقامت و سکوت اندیشمندانه است. در قرآن کریم و روایات اهل بیت (علیهم السلام) و همین طور ادبیات و آموزه‌های اخلاقی ایرانیان، این دو ویژگی به فراوانی مورد تکریم و تمجید واقع شده است.         

زندگى بشر در دنیا گره خورده در مشکلات و رخدادهای گوناگونی است که تنها به سرپنجه خرد ورزی و درایّت قابل حل است. بدین معنی که انسان چه  هنگام باید لب به سخن بگشاید و در چه موقعی سکوت و خاموشی پیشه ساخته و شکیبایی برگزیند. اگر انسان صبر و استقامت را که رمز غلبه او بر این مشکلات است نداشته باشد بدون تردید با شکست مواجه شده و راه تعالى و تکامل بر او بسته خواهد شد.

زمانى که انسان تاریخ انبیا و اولیاى الهى را بررسى مى‌کند، در می‌یابد که تمام زندگی این بزرگواران سرشار از سختى‌ها و مشکلاتی است که به سوى آنها روى آورده و آنان توانسته‌اند به یاری همین فضایل بر این مشکلات فایق آیند.

صبر یکی از واژه‌های کلیدی قرآن است که به صورت‌های مختلف در آن بکار رفته است. این واژه بر یکی از اصول مهم اخلاقی و صفات برجسته و ضروری انسانی دلالت دارد که زمینه ساز آراستگی آدمی به فضیلت‌های بسیاری می‌شود. با توجه به اهمیت صبر که رمز پیروزى و غلبه بر مشکلات در زندگى انسان است، امیرالمؤمنین علیه‌السلام هم در حکمت 424 می‌فرماید: « اَلحِلمُ غِطاءٌ ساتِرٌ وَالعَقلُ حِسامٌ قاطِعٌ، فَاسْتُرْ خَلَلَ خَلْقِکَ بِحِلْمِکَ وَقاتِلْ هَواکَ بِعَقْلِکَ» بردباری پرده‌ای است پوشاننده و عقل شمشیریست برّان، پس عیوب اخلاقی خود را با بردباریت بپوشان و هوایت را با عقلت بکش.» (نهج‌البلاغه، 1387‌:1287)

سکوت و خاموشی مدبرّانه و از سرتعقل از دیگر فضایل انسانی است که در کنار صبر به عنوای یکی از صفات مثبت انسانی و اخلاقی به شدّت در متون دینی و ادبی مورد توجه قرار گرفته و بسیار ممدوح است.

موسوی اصفهانی می‌نویسد: « در زبان  فارسی صمت به فتح صاد و سکون میم را برخی به سکوت معنا کرده‌اند ولی میان این دو واژه، تفاوت‌های مهم و اساسی وجود دارد. حضرت امیر مؤمنان(ع) درعبارتی کوتاه، با اشاره به این دو اصطلاح برای آن‌ها کاربردها و آثار خاص بیان می‌کند و می‌فرماید: « الصّمتُ حُکمٌ، والسُّکوتُ سَلامَهٌ، و الکِتمانُ طرَفٌ مِن السَّعادَهَ؛ صمت و خاموشی، حکمت و فرزانگی است و سکوت، سلامت از گرفتاری و کتمان و راز داری، بخشی از سعادت است.» (موسوی اصفهانی، 1382‌: 63)

درقرآن کریم نیز به حفظ زبان و اهمیّت سکوت اشاراتی رفته است که بیانگر حکمت و فرزانگی در سکوت است. در سوره مبارکه مریم، حضرت زکریا (ع) پس از استجابت دعایش برای داشتن فرزند، خواهان نشانه‌ای از سوی خداوند می‌شود و فرمان الهی به او می‌رسد که نشانه و آیه تو آن است که سه شبانه روز کامل سخن نگویی و سکوت اختیار کنی، از این رو هنگامی که از محراب، عبادت خویش به سوی مردم بازگشت به ایشان اشاره کرد که بامدادان و شامگاهان خداوند را تسبیح کند (قرآن کریم، 19: 11-10) زیرا بنی اسرائیل از این که وی فرزندی ندارد و امت، بی پیامبر می‌شوند از این مسئله

نگران بودند. (مریم، آیه 5) مورد دیگر زمانی است که حضرت مریم (س) عیسی (ع) را می‌زاید و می‌هراسد که متهم به امری زشت شود. از این رو مأمور به سکوت و خاموشی می شود. با این تفاوت که وی مأمور می شود تا یک روز را به عنوان نذر خداوند رحمان، روزه سکوت بگیرد و با انسانی سخن نگوید». (همان: 62)

این دو فضیلت بزرگ وستوده، در آثار شاعران و سخن سرایان بزرگ ایران در معانی زیبایی پرورانده شده. سعدی که یکی از ارکان نیرومند زبان وشعر فارسی است، این ویژگی اخلاقی را در سخنان نغز و پر مغز خود مورد اشاره قرار داده و در قالب داستان و داستانک‌ها به وجهی گیرا و دل‌نشین  بیان می‌کند. کتاب گلستان، بابی ویژه در اهمیت صبر و سکوت دارد که بیانگر این صفت ستوده در فرهنگ ایرانی و اسلامی است.

مهشید مشیری در کتاب “سرو قامت دوست، تاملی در ترجیع بند سعدی”، می‌نویسد: «صبراز موضوعات محوری کلام سعدی است. صبر همراه با هم معناها، متضادها، که از نظر قیاسی خواه صوری، خواه معنایی با صبر مربوطند، جملگی در یک مقوﻟﮥ قیاسی قرار می‏گیرند.

صبر در غزل‌های سعدی 73 بار، صبر کردن 27 بار، صبور 12 بار، صبوری 21 بار، تحمل 17 بار، تحمل کردن 22 بار، طاقت 39 بار، شکیب 13 بار، شکیبایی 16 بار، شکیبیدن 4 بار، و مقوﻟﮥ صبرجمعاً 247 بار در غزل‏ها به کار رفته و همین موضوعات نیز در ترجیع‏ بند معروف او به زیبایی  شده است.» (مشیری، 1382: 49)

کاووس حسن لی، در کتاب پیام اهل دل، اندیشه‌های اجتماعی و اخلاقی سعدی می‌نویسد « واژه شکیبایی یا همان «صبر»، جایگاه ویژه‌ای در بین ما ایرانیان دارد به طوری که: “در آموزه‌های قرآنی و دینی ما قرین حق و زیبایی است و در ادبیات مان با تعابیری چون «کیمیای بی‌مانند» و «کیمیای بزرگی‌ها» از آن یاد شده است و به قول سعدی در گلستان «هرکه را صبر نیست، حکمت نیست»  (حسن لی‌، 1378: 92)

سعدی از خواننده‌ی آگاه و خردمند خود می‌خواهد که قبل از دم زدن وافتتاح کلام، در آنچه که می‌خواهد بیان کند تاًمّل و درنگ کرده و به عباراتی که بر زبانش می‌خواهد بگذر بیاندیشد. وی سخن درست و کوتاه را بر پر گویی و بیهوده گویی ارج نهاده و بیان می‌کندکه سخن و کلامی که از دهان آدمی خارج می‌گردد معرف شخصیت وتوان فکری اوست .پس انسان بهتر است اگر بر آنچه که می‌خواهد بگوید دانش و آگاهی ندارد، کمال زیبندگی آن است که خاموشی گزیده و همچون کوه در سکوت وقار ومتانت خود را حفظ کند.

سعدی، معلم اخلاق، نکته سنجی  و تاًمّل و درنگ در سخن را نشانه‌ی کمال آدمی بر می‌شمارد و سکوت به هنگام را مایه‌ی عزت و کرامت فرد می‌داند. سخن نابجا و بی هنگام حتی اگر بر زبان عالم و دانشمند برود باعث تضییع حرمت اوست. بنا براین به جاست که انسان گاه و مقام سخن را در یابد و بر بیهوده و نابجا گفتن سخن قدر خویش را نکاهد و منزلت خود را در نظر دیگران پست و حقیر نکند. این رساله تلاش می‌کند ضمن نگاهی به اهمیت صبر و سکوت در آیات کریمه‌ی قرآن مجید و روایات بزرگان دین و همین طور مقام این دو فضیلت در آثار شاعران پارسی، به اهمیت این موضوع در آثار و اشعار سعدی پرداخته و با دقّت و  تاًمّل این دو  فضیلت را  بررسی کند. 

این رساله مشتمل بر یک مقدمه و شش فصل است. در فصل نخست، کلیّات تحقیق که در برگیرنده  هدف تحقیق، روش تحقیق، پیشینه و ادبیات تحقیق است؛ بحث می‌شود.

در فصل دوم نگاه مختصری به زندگی و آثار سعدی از منظر صاحب نظران افکنده خواهد شد واز تحصیلات، مسافرت‌ها،  تجارب و  اهمیت این شاعر در ادبیات فارسی و جهان  صحبت می‌شود و از آثار او و موضوعاتشان سخن به میان آمده است.

فصل سوم، به اهمیّت صبر و سکوت در آیات و روایات اسلانی پرداخته  و با شرح و بسط این دو موضوع از نظر آیات کریمه قرآن مجید و هم چنین نصوص صریح روایات و احادیث شریف از معصومین و امامان (ع)  اشاره می‌شود.

فصل چهارم به بررسی جایگاه صبر و سکوت در ادبیات فارسی می‌پردازد و اهمیّت آن را در آثار شاعران طراز  اوّل  ایران مانند  مولوی، عطار، صائب تبریزی و … نشان می‌دهد.

فصل پنجم این تحقیق که بدنه اصلی این پژوهش را در بر می‌گیرد، به بحث و برسی جایگاه صبر و سکوت در آثار سعدی می‌پردازد. در این بخش نگارنده بر اساس اشعار و گفته‌های سعدی تحلیل خود را از این دو مبحث ارایه می‌دهد. در فصل ششم، پژوهنده دریافت و استدراکات خود را ازکُل مباحث و نتیجه  ارائه تحقیق  داده و سپس پیشنهاداتی را نیز در این خصوص  اضافه می‌کند.

1-2- هدف تحقیق:

هدف از انجام این پژوهش، بررسی جایگاه صبر و سکوت در در آثارسعدی شیرازی است. در مقوله تربیت و اخلاق چنان که از آثار و اشعار سعدی بر می‌آید، صبر وسکوت به عنوان دو راهبرد تربیتی و اخلاقی در موفقیت انسان بسیار مؤثر هستند. از دیگر سو، به نظر می‌رسد، سعدی در مبحث صبر و سکوت به شدّت تحت تأثیرآموزه‌های اسلامی است. یکی از اهداف دیگر این تحقیق نشان دادن کمیّت و کیفیّت این اثر پذیری می‌باشد.

1-3 ادبیات‌ و پیشینه تحقیق:

 تا کنون، تحقیق و اثر مستقلی در خصوص جایگاه صبرو سکوت در آثار سعدی به رشته‌ی تحریردر نیامده است. لیکن پژوهش‌گران و ارباب ذوق و اندیشه به طور پراکنده در آثار خود به این مبحث پرداخته‌اند.

محمد علی همایون در باب سعدی و گلستان و بوستان و غزل‌های او کتابی باعنوان«سعدی، شاعر عشق و زندگی» تاًلیف کرده است. این کتاب در 385 صفحه در سال1385 توسط نشر مرکز روانه‌ی بازار گردیده. 

 کامل شناخته نشده است.

دو دیدگاهی که امروزه در تعهد سازمانی مطرح است، عبارت است از:

الف ) دیدگاه نگرشی که تعهد را به عنوان امری عاطفی یا نگرشی می داند معتقد است تداوم کار افراد در جهت تعقیب اهداف سازمان، از آن روست که آنها از طریق سازمان، هویت می یابند. این دیدگاه نوعاً با مقیاس پرتر، عملیاتی وقابل محاسبه شده است.

ب ) دیدگاه رفتاری که از دریچه کاملاً متفاوتی به تعهد سازمانی می نگرد و تعهد را بیشتر امری رفتاری در نظر می گیرد تا نگرشی. برطبق این دیدگاه که ناشی از نظرات بیکراست، افراد به خاطر جلب منافعی چون برخورداری از مزایا و ارتقاء شغلی، به سازمان وابسته می شوند. نه به علت داشتن احساسات – و عواطف مطلوب به آن . دیدگاه تعهد رفتاری معمولاً با مقیاس تریس عملیاتی می شود (خاکی، 198-. (1385 :197