دکتر کامران افشار مهاجر
 

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

چکیده

    دراین پژوهش که به روش توصیفی- تحلیلی انجام گرفته است و جمع آوری اطلاعات در آن به شیوه کتابخانه‏ای و میدانی می‏باشد، هدف دستیابی به ویژگی‏های بصری آرم‏های شرکت‏های هواپیمایی بین‏الملل بوده که معمولاً این گونه  شرکت‏ها از قوی‏ترین و با تجربه‏ترین طراحان گرافیک برای طراحی آرم خود استفاده کرده‏اند و در نتیجه بررسی این   آرم‏ها می‏تواند نکات ارزشمندی را به طراحان گرافیک ارائه دهد. معنی این پژوهش، شناخت عواملی که جوهره‏ی اصلی   آرم‏های شرکت‏های هواپیمایی جهان است را میسر می‏سازد.

    بیشتر آرم‏های شرکت‏های هواپیمایی در یک سبک ساده و قابل فهم با قصد درک آن برای فرد طراحی شده‏اند. بعضی از شرکت‏های هواپیمایی، از پرچم های ملی یا خصوصیات فرهنگی(علائم تجریدی، تصاویرشمایلی مفهوم پرواز، رنگ‏های ملی یا بومی و غیره) در آرم‏های خود به جهت نشان دادن کشور یا پایگاه مبداء خودشان استفاده می‏کنند. بسیاری از این شرکت‏ها، عناصر دو پهلوی پرواز، سرعت و خدمات راکه هوشمندانه و از لحاظ گرافیکی بیان شده‏اند، به نمایش            می‏گذارند.که این عناصر شامل: نمادهای خورشید،کره، ستاره، نمادهایی که جهت را نشان می‏دهند مانند ( فلش ) ، نمادهایی که برای نشان دادن سرعت استفاده شده است ( اشعه، خطوط مارپیچ و…) و نقوش پرندگان که بیشتر شامل        ( شاهین، عقاب، کبوتر، اردک یا غاز وحشی، قوش، لک‏لک) می‏باشد. به دلیل محدودیتی که از تکرار نمادهای تصویری با موضوعاتی مشخص ناشی می‏شود و آنجایی که حروف الفبا در عمل, اشکال متنوع‏تری را در طراحی آرم فراهم می‏سازد ، لذا بیشتر آرم‏های شرکت‏های هواپیمایی، به ویژه درسال‏های اخیر از امکانات گوناگون حروف به صورت مونوگرام، لوگوتایپ با تأکید بر حروف سرآغاز، لوگوتایپ‏هایی از انواع دیگر و مخفف‏های دو یا سه حرفی، بهره برده‏اند که در بیشتر موارد اشکال ساده شده‏ای از نمادهای تصویری مانند: هواپیما، پرنده و موشک را تداعی می‏کنند یا فرم‏های هندسی مانند مثلث، دایره، خطوط مورب و موازی را به کار برده‏اند. ولی در نهایت، تمامی این آرم‏ها ، اعم از نوشتاری یا تصویری، دارای ویژگی‏هایی می‏باشند که در مجموع حسی از پرواز، امنیت ، آرامش و قابل اعتماد بودن را بیان می‏کنند.       

    واژگان کلیدی: آرم‏های شرکت‏های هواپیمایی بین‏الملل ، لوگوتایپ، بیان بصری، دایره، پرواز

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                 صفحه

چکیده

فهرست مطالب

فهرست تصاویر

فصل اول :کلیات تحقیق

1-1 تعریف مسئله …………………………………………………………………………………………… 2

1-2 ضروریات و اهمیت تحقیق ………………………………………………………………………………. 2

1-3 سوالات تحقیق …………………………………………………………………………………………………. 2

1-4 فرضیات ………………………………………………………………………………………………………….. 3

1-5 اهداف اصلی و فرعی ……………………………………………………………………………………………………… 3

1-6 روش تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………..3

1-7 روش جمع‏آوری اطلاعات …………………………………………………………………………………………………… 3

1-8 کاربرد تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………. 4

1-9 پیشینه تحقیق …………………………………………………………………………………………………………………. 4

1-10 چگونگی انجام پروژه عملی ……………………………………………………………………………………………… 5

فصل دوم : حضور گرافیک در شرکت‏های هواپیمایی

2-1 نگاهی اجمالی به پیشینه شرکت‏های هواپیمایی ……………………………………………………………………………… 8

2-2 کاربرد گرافیک در شرکت‏های هواپیمایی ………………………………………………………………………………………. 15

2-2-1 پوستر ………………………………………………………………………………………………………………… 17

2-2-2 تبلیغ مجله‏ای ………………………………………………………………………………………………………………20

2-2-3 طراحی سایت ………………………………………………………………………………………………………………. 21

فصل سوم : چگونگی طراحی آرم شرکت‏های هواپیمایی

3-1 نیاز جامعه بعد از انقلاب صنعتی به طراحی آرم ……………………………………………………………………………. 24

3-2 پیشینه طراحی آرم برای شرکت‏های هواپیمایی ……………………………………………………………………………. 26

3-2-1 پیشینه آرم شرکت هواپیمایی در جهان ……………………………………………………………………………………. 26

3-2-2 پیشینه آرم شرکت هواپیمایی در ایران …………………………………………………………………………………….. 27

3-3 ویژگی‏های امروزی آرم شرکت‏های هواپیمایی ………………………………………………………………………………. 28

3-3-1 هویت ……………………………………………………………………………………………………………………… 30

3-3-2 آرم‏های نوشتاری …………………………………………………………………………………………………………. 33

3-3-3 رنگ …………………………………………………………………………………………………………………………. 36

3-3-4 فرم و خطوط ………………………………………………………………………………………………………….. 37

3-4 بازسازی آرم‏های شرکت‏های هواپیمایی ………………………………………………………………………………………… 41

3-4-1 بازسازی آرم شرکت هواپیمایی فرانسه ……………………………………………………………………………………… 42

3-4-2 بازسازی آرم شرکت هواپیمایی آلیتالیا ……………………………………………………………………………………… 42

3-4-3 بازسازی آرم شرکت هواپیمایی ایبریا ………………………………………………………………………………………… 43

3-4-4 بازسازی آرم شرکت هواپیمایی لوفتانزا ……………………………………………………………………………………… 44

3-4-5 بازسازی آرم شرکت هواپیمایی کوآنتس …………………………………………………………………………………… 44

3-4-6 بازسازی آرم شرکت هواپیمایی تایی(تایلند) ……………………………………………………………………………… 45

3-4-7 بازسازی آرم شرکت هواپیمایی آمریکا ………………………………………………………………………………………. 46

3-4-8 بازسازی آرم شرکت هواپیمایی اِس آ اِس …………………………………………………………………………………. 47

3-4-9 بازسازی آرم شرکت هواپیمایی جی اِی ال (ژاپن) ……………………………………………………………………. 47

3-5 هویت سازمانی در شرکت های هواپیمایی …………………………………………………………………………………….. 48

3-5-1 هویت سازمانی در شرکت هواپیمایی بریتانیا …………………………………………………………………………….. 51

3-5-2 هویت سازمانی در شرکت هواپیمایی بی اِم آی ………………………………………………………………………… 53

3-5-3 هویت سازمانی در شرکت هواپیمایی بی اِم آی کوچولو …………………………………………………………… 54

3-5-4 هویت سازمانی در شرکت هواپیمایی گلف (خطوط هوایی خلیج )……………………………………………. 55

3-5-5 هویت سازمانی در شرکت هواپیمایی اتریش …………………………………………………………………………….. 56

3-5-6 هویت سازمانی در شرکت هواپیمایی دلتا …………………………………………………………………………………. 57

3-5-7 هویت سازمانی در شرکت هواپیمایی استار الی ینس ……………………………………………………………….. 58

3-5-8 هویت سازمانی در شرکت هواپیمایی یونایتد …………………………………………………………………………….. 59

3-5-9 هویت سازمانی در شرکت هواپیمایی ایرایشیا …………………………………………………………………………… 61

3-6 تحلیل بصری در این پژوهش …………………………………………………………………………………………………………. 62

3-6-1 نمونه پرسشنامه …………………………………………………………………………………………………………….. 64

3-6-2 جدول شماره 1 : توزیع فراوانی نتایج سوالات پرسشنامه …………………………………………………………. 65

3-6-3 جدول شماره 2 : ماتریس‏ها ……………………………………………………………………………………………………….. 67

3-6-4 نمونه آرم‏های شرکت‏های هواپیمایی بین‏الملل …………………………………………………………………………. 68

نتیجه‏گیری ………………………………………………………………………………………………………………… 85

فهرست منابع ……………………………………………………………………………………………………………. 87

تعریف مسئله

    آرم، یکی از آثارگرافیک است که با وجود کوچک بودن، معیارهای پیچیده وبسیار ظریفی دارد و به ناچار طراح باید به هنگام طراحی، درکی درست وکامل از چگونگی راه حل مسایل و ریزه‏کاری‏های بصری و اجرای فنی و رسامی داشته باشد و بتواند با تسلط از عهده اداره و ترکیب جزئیات میلیمتری و حساس فرم‏های نقش برآید و موفق به بیان تصویری موجز در محدوده تنگ و مختصر آرم شود طبیعی است چنین روندی احتیاج به تجربه فراوانی دارد و مطالعه وکار بسیاری را طلب می‏کند. در نتیجه شناخت و بررسی بصری شاخه‏هایی از آرم که از گرافیک سالم‏تر و قوی‏تری برخوردارند، ضروری می‏باشد که یکی از این زمینه‏ها، آرم شرکت‏های هواپیمایی است که به علت داشتن امکانات مالی خوب و سرمایه کلان این گونه مؤسسات، معمولاً از بهترین و با تجربه ترین طراحان گرافیک استفاده می‏کنند و بخشی

 

ارزشمند از آرم‏های دنیا را به وجود آورده‏اند. انتخاب موضوع بررسی بصری آرم‏های شرکت‏های هواپیمایی بین‏الملل برای پژوهش به دلیل نو بودن آن و این مسئله است که طبق تحقیق و بررسی انجام شده درسایت ایران‏داک و سایت دیگر دانشگاه‏ها هنوز به طور مستقیم تحقیقی در رابطه با آن انجام نشده است. در این پژوهش قرار است با جمع‏آورری و بررسی و تحلیل آرم‏های شرکت‏های هواپیمایی ویژگی‏های بصری این آرم‏ها شناخته و معرفی گردد.

1-2 ضرورت و اهمیت تحقیق

    ضرورت و اهمیت موضوع به این دلیل است که بسیاری از دانشجویان و حتی فارغ التحصیلان رشته ارتباط تصویری نکات مهم و ظریف و درست طراحی یک آرم ماندگار را به درستی نمی‏دانند و در طراحی رعایت سلیقه و خواست جامعه و معرفی درست سازمان‏ها و در واقع دانستن رابطه تعاملی- اثرگذاری و اثرپذیری را هنوز آگاه نیستند و فکر می‏کنند با تکیه بر مهارت‏های دوران تحصیل و بی‏رنگ دانستن نقش مخاطبان بر اساس سلیقه فردی و شخصی می‏توانند ارائه یک آرم موفق داشته باشند و از آنجایی که آرم‏های شرکت‏های هواپیمایی بین‏الملل منحصر به فردترین و حتی شاید در مواردی بتوان گفت، بعد از پرچم هرکشور، نقش یک هویت ملی را دارند و بهترین طراحان و شرکت‏های تبلیغاتی جهان این آرم‏ها را طراحی کرده‏اند ، ضرورت انتخاب این پژوهش احساس گردید.

1-3 سوالات تحقیق

1- آیا از نوعی شبکه “گرید” در طراحی آرم‏های شرکت‏های هواپیمایی بین‏الملل استفاده شده است؟

2- عناصر بصری چگونه و به چه تناسباتی در این آرم‏ها استفاده شده‏اند ؟

3- رنگ در آرم‏های شرکت‏های هواپیمایی بین‏الملل با چه اصول و ضوابطی استفاده شده است؟

4- نوع حروف به کار رفته در آرم‏های شرکت‏های هواپیمایی بین‏الملل چگونه است و چه قلم‏هایی بیشتر استفاده شده است ؟

5- برای طراحی آرم شرکت‏های هواپیمایی بیشتر از شکل کدام پرنده‏ها استفاده شده است ؟

6- غیر از پرندگان از کدام اشکال شمایلی در آرم شرکت‏های هواپیمایی بیشتر استفاده شده است ؟

1-4 فرضیات

1- برای طراحی آرم شرکت‏های هواپیمایی ، بیشتر از شکل استیلیزه‏ی پرندگان استفاده شده است.

2- پس از شکل پرنده، دایره به عنوان نماد خورشید، بیشترین شکلی است که در آرم‏های شرکت‏های هواپیمایی دیده می‏شود.

 1-5 اهداف اصلی و فرعی

    منظور از انجام این پژوهش تقریباً در تعریف مسئله ذکر شد. هدف اصلی، همان شناخت این شاخه مهم از طراحی آرم، یعنی آرم‏ شرکت‏های هواپیمایی بین‏المللی در جهان است که می‏تواند برای طراحان گرافیک خط دهنده و آموزنده باشد زیرا همان گونه که اشاره شد، برجسته‏ترین طراحان گرافیک دنیا این آرم‏ها را طراحی کرده‏اند و اهداف فرعی هم همه مرتبط با این هدف اصلی هستند و به نوعی در سوالات پژوهش مشخص شده‏اند.

1-6 روش تحقیق

    این پژوهش، باتکیه بر روش توصیفی- تحلیلی انجام گرفته است.« در این روش محقق علاوه بر تصویرسازی آنچه هست به تشریح و تبیین دلایل چگونه بودن و چرایی وضعیت مسئله می‏پردلزد. به طور کلی تحقیقات توصیفی به سه یا چهارگروه تقسیم می شوند که تحقیقات زمینه یاب، تحقیق موردی، تحقیق تحلیل محتوا، قوم نگاری از انواع این تحقیق است.»(حافظ نیا،71،1389) ابزار این پژوهش، پرسشنامه‏ای است که به تعداد 255 نسخه بعد ازجمع آوری نمونه آرم‏های شرکت‏های هواپیمایی بین الملل جهت بررسی عناصر بصری این آرم‏ها پاسخ داده شده است و نتایج جمع بندی حاصل از این تحلیل به صورت جامعه آماری و همچنین ماتریس‏ها برای نمایش و درک بهتر ارائه گردیده است.

1-7 روش جمع‏آوری اطلاعات

    جمع آوری اطلاعات در این پژوهش به شیوه کتابخانه‏ای و میدانی می‏باشد که برای انجام آن در زمان تعیین شده، هرآنچه درکتابخانه‏های دانشگاه‏ها شامل کتاب‏های مرتبط با پژوهش، مقالات علمی پژوهشی و پایان نامه‏ها و اینترنت، … اعم از فارسی ولاتین بود، با دقت از نظر گذرانده شد و بخش مورد نیاز منابع لاتین ترجمه و مطالب و تصاویر جمع آوری شد.

1-8 کاربرد تحقیق

    نتایج این پژوهش و شناخت و بررسی بصری آرم‏های شرکت‏های هواپیمایی که از گرافیک سالم‏تر و قوی‏تری برخوردار هستند می‏تواند برای دانشجویان و حتی فارغ التحصیلان رشته ارتباط تصویری باعث شناخت نکات مهم و ظریف این بخش ارزشمند از آرم‏های دنیا و کمک به طراحی یک آرم موفق و سالم باشد.

1-9 پیشینه تحقیق

    در رابطه موضوع بررسی بصری آرم‏های شرکت‏های هواپیمایی بین‏الملل مطالعات نظام‏مندی به صورت کتاب، پایان نامه و مقاله در ایران صورت نگرفته است و با توجه به تحقیقات صورت گرفته شده، در زیر به تعدادی که در زمینه طراحی آرم و یا عناوین مرتبط به آن در زمینه مطالعات پیشینه پژوهش لازم می‏باشند، اشاره شده است :

    فهیمه پهلوان (1381) در کتاب” درآمدی بر تحلیل عناصر تصویری در آرم”  که براساس روش‏های پیشنهادی پیرس درباره‏ی دسته بندی نشانه‏ها و نظریه‏ی ارتباط کلامی رومن یاکوبسن شکل گرفته است. به سنجش330 آرم منسوب به مؤسسات، سازمان‏ها و وزارتخانه‏های دولتی بین سال‏های (1357 تا1377) می‏پردازد و از طریق پرسشنامه‏ای که برای دستیابی به اهداف پژوهش طراحی شد و نتایج آماری به دست آمده از این پرسشنامه‏ها ، خصوصیت طراحی این آرم ها را بیان می‏کند.

    کریسپین سورلو[1] و جورجیا ایلو[2] (2007) در مقاله پژوهشی با عنوان “افتخارملی، سرمایه جهانی: بررسی نشانه شناسی اجتماعی آرم بصری(برند) در صنعت هواپیمایی” انتشارات سیج در کتابخانه دانشگاه واشنگتن به بررسی 561 آرم قرار گرفته برروی دُم هواپیماها در شرکت‏های هواپیمایی مختلف به عنوان نمونه بصری می‏پردازد و نشان می‏دهد که چگونه زوج جهانی- محلی را می‏توان به لحاظ نشانه شناسی مدیریت و محقق کرد. بررسی‏ها متشکل از سه بخش و رشته است: الف) یک بررسی توصیفی است که نشان دهنده فرهنگ واژگان بصری به شدت محدود و زیبایی شناسی بارز ناشی از طراحی دم هواپیما است. ب) بررسی تفسیری که استراتژی‏های ارتباطاتی و معنای احتمالاتی را مورد توجه قرار می‏دهد که ضمیمه منابع بصری مختلف هستند. ج) بررسی انتقادی ارتباط تصمیم‏گیری‏ها درباره طراحی‏ها و آرم گذاری با اقتصاد سیاسی و فرهنگی جهانی سازی و صنعت هواپیمایی.

    اشرف موسوی (1373) در پایان نامه کارشناسی ارشد با عنوان “طراحی گرافیک بخش نشانه و علائم” که عمدتاً با روش جمع آوری اطلاعات کتابخانه‏ای و میدانی انجام شده است، در فصل‏های مختلف به   انواع نشانه و علائم، عوامل مؤثر بر نشانه، طراحی نشانه، چگونگی تبدیل ایده به تصویر و کاربردهای مختلف آن اشاره کرده است و نتیجه این پژوهش  ایجاد نوعی هماهنگی و برنامه‏ ریزی در صرف وقت، انرژی و استفاده از تجربه و خلاقیت در طراحی می‏باشد.

داریوش جعفری (1384) در پایان نامه کارشناسی با عنوان “بررسی نشانه مراکز فرهنگی هنری شهرداری تهران ” که عمدتأ به روش کتابخانه‏ای و میدانی انجام شد و شامل7 فصل می‏باشد، در فصول اول تا سوم به بررسی هنر گرافیک، آشنایی با انواع نشانه پرداخته است و در فصل چهارم، به بررسی طبقه بندی نشانه‏ها از جنبه‏های مختلف می‏پردازد. در 3 فصل آخر نشانه‏های مراکز شهرداری تهران تک تک توضیح مختصری داده شده‏اند و در نهایت، با توجه به نقوشی که بیشتر در این آرم‏ها استفاده شد، پیشنهادهایی را در زمینه طراحی ارائه داده است.

    محسن عباسی سرچشمه (1388) در پایان نامه کارشناسی ارشد با عنوان “کاربرد رنگ در آرم” که با هدف بررسی قابلیت و مفاهیم رنگ و ترکیبات رنگی در آرم به روش کتابخانه‏ای و مشاهده‏ای انجام شده است، نقش رنگ را در طراحی آرم، علاوه بر فرم و فیگور بسیار مهم و دارای توانمندی‌ و قدرت نفوذ و بیانی خاص می‏داند که در بسیاری از موارد دارای معانی سمبلیک یا تداعی‌ کننده احساسی است و در حساسیت بخشیدن به جهت تقویت، تأثیرگذاری، تأییدکردن و بهره‌گیری مؤثر در آرم را تاکید می‏کند که می‌توان با مخاطب ارتباط بهتری  برقرار کرد و پیام مورد نظر را با سهولت بیشتری منتقل نمود.

    عبدالرضا اثنی عشری (1389) در پایان نامه کارشناسی ارشد با عنوان “خلاقیت در طراحی نشانه ” که عمدتاً به روش جمع آوری اطلاعات کتابخانه‏ای و میدانی انجام شده است و شامل 5 فصل می‏باشد ، در هر فصل به اهمیت و حضور خلاقیت از طریق بالا بردن خلاقیت ذهنی و اجرایی ، مطالعه نشانه در حوزه نشانه شناسی ، گرافیک، ، ارتباطات و ارزیابی پرداخته است تا در این میان بتواند راهکارهایی برای طراحی نشانه و پرورش خلاقیت ارائه دهد.

    داریوش کاظم پور ( 1389) در پایان نامه کارشناسی ارشد با عنوان”بررسی راهکارهای خلق نشانه از ایده تا اجرا” که از روش کتابخانه‏ای به همراه مصاحبه با صاحبنظران این علم انجام شده است، خلاقیت را در طراحی نشانه، به عنوان یکی از شاخصه‏های اصلی گرافیک ، اکتسابی و قابل یادگیری می‏داند و راهکارهایی برای خلق ایده‏های بصری در طراحی نشانه ارائه داده است که بخش‏هایی مربوط به اطلاعات مورد نیاز برای طراحی یک نشانه، برنامه‏های تبلیغاتی استفاده از آن و نوشتن یک خلاصه طرح کلی برای نشانه را شامل می‏شود.

    سیده اکرم دلیرصفت لیمودهی(1389) در پایان نامه کارشناسی با عنوان”بررسی نشانه‏های شبکه‏های تلویزیونی” که عمدتاً به روش جمع آوری اطلاعات کتابخانه‏ای و میدانی انجام شده است شامل 2 فصل می‏باشد، در فصل اول آشنایی با انواع نشانه و در فصل دوم نمونه‏های تصویری نشانه شبکه‏های تلویزیونی جهانی را ارائه و بررسی کرده است و ویژگی‏هایی هم چون رنگ، کیفیت تصاویر، متحرک بودن، پس زمینه رنگی متفاوت و… را برای سازگاری نشانه با اهداف شبکه مورد نظر حایز اهمیت می‏داند.

1-10 چگونگی انجام پروژه عملی

    در این پروژه سعی شد بین کار نظری و عملی ارتباط برقرار گردد. از این رو ، بعد از تحقیقات بخش

نظری و بررسی بصری بر روی نمونه آرم‏های شرکت‏های هواپیمایی بین‏الملل که از طریق پرسشنامه صورت گرفت و نتایج بدست آمده از آن ،کار عملی این پروژه، طراحی آرم برای چند شرکت هواپیمایی داخلی اجرا و در نهایت با نظر استاد گرانقدر جناب آقای دکترکامران افشار مهاجر از بین آرم‏های طراحی شده، این تعداد آرم تأیید شد.

    برای طراحی آرم، اتودهای اولیه به رنگ سیاه روی زمینه سفید صورت گرفت و این مسئله هم شامل اتودهای رایانه‏ای و هم اتودهای دستی روی کاغذ می‏باشد زیرا بدون در نظر گرفتن عامل رنگ،  فرم‏ها را بهتر می‏توان تشخیص داد و در مورد آن‏ها قضاوت صحیحی داشت. علاوه بر این، تمام آرم‏های رنگی، گاهی امکان کاربرد تک رنگ هم دارند (مثلاً کاربرد آن‏ها در مُهر) که در این حالت اگر سیاه و سفید آرم جا افتاده و موزون و کامل باشد، در کاربرد تک رنگ، مشکلی ایجاد نمی‏شود. بدین ترتیب، پس از جا افتادن و کامل شدن فرم آرم، سپس برای رنگ‏گذاری و دستیابی به نسخه رنگی با توجه به نتایج به دست آمده از تحلیل رنگ بر روی آرم‏های شرکت‏های هواپیمایی بین‏الملل برای هر آرم چند نمونه رنگی زده شد که در نهایت یک نمونه رنگی آن توسط استاد انتخاب گردید.

    برای طراحی، شخصیت بصری آرم با توجه به موضوع آن و ارائه خدمات شرکت‏های هواپیمایی در نظر گرفته شد و در طراحی به ساده و موجز بودن آرم توجه شد تا به سادگی در حافظه‏ها ثبت شود چرا که شکل آرم تا حدی که به پیام اصلی صدمه نزند باید ساده و ساده‏تر شود،  و در حد امکان از  تنوع  عناصر تشکیل دهنده آرم باید پرهیز کرد.

    وحدت و یکپارچگی و  هماهنگی بصری  بین اجزاء تشکیل دهنده آرم ، چه خط و چه  سطح  در نظر گرفته شد . سطوح مثبت نسبت به  سطوح  منفی غالب‏تر در نظر گرفته شد و اندازه خطوط  برای  تمام کاربردها رعایت شد تا در زمانی که آرم کوچک می شود طرح صدمه‏ای نبیند.

    خلاقیت و ابداع نیز که از ضروریات تمام حوزهای هنری می‏باشد و در طراحی آرم اهمیّتی ویژه دارد، در نظر گرفته شد تا آرم‏ها نو و بدیع به نظر برسد و شباهتی به آرم‏های دیگر نداشته باشند و مخاطب نیز بتواند آثار خلاقیت را در آن‏ها تشخیص دهد .

    در نهایت، با توجه به تمام نکاتی که در طراحی آرم باید رعایت شود و شامل ویژگی کلی آرم‏های شرکت‏های هواپیمایی که تداعی کننده آرامش، امنیت پرواز و اعتماد باشد

 

مربی پژوهشی، بخش اصلاح و تهیۀ نهال و بذر، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان تهران
کارشناس ارشد پژوهشی، پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران
استاد گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکدۀ علوم و مهندسی کشاورزی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران
 

 

                    تاریخ وصول مقاله: 27/08/1394                                                            تاریخ پذیرش مقاله: 16/12/1394

 

 

 چكیده
 
 
 
اصلاح واریته های گندم سازگار به خشکی یکی از اهداف برنامه های اصلاحی است. عملکرد دانه در شرای  تنش خشکی به بسیاری از خصوصیات فنولوژیکی، مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی بستگی دارد. به منظور بررسی ترکیب پذیری عمهومی و خصوصهی و چگهونگیعمل ژن ها در شرای  تنش خشکی در سه لاین و دو رقم گندم نان، تلاقی ههای یه  طرفهه بهه صهورت دی آلهل در ایسهتگاه تحقیقهاتکشاورزی و منابع طبیعی استان تهران انجام گرفت. بذور والدین و دورگ ها) 1F( در پاییز 1390 در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار کشت شد. صفات تعداد دانه در سنبله، تعداد گلچه های عقیم در سنبله، عملکرد دانه در بوته، تعداد روز تا گلهدهی و وزنهزاردانه ارزیابی شدند. نتایج تجزیۀ واریانس داده ها اختلاف معنا داری بین ژنوتیپ ها نشان داد. نتایج تجزیۀ دی آلل براسهاس روش دومدل B گریفین  نشان داد که اثر ترکیب پذیری عمومی )(GCA برای کلیۀ صفات و ترکیب پذیری خصوصی) SCA( برای همۀ صهفاتاندازه گیری شده به جز  صفت تعداد گلچه های عقیم در سنبله، در سطح احتمال 1 درصد معنا دار بود. همچنین نسبت میهانگین مربعهاتGCA بر SCA دربارۀ کلیۀ صفات به جز  صفت تعداد روز تا گلدهی معنا دار بود. تأثیر زیاد واریانس ژنتیکی افزایشی در صفات یادشهدهبیانگر زیاد بودن میزان وراثت پذیری در این صفات است و امکان گزینش در نسل های اولیه برای این صفات را فراهم می سازد.

كلید واژه ها: تلاقی دی آلل، تنش خشکی، دورگ گیری، گندم، واریانس ژنتیکی.

 

 

 

 

 Email: h.abdi63@yahoo.com                                                                                                                             نویسنده مسئول *

 

مقدمه

تنش های محیطی عامل اصلی محدودکنندۀ کشهت و تولیهدگندم در جهان به شمار می رود. با وجود پژوهش های اخیهر،تنش های غیرزنده همچنان چالشی بزرگ برای پژوهشگران کشاورزی است. تحمل به تنش هایی نظیر خشکی، گرمها وشوری به عنوان عامل اصلی در انتخاب ژنوتیپ های جدیهد،مد نظر است. اصلاح واریته های گندم سهازگار بهه شهرای خشکی از اهداف برنامه های اصلاحی است. عملکهرد دانههدر شههرای  تههنش خشههکی بههه بسههیاری از خصوصههیاتفنولوژیکی، مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی بستگی دارد [5]. مطالعات ژنتیکی و دانستن نوع عمل ژن درگیر در بیان ی  صفت و قدرت ترکیب پهذیری آن در روش ههای اصهلاحیجوام ع گی اهی اهمی ت وی ژه ای دارد، ب ه خص و  آنک ه اطلاعات و مطالعات دقیق ترکیب پذیری می توانهد درزمینهۀانتخاب روش های اصلاحی و انتخاب لاین ها بهرای ایجهادبذور هیبرید مؤثر واقع شود .

در اصلاح گندم از تجزیۀ دی آلل برای ارزیابی قابلیهتترکیب پهذ یری صهفات کمهی اسهتفاده مهی شهود کهه نتهایجسودمندی را در اختیار قرار می دهد. در پژوهشی بهه منظهور  برآورد خصوصیات ژنتیکی عملکرد دانه و صهفات  مهرتب   در گن دم دوروم از تلاق ی دی آل ل کام ل هف ت ژنوتی پ استفاده  شد. 49 ژنوتیپ حاصل، برای صفات تعداد روز تها  گلدهی، تعداد پنجه های بارور، ارتفاع بوته، تعهداد  دانهه  در سنبله، تعهداد  دانهه در  بوتهه ، وزن هزاردانهه ، عملکهرد  دانه ۀ ت  بوته و شاخص برداشت ارزیهابی  شهد ند. نتهایج  تجزیه ۀ واریانس، بیانگر تفاوت معنا دار بین ژنوتیپ هها  بهرای  کلیه ۀ صفات مطالعه شده بود [1].

نتایج تحقیقی که با بهره گرفتن از تجزیۀ گرافیکی هیمن در گندم انجام گرفت ، نشان داد که تعداد پنجه در بوتهه و وزندانه در سنبله، تحهت کنتهرل  اثهر فهوق غالبیهت ژن؛ و وزن هزاردانه، ارتفاع بوته و طول سنبله تحت کنترل  اثر افزایشی ژن و غالبیت ناقص است [10]. پژوهشگران بها اسهتفاده ازطرح تلاقی دی آلل و ارزیابی ژنتیکی صفات تعداد روز تها  گلدهی، طول دورۀ پر شدن دانه، ارتفاع بوته، تعداد پنجه در بوته، سطح برگ، عملکهرد دانهه در سهنبله ، وزن هزاردانهه ، شاخص برداشت و عملکرد دانۀ ت  بوته در ژنوتیهپ ههایگندم نان نشان دادند که در کلیۀ صفات، غیر از تعهداد روز تا گلدهی، اثر غیرافزایشی ژن نقش مهم تهری دارد  [12]. در پژوهشی دیگر با بهره گرفتن از تلاقی کامل 4 × 4 گندم دوروم نشان داده شد که طول دانه، وزن هزاردانهه و  سهختی دانهه ،تحت کنترل اثر غالبیت ژن است [14].

گزارش پژوهشی که با بهره گرفتن از تلاقهی ههای دی آلهل ، وراثت پذیری خصوصی طول سهنبل ۀ اصهلی، تعهداد سهنبل ۀ بارور و نابارور، تعداد دانه در سنبلۀ اصلی، وزن هزاردانه و وزن دانه در سنبله در گندم بررسی شد، نشان داد که طهول  سنبلۀ اصلی، تعداد سنبلۀ بهارور  و نابهارور ، تعهداد  دانهه  در سنبلۀ اصلی و وزن هزاردانهه  وراثهت پهذیری  نسهبتا   زیهاد ی داشتند، درحالی که وزن دانه در سنبله قابلیت وراثت پهذیری  کمی داشت [15]. به منظور ارزیابی ژنتیکهی  تعهداد  روز تها  گل دهی و عملک رد دان ه در گن دم دوروم در ی  ط رح دی آلل، با تجزیۀ گرافیکی و رسم خ  رگرسهیون  گهزارش  شد که صفت تعداد روز تا گلدهی تحت کنتهرل  اثهر  فهوق  غالبیت ژن ها و عملکرد دانه ۀ تحهت کنتهرل غالبیهت  کامهل  ژن ها بود [3].

در بررسی ژنتیکی صفات کمی و کیفی 10 والهد  گنهدم  هگزاپلوئید به روش تلاقی دی آلل گزارش کردند که اجزای واریانس قابلیت ترکیب پذیری عمهومی  و خصوصهی  بهرای  همۀ صفات معنا دار بهود . عمه ل ژن نیهز  در بیشهتر  صهفات  به صورت اثر افزایشهی  گهزارش  شهد  [6]. در پژوهشهی در  آفریقای جنوبی با هدف بررسی صفات کیفی گندم نهان  بهه  روش تلاقی دی آلل برای تعیهین  تهوارث پهذیری  و قهدرت  ترکیب پذیری آن، مشخص شد که تهوارث پهذیری  صهفات  کیفی گندم به صورت پلی ژنتی  است [2]. در مطالعۀ دیگهرروی ارقام گندم نان و با بهره گرفتن از تجزیه و تحلیل دی آلل، دریافتند که نقش تأثیرات افزایشی ژن ها در توارث عملکرد دانه در سنبله به مراتب بیش از تأثیرات غیرافزایشی آن است [11]. با مطالعۀ چگونگی توارث عملکرد دانه و اجهزای  آن در ارقام گندم نان با بهره گرفتن از تجزیه و تحلیل تلاقهی ههای  دی آلل مشخص شد که اثر غیرافزایشی ژن ها نقش مه ؤثری در کنترل ژنتیکی عملکرد دانه داشت، درصورتی که عملکرد دانه در سنبله، تعداد دانه در سهنبله و  وزن هزاردانهه  بیشهتر  تحت کنترل اثر افزایشی است [8].

در پژوهشی اثر مهادری  در صهفات تعهداد سهنبلچه در سنبله، تعداد دانه در سنبله و وزن هزاردانه و عملکهرد  دانهه  در بوته در گندم نان معنادار بود [4]. در بررسی چگهونگیتوارث پذیری صفات فیزیولوژی  طول و سرعت پهر شهدن  دانه در ارقام گندم نان، به کم  روش دى آلل دریافتند کهه  اثر افزایشى ژن هها  اهمیهت  بیشهترى  در رابطهه  بها تهأ ثیرات غیرافزایشی در توارث این صفات دارد و بنابراین ،اسهتفاد ه از روش هاى انتخاب به منظور بهبهود  ژنتیکه ی ایهن  صهفاتتوصه یه شه د [8]. بررسه ی چگه ونگی عمه ل ژن هه ا و ترکیب پذیری ارقام و لایهن ههای گنهدم نهان نشهان داد  کههصفات فیزیولوژی  سطح بهرگ پهرچم و سهرعت  و طهول

دورۀ پههر شههدن دانههه تحههت تههأثیر هههر دو اثرافزایشههی و غیرافزایشی ژن ها بود که در این میان اثر غیرافزایشی سههم  بیشترى داشت [6].

بررسی نتایج تلاقی گندم های پاییزه و بهاره نشان دادند که صفات تعداد روز تا گلدهی و ارتفاع بوته، تحت کنتهرل  اث ر افزایش ی ژن اس ت [9]، بن ابراین ایج اد مقاوم ت ب ه خشکی در گندم و حصول بیشترین عملکرد آن هدفی مهم در برنامه های اصلاحی ملی و بین المللی اسهت. از آنجها کههبرای انجام موفقیت آمیهز ههر برنامهۀ اصهلاحی در گیاه هان،اطلاع از ساختار ژنتیکی گیاه مطالعهه شهده  ضهرورت دارد،هدف پژوهش حاضهر، بررسهی قابلیهت ترکیهب پهذیری وچگهونگی کنتهرل ژنتیکهی ص فات بهرای انتخهاب ص حیحلاین ها و ارقام در برنامه های اصلاحی است.

 

مواد و روش ها

پژوهش حاضر در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان تهران، طی سال های 1390 ه 1392 انجام شد. در این

آزمایش، سه لاین امیدبخش 9-82-D-N-11 ،WS و -86-M4 و دو رقم گندم نان گاسپارد و چمهران بهه صهورت طهرحدی آلل ی  طرفه با یکهدیگر تلاقهی داده شهدند. چگهونگیانتخاب این ژنوتیپ ها براساس میزان مقاومت و حساسهیتآن ها به تنش خشکی بود. لاین ههای 9–82–WS و 11–D-N )متحمل(، لاین 4–86–M و رقهم چمهران )نیمهه متحمهل( ورقم گاسپارد )حساس( به تنش خشکی بودند. نتهایج آن ههابه همراه والدین در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در کرت هایی به طول 2 متهر و عهرض 60 سهانتی متهر در سههتکرار کشت شد .

آبیاری مزرعه پس از کشت تا مرحلۀ 50 درصد گلدهی ادامه یافت و برای ایجاد تنش خشکی بعد از ایهن مرحلهه،آبیاری صورت نگرفت. از ژنوتیپ های مزبهور پهنج صهفتبه منظور برآورد ترکیب پذیری عمومی و خصوصهی و نهوععمل ژن ها، با بهره گرفتن از میانگین 10 نمونه برای هر صهفتارزی ابی ش د. ای ن ص فات تع داد دان ه در س نبله، تع داد گلچه های عقیم، عملکرد دانه، وزن هزار دانهه و تعهداد روزتا گلدهی بودند. تجزیۀ واریانس اولیۀ داده ها براساس مدل آماری طرح بلوک های کامل تصهادفی انجهام شهد. مقایسهۀ  میانگین لاین ها و ارقام روی صفات بررسی شده، با اسهتفادهاز آزمون دانکن انجام پهذیرفت. تجزیهه و تحلیهل ژنتیکهیبههر اسههاس روش دو مههدل B مخههتل  گریفینهه)  1956(، وتجزیۀ داده هها بها اسهتفاده از نهرم افه زار آمهاری ]–DiallelSAS[05 انجام گرفهت [16]. اثهر ترکیهب پهذیری عمهومیوالدین) gi( و ترکیب پذیری خصوصی برای دورگ ها (Sij) محاسبه شد و آزمون معنا دار بودن آن ها با بهره گرفتن از توزیع t اس تیودنت انج ام گرف ت. همچن ین از تقس یم واری انسترکیب پذیری عمومی به خصوصی و تست آن با آزمهونF  به طور تقریبی نوع تأثیر ژن ها مشخص شد. مقادیر واریانس افزایشی و غالبیت و نیز وراثت پذیری عمومی و خصوصهیبرای صفات مختلف برآورد شد.

 

نتایج و بحث

اساس گزینش والدین در اصلاح نباتات بر شناخت میزان و ارزش ژنوتیپی صفات استوار است. ارزیابی تنهوع ژنتیکهیموجود در ی  جمعیت و همچنین انتخاب مؤثر والهدین وروش های اصلاحی با بهره گیری از تکنی  های آماری انجام مه ی ش ود. ب رای ب رآورد تن وع ژنتیک ی از تکنی  تجزی ۀ واریه هانس و بههرای تخمههین اجههزای واریه هانس ژنتیکههی ازطرح هایی نظیر دی آلل استفاده می شود. در تحقیهق حاضهر، براساس نتایج تجزیۀ واریانس، صفات تعداد دانه در سنبله ،تعداد روز تا گلدهی، عملکرد دانه، وزن هزاردانه در سهطحاحتمال 1 درصد معنا دار بودنهد. معنها دار شهدن صهفات بهروجود تنوع ژنتیکی بین ژنوتیپ های بررسهی شهده  و امکهانتجزیههه و تحلیههل ژنتیکههی صههفات از طریههق روش هههایبیومتری  دلالت دارد. از ایهن رو تجزیهه و تحلیهل ژنتیکهیصرفا  روی صفاتی انجام پذیرفت کهه در تجزیهۀ واریهانسمعنا دار شدند )جدول 1(.

تجزیۀ دی آلل اطلاعات مفیهدی در خصهو  رفتهار وچگونگی کنترل ژنتیکی صفات کمی، تعیین تأثیرات قابلیت ترکیب پذیری و تعیین کارآمدی به نژادی در بهبود صهفت وهمچنین شناسهایی ژنوتیهپ ههای برتهر و نگههداری آن ههابه عنوان والد در برنامۀ اصلاحی فراهم مهی سهازد. براسهاسنتایج به دست آمده، میانگین مربعات ترکیب پهذیری  عمهومیبرای تمامی صفات در سطح احتمال 1 درصد معنها دار شهدکه بیانگر اختلاف والدین مختلهف از نظهر ترکیهب په ذیری عمومی و همچنین امکان انتخاب ی  ترکیب شوندۀ مناسب برای شرکت در تلاقی و نشان دهندۀ تأثیر عمل اثر افزایشی ژن در کنتههرل ایههن صههفات اسههت. میه هانگین مربعههاتترکیب پذیری خصوصی به جز صفت تعداد گلچه های عقیم در سنبله در باقی  صفات در سطح احتمال 1 درصد معنه ا دار بود که بیانگر تأثیر عمل غیرافزایشی ژن ها در کنترل صفات یادشده است.

 

جدول 1. تجزیۀ واریانس ساده و دی آلل برای صفات ارزیابی شده در والدین و دورگ ها در شرایط تنش خشکی

منابع تغییرات درجۀآزادی  در ستعداد نبلهدانه  عقیمتعداد  در  گلچهسنبلههای  تا تعداد گلدهیروز  (g) عملکرد دانه ((gوزن  هزاردانه

ژنوتیپ 15 **28/36 **54/5 **31/8 **31/147 **74/32 قدرت  ترکیبپذیری عمومی 4 **91/45 **86/35 **35/5 **34/23 **9/579 قدرت ترکیب پذیری خصوصی 14 **78/8 42/20 **49/4 **44/4 **92/496 اشتباه آزمایشی 33 75/9 57/21 101/2 7/2 29/11

نسبت قدرت  ترکیبپذیری عمومی به خصوصی – **22/5 **66/1 68/0 **57/5 **203/1 ضریب تغییرات )%( – 71/10 82/14 82/12 124/15 14/13

ns، * و**  به ترتیب معنا دارنبودن و معنا داری در سطوح احتمال

جدول 2. میانگین صفات بررسی شده در سه لاین و دو رقم گندم نان در شرایط تنش خشکی با

 

بهره گرفتن از آزمون دانکن
       وزن هزاردانه 

 (gr)
          عملکرد دانه 

 (gr)                     
            تعداد روز        تا گلدهی
         تعداد گلچه های 

           عقیم در سنبله
تعداد دانه 

در سنبله
والدین
37c
8/7ab
164ab
20a
40ab                             
گاسپارد
54a
11/2a
167a
14c
    42a                         
WS-82-9
46ab
10/47a
166ab
17ab
41ab                            
D-N-11
39ab
9/75ab
163ab
16ab
39ab
چمران
38ab
10ab
160b
18ab
    44a                          
M-86-4
   در هر ستون، اعدادی که حروف مشابه ندارند، اختلاف معنا دار دارند) 05/0 P<(.

 

 

براساس نتهایج تهأثیرات ترکیه ب پهذ یری عمهومی رقهم

گاسپارد و لاین های 9–82–D-N-11 ،WS و چمهران مثبهتبود که بیانگر تأثیرات افزایشی ژن ها است، بنابراین از رقهمگندم گاسپارد و لاین های 9–82–D-N-11 ،WS که عملکهرددانۀ بیشتر و ترکیب پذیری عمومی مثبت و معنها دار دارنهد،می توان در برنامه ههای اصهلاحی مبتنهی بهر انتخهاب بهرایافزایش عملکرد دانه استفاده کرد )جدول 1(. دامنۀ تغییرات عملکرد دانه برای والهدها از 75/8 تها 2/11 گهرم در بوتههبه ترتیب برای رقهم ههای گاسهپارد و لایهن 9–82–WS بهود.

دامنۀ تغییرات ترکیب پذیری عمومی عملکرد دانه از 35/8- تا 496/2 به ترتیب بهرای والهد 4–M86 و 9–82–WS متغیهربود )جدول 2(.

اثر ترکیب پذیری عمومی گنهدم رقهم گاسهپارد و لایهن9–82–WS مثبت و معنا دار بود که نشان مه ی دههد  واریهانسژنتیکی افزایشی، جزء مهمی از واریانس قابل توارث است .بنهابراین، از رق م گن دم گاس پارد و لای ن 9–82–WS ک ه عملکرد دانۀ زیاد و ترکیب پذیری عمومی مثبهت و معنه ادار دارن د، م ی ت وان در برنام ه ه ای اص لاحی ب رای اف زایش عملکههرد دانههه اسههتفاده کههرد. دامنههۀ تغییههرات تههأثیراتترکیب پهذیری خصوصهی دورگ هها از نظهر عملکهرد دانهه59/2- برای تلاقی) 5 × 2( تا 54/3 بهرای دورگ ) 5 × 4( متغی ر ب ود. دورگ ه ای) 2 × 1(، )3 × 1(، )5 × 1(، )3 × 2(، )4 × 3( و) 5 × 4( ترکیب پهذ یری خصوصهی مثبهت ومعنا دار دارند، برای افهزایش عملکهرد دانهه در برنامهه هها ی اصلاحی دورگ گیری مفید خواهد بود.

 

تعداد دانه در سنبله

تأثیرات (gi( برای صفت تعداد دانه در سهنبله کهه یکهی ازاجزای عملکرد دانه است در لاین 11–D-N مقدار مثبهت ومعنا دار و            نشاندهندۀ نقش مؤثر اثر افزایشی ژن ها در کنترل صفت تعداد دانهه در سهنبله و در لایهن 9–82–WS و رقهمگندم گاسپارد منفی و          معنادار بود، بنابراین برای افهزایش ویا کاهش عملکرد می توان، از این لاین و رقم در برنامه های دورگ گیری استفاده کرد. دامنۀ تغییرات تعداد دانه در سنبله برای والدها از 39 تا 44 درصد  بهترتیب برای رقم چمهرانو لاین 4–86–M بود. واریانس GCA و SCA در این صفت معنا دار است و این نتیجه نشان مهی دههد در کنتهرل صهفتتعداد دانه در سنبله هر دو اثر افزایشی و غیرافزایشی نقهشداشت، اما با توجه به معنا دار شدن نسبت میانگین مربعهاتGCA به SCA سهم تأثیرات افزایشی بیشتر است. بهه  بیهاندیگر، این صفت از والدین به نتاج قابل انتقال است و عمل انتخاب براساس آن را در نسهل ههای اولیهه بعهد از تلاقهیمی تهوان انجهام داد. ایهن نتهایج بها نتهایج دیگهر تحقیقهاتمطابقت دارد  )جدول 1(. دامنهۀ تغییهرات تهأثیراتترکیب پذیری خصوصی دورگ ها از نظر صفت تعداد دانههدر س نبله 674/2- ب رای تلاق ی) 4 × 3( ت ا 037/2 ب رای دورگ) 5 × 2( متغیر بود. دورگ) 5 × 2(، ترکیهب پهذیریخصوصی مثبت و معنا دار داشت؛ بنهابراین، بهرای افهزایشص فت تعهداد دانههه در سهنبله در برنامههه ه ای اصههلاحی

جدول 3. مقادیر قابلیت تركیب پذیری عمومی) gi( والدین برای صفات ارزیابی شده در شرایط تنش خشکی 

           وزن هزار دانه 

 (g)
           عملکرد دانه 

      (g)                  
             تعداد روز 

تا گلدهی
            تعداد گلچه های عقیم     در سنبله
تعداد دانه 

در سنبله
والدین
1/079ns
1/75**
2/063**
2/82**
-1/84**            
گاسپارد
2/27**
2/469**
-/158ns
0/029ns
-2/172**           
WS-82-9
-0/153ns
0/719ns
-0/233ns
0/106ns
2/65**                 
D-N-11
1/550ns
-1/79**
-0/777**
0/208ns
2/05**
چمران
-4/338**
-8/35**
-/232ns
-0/402ns
0/55ns                 
M-86-4
1/62
0/79
0/7
2/58
  1/17                 
LSD5%
2/14
1/40
0/92
3/4
  1/53                 
LSD1%
0/83
0/40
0/35
1/14
   /77                    
S.E(gi)
ns، * و**  به ترتیب معنا دارنبودن و معنا داری در سطوح احتمال 5 و 1 درصد
 

دورگ گیری مفید خواهد بود. براساس معنا دار بودن (gi( دردو جهت مثبت و منفهی در صهفت تعهداد دانهه در سهنبله،می توان اظهار داشت که والدین قابلیت انتقال میهزان بهالا وپایین صفت را دارند، بدین صورت در مواردی کهه افهزایشاندازۀ ی  صفت مد نظر است باید بهه مقهادیر مثبهت) gi( توجه شود )جدول 3(.

 

 

تعداد گلچه های عقیم در سنبله  کمترین تأثیرات gi)( دربارۀ لاین 4–86–M و بیشهترین اثهرgi)( در گندم رقم گاسپارد بود و با توجهه بهه تهأثیر مثبهتکم بودن تعداد گلچه ههای عقهیم در شهرای  تهنش خشهکی می توان از این لاین و رقم به ترتیب برای کاهش و افهزایشتعداد گلچه های عقیم و به تبع آن میزان عملکرد زیهاد بههره

جس ت. دامن ۀ تغیی ر ت أثیرات ترکی ب پ ذیری خصوص ی دورگ ها از نظر صفت تعهداد گلچهه ههای عقهیم در سهنبله746/6- برای تلاقی) 5 × 3( تها 07/1 و بهرای گنهدم رقهمگاسپارد متغیر بود )جدول 3(. دورگ ههای ) 4 × 2( و) 5 × 3( برای صهفت یادشهده کمتهرین مقهدار) (Sij را داشهتند.بنابراین، برای کاهش تعداد گلچه هها ی عقهیم در سهنبله دربرنام ه ه ای اص لاحی و دورگ گی ری توص یه م ی ش وند. معن ا دار ب ودن نس بت MS(GCA)/MS(SCA)، در ص فت تعداد گلچه های عقیم، سههم بیشهتر اثهر افزایشهی ژن هها رامشخص می کند. به بیان دیگر، این صفت از والدین به نتاج قابل انتقال است و پاسخ به گزینش و عمهل انتخهاب را درنسل های اولیۀ بعد از تلاقی ممکهن مهی سهازد )جهدول 1(. نتایج این پژوهش با گزارش سایر محققان مطابق اسهت [3، 4 و 12]. میزان وراثهت پهذیری عمهومی و خصوصهی ایهنصفت در شرای  تنش خشکی بهه ترتیهب 23 و 44 درصهدبود.

 

تعداد روز تا گلدهی

براساس نتایج تجزیۀ واریانس صفت تعداد روز تا گلهدهیدر سطح احتمال 1 درصد معنا دار بود )جدول 1( و این بهروجود تنوع ژنتیکی بین ژنوتیپ های بررسهی شهده  و امکهانتجزی ه و تحلی ل ژنتیک ی از طری ق روش ه ای بیومتری  دلالت دارد. تنوع ژنتیکی زیاد بین ژنوتیپ ها امکهان بهبهودصفات در آینده را فراهم می آورد و به طهور خها  میهزانتنوع ژنتیکی در تعیین سودمندی انتخاب مؤثر اسهت ) 13(. دامنۀ تغییرات این صفت برای والدین بین 160 تا 167 روز به ترتیب برای لاین 4–86–M و 9–82–WS بود.

دامنۀ تغییر تأثیرات ترکیب پهذیری عمهومی بهین منفهی777/0 تا مثبهت 063/0 بهرای دو رقهم چمهران و گاسهپاردمتغیر بود، درصورتی که هدف از اصلاح زودرسی و فرار از خشکی باشد، استفاده از ارقام با تعداد روز تا گلدهی کمتهرمناسه ب خواهه د به ود.  دورگهه ای) 2 × 1( و) 5 × 1( به ترتیب کمترین و بیشهترین طهول روز تها گلهدهی بودنهد)جدول 3( و این امر می تواند در برنامه های اصلاحی مبتنی بر دورگ گیری مفید باشد. واریانس GCA و SCA در ایهنصفت معنا دار است و نشان می دهد در کنترل صفت تعهدادروز تا گلدهی هر دو اثر افزایشی و غیرافزایشی نقش داشته است، امها معنها دار نشهدن نسهبت میهانگین مربعهاتGCA  بهSCA نشان دهندۀ نقش برابر و توأم هر دو اثر افزایشهی وغیرافزایشی در کنترل این صفت در شهرای  تهنش خشهکیاست. این نتیجه با یافته های تحقیقات دیگهر مطابقهت دارد.

 

وزن هزاردانه

دامنۀ تغییرات وزن هزاردانه برای والدین از 36 تا 54 گهرمبه ترتیب برای والد گاسپارد و لایهن 9–82–WS بهود. دامنهۀتغیی رات ترکی ب پ ذیری عم ومی از نظ ر وزن هزاردان ه328/4- تا 54/2 به ترتیب برای لاین 4–86–M و 9–82–WS متغیر بود )جدول 3(. اثر ترکیهب پهذیری عمهومی والهدین 9–82–WS و چمران برای صفت وزن هزاردانهه مثبهت بهودکه بیانگر نقش بیشتر اثر افزایشی ژن ها در این لاین و رقهماست. بنابراین، از لاین 9–82–WS و رقهم چمهران کهه وزنهزاردانهۀ زیهاد و ترکیهب پهذیری مثبهت و معنها دار داش تند می توان در برنامه ههای اصهلاحی مبتنهی بهر انتخهاب بهرای افههزایش عملکههرد دانههه اسههتفاده کههرد. دامنههۀ تغییههراتترکیب پهذیری خصوصهی دورگ هها از نظهر وزن هزاردانهه27/6- تا 7 و 1 تا 55/6 به ترتیب لاین های 5 × 3 و 3 × 2 متغی ر ب ود. دورگ ه ای 5 × 3، 5 × 4، 4 × 2 و 5 × 1 ک ه  ترکیب پذیری  خصوصی مثبت و معنها دار دارنهد )جهدول 4(، دلالت بر سهم زیاد اثر غیرافزایشی در کنترل آن دارد. استفاده از این لاین ها در برنامه های اصلاحی مبتنی بهر دورگ گیهریبرای افزایش عملکرد دانه مفید خواهد بود و وراثهت پهذیریعمومی 39 و خصوصی 24 درصد بود )جدول 5(. با توجههبهه سههم اثهر غیرافزایشهی در کنتهرل صهفت وزن هزاردانهه،پتانسیل انتخاب برای این صفت کم خواهد بود، این نتیجه با دیگر گزارش ها مطابقت دارد .

* و**  به ترتیب معنا دار در سطوح احتمال 5 و 1 درصد

 

با توجه بهه مقایسهۀ مقهادیر وراثهت پهذیری عمهومی وخصوصی برای این صفات نشان می دههد کهه سهه صهفت

جدول 4. مقادیر قابلیت تركیب پذیری خصوصی) Sij( دورگ ها برای صفات ارزیابی شده در شرایط تنش خشکی 

            وزن هزاردانه 

 (g)
           عملکرد دانه 

      (g)                    
              تعداد روز 

تا گلدهی
            تعداد گلچه های عقیم    در سنبله
          تعداد دانهدر سنبله
دورگ ها
0/07ns
2/61**
-2/33**
1/70ns
-2/315ns
 1 × 2
0/47ns
3/45**
1/076ns
0/120ns
1/07ns
 1 × 3
-4/07*
-0/22ns
-0/4812ns
1ns
0/39ns
 1 × 4
6/21**
2/74**
1/740ns
0/075ns
1/169ns
 1 × 5
-6/27**
0/08ns
-1/037ns
0/057ns
-1/270ns
 2 × 3
4/47*
1/98*
0/962ns
-5/707*
-1/009ns
 2 × 4
0/05ns
-2/59*
0/529ns
0/317ns
2/037*
 2 × 5
0/14ns
3/41**
-0/518ns
-0/45ns
ns-2/674
 3 × 4
6/55**
-0/24ns
0/703ns
-6/746**
0/265ns
 3 × 5
4/36*
3/54**
0/148ns
0/457ns
0/386ns
 4 × 5
4/04
1/96
1/74
5/06
3/74                 
LSD5%
5/36
2/58
2/3
6/65
4/92                 
LSD1%
2/6
1/02
0/89
2/58
1/91              
SE.gij
؛M-86-4 .5 ؛Chamran
در سطوح احتمال 5 و 1  درصهد مشخصهات والهدین: 1. گاسهپارد؛ 2. 9–82–Ws؛ 3. 11–D-N؛ 4. 

جدول 5. پارامترهای ژنتیکی صفات بررسی شده در شرایط تنش خشکی
ns ، * و**  به ترتیب معنا دار 

 .M-86-12 .7 و  M-86-6  .6

 
       وزن هزار دانه 

 (g)
          عملکرد دانه 

      (g)                  
تعداد دانه            تعداد گلچه های عقیم          تعداد روزدر سنبله         در سنبله   تا گلدهی
پارامترهای ژنتیکی
 4/39*
 0/92*
1/57ns                     
2/73*                             
7/47*
واریانس افزایشی
14/53ns
 18/55*
 4/34*                                      
5/51*
10/65ns
واریانس غالبیت
 0/39
 0/58
 0/80                    
0/23
 0/52
وراثت پذیری عمومی h2b
 0/24
 0/20
 0/52                    
0/44
 0/32        
وراثت پذیری خصوصی h2n
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
تعداد دانه در سنبله، تعداد روز تها گلهدهی )روز( و تعهداد

گلچ ه ه ای عق یم در س نبله نس بت ب ه دو ص فت دیگ روراثت پذیری بیشتری داشت، درحالی که دو صفت عملکرد دانه و وزن هزاردانه در مقایسه با تمام صفات مطالعهه شهده  وراثت پذیری خصوصی کمتری دارند. این امر بیانگر بهازدهکم انتخاب در نسهل هها ی اولیهه بهرای ایهن صهفات اسهت)جدول 5(. معنها دار بهودن نسهبتMS(GCA)/MS(SCA)  بیشتر بودن سهم تهأثیرات افزایشهی ژن هها را دربهارۀ کلیهۀصفات به جز تعداد روز تا گلدهی را مشخص مهی کنهد. بههبیان دیگر، می توان گفت که این صفات از والدین بهه نتهاجقابههل انتقههال اسههت و ع مههل انتخههاب براسههاس آن را درنسل های اولیۀ بعد از تلاقی می توان انجام داد )جهدول 1(. نتایج پژوهش حاضر با گزارش سایر محققان مشابهت دارد [3، 4، 12 و 13].

 

نتیجه گیری

در بین والدین لاین 9–82–D-N-11 ،WS و گاسهپارد بهرایعملکرد دانه، لایهن 11–D-N بهرای تعهداد دانهه در سهنبله ،تعداد روز تا گلدهی و لاین 9–82–WS و رقم چمران برای وزن هزاردانه بیشترین ترکیب پذیری عمومی را نشان دادنهدو بهترین ترکیب شوندۀ عمومی برای اصلاح صفات یادشده بودن د همچن ین دورگ ه ای 3 × 2، 4 × 3 و3 × 2 ب رای ص فت عملک رد دان ه ،دورگ ه ای 4 × 3، 5 × 3 و 4 × 2 برای تعداد دانه در سنبله، دورگ های 5 × 3 و 4 × 2 بهرایگلچه های عقیم در سنبله، دورگ ههای 5 × 4، 5 × 1 و 4 × 2 بههرای صههفت وزن هزاردانههه بهتههرین ترکیههب پههذیری خصوصی بودند. براساس نتهایج تجزیهه و تحلیهلGCA  و SCA برای طول سنبله، تعداد دانه در سنبله، تعهداد روز تهاگلدهی، عملکرد دانه و وزن هزاردانه هر دو جزء افزایشهیو غیرافزایشههه ی ژن هههه ا نقههه ش دارنههه د. نسههه بت MS(SCA)/MS(SCA) در خصو  مؤثر بودن ههر یه  ازتأثیرات افزایشی و یها غالبیهت ژن ههای درگیهر بها صهفاتیادشده را تأیید می کند. بنابراین، بهرای صهفاتی کهه تحهت تأثیر اثر غیرافزایشی ژن هستند، دورگ گیری و تولید ارقام هیبرید مناسب خواهد بود. میزان قابلیهت تهوارث پهذیریخصوصی برآورد شده برای صفات تعداد گلچه های عقهیمدر سنبله و تعداد روز تا گلدهی، بر سهم تأثیرات افزایشی ژن در شکل گیری این صفات دلالت دارد؛ بنابراین چنهینصفاتی به راحتی از ی  نسل به نسل دیگر منتقل می شوند و پاسخ بهتری به گزینش نشان می دهنهد. تهوارث پهذیریخصوصی برای صفت عملکرد دانه 20 درصد برآورد شد

که بر سهم زیاد اثر غیر افزایشی ژن دلالهت دارد؛ بنهابراینواکنش این صفت به گهزینش در مقایسهه بها صهفاتی کههتحت کنتهرل اثهر افزایشهی ژن قهرار دارنهد، کمتهر اسهت

)جدول 5(.

 منابع

وندا م و هوشمند س) 1390( «ارزیابی ساختار ژنتیکی عملک رد دان ه و ص فات وابس ته ب ا اس تفاده از روش دی آلل در ژنوتیپ ههای گنهدم  دوروم». علهوم  زراعهیایران. 13)1(: 218-206.
Barnlard AD, Labuschagne MT and Van Niekerk HA (2001) Heritability estimates of bread wheat quality traits in the Western Cape Province of South Africa. Euphotic. 127: 115-122.
Budak N (2001) Genetic analysis of certain quantitative traits in the F2 generation of an 8 × 8 diallel of durum wheat population. Turkish Journal Field Crops. 38: 63-.07
Chowdhary MA, Sajad M and Ashraf MI (2007) Analysis on combining ability of metric traits in bread wheat (Triticum aestivum). Agriculture. Resource. 45: 11-.71
Ghannadha MR (1999) Generations of wheat (adult stage) to yellow (stripe) rust. Iranian Journal of Agriculture Science. 30: 408- .224
Journalof Agriculture Forest. 32: 249-.852

Singh H, Sharma SN and Sain RS (2004) Combining ability for some quantitative characters in hexaploid wheat (Triticum aestivum L. em. Thell). Crop Science. 45: 68-72.
Subhashchandra B, Lohithaswa HC, Desai AS and Hanchinal RR (2009) Assessment of genetic variability and relationship between genetic diversity and transgressive segregation in tetraploid wheat. Karnataka Jounal of
Agriculture Science. 22 : 36-.83

Topal A, Aydin C, Akgun N and Babaoglu M (2004) Diallel crosses analysis in durum wheat: Identification of best parents for some kernel physical features, Field Crops Resources. 87: 1-12.
Yao J, Yao G, Yang X, Qian C and Wang S (2004) Analysis on the combining ability and heritability of the spike characters in wheat. Acta Agricultura Shanghái. 20: 32-36.
Zhang Y, Kang MS and Lamky RK (2005) DIALLEL-SAS05: A Comprehensive program for Griffings and Gardner-Eberhart Analyses. Agronomy. 97: 1097-1106.

استاد مشاور
دکتر ذوالفقاری
برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده درج نمی شود
تکه هایی از متن به عنوان نمونه : (ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
چکیده
جاسوسی در زمره جرائمی است که جایگاه ویژه ای را در تمامی تقسیم بندی های ارائه شده در زمینه جرایم علیه امنیت به خود اختصاص داده است. قانون گذار ایران تعریفی از جرم مذکور ارائه نداده است. اما برخی از حقوق دانان داخلی و خارجی به ارائه تعریف از بزه مذکور پرداخته اند. جرم جاسوسی شباهت زیادی به جرم خیانت به کشور می باشد. معیارهای ارائه شده برای بزه جاسوس عبارت از معیار عینی یا ذهنی و ملیت می باشد. مقنن فرانسوی برای تمایز جاسوسی از خیانت به کشور به معیار ملیت پناه برده است و قانون گذار ایرانی هنوز به انتخاب ایده ای در این زمینه اقدام نکرده است. در اروپا نیز پس از قرن پنجم تا چهاردهم میلادی، هنگام طبقه بندی جرایم، جاسوسی و خیانت به کشور در رده اولین و مهمترین جرایم قرار دارد. جلوه های جرم انگاری حداکثری در جاسوسی را می توان در جرم انگاری اعمال مقدماتی ، جرم انگاری با اکتفاء به سوء نیت عام، جرم انگاری با ایجاد تغییر در موضوع جرم و جرم انگاری به صورت مطلق مشاهده کرد.
در زمینه ی رکن مادی، حقوق کیفری ایران و فرانسه دارای شباهت ها و وجوه افتراقی است. جمع آوری اطلاعات ، انتقال اطلاعات و ورود به اماکن ممنوعه در زمرۀ ی موارد مشابه و در مقابل تسلیم سرزمین، نیروهای مسلّح، تجهیزات، اشتغال به یک فعالیت جهت اخذ و تسلیم اطلاعات و نیز ارائه اطلاعات نادرست به مسئولین می تواند در زمرۀ وجوه افتراق باشد. در زمینه ی رکن معنوی نیز با آنکه حقوق فرانسه علی الاصول به سوءنیت عام اکتفا نموده لیکن در حقوق ایران علاوه بر سوءنیت عام، سوءنیت خاص ضروری شمرده شده و علاوه بر آن در مواردی (م505.ق.م.ا) انگیزۀ مجرمانه نیز ضروری تشخیص داده شده است.
کلید واژگان: جرم انگاری، جرم علیه امنیت، جاسوسی، خیانت به کشور، ایران، فرانسه.
مقدمه
جاسوسی در زمریه جرایمی است که جایگاه ویژه ای رادر تمامی تقسیم بندی های ارائه شده در زمینه ی جرائم علیه امنیت به خود اختصاص داده است.دلیل اصلی این موقعیت ممتاز را بدون تردید باید در میزان بالای خطر آفرینی این جرم و برای امنیت هر کشور دانست.
وقتی سخنی از جاسوسی به میان می آید,ذهن عامه ی مردم که اطلاعات کمی از جزئیات این جرم دارند بیشتر متوجه شبکه ها وسازمان های جاسوسی معروف کشورهای مختلف می شود. با این حال نباید تصور کرد که جاسوسی درسطح دنیا محدود به این سازمان ها می شود بلکه این جرم درکشورهای مختلف توسط افراد و سازمان های گوناگون ارتکاب می یابد و دردهه ی هشتاد میلادی به دلیل رشد ارتکاب این جرم دراین دهه آن را دهه ی جاسوسی نامیده اند. حدود پانصد کتاب در مورد این جرم توسط مورخان، روزنامه نگاران، تحلیل گران نظامی، سیاستمداران و تاحد کمتری حقوق دانان و جرم شناسان نگاشته شده است.
الف- اهمیت موضوع
یکی از مصادیق بارز و قدیمی جرائم علیه امنیت، جرم جاسوسی است که معمولا یک جرم سازمان یافته ودرعین حال فرا ملی می باشد، چراکه اطلاعات حیاتی یک کشور ازطریق یک نظام سازمان یافته و منابع انسانی نه مثل ماهواره های اطلاعاتی کشورها در اختیار کشور یا کشورهای دیگر قرار می گیرد.
ب- اهداف تحقیق

اهداف نظری
تبیین سیاست کیفری ایران در زمینه بزه جاسوسی
تبیین ایرادها و نقایص جرم انگاری جاسوسی در حقوق ایران
اهداف کاربردی
ارائه پیشنهادها اصلاحی به مراکزتقنینی
ارائه ایرادها تقنینی به مراکز پژوهشی تصمیم گیر
ج- پرسش های تحقیق

تفاوت های جاسوسی در حقوق ایران و فرانسه در قبال رکن مادی جاسوسی کدام است؟
در زمینه رکن روانی جاسوسی، تفاوت حقوق ایران و فرانسه کدام است
د- فرضیه های تحقیق

جرم انگاری جاسوسی در حقوق فرانسه در زمینه رکن مادی جاسوسی بسیار فراتر از جاسوسی در حقوق ایران می باشد. تفاوت در موضوع جاسوسی، جرم انگارهای جدید و بکارگیری اصطلاحات کلی فراگیر در زمرۀ این موارد است.
در حقوق فرانسه علی الاصول سوءنیت عام کافی بوده لیکن در حقوق ایران علاوه بر سوءنیت عام، سوءنیت خاص مورد نیاز است.
وـ سازماندهی تحقیق
این رساله شامل دو فصل کلی است که در فصل اول به مفاهیم,پیشینه و درآمدی به جلوه های جرم انگاری حداکثری در جاسوسی پرداخته و در فصل دوم به ارکان مجرمانه و درآمدی بر پاسخ های کیفری در قبال جاسوسی پرداخته ایم که فصل اول به مباحث ومفاهیم جاسوسی، تفکیک جاسوسی از خیانت به کشور، تحولات تاریخی جرم جاسوسی، جلوه های جرم انگاری حداکثری در جاسوسی پرداخته شد و در فصل دوم نیز به ارکان جرم جاسوسی، پاسخ های کیفری سرکوب گر و پاسخ های کیفری ارفاقی و مقایسه تطبیقی این مباحث با حقوق کیفری فرانسه پرداخته شده است.
این فصل شامل سه مبحث می باشد که در مبحث اول به بازشناسی مفاهیم ودر مبحث دوم مبنای جرم انگاری و درآمدی

 

برتحولات تاریخی ومبحث سوم درآمدی برجلوه های جرم انگاری حداکثری در جاسوسی می پردازیم.
مبحث نخست: بازشناسی مفاهیم و تفکیک جاسوسی از خیانت به کشور
این قسمت دارای دو گفتار بازشناسی مفاهیم و تفکیک جاسوسی از خیانت به کشورها می باشد.
گفتار اول: بازشناسی مفاهیم
دراین قسمت به تعریف سه واژه ی جاسوسی، جرم انگاری، سیاست کیفری می پردازیم:
1- جاسوسی
1-1) در لغت
واژه جاسوسی و تجسس از الفاظ عربی هستند واز ریشه ی((ج.س.س))گرفته شده اند ودر فرهنگ لغت عربی تجسس در استعمال حقیقی آن عبارت است از: لمس کردن چیزی بادست ودر استعمال مبادی آن به جستجوی اخبار واطلاعات اطلاق می شود.دهخدا در لغتنامه در مورد جاسوسی آورده است که “جاسوسی یعنی جست جو کننده خبر بد و جاسوس شخصی می باشد که از ملکی به ملک دیگر خبر برده و جاسوسی را خبر پرسی یا عمل آنکه جاسوس است تعریف کرده است”.[1]
در فرهنگ لغت عمید نیز در تعریف جاسوس آمده است”جاسوس در لغت به معنی خبرکشی، جست وجو کننده ی خبر، کسی که اخبار واسرار شخصی ویا اداری یا مملکتی را بدست بیاورد وبه دیگری اطلاع دهد، می باشد”.[2]
در فرهنگ فارسی معین نیز جاسوس به کسی اطلاق شده است که اخبار واطلاعات کسی یا موسسه ای ویا کشوری را مخفیانه گردآورده و به شخص یا موسسه یا کشور دیگری اطلاع دهد.[3]
با ملاحظه درفرهنگ لغت های فارسی درمی یابیم که هرچند کلمات جاسوس وتجسس در زبان عربی دارای معانی حقیقی و مجازی می باشد لیکن در زبان فارسی معنای مجازی آن مطمح نظر قرار گرفته ودر لغتنامه و متون فارسی نیز در معنای مجازی استعمال شده اند.بنابراین جاسوسی ازنظر لغوی عبارت است از: کنجکاوی کردن ویا بررسی کردن، تفحص کردن و خبرچینی از امور مردم و اموری که مردم می خواهند پنهان بماند.
 2-1) دراصطلاح

شاهنامه(تا قرن هفتم)
استاد راهنما:
آقای دکتر محمد فولادی
استاد مشاور:
آقای دکتر محمد رضا یوسفی
 

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مطالب:

مقدمه…………………………………….. 1

فصل اول کلیات………………………………………. 3

طرح پایان نامه……………………………………. 4

الف)بیان مسأله ……………………………………. 4

ب)سؤالات پژوهش…………………………………….4

ج)فرضیات پژوهش……………………………………. 5

د)اهمّیت پژوهش…………………………………….5

ه)سابقه و پیشینۀ پژوهش…………………………………….5

و)روش کار پژوهش…………………………………….6

فصل دوم بررسی شخصیت رستم و منشأ داستان های او……………..7

2-1-درآمد……………………………………. 8

2-2-پهلوان کیست؟…………………………………….. 8

2-3- مهمترین ویژگیهای پهلوانان……………………………………. 9

2-4-جایگاه و نقش پهلوانان درشاهنامه…………………………………….10

2-5-رستم آرمانی­ترین پهلوان حماسه ­های ایرانی………………………… 12

2-6-منشأ داستان های رستم……………………………………. 15

2-7-چهره تاریخی رستم…………………………………….35

فصل سوم بررسی پیشینۀ خاندان رستم در متون ادبی وتاریخی قبل از شاهنامه……… 43

3-1-درآمد……………………………………. 44

3-2- چهرۀ گرشاسب در متون کهن……………………………………. 46

3-2-1-نام و صفات گرشاسب در اوستا……………………………………. 48

3-2-2 خاندان گرشاسب در اوستا……………………………………. 48

3-2-3- اعمال مذهبی گرشاسب در اوستا……………………………………. 50

3-2-4- اعمال پهلوانی گرشاسب در اوستا……………………………………. 52

3-2-5-پایان کارگرشاسب در اوستا:……………………………………. 61

3-3-چهره گرشاسب درمتون پهلوی…………………………………….62

3-3-1-نام و صفات گرشاسب در متون پهلوی……………………………………. 63

2-3-2-خاندان گرشاسب در متون پهلوی…………………………………….63

3-3-3-اعمال مذهبی گرشاسب در متون پهلوی……………………………………. 63

3-3-4-اعمال پهلوانی گرشاسب در متون پهلوی……………………………………. 64

3-3-5-گناه محاکمه و مجازات گرشاسب در متون پهلوی……………………………………. 68

3-3-6- گرشاسب و نقش او در آخرالزمان……………………………………. 69

3-4-نسب نامۀ گرشاسب در متون تاریخی کهن…………………………………….70

فصل چهارم پیشینۀ خاندان رستم در شاهنامه…………………………………….. 73

4-1درآمد……………………………………. 74

4-2-خاندان رستم در شاهنامه:…………………………………….75

4-2-1-گرشاسب……………………………………. 75

4-2-2-کریمان……………………………………. 77

4-2-3-نریمان……………………………………. 78

4-2-4-سام……………………………………. 79

4-2-5-زال……………………………………. 80

4-2-6 -رستم……………………………………. 85

4-2-7-شغاد……………………………………. 90

4-2-8 -زواره……………………………………. 90

4-2-9- سهراب……………………………………. 91

4-2-10 -فرامرز……………………………………. 95

4-2-11- بانوگشسب……………………………………. 97

4-2-12-بیژن……………………………………. 98

فصل پنجم پیشینه خاندان رستم در متون ادبی و تاریخی پس از شاهنامه……..99

5-1درآمد……………………………………. 100

5-2-گرشاسب نامه……………………………………. 101

5-3-بانو گشسب نامه……………………………………. 105

5-4-جهانگیر نامه……………………………………. 112

5-5-برزونامه…………………………………….116

5-6-فرامرزنامه……………………………………. 120

5-7- بهمن نامه……………………………………. 126

5-8-شهریارنامه…………………………………….132

5-9-سام نامه…………………………………….138

فصل ششم نتیجه گیری……………………………………… 143

فهرست منابع……………………………………..149

چکیده:

این پژوهش با عنوان«بررسی پیشینۀ خاندان رستم در متون ادبی و تاریخی پیش از شاهنامه،در شاهنامه و پس از شاهنامه»به نگارش درآمده است.یافته های تحقیق نشان می­دهد که داستان رستم منشأ سکایی داردو این فرض با نبود نام رستم و زال در اوستا و طرح بسیار کمرنگ حضور این پهلوانان در ادبیات پهلوی، هرچه بیشتر تقویت می­شود.برخی از محققین،رستم را فردی افسانه ای می­دانند اما بعضی دیگر برای او شخصیتی تاریخی قائل شده اند و در تحلیل جنبۀ تاریخی شخصیت رستم،وی را با گندفر، شاه سیستان یا سورنا، سردار اشکانی، یکی پنداشته اند.در روایات اوستایی از رستم و زال نشانی نیست و قهرمان بزرگ اوستا گرشاسب است.در شاهنامه رستم محور اصلی است.علت تفاوت روایات حماسی شاهنامه با روایات حماسی تبلور یافته در اوستا و متون پهلوی در این است که شاهنامه نه متّکی به سنت زرتشتی،بلکه مبتنی بر روایات شفاهی و کتبی خراسان است که توسط «گوسانان» اشاعه داده می­شدند و اغلب در عصر فردوسی به کتابت درآمده بودند.قهرمان اصلی بسیاری از این منظومه­های سروده شده پس از فردوسی، فرزندان و نوادگان رستم هستند.سلسله نسبی که از این متون حماسی به دست می­آید تقریباً با یکدیگر همخوانی دارند و میتوان گفت که همگی بر اساس یک متن و الگوی واحد شکل گرفته اند.

مقدمه:

روایات حماسی ما براثر تعدد آثار مشحون به اسامی بسیاری از پهلوانان است که حتی     شماره کردن آنها نیز کاری بس دشوار است و تحقیق درباره یک یک آنها نیازمند کتابی خاص است از اینروی نگارنده در این پژوهش قصد تحقیق در باب تمام این پهلوانان را ندارد وتنها برآن است که به شخصیت مشهورترین پهلوان حماسه ایران یعنی رستم زال بپردازد و پیشینه او و خاندانش را مورد مطالعه و بررسی همه جانبه قراردهد.پهلوانان ایران درمنظومه های حماسی معمولاً یا از خاندان های مشهور پهلوانی اند یا اشخاص منفردی هستند که به قبیله و عشیره ای تعلق ندارند.

خاندان رستم بزرگترین و نام آورترین خاندان پهلوانی حماسه های ایرانی و همچنین پس از خاندان های شاهی یعنی پییشدادیان و کیانیان پر آوازه ترین حکومت محلی در شاهنامه است.این خاندان را به نام های خاندان گرشاسب،سام و زال نیز مخاطب می سازند.این افراد همگی قبل از رستم بودند و کارهای مهمی انجام داده اند اما چون رستم پرآوازه تر است این خاندان بیشتر به خاندان رستم شهرت دارد.

به دلیل اهمیت ویژه ای که خاندان رستم در میان سایر خاندانهای پهلوانی حماسه ایران دارد و اینکه حماسه های رستم و خاندان او از گذشته تاکنون سخت مورد علاقه و توجه مردم بوده است،بنابرین بیشترین تحقیقات صورت گرفته راجع به خاندن های پهلوانی بر روی این خاندان متمرکز شده است. اما مشکل این است که تقریباً تمام تحقیقاتی که راجع به این خاندان پهلوانی صورت گرفته تک بعدی بوده و تنها به شخصیت رستم یا گرشاسب پرداخته اند و این پژوهش ها نه در بسترحماسه که درقلمرو اسطوره و یا تاریخ بوده است و در هیچ یک از تحقیقات انجام شده به این خاندان به صورت یک کل نگریسته نشده است.

این اشکال از آن جا ناشی می شود که تمام توجهات فقط معطوف به شاهنامه بوده است و چون یگانه قهرمان محوری آن رستم بوده است، بنابراین بیشتر تحقیقات راجع به این شخصیت حماسی انجام شده است.

دراین پژوهش،سعی نگارنده برآن است تا نسبت به تحقیقاتی که تاکنون در مورد این خاندان پهلوانی انجام شده پا را فراتر نهاده و علاوه بر بررسی شاهنامه به عنوان متن محوری،سایر متون ادبی و تاریخی قبل و بعد از آن را نیز که از خاندان رستم در آن ها         سخن رفته است، مورد واکاوی جامع و کامل قرار دهد. باشد که این بررسی گسترده و همه جانبه به رمز گشایی هرچه بهتر و روشن تر این خاندان بزرگ پهلوانی بیانجامد.

فصل اول: کلیات

طرح پایان نامه:

 

الف) بیان مسأله

رستم از جمله قهرمانان بزرگ و مهم حماسی ملی ایران است ودر فرهنگ و ادبیات فارسی حضور گسترده و تأثیرگذاری دارد.یکی از مباحث مهم دربارۀ رستم،بحث پیشینه ی تاریخی رستم و زال است که در شاهنامه که مهمترین اثر حماسی ایرانیان محسوب می شود،پیشینۀ این خاندان به صورت کامل نیامده و از سلسلۀ خاندان رستم تنها چند تن ذکر شده است و دربارۀ اینکه این اسامی آیا شخصیت مستقل دارند یا به هم تطبیق می شوند نیز بحث هایی مطرح است.

باتوجه به نفوذ وتاثیر این خاندان پهلوانی بر حماسۀ ملی ایران وفرهنگ فارسی،لازم است بررسی دقیق و کاملی در متون کهن،قبل از شاهنامه،در شاهنامه وآثار تاریخی و حماسی بعد از شاهنامه انجام گیرد وتمامی مباحث واکاوی گردد و درمتون گوناگون بررسی تطبیقی به عمل آید و در این رساله این موضوع بررسی خواهد شد.

ب) سوالات پژوهش

1.خاندان رستم درفرهنگ ایران و زبان فارسی چه جایگاهی دارد؟

2.پیشینۀ خاندان رستم در نامۀ اوستا چگونه بازتاب یافته است؟

3.پیشینه خاندان رستم در متون پهلوی پیرو اوستا چگونه است؟

4.پیشینه و کیفیت بازتاب خاندان رستم در شاهنامه به چه صورت است؟

5.روایات مرتبط با خاندان رستم در شاهنامه و منابع مورد استفادۀ او چگونه است و آیا اختلافات روایاتی وجود دارد و آیا فردوسی در این روایات دخل و تصرفاتی دارد؟

6.تاریخچۀ خاندان رستم در آثار ادبی و تاریخی پس از شاهنامه چگونه بازتاب یافته است؟

ج) فرضیات پژوهش

1. با توجه به بازتاب گسترده رستم در شاهنامه و نفوذ شاهنامه در میان مردم خاندان رستم  در فرهنگ ایران بازتاب گسترده ای دارد.

2. در اوستا اشاراتی به برخی از افراد خاندان رستم شده است ولی به نظر می رسد به دلایل تاریخی و گاه مذهبی، تعمدی در نیامدن ذکر این خاندان باشد.

3. در سایر متون کهن به خاندان رستم اشاراتی شده ولی چندان به جزئیات نپرداخته اند.

4.در شاهنامه خاندان رستم به شکل گسترده تری بازتاب یافته است.

5.فردوسی به جهت امانتداری سعی کرده چندان تغییری در اصل روایات ندهد ولی در ترجیح برخی روایات مختلف اعمال نظر دارد.

6.برخی از متون حماسی مانند گرشاسب نامۀ اسدی توسی و دیگر کتب تاریخی به شکل گسترده تری به این خاندان توجه کرده اند.

د) اهمیت پژوهش

هدف از انجام این پژوهش بررسی جامع و کامل خاندان رستم به عنوان یکی از شخصیت های مهم و حماسی ملت ایران است. انتظار می رود که با انجام این تحقیق شخصیت رستم و همچنین خاندان او هر چه بهتر به جامعه ادبی شناسانده شوند و ثمرۀ این پژوهش مقدمه ای باشد برای افراد دیگری که علاقه مند به فعالیت در این حوزه هستند.

ه) سابقه و پیشینه پژوهش

موضوع شخصیت رستم و خاندان او از جمله سام،زال و گرشاسب از مباحث مهم حماسی ملی ایران است و این خاندان از خاندان های پهلوانی و تاثیرگذار تاریخ حماسی ایران محسوب می شود.از این جهت از دیرهنگام مورد توجه شاعران،حماسه پردازان و تاریخ نگاران بوده است و درکتاب هایی مانند: حماسه سرایی در ایران،زندگی و مرگ پهلوانان در شاهنامه، پژوهشی در اساطیر ایران و دیگر کتاب ها و مقالات به تناسب به آن پرداخته اند ولی تاکنون بررسی جامع و کامل و تطبیقی انجام نگرفته است.

و) روش کار پژوهش

روش كار پژوهش به صورت كتابخانه ای انجام گرفته است.نگارنده در گام نخست، با مراجعه به كتاب خانه های مختلف از جمله کتابخانه های دانشگاهی، عمومی و تخصصی ادبیات،كتب و مقالات مورد نیاز و مرتبط با موضوع پژوهش را جمع آوری و شروع به مطالعۀ آن ها نمودم.در قدم بعدی از مطالبی که به موضوع پژوهش مرتبط بود، فیش برداری انجام دادم و سپس فیش­های به دست آمده را با راهنمایی اساتید محترم راهنما و مشاور، مورد بازبینی قرار دادم و مطالب آن ها را دسته بندی نمودم و ماحصل آن ها را در یك مقدمه و پنج فصل همراه با لیستی از،منابع ومآخذ به شرح زیر، به تحریر در آوردم:

1.فصل اول: کلیات

2.فصل دوم: بررسی شخصیت رستم و منشأ داستان های او

3.فصل سوم: پیشینۀ خاندان رستم در متون ادبی و تاریخی پیش از شاهنامه

4.فصل چهارم: پیشینۀ خاندان رستم در شاهنامه

5.فصل پنجم: پیشینۀ خاندان رستم در متون ادبی و تاریخی پس از شاهنامه

6.فصل ششم: نتیجه گیری

استاد مشاور:
دکتر محمد علی احسانی
 

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مطالب:

فصل اول: مقدمه ………………………………………………………………………………………. 1

1-1)  تعریف مساله …………………………………………………………………………………. 2

1-2) حدود و روش پژوهش …………………………………………………………………………… 3

1-3) فرضیات پژوهش ………………………………………………………………………………… 3

1-4) اهداف تحقیق ……………………………………………………………………………. 3

1-5) ساختار پژوهش……………………………………………………………………………….. 3

فصل دوم: پیشینه تحقیق ………………………………………………………………………….. 4

2-1) ادبیات نظری پژوهش …………………………………………………………………….. 5

2-1-1) کانال های ممکن انتقال شوک ها ……………………………………………………….6

2-2) پیشینه تجربی پژوهش ………………………………………………………………….. 11

فصل سوم: روش تحقیق………………………………………………………………………. 18

3-1) معرفی مدل‏های گارچ …………………………………………………………………… 19

3-1-1) ناهمسانی واریانس ……………………………………………………………………. 19

3-1-2) مدل‏های گارچ تک متغیره ………………………………………………………………… 21

3-1-2-1) مدل آرچ ……………………………………………………………………………….. 21

3-1-2-2) اشکالات مدل آرچ ………………………………………………………………………. 21

3-1-2-3) مدل گارچ ………………………………………………………………………………. 22

3-1-2-4) مدل گارچ نمایی ……………………………………………………………………….. 23

3-1-3) مدل های گارچ چندمتغیره ………………………………………………………. 24

3-1-3-1)مدل گارچ برداری(VECH):……………………………………………………………… 25

3-1-3-2) مدل گارچBEKK ……………………………………………………………………….

3-1-3-3) مدل همبستگی شرطی ثابت(CCC)……………………………………………… 25

3-1-3-4) مدل همبستگی شرطی پویا (DCC) …………………………………………….. 26

3-2) تصریح الگو …………………………………………………………………………………. 27

3-2-1) معرفی الگو برای بررسی اثرگذاری بازدهی ها و نوسانات چهارکشور به طورهمزمان……. 27

3-2-2) محدودیت های استفاده ازمدل گارچ برداری …………………………………………. 28

3-2-3) روش برآورد پارامترها درمدل گارچ برداری …………………………………………… 29

3-2-4) معرفی الگوی بررسی اثرگذاری بازدهی ها و نوسانات متقابل کشورهای موردمطالعه…… 29

3-2-5) روش برآورد پارامترها در مدل گارچBEKK………………………………………………..

3-2-6) الگوریتم برندت هال،هال و هوسمان(BHHH)……………………………………… 31

3-2-7) آزمون لیونگ باکس ………………………………………………………………….. 32

3-3) جمع آوری، سازماندهی و توصیف داده ها …………………………………………… 33

3-3-1) معرفی بورس اوراق بهادارتهران ………………………………………………………. 33

3-3-1-1) دوره نخست (1357- 1346) ………………………………………………………… 33

3-3-1-2) دوره دوم (1367- 1358) …………………………………………………………….. 34

3-3-1-3) دوره سوم (1383- 1368) ………………………………………………………… 34

3-3-1-4) دوره چهارم (از سال 1384 تاکنون) …………………………………………….. 36

3-3-2) معرفی بازار سرمایه ترکیه ……………………………………………………………….. 37

3-3-2-1) انواع بازارها در بورس استانبول ………………………………………………………. 38

3-3-2-1-1) بازار سهام …………………………………………………………………………. 38

3-3-2-1-2) بازار بین ‌المللی ………………………………………………………………….. 39

3-3-2-1-3) بورس ابزارمشتقه ترکیه ………………………………………………………….. 40

3-3-3) معرفی بازار .سهام مالزی ……………………………………………………………. 41

3-3-3-1) بازار سرمایه اسلامی ……………………………………………………… 43

3-3-4) معرفی بازار بورس نیویورک و بورس اوراق بهادار نزدک …………………….. 45

3-3-4-1) بورس اوراق بهادار نیویورک(NYSE)  …………………………………………… 45

3-3-4-2) بورس اوراق بهادار نزدک– بورس الکترونیکی (Nasdaq)  ………………………. 46

3-3-5) شاخص های قیمت بازار سهام ……………………………………………………. 47

3-3-6) بازدهی بازار سهام و آماره های توصیفی …………………………………… 49

فصل چهارم: برآورد مدل و آزمون فرضیه ها……………………………………………….. 52

4-1) نتایج تجربی حاصل از مدلVECHبرای بررسی هر چهار بازار به طورهمزمان……. 53

4-2) نتایج تجربی حاصل از مدلBEKK برای بررسی بازارها به صورت دو به دو…………… 55

4-2-1) بررسی ارتباط متقابل بازدهی ها و نوسانات بازارسهام ایران و امریکا ………. 55

4-2-2) بررسی ارتباط متقابل بازدهی هاو نوسانات بازارسهام ایران و ترکیه ……….. 57

4-2-3) بررسی ارتباط متقابل بازدهی ها و نوسانات بازارسهام ایران و مالزی……….. 59

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات………………………………………………………. 61

منابع و مراجع …………………………………………………………………………… 65

پیوست ها …………………………………………………………………………………… 70

چکیده:

در این رساله با بهره گرفتن از مدل خود رگرسیون ناهمسان واریانس شرطی چند متغیره ماهیت تعاملات بین بازدهی های بازار های سهام چهار كشور ایران، ایالات متحده، تركیه و مالزی ارزیابی شده است. نتایج بر اساس داده های هفتگی شاخص سهام، از اكتبر 1997(مهر 1376) تا مارس 2010 (اسفند 1388)، نشان می دهد كه اثرات مثبت معناداری از بازدهی های بازار سهام ایالات متحده بر این بازارها به استثنای ایران تحمیل شده است. همچنین شواهدی قوی مبنی بر وجود اثرات آرچ و گارچ خودی در چهار كشور مشاهده شد كه نشان‏دهنده وجود اثر نوسانات خودی در چهار بازار می‏باشد. به دلیل وجود درجه پایینی از نوسانات همزمان در میان این كشورها، تشكیل سبد سهامی از سهام آنها با ریسك كمتر به سود می رسد.

فصل اول: مقدمه

1-1- تعریف مسأله

با جهانی سازی تجارت و سرمایه گذاری، تعاملات بین بازارهای مالی بین المللی به صورت خاصی افزایش پیدا كرده است. بنابراین مطالعه رابطه بازارهای مالی و به خصوص بررسی تاثیر بازدهی ها و نوسانات بازارهای جهانی بر بازار سهام ایران را می توان مهم قلمداد كرد . همچنین  اهمیت این بخش از تحقیقات با ظهور بحران مالی جهانی در  سال 2008 افزایش یافته است تا مشخص شود كه آیا سرمایه‏گذارانی كه سبد سهام خود را از چند بازار مستقل برگزیده اند در مقایسه با سرمایه‏گذارانی كه فقط از یك بازار سهام سبد سهام خود را انتخاب كرده اند با ریسك كمتر به سود می رسند یا نه ؟

هدف اساسی این تحقیق این است كه با بهره گرفتن از مدل گارچ چند متغیره[1]نگرشی نسبت به ماهیت تعاملات بین بازارهای سهام كشور های ایران، ایالات متحده امریكا، مالزی و تركیه ایجاد كند. در این مطالعه ابتدا سعی خواهد شد اثرات بازدهی های بازارهای سهام این كشور ها روی همدیگر و به طور خاص، روی بازار سهام ایران بررسی شود و سپس با بهره گرفتن از  مدل گارچ برداری قطری[2] وجود اثر نوسانات مشترک بین این كشورها بررسی شود.  همچنین با بهره گرفتن از تصریح BEKK اثرگذاری بازدهی ها و نوسانات بین بازارهای سهام ایران و سه کشور دیگر به صورت متقابل بررسی می شود.

2-1- حدود و روش پژوهش

در این تحقیق از داده های هفتگی شاخص سهام كشور های ایران، مالزی، ایالات متحده و تركیه از آوریل 1997 تا آوریل 2010 استفاده خواهد شد. برای اثبات فروض ابتدا اثر بازدهی های كشورهای مورد مطالعه روی یكدیگر بررسی خواهد شد و سپس با بهره گرفتن از مدل گارچ برداری قطری كه نوعی از تصریحات گارچ چند متغیره می باشد اثر نوسانات مشترک بین این كشور ها بررسی می شود. بیان گارچ برداری قطری بر پایه این فرض است كه واریانس شرطی به مربع پسماندهای گذشته و وایانس شرطی دوره قبل وابسته است و كواریانس شرطی نیز به ضرب پسماندهای متناظر و و كواریانس های گذشته سری ها  وابسته است. همچنین با بهره گرفتن از تصریح BEKK اثرگذاری بازدهی ها و نوسانات بین بازارهای سهام ایران و سه کشور دیگر به صورت متقابل بررسی می شود.

3-1- فرضیات پژوهش

1- بازدهی بازارهای سهام كشورهای مالزی، ترکیه و امریکا بر بازدهی بازار سهام ایران اثر نداشته است.

2- نوسانات بازارهای سهام كشورهای مالزی، ترکیه و امریکا بر نوسانات بازار سهام ایران اثر نداشته است.

3- سرمایه‏گذارانی كه در بازارهای مستقل از هم سرمایه‏گذاری می كنند با ریسك كمتر به سود می‏رسند.

4-1- اهداف تحقیق

1- آیا بازدهی های بازارهای سهام كشورهای مالزی، ترکیه و امریکا بر بازدهی بازار سهام ایران اثر

 

داشته است؟

2- آیا نوسانات بازارهای سهام كشورهای مالزی، ترکیه و امریکا بر نوسانات بازار سهام ایران اثر داشته است؟

5-1- ساختار پژوهش

این پژوهش در پنج فصل تدوین گشته است. در فصل نخست کلیات موضوع شرح داده ‏شد. این کلیات عبارت بودند از بیان مساله، اهمیت موضوع، هدف تحقیق، فرضیه ها، حدود پژوهش و محدودیت ها. در فصل دوم مروری بر ادبیات موضوع انجام شده است. اطلاعات مورد استفاده در تحقیق، الگو و شرح کامل داده های مورد استفاده در آن در فصل سوم نشان داده شده است. در فصل چهارم فرضیه های تحقیق آزمون شده و نتیجه تحقیق در فصل پنجم ارائه شده است. سرانجام این مطالعه با فهرست منابع تحقیق و پیوست‏ها پایان می یابد.

فصل دوم: پیشینه تحقیق

1-2- ادبیات نظری تحقیق

جهانی سازی تجارت و سرمایه گذاری، تعاملات بین بازارهای مالی بین المللی را افزایش داده است که این موضوع، تمایل شدیدی برای فهم اثر شوك ها و نوسانات یک بازار بر سایر بازارها به وجود آورده است. همچنین اهمیت این بخش از تحقیقات با ظهور بحران مالی جهانی در سال 2008 افزایش یافته است. معمولا، اثرات خارجی نوسانات به رفتار پوششی بین بازاری و تغییر در اطلاعات مشترك نسبت داده می‏شود، به طوری که ممکن است انتظارات همه بازارها به طور همزمان تغییر کند.  مسیر دیگر تحقیقات، توضیح اثر نوسانات و بازدهی ها به وسیله سرایت مالی[1] است.

سرایت مالی به صورت شوکی در بازار دارایی یک کشور که از بازار دارایی سایر کشورها تاثیر می پذیرد، تعریف می شود که شبیه به انتقال بیماری های مسری می باشد و یک خصیصه مهم بحران های مالی اخیر بوده است. با بررسی بحران های مالی اخیر، می توان دید که چطور بحران خاص یک کشور به سرعت به بازارهایی که اندازه و ساختارهای متفاوتی از آن دارند منتقل می شود. به نظر می‏آید که اغلب دوره زمانی و سرایت بحران های مالی به مسائل بنیادی که کشورها با آن روبرو هستند وابسته نیست. معمولا، بحران ها، علیرغم وجود رابطه ضعیف تجاری و جریان سرمایه در میان اقتصادها اثرات شدیدی روی دیگر کشورها می گذارند که این باعث ایجاد علاقه زیادی در میان پژوهشگران برای حل معمای سرایت شده است. مخصوصا در بازارهای نوظهور که ضعیف تر و شکننده‏تر هستند و به طور ویژه به ثبات برای توسعه و رشد خود نیاز دارند.

بر اساس تعاریف بانک جهانی از لحاظ مفهومی سرایت را می توان به سه دسته تقسیم بندی کرد:

تعریف گسترده سرایت:

سرایت  در این مورد، به صورت انتقال شوك‏ها بین کشورها تعریف می‏شود. طبق کالوو و راینهارت(1996)[2] تحت این تعریف، سرایت می تواند از طریق ارتباطات مالی  و واقعی(اقتصادی) باشد. گاهی اوقات این تعریف از سرایت، سرایت بنیادی نیز نامیده می شود  که وابستگی معمولی را منعکس کند و نیازی به ارتباط با بحران ها ندارد، اگرچه در طول دوره های بحران، مورد تاکید بیشتری قرار می‏گیرند.

تعریف محدود سرایت:

تعریف دوم سرایت، انتقال شوك‏ها در میان اقتصادها، ورای ارتباط بنیادی بین اقتصادها می باشد که گاهی اوقات به نام هم‌‎حرکتی افراطی نیز شناخته می شود.

تعریف بسیار محدود سرایت:

در تعریف سوم، سرایت وقتی رخ می دهد که همبستگی بین کشوری در طول دوره های بحران در مقایسه با دوره‏های غیر بحران افزایش می‏یابد. این تعریف خیلی محدودی از سرایت می باشد و اغلب در تحلیل های تجربی بروز بحران ها استفاده می‏شود.

در این رساله، بیشتر تعریف گسترده و تا حدی محدود سرایت مد نظر است و به بررسی اثرگذاری شوك‏ها و نوسانات بین چهار کشور ایران، امریکا، ترکیه و مالزی در طول دوره مورد بررسی پرداخته می شود.

[1] Financial Contagion

[2] Calvo and Reinhart(1996)

[1]Multivariate GARCHَ

[2]DiagVECH