عنوان:

رابطه کیفیت زندگی کاری و سرمایه روانشناختی با تعهد سازمانی کارکنان مراکز آموزش  فنی و حرفه ای شیراز

پاییز 1394

 

فهرست مطالب

 

چکیده. 1

 

فصل اول: کلیات پژوهش

مقدمه. 3

بیان مساله. 4

اهمیت و ضرورت پژوهش. 6

اهداف پژوهش. 7

فرضیه های پژوهش. 8

تعاریف مفهومی متغیر ها. 8

تعاریف عملیاتی متغیرها. 10

 

فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه پژوهش

تعهد سازمانی. 13

تاریخچه تعهد سازمانی. 14

انواع تعهد. 15

عوامل مؤثر بر تعهد سازمانی. 17

ویژگی های شخصی مؤثر بر تعهد سازمانی :. 17

خصوصیات شغلی و تعهد سازمانی:. 18

تأثیر روابط گروهی و روابط رهبر با تعهد سازمانی:. 18

ویژگی های سازمان و تعهد سازمانی:. 18

وضعیت نقش و تعهد سازمانی :. 18

شیوه های تقویت تعهد كاركنان. 19

خلق ایدئولوژی و آرمان مشترك :. 19

استخدام مبتنی بر ارزش ها:. 19

جهت گیری آموزشی و ارزشی:. 20

انتخاب رهبری مناسب:. 20

ابعاد تعهد. 20

تعهد عاطفی ، تعهد مستمر و تعهد هنجاری. 20

تعهد بیرونی و درونی. 21

تعهد اخلاقی، تعهد حسابگرانه (عقلانی) و تعهد انتقال پذیر. 22

تعهد نگرش و تعهد رفتاری. 22

اهمیت تعهد سازمانی. 23

سطوح کلی تعهد سازمانی. 23

مراحل تعهد سازمانی. 24

تعهد سازمانی مفهوم یک بعدی یا چند بعدی. 24

الگوهای چند بعدی تعهد سازمانی. 25

مدل می یر و آلن:. 25

مدل اریلی و چتمن:. 25

مدل آنجل و پری:. 26

مدل مایر و شورمن:. 26

مدل پنلی و گولد:. 27

تعهد سازمانی و دو دیدگاه رایج. 27

كیفیت زندگی كاری. 28

تعریف واژه كیفیت. 29

تاریخچه كیفیت. 29

سیر تكاملی برنامه‌های كیفیت زندگی شغلی. 29

عوامل مؤثر بر كیفیت زندگی كاری. 30

مفهوم كیفیت زندگی كاری. 31

كیفیت زندگی. 32

الگو های کیفیت زندگی کاری. 36

الگوی والتون. 36

الگوی کاسیو. 38

الگوی هریک و مک بوی. 39

الگوی ارائه شده توسط انجمن مدیریت امریکا. 39

الگوی ارائه شده در شرکت جنرال موتورز. 40

الگوی ارائه شده توسط مورتن. 40

ضرورت و اهمیت برنامه های کیفیت زندگی کاری. 42

اهداف کیفیت زندگی کاری. 44

ابعاد کیفیت زندگی کاری. 44

عوامل موفقیت برنامه های کیفیت زندگی کاری. 46

سرمایه روانشناختی. 48

مفهوم سرمایه روان شناختی. 48

اهمیت سرمایه روانشناختی. 50

اهمیت سرمایه روان شناختی در محیط كار. 51

سیر تحول سرمایه روانشناختی. 52

سرمایه روانشناختی سازه ای مثبت نگر. 52

خودکارآمدی به عنوان یک نیروی روانشناختی مثبت. 55

خوشبینی به عنوان یک نیروی روانشناختی مثبت. 56

امید به عنوان یک نیروی روانشناختی مثبت. 58

تاب آوری به عنوان یک نیروی روانشناختی مثبت. 59

سرمایه روانشناختی سازه ای متفاوت از دیگر سرمایه ها. 61

سرمایه روانشناختی سازه ی محوری و مرتبه دوم . 62

سرمایه روانشناختی سازه ای متمایز و حالت گونه. 64

سرمایه روانشناختی و پیامدهای محیط کار. 67

سرمایه روانشناختی و قابلیت رشد پذیری آن. 67

رابطه بین سرمایه روانشناختی و نتایج سازمانی. 68

سرمایه روانشناختی و مولفه های آن. 69

پیشینه پژوهش. 70

تحقیقات انجام شده در خارج کشور. 70

تحقیقات انجام شده در داخل کشور. 72

جمع بندی. 76

 

فصل سوم: روش اجرای پژوهش

روش تحقیق. 78

جامعه آماری. 78

نمونه آماری و روش نمونه گیری. 78

ابزارهای پژوهش. 78

اعتبار و پایایی. 79

روایی و پایایی:. 79

روش تجزیه و تحلیل اطلاعات. 80

ملاحظات اخلاقی. 80

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها

یافته های پژوهش. 82

یافته های استنباطی. 84

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

خلاصه پژوهش. 89

بحث  و نتیجه گیری. 89

محدودیت های پژوهش. 95

پیشنهاد های پژوهش. 96

پیشنهاد های کاربردی. 96

پیشنهاد های پژوهشی. 96

 

 

 

 

فهرست جداول

جدول 2-1. گروه بندی عوامل كیفیت زندگی كاری از دیدگاه ریچارد والتون. 32

جدول 2-2 تفاوت ها و شباهت های مؤلفه‌های سرمایه روان شناختی. 48

جدول 4-1: بررسی میانگین وزنی و انحراف استاندارد سرمایه روانشناختی   و ابعاد آن. 82

جدول 4-2: بررسی میانگین و انحراف استاندارد کیفیت زندگی کاری و ابعاد آن. 82

جدول 4-3: بررسی میانگین و انحراف استاندارد تعهد سازمانی. 83

جدول 4-4: ضریب همبستگی بین کیفیت زندگی کاری و سرمایه روانشناختی با تعهد سازمانی. 84

جدول 4-4: ضریب همبستگی بین کیفیت زندگی کاری و سرمایه روانشناختی با تعهد سازمانی. 84

جدول 4-5: ضریب همبستگی بین ابعاد کیفیت زندگی کاری با تعهد سازمانی. 84

جدول 4-6: ضریب همبستگی بین ابعاد سرمایه روانشناختی  با تعهد سازمانی. 85

جدول4-7: جدول مشخصه های آماری رگرسیون بین ابعاد کیفیت زندگی کاری و تعهد سازمانی  به روش گام به گام. 86

جدول4-8: جدول مشخصه های آماری رگرسیون بین ابعاد سرمایه روانشناختی  و تعهد سازمانی  به روش گام به گام. 86

جدول4-9: جدول مشخصه های آماری رگرسیون بین سرمایه روانشناختی  و کیفیت زندگی کاری با  تعهد سازمانی  به روش گام به گام. 87

 

چکیده
هدف از این پژوهش بررسی رابطه کیفیت زندگی کاری و سرمایه روانشناختی با تعهد سازمانی کارکنان مراکز آموزش فنی وحرفه ای شیراز بوده است. روش پژوهش توصیفی، از نوع همبستگی و جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی کارکنان مراکز آموزش فنی و حرفه ای شیراز که تعداد آنها 150 نفر بوده است. روش نمونه گیری به صورت تصادفی ساده بوده است که بر اساس جدول کرجسی- مورگان تعداد 108 نفر انتخاب شدند. ابزار سنجش در این پژوهش سه پرسشنامه کیفیت زندگی کاری قاسم زاده (1384)، سرمایه های روانشناختی لوتانز (2007)، تعهد سازمانی آلن و مایر(1984) بوده است که روایی و پایایی ابزار سنجش مورد تأیید قرار گرفت. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها در زمینه آمار توصیفی از روش های آماری میانگین و انحراف معیار ودر زمینه  آمار استنباطی از روش های آماری ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون گام به گام استفاده شده است. نتایج نشان دهنده آن است که بین کیفیت زندگی کاری و سرمایه روانشناختی با تعهد سازمانی رابطه مستقیم و معناداری وجود دارد. بین ابعاد کیفیت زندگی کاری  با تعهد سازمانی در سطح رابطه مستقیم و معناداری وجود دارد. بنابراین بین ابعاد سرمایه روانشناختی با تعهد سازمانی رابطه مستیقم و معناداری وجود دارد. متغیر سرمایه روانشناختی نسبت به دیگر متغیر پیش بینی کننده قوی تری برای تعهد سازمانی می باشد.

 

واژگان کلیدی: تعهد سازمانی، کیفیت زندگی کاری، سرمایه روانشناختی

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل اول

کلیات پژوهش

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مقدمه
سبز فایل عصر رقابت بر سر منابع و سرمایه­هاست. کشورهای بزرگ صنعتی که فاتحان این عرصه اند.    بهره­ وری از منابع و سرمایه­ها را سرلوحه کار خود قرار داده ­اند و در پرتو وجود افراد تحصیل کرده و متخصص، چرخ­ های رشد و توسعه را به حرکت درآورده­اند. مدیران سازمان­ها به خوبی اهمیت تعهد[1] را دریافته و از این رو تعهد و وفاداری منابع انسانی به سازمان و انجام هر چه بهتر نقش های اختصاص یافته به آنها و حتی وظایف فرا نقشی منابع انسانی، یکی از دغدغه های جدی مدیران سازمان هاست (صالحی، عمرانی، 1388). وجود تعهد در هر اداره و سازمان ضمن کاهش جابجایی و غیبت، باعث افزایش چشمگیر عملکرد سازمان، نشاط روحی کارکنان و تجلی هر چه بهتر اهداف سازمان و فرد خواهد شد. تعهد، به عنوان یک نگرش به خوبی می تواند در این زمینه تأثیرگذار باشد و شکی نیست که سازمان های دارای كاركنان با سطح بالای تعهد سازمانی[2] معمولاً از عملکرد بالاتر برخوردارند (پارسایی،1391).

یکی از عوامل موثر در تعهد سازمانی، کیفیت زندگی کاری[3] می باشد. نیل به زندگی شغلی با کیفیت، مستلزم کوشش­هایی منظم از سوی سازمان است که به کارکنان فرصت­های بیشتر برای تاثیرگذاری بر کارشان و تشریک مساعی در اثر بخشی کل سازمان می­دهد. به این ترتیب هرسازمانی با بهره­وری و کارایی مطلوب و موثر، در جستجوی راه­هایی است تا کارکنان را به درجه­های از توانایی برساند که هوشمندی خود را به کار گیرند، که این امر به وسیله کیفیت زندگی کاری مناسب یعنی مشارکت و سهیم کردن بیشتر کارکنان در فرایند تصمیم ­گیری صورت می­گیرد. کیفیت زندگی کاری، نمایانگر نوعی فرهنگ سازمان یا شیوه مدیریت است که کارکنان بر اساس آن احساس مالکیت خود گردان، مسئولیت و عزت ­نفس می­ کنند (تمجیدی، 1386: 13). یکی دیگر از متغیر های تاثیر گذار در تعهد سازمانی سرمایه روانشناختی[4] می باشد. سرمایه روانشناختی از          زیر مجموعه های روانشناسی مثبت گرا می باشد از منظر روانشناسی مثبت گرا، سازگاری، شادکامی، امید، اعتماد به نفس، خوش بینی و ویژگی‌های مثبتی از این قبیل نشان دهنده سلامت بوده و بر جنبه‌های مثبت توانایی‌های افراد تاکید می‌کند. قبل از ظهور نهضت روانشناسی مثبت گرا برای سالیان متمادی روانشناسان بر ابعاد بیمارگونه عملکرد و رفتار بشر متمرکز بودند و کمتر ویژگی‌های مثبت انسان را مورد توجه قرار می‌دادند اما با جنبشی که در این زمینه به وقوع پیوست روانشناسان با توجه به جنبه‌های مثبت رفتاری در جستجوی رشد و توسعه فرد، سازمان و جامعه برآمدند (لوتانز و جنسن[5]، 2002). روانشناسی مثبت گرا مفاهیم زیادی را در بر می گیرد از جمله این مفاهیم مفهوم سرمایه روانشناختی می باشد که امروزه به عنوان یک منبع رقابتی برای کسب مزیت در بین سازمان ها مورد توجه قرار گرفته است. سرمایه یکی از مفاهیم کلیدی و مهم در عرصه مدیریت محسوب می شود. امروزه بسیاری از پژوهشگران بر این باورند که سرمایه روانشناختی سازمان ها می تواند مزیت رقابتی پایدار برای آنها فراهم کند (آوولی ولوتانز[6]،2005). بنابراین هدف این پژوهش تبیین رابطه بین رابطه بین کیفیت زندگی کاری و سرمایه روانشناختی با تعهد سازمانی کارکنان مراکز آموزش فنی وحرفه ای شیراز است.

 

بیان مساله
هیچ سازمانی نمی‌تواند موفق شود مگر این كه اعضا و كاركنان سازمان نسبت به آن نوعی تعهّد داشته باشند و در جهت تحقیق اهداف آن تلاش ‌کنند. تعهّد سازمانی نوعی ارتباط نگرشی- رفتاری به اهداف و رسالت‌های سازمان است. تعهّد سازمانی مستلزم وجود عوامل مختلف شخصی، سازمانی و محیطی است كه بعضاً تحت كنترل مدیران قرار دارند. یکی از متغیرهایی که در رفتار سازمانی اهمیت ویژه ای دارد و به طور مستمر مورد توجه دانشمندان و محققان قرار گرفته است تعهد سازمانی می باشد و در دهه گذشته جایگاه مهمی در تحقیقات رفتار سازمانی به خود اختصاص داده است. تعهد سازمانی عبارت است از حالتی که فرد، سازمان را معرف خود می داند و آرزو می کند که در عضویت آن سازمان بماند (حیدری تفرشی و دریابگیان،1390). توجه به مقوله تعهد، و وفاداری منابع انسانی به سازمان و انجام هر چه بهتر نقش‌های اختصاص‌یافته‌ی آن‌ها و حتی وظایف فرا نقشی منابع انسانی یكی از دغدغه‌های جدی مدیران سازمان‌هاست تعهد سازمانی یك نگرش و یك حالت روانی است كه نشان‌دهنده تمایل نیاز و الزام جهت ادامه فعالیت در یك سازمان است؛ و همچنین تعهد سازمانی با بسیاری از رفتارهای كاركنان مرتبط است. كولورسون معتقد است در سال‌های اخیر، تعهد كاركنان نیروی موفقیت یك سازمان به شمار می‌رود. از این رو نگرش‌های كاركنان در زمینه كار و سازمان برای مدیران ضروری به نظر می‌رسد. و در این میان تعهد سازمانی توجه زیادی را به خود جلب كرده است كه محور توجه پژوهشگران بوده و موضوع فرا تحلیل‌های زیادی قرار گرفته است (هومن 1381). ایجاد تعهّد سازمانی یك فرایند نظام‌مند است كه تحول جنبه‌های مختلف سازمان از جمله طرح مشاغل، شیوه رهبری (ارتباطات رهبر با اعضای سازمان) و ساختار سازمان را ایجاد می‌کند (ساروخانی،1376).

در این تحقیق محقق به دنبال بررسی دومتغیری می باشد که با تعهد سازمانی مرتبط می باشند و یک این    متغیر ها کیفیت زندگی کاری و دیگری سرمایه روانشناختی می‌باشد. در مورد کیفیت زندگی کاری می توان  گفت که یکی از آفت های مهم مدیریت، بی توجهی به کیفیت زندگی کاری کارکنان سازمان می باشد. این بی توجهی، اثر بخشی و کارآیی سازمان را به شدت کاهش می دهد. به دلیل عدم شناخت مدیران سازمان ها از کیفیت زندگی کاری، این مقوله، تناسب و اندازه های واقعی خود را در سازمان ها از دست داده است. کیفیت زندگی کاری یا کیفیت نظام کار یکی از جالب ترین روش های ایجاد انگیزش و راه گشای مهم در طراحی و غنی سازی شغل کارکنان است که سبب بهروه­وری در سازمان می­شود (رحیمی، 1385).

امروزه سازمانهای مختلفی با توجه به کیفیت زندگی کاری کارکنان و بهسازی آن به موفقیت فراوانی دست یافته اند، از اینرو برای پویایی کیفیت زندگی کاری آنها بیش از پیش تلاش کرده و در این راستا به خوبی از چالش های محیطی بهره می­گیرند. توجه نشریات علمی به کیفیت زندگی کاری واین ادعا که کیفیت زندگی  می تواند عامل بروز تفاوت بین سازمان های موفق وناموفق باشد، نگاهی بیشتری را به سوی این مفهوم معطوف ساخته است. سرمایه روانشناختی یکی دیگر از عواملی می باشد که می تواند در تعهد سازمانی موثر می باشد. باید گفت که امروزه پژوهشگران بر این باورند که سرمایه روانشناختی سازمان ها می تواند مزیت رقابتی پایدار برای آنها فراهم کند (سیماراصل و فیاضی، 1388). سرمایه روان شناختی همچون سرمایه انسانی و سرمایه اجتماعی از سرمایه های ناملموس سازمانی بوده كه برخلاف سرمایه های ملموس با هزینه های كمتر قابل مدیریت و رهبری بوده، می تواند نتایج و عواید درخور توجهی را در پی داشته باشد. به زعم لوتانز و همكاران (2007) سرمایه ی روانشناختی می تواند به عنوان مزیت رقابتی از طریق سرمایه گذاری بر روی افراد مطرح شود. یكی از مهمترین دغدغه های مدیران سازمان ها  فنی حرفه ای ، تعهد و وفاداری اعضا به سازمان مطبوع خود است. سرعت و دقت در دستیابی به اهداف و كاركرد و بهره وری مؤثر بستگی زیادی به کارکنان وفادار و متعهدی دارد كه بین اهداف سازمان خود و اهداف فردی خویش، ارتباط نزدیكی احساس نموده و به شغل خود نیز دلبستگی داشته باشند. از این رو، شناخت عوامل و شرایط مؤثر بر تعهد و تعلق سازمانی، می تواند این سازمان  رادر بهبود عملكرد و جذب افراد توانمند یاری بخشد.

با توجه به مطالب گفته شده پژوهش حاضر به دنبال پاسخی برای این سوال می باشد که آیا بین کیفیت زندگی کاری و سرمایه روانشناختی با تعهد سازمانی کارکنان مراکز آموزش فنی و حرفه ای شیراز رابطه ای وجود دارد؟

 

اهمیت و ضرورت پژوهش
یکی از عواملی که سازمان برای رسیدن به اهداف خود به آن نیازمند است تعهد و پایبندی افراد نسبت به سازمان است، لذا تعهد سازمانی نوعی ارتباط نگرشی-رفتاری به اهداف و ماموریت های سازمان است. تعهد سازمانی از نمود های نگرشی محسوب و از نظام ارزشی فرد ناشی می شود (ضیائی، روشندل اربطانی، نرگسیان،1390). موضوع تعهد در دو دهه اخیر توجه قابل ‌ملاحظه‌ای را در مطالعات سازمان به خود جلب کرده است مدیران باید به شیوه‌ای عمل کنند که کارکنان با شوق و علاقه کار کنند و نسبت به سازمان خود متعهد باشند (کشاورز، 1387). مطالعات مختلف در سازمان‌های صنعتی، نظامی و آموزشی و کاری نشان می‌دهد، برای اینکه کارکنان بتوانند کارایی بیشتر و تمایل قوی تر به ماندن در شغل خود داشته باشند، علاوه بر این که خشنودی بالایی از شغل خود داشته باشند، از دلبستگی نیز برخوردار باشند و احساس تعهد بالایی به انجام وظایف خود نمایند که این خود موجب احساس مسئولیت، درک عمیق از شغل و از خود گذشتگی می‌شود (جمشیدیان، 1386).

در این میان عامل کیفیت زندگی کاری عاملی است كه نقش بسزایی در تحقق تعهد سازمانی ایفا می کند زیرا توجه به كیفیت زندگی كاری باعث می شود كه اعضای سازمان از راه مجاری باز و مشابهی كه برای این مقصود ایجاد شده است در تصمیم هایی كه برای این مقصود ایجاد شده است در تصمیم هایی كه بر شغل و محیط كارشان اثر می گذارند، به نوعی دخیل باشند و در نتیجه مشاركت و رضایت آنان از كار بیشتر می شود و فشار عصبی ناشی از شغل كاهش می یابد (دولان و شولر، ترجمه طوسی، 1376).

از طرفی نیل به زندگی شغلی با كیفیت، مستلزم كوشش هایی منظم از سوی سازمانی است كه به كاركنان فرصت های بیشتری برای تأثیر گذاری بر كارشان و تشریك مساعی در اثربخشی كلی سازمان می دهد.به این ترتیب هر سازمانی با بهره وری و كارآیی مطلوب و مؤثر در جستجوی راه هایی است تا كاركنان را به درجه ای از توانایی برساند كه مغز و هوشمندی خود را به كار گیرند.كه این امر به وسیله كیفیت زندگی كاری مناسب، یعنی مشاركت و سهیم شدن بیشتر كاركنان بر اساس آن احساس مالكیت، خودگردانی، مسئولیت و عزت نفس می كنند (جوزف و همكاران،1997). در هر سازمانی كیفیت زندگی كاری بالا برای جذب و حفظ كاركنان اساسی است (لیس و كرن2005). از آنجا كه زندگی كاری روی احساس فرد درباره آنچه كه در مكان كاری مطلوب است یا نیست پایه گذاری می شود و مربوط به تجربه جاری هم در حیطه های كاری و هم حیطه های شخصی زندگی می شود (ناكس، ایرونیگ1997).

عاملی مهم دیگر دخیل در  تعهد سازمانی سرمایه روانشناختی می باشد که در مورد آن باید گفت که  برداشت کارکنان از فرهنگ حاکم سرمایه روانشناختی آنان را پیش بینی می کند. اگر برداشت کارکنان از فرهنگ سازمان بیانگر ارزش ها و اصولی پیرامون خدمت رسانی یا به عبارتی جو محیط کاری، مثبت ارزیابی شود سرمایه روانشناختی کارکنان بالا می رود که آن هم بر عملکرد کارکنان تاثیر می گذارد (سیفی زاده ،1390).

برخی نتایج پژوهشی نشان می دهد كه سرمایه گذاری بر روی سرمایه روان شناختی حداقل باعث افزایش 10 درصدی عملكرد می شود. از این رو، برخی پژوهشگران ضمن مقایسه سرمایه روان شناختی با منابع مادی و سنتی، سرمایه اجتماعی و سرمایه انسانی اظهار نموده اند كه سرمایه روان شناختی می تواند به عنوان یك مزیت رقابتی، پایدار در سازمان های امروزی مطرح شود (انویك[7] ، 2005 ؛ لوتانز و همكاران، 2007).

با توجه به اینکه افرادی که از تعهد سازمانی بالایی برخوردارند به میزان بیشتری بهره وری خواهند داشت، و همچنین با توجه به اینکه افرادی که از کیفیت زندگی کاری بالاتری برخورداند و همچنین افرادی که در سازمان به آنها بیشتر توجه می شود، از بهره وری بالایی برخورداند و نقش سرمایه روانشناختی سازمان ها می تواند مزیت رقابتی پایدار برای آنها فراهم کند، اهمیت پژوهش حاضر احساس می گردد. با توجه  اهمیت متغیر های مورد مطالعه و عدم پژوهش های جدید در سازمان فنی حرفه ای، ضرورت انجام پژوهش حاضر مهم می باشد.

 

 

اهداف پژوهش
هدف اصلی
بررسی رابطه بین کیفیت زندگی کاری و سرمایه روانشناختی با تعهد سازمانی کارکنان مراکز آموزش فنی و حرفه ای شیراز می باشد.
اهداف فرعی
تبیین رابطه بین ابعاد کیفیت زندگی کاری با تعهد سازمانی.
تبیین رابطه بین ابعاد سرمایه روانشناختی با تعهد سازمانی. 
پیش بینی تعهد سازمانی از طریق ابعاد کیفیت زندگی کاری.
پیش بینی تعهد سازمانی از طریق ابعاد سرمایه روانشناختی.
پیش بینی تعهد سازمانی از طریق کیفیت زندگی کاری و سرمایه روانشناختی.
 

 

فرضیه های پژوهش
فرضیه اصلی:
بین کیفیت زندگی کاری و سرمایه روانشناختی با تعهد سازمانی رابطه معناداری وجود دارد
فرضیه های جزئی
بین ابعاد کیفیت زندگی کاری با تعهد سازمانی رابطه معناداری وجود دارد.
بین ابعاد سرمایه روانشناختی با تعهد سازمانی رابطه مثبت معناداری دارد.
ابعاد کیفیت زندگی کاری به طور معناداری قادر به پیش بینی تعهد سازمانی می باشد.
ابعاد سرمایه روانشناختی به طور معناداری قادر به پیش بینی تعهد سازمانی می باشد.
کیفیت زندگی کاری و سرمایه روانشناختی به طور معناداری قادر به پیش بینی تعهد سازمانی می باشد.
 

 

 

 

تعاریف مفهومی متغیر ها
الف) کیفیت زندگی کاری: والتون[8] (1973) کیفیت زندگی کاری را عکس­العمل کارکنان در برابر کار، به ویژه پیامدهای ضروری آن در ارضای نیازهای شغلی و سلامت روحی تعریف می­ کند؛ با بهره گرفتن از این تعریف کیفیت زندگی کاری بر پیامدهای شخصی، تجربه کاری، و چگونگی بهبود کار به منظور رفع نیازهای فرد تأکید دارد.

 

ب)سرمایه های روانشناختی: نتایج پژوهشی های انجام شده در زمینه رفتار سازمانی مثبت گرا حاکی از آن است که ظرفیت های روانشناختی، از قبیل امیدواری، تاب آوری، خوش بینی و خودکارآمدی، در کنار هم عاملی را با عنوان سرمایه های رواشناختی[9] تشکیل می دهند. به عبارت دیگر برخی متغیرهای روانشناختی، از قبیل: امیدواری، تاب آوری، خوش بینی و خودکارآمدی، در مجموع یک منبع با عامل نهفته جدیدی را تشکیل می دهند که در هر یک از این متغیرها نمایان است (اوی و همکارانش[10]، 2006).

بنابراین سرمایه های روانشناختی، از متغیرهای روانشناختی مثبت گرایی تشکیل شده که قابل اندازه گیری، توسعه و پرورشی هستند و امکان اعمال مدیریت بر آنها وجود دارد، همان گونه که پیش از این اشاره کردیم این متغیرها عبارتند از: 

خودکارآمدی: باور (اطمینان) فرد به توانایی هایش برای دستیابی به موفقیت در انجام وظیفه ای معین از راه ایجاد انگیزه در خود، تأمین منابع شناختی برای خود و نیز ایفای اقدامات لازم. یا قضاوت فرد در مورد توانایی هایش در مورد انجام یک عمل تعریف می شود (بندوار،2008، به نقل از خسروشاهی،1391: 147).
امیدواری: امید به عنوان داشتن دید مثبت نسبت به آینده و توانایی ایجاد گذرگاه هایی برای رسیدن به اهداف و آرزوها تعریف شده (فیاضی و همکاران،1389).
خوش بینی: به معنای داشتن انتظارات مثبت برای نتایج و پیامدهاست و این پیامدها بعنوان عوامل ثابت، کلی و درونی در نظر گرفته می شوند (سیماراصل،1388).
تاب آوری: تاب آوری نیزسازگاری مثبت در واکنش به شرایط ناگوار است. در واقع تاب آوری صرفا مقاومت منفعل در برابر آسیب ها یا شرایط تهدید کننده نیست. بلکه فرد تاب آور، مشارکت کننده فعال و سازنده محیط پیرامون خود است (والر، 2001؛ به نقل از خسروشاهی،1391: 146).
 

ج) تعهد سازمانی: نوعی نگرش، احساس وابستگی و تعلق خاطر به سازمان. تعهد سازمانی حالت روانی است که بیانگر نوعی تمایل، نیاز و الزام به ادامه اشتغال در یک سازمان می باشد (آلن و مایر،1990).

تعهد سازمانی از دید آلن و مایر سه بعد دارد: تعهد عاطفی، تعهد مستمر، تعهد هنجاری.

تعهد عاطفی: یعنی میزانی که فرد از نظر روانی به کار کردن در سازمان از طریق احساساتی مانند وفاداری، مهر و علاقه، گرمی و صمیمیت، تعلق، دلبستگی، رضایت خاطر، لذت و خوشی و… تمایل پیدا می کند (دولت آبادی فرآهانی، 1378).

تعهد مستمر: تعهد مستمر به وابستگی فرد برای کار کردن در سازمان بر اساس میزانی که یک فرد احساس ضمانت برای ماندن در سازمان به دلیل هزینه های زیاد ترک کردن آن دارد، اشاره می کند (دولت آبادی فرآهانی، 1378).

تعهد هنجاری: تعهد تکلیفی (هنجاری) عبارت است از میزانی که فرد از نظر روانی و از راه درونی سازی اهداف، ارزش ها و مأموریت های سازمان به آن وابسته می شود. تعهد تکلیفی، احساس مسئولیت به تداوم کارکردن در سازمان را منعکس می سازد (دولت آبادی فرآهانی، 1378).

 

تعاریف عملیاتی متغیرها
الف) کیفیت زندگی کاری: منظور از کیفیت زندگی کاری نمراتی است که آزمودنی از پرسشنامه کیفیت زندگی کاری که توسط قاسم زاده (1384) ساخته شده است کسب می کند، نمره بالاتر از 132 نشان دهنده کیفیت زندگی کاری بالا ونمره پایین تر از 132 نشان دهنده کیفیت زندگی کاری پایین می باشد. این پرسشنامه دارای 53 سوال و هشت مولفه کیفیت زندگی کاری می باشد که عبارتند از:

روابط انسانی در محیط كاری، سوالات 1 تا 11نمره ای است که فرد از پرسشنامه کیفیت زندگی کاری قاسم زاده (1384) گویه های 1 تا 11 به دست می آورد.
امنیت شغلی، سوالات 12 تا 16 نمره ای است که فرد از پرسشنامه کیفیت زندگی کاری قاسم زاده (1384) گویه های 12 تا 16 به دست می آورد.
پیشرفت شغلی، سوالات 17 تا 21 نمره ای است که فرد از پرسشنامه کیفیت زندگی کاری قاسم زاده (1384) گویه های 17 تا 21 به دست می آورد.
مشاركت، سوالات 23 تا 26 نمره ای است که فرد از پرسشنامه کیفیت زندگی کاری قاسم زاده (1384) گویه های 23 تا 26 به دست می آورد.
رعایت منزلت و حقوق انسانی سوالات 27 تا 30 نمره ای است که فرد از پرسشنامه کیفیت زندگی کاری قاسم زاده (1384) گویه های 27 تا 30 به دست می آورد.
توازن بین كار و زندگی، سوالات 31 تا 37 نمره ای است که فرد از پرسشنامه کیفیت زندگی کاری قاسم زاده (1384) گویه های 31 تا 37 به دست می آورد.
تعهد كاری، سوالات 38 تا 46 نمره ای است که فرد از پرسشنامه کیفیت زندگی کاری قاسم زاده (1384) گویه های 38 تا 46 به دست می آورد.
مسائل مالی و رفاهی، سوالات 47 تا 53 نمره ای است که فرد از پرسشنامه کیفیت زندگی کاری قاسم زاده (1384) گویه های 47 تا 53 به دست می آورد.
 

ب) سرمایه روانشناختی: در این پژوهش منظور از سرمایه روانشناختی نمره ای است که آزمودنی از پرسشنامه سرمایه های روانشناختی لوتانز[11] و همکاران(2007) کسب می کند.

 

ج) تعهد سازمانی: نمره ایی است که فرد از پرسشنامه تعهد سازمانی (آلن و مایر،1990) بدست می آورد. این پرسشنامه به منظور سنجش تعهد سازمانی تدوین شده است. برای اولین بار در سال 1372 توسط شکرکن ترجمه شد این مقیاس شامل 24 گویه می باشد و هریک از مؤلفه های تعهد عاطفی، تعهد مستمر، تعهد هنجاری از 8 گویه تشکیل شده است.

 

 

[1] . commitment

[2] . organizational commitment

[3] . Quality of working life

[4] . Psychological Capital

Jensen–[5]

Avolio & Luthans–[6]

[7] . Envick

[8] – Walton

كیفری، شیوه های رسیدگی محاکم کیفری در ایران، بررسی منابع در اختیار آیین دادرسی كیفری در بخش مذکور مورد بحث و بررسی قرار گرفته اند و در نهایت در بخش آخر، دیوان بین المللی کیفری (نگاهی به حقوق ایران)، کار را به اتمام رساندیم.
فهرست مطالب
چکیده 2
فهرست مطالب.. 3
بخش اول: بررسی آیین دادرسی دیوان بین‎المللی كیفری و ایران
فصل اول: کلیات.. 8
مقدمه. 8
الف: بیان مسأله اساسی.. 8
ب: مرور ادبیات و سوابق مربوطه. 13
ج: هدف كاربردی.. 18
د: سؤالات تحقیق. 18
و : نوع روش تحقیق :به صورت کتابخانه ای بوده است.. 19
فصل دوم: دیوان بین‎المللی كیفری.. 19
مبحث اول: مفهوم آیین دادرسی کیفری.. 19
گفتار اول: نظام اتهامی.. 20
گفتار دوم: نظام تفتیشی.. 21
گفتار سوم: نظام دادرسی مختلط.. 24
مبحث دوم: دیوان های بین المللی موقت و دیوان بین المللی کیفری.. 27
گفتار اول: دیوان های نورنبرگ و توکیو. 27
گفتار دوم: دیوان بین المللی کیفری برای یوگسلاوی سابق و دیوان بین المللی کیفری برای رواندا 29
گفتار سوم: دیوان دایمی کیفری بین المللی.. 31
مبحث سوم: مقر و ارکان دیوان. 32
مبحث چهارم: بررسی صلاحیت های دیوان بین‎المللی كیفری.. 39
گفتار اول: اصل صلاحیت تكمیلی.. 39
گفتار دوم: صلاحیت ذاتی (شخصی) 40
گفتار سوم: صلاحیت زمانی دیوان بین المللی کیفری.. 44
گفتار چهارم: صلاحیت شخصی دیوان بین المللی کیفری.. 45
مبحث پنجم: کشتار جمعی.. 46
گفتار اول: عنصر مادی.. 47
گفتار دوم: عنصر روانی.. 47
مبحث ششم: جنایـت علیه بشـــریت.. 49
گفتار اول: عنصر مادی. 50
گفتار دوم: عنصر روانی. 51
مبحث هفتم: جنایات جنگی‌.. 51
مبحث هشتم: جنایت تجاوز. 52
فصل سوم: آیین دادرسی کیفری ایران. 53
مبحث اول: تاریخچه آیین دادرسی كیفری در ایران. 53
مبحث دوم: مفهوم آیین دادرسی کیفری.. 55
گفتار اول: مفهوم عام. 56
گفتار دوم: مفهوم خاص… 56
مبحث سوم: جایگاه و موضوع آئین دادرسی كیفری.. 56
مبحث چهارم: هدف از آیین دادرسی کیفری.. 57
فصل چهارم: بررسی خصوصیات قوانین آیین دادرسی كیفری.. 59
مبحث اول: خصوصیات قوانین آیین دادرسی كیفری.. 59
مبحث دوم: قلمرو قوانین آیین دادرسی كیفری.. 60
گفتار اول: قلمرو قوانین آیین دادرسی كیفری در زمان. 60
گفتار دوم: قلمرو قوانین آیین دادرسی كیفری در مكان. 64
فصل پنجم: شیوه های رسیدگی محاکم کیفری در ایران. 64
مبحث اول: روش های مختلف دادرسی كیفری.. 64
گفتار اول: روش دادرسی اتهامی.. 64
گفتار دوم: روش دادرسی تفتیشی.. 66
گفتار سوم: روش دادرسی مختلط یا روش فرانسوی.. 68
گفتار چهارم: روش دادرسی اسلامی.. 72
گفتار پنجم: سیستم فعلی دادرسی در ایران. 81
مبحث دوم: منابع آیین دادرسی كیفری.. 83
گفتار اول: قانون. 83
گفتار دوم: منابع فقهی معتبر. 84
گفتار سوم: رویه قضایی. 84
گفتار چهارم: نظریه علمای حقوق. 84
بخش دوم: دیوان بین المللی کیفری (نگاهی به حقوق ایران)
فصل اول: بررسی دیوان بین المللی کیفری با توجه به قوانین ایران. 85
مبحث اول: صلاحیت دیوان بین المللی

 

کیفری و سیستم قضایی ایران. 85
مبحث دوم: مصونیت نمایندگان مجلس شورای اسلامی و رئیس جمهور و دیوان بین المللی کیفری 87
مبحث سوم: اصل عطف به ما سبق و دیوان بین المللی کیفری.. 90
مبحث چهارم: عفو یا تخفیف مجازات محکومین و دیوان بین المللی کیفری.. 91
فصل دوم: تطبیق دادرسی دیوان بین المللی کیفری و دادرسی کیفری ایران. 92
مبحث اول: تشکیل دیوان ومراحل دادرسی آن. 92
گفتار اول: طرفین و موضوع دادرسی.. 92
گفتار دوم: مراحل شروع به رسیدگی.. 94
گفتار سوم: استقلال دادستان. 95
گفتار چهارم: صدور رای.. 98
گفتار پنجم: تجدیدنظرخواهی از آرائ دیوان. 99
گفتار ششم: اعاده دادرسی.. 100
مبحث دوم: سیستم دادرسی کیفری ایران. 101
گفتار اول: دعاوی ناشی از جرم 102
گفتار دوم: رسیدگی به جرم در دادسرا 104
گفتار سوم: استقلال دادسرا و دادستان. 105
گفتار چهارم: اعاده دادرسی کیفری. 108
نتیجه گیری و پیشنهادات
نتیجه گیری.. 114
ارائه پیشنهادات.. 124
فهرست منابع. 124
بخش اول: بررسی آیین دادرسی دیوان بین‎المللی كیفری و ایران
فصل اول: کلیات

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

چکیده

امروزه فناوری مجازی­سازی به دلیل مزایای قابل توجهی مانند بهبود بهره‌وری منابع و کاهش مصرف انرژی، ابزاری بسیار مهم در طراحی مراکز داده بزرگ است. با وجود مزایای فراوان، این فناوری در بسیاری از موارد کارایی مناسبی را از نظر نحوه‏ی زمان‏بندی ماشین‌های مجازی فراهم نمی­کند. تداخل انواع بارکاری مربوط به برنامه­های کاربردی باعث ایجاد تغییرات قابل توجه در زمان اجرای برنامه­های کاربردی می­شود. بنابراین به نظر می‌رسد با محبوب‌تر شدن فناوری مجازی‌سازی، مساله‏ی زمانبندی ماشین‌های مجازی متمرکز با در نظر گرفتن تداخل نوع بارکاری آنها امری ضروری است. در این تحقیق به منظور بررسی میزان تداخل عملکرد بین ماشین‌های مجازی با بارهای کاری از نوع شبکه و پردازشی در حال اجرا بر روی میزبان فیزیکی مشترک، آزمایش­های تجربی متفاوتی انجام شده و بر اساس نتایج حاصل شده، مدل تداخل عملکرد به دست آمده است. در ادامه الگوریتم زمانبندی ماشین‌های مجازی با استفاده از مدل تداخل عملکرد به دست آمده ارایه شده است. الگوریتم پیشنهادی با الهام از الگوریتم کوله‌پشتی صفر و یک، مجموعه‌ای از ماشین‌های مجازی را که کمترین میزان تداخل عملکرد و حداکثر میزان بهره‌وری منابع را نسبت به دیگر مجموعه‌های موجود داراست را انتخاب کرده و مابقی ماشین‌‌ها را متوقف می‌نماید. این الگوریتم در دوره‌های زمانی اجرا شده و این کار تا زمانی که کار تمامی ماشین‌ها به اتمام برسد ادامه خواهد داشت. در انتها، عملکرد الگوریتم پیشنهادی ما با یکی از الگوریتم‌های رایج توازن بار مورد مقایسه قرار گرفته است. عملکرد الگوریتم پیشنهادی ما از نظر زمان پاسخگویی در حدود 7 درصد بهتر عمل می‌کند.

 فهرست مطالب

فصل اول. 1

مقدمه و کلیات تحقیق.. 1

1-1 مقدمه. 2

1-2 اهداف تحقیق.. 2

1-3 توجیه ضرورت انجام طرح.. 3

1-4 فرضیات مسأله. 4

1-5 یافته‌ها و نتایج تحقیق.. 4

1-6 ساختار کلی پایان نامه. 5

فصل دوم. 6

ادبیات و پیشینه تحقیق.. 6

2-1 مقدمه. 7

2-2 مجازی‌سازی.. 7

2-3 پردازش ابری.. 26

3-1 تداخل کارایی.. 33

3-2 تحقیقات مرتبط.. 33

فصل چهارم. 38

طرح مسأله. 38

4-1 تداخل عملکرد. 39

4-2 دلایل بروز تداخل عملکرد. 39

4-3 سنجش تداخل.. 41

4-4 الگوریتم زمانبندیIAS.. 45

فصل پنجم. 49

یافته‌های تحقیق.. 49

5-1 ترکیب بارهای کاری از نوع پردازنده و شبکه. 50

5-2 ترکیب بارهای کاری از نوع شبکه. 51

5-3 ارزیابی.. 52

فصل ششم. 58

نتیجه گیری و کارهای آتی.. 58

6-1 نتیجه گیری.. 59

6-1 کارهای آتی.. 60

مقدمه

مجازی‌سازی یکی از تکنیک‌های پایه در معماری مراکز است که به خصوص در سالهای اخیر به طور چشمگیری در راه‌اندازی خدمات الکترونیک به‌ کار می‌رود. این فناوری با ایجاد ماشین‌های مجازی بر روی یک سخت‌افزار، امکان استفاده‏ی بهینه از سخت‌افزار و سهولت در نگهداری را فراهم نموده و راندمان و دسترس‌پذیری منابع را به طور قابل توجهی بالا می‌برد. با این وجود تمامی مزایای این فناوری، استفاده‏ی بهینه از امکانات آن امری ضروری در جهت حفظ کارایی سیستم خواهد بود.

1-2 اهداف تحقیق

جداسازی یکی از مهم‌‌ترین امتیازات فناوری مجازی­سازی به شمار می‌آید. یکی از مهم‌ترین جنبه‌های جداسازی، جداسازی کارایی[1] است، به این معنا که عملکرد ماشین‌‌های مجازی بر روی یک بستر فیزیکی مشترک، نباید بر روی کارایی دیگر ماشین­های مجازی در حال اجرا تاثیرگذار باشد و هر ماشین مجازی به طور کاملا مستقل از دیگر ماشین‌های در حال اجرا بر روی میزبان مشابه عمل نماید. مجازی‌سازی‌ امکان اجرای برنامه‌های متنوع در محیط‌های مجزا را از طریق ایجاد چندین ماشین مجازی بر روی بسترهای سخت‌افزاری ایجاد می‌کند. در مجازی‌سازی، اشتراک منابع بین ماشین­های مجازی از طریق ناظر ماشین مجازی انجام می­گیرد. اگرچه ناظرها قادر به تسهیم منابع و اختصاص هر یک از سهم­ها به ماشین­های مجازی هستند اما تحقیقات نشان می‌دهد که برنامه­های کاربردی که بر روی ماشین­های مجازی در حال اجرا هستند بر نحوه عملکرد برنامه­های کاربردی در حال اجرا بر روی ماشین­های همسایه تاثیر خواهند داشت. در واقع میزان تداخل[2]، وابسته به درجه رقابت همزمان برنامه­های در حال اجرا برای کسب منابع اشتراکی است. در عمل به دلیل مشترک بودن منابع فیزیکی، رفتار هر یک از ماشین‌های مجازی بر نحوه عملکرد دیگر ماشین­های مجازی در حال اجرا اثر خواهد گذاشت و تداخل انواع بارکاری[3] مربوط به برنامه­های کاربردی باعث ایجاد تغییرات قابل توجه در کارایی برنامه­های کاربردی می­شود. بنابراین اهدافی که این تحقیق دنبال می‌کند عبارتند از:

– بررسی وجود تداخل کارایی و تاثیر بارهای کاری متفاوت بر نحوه عملکرد ماشین‌های مجازی ترکیب شده بر روی میزبان مشترک

– ارایه مدلی از تداخل کارایی برای اندازه‌گیری تداخل

– ارایه الگوریتم زمانبندی ماشین­های مجازی بر روی ماشین فیزیکی مشابه با استفاده از مدل ارایه شده به منظور افزایش کارایی ماشین‌های مجازی.

1-3 توجیه ضرورت انجام طرح

در چند سال اخیر، فناوری مجازی­سازی به دلیل مزیت‌های فراوان آن مانند استفاده‏ی بهینه از منابع، دسترس­پذیری بالا و جداسازی محیط‌های اجرایی مورد توجه ویژه‌ای قرار گرفته است. با وجود این مزایا، این فناوری در بسیاری از موارد کارایی مناسبی را از نظر کارایی ترکیب و نحوه‏ی زمان‏بندی ماشین‌های مجازی فراهم نمی­کند. به این معنا که کارایی برنامه­های کاربردی در محیط‌های مجازی نسبت به کارایی برنامه‌کاربردی زمان اجرا بر روی یک ماشین فیزیکی راضی کننده نیست. ناظر ماشین مجازی، وظیفه‏ی تخصیص منابع فیزیکی به ماشین­های مجازی را بر عهده دارد. به دلیل مشترک بودن منابع فیزیکی و سربار ناشی از این اشتراک، رفتار هر یک از ماشین­های مجازی بر نحوه عملکرد دیگر ماشین­های مجازی در حال اجرا اثر خواهد گذاشت و تداخل انواع بارکاری مربوط به برنامه­های کاربردی باعث ایجاد تغییرات قابل توجه در زمان اجرای برنامه­های کاربردی می­شود. بنابراین به نظر می‌رسد با محبوب‌تر شدن فناوری مجازی‌سازی، مساله‏ی زمانبندی ماشین‌های مجازی متمرکز با در نظر گرفتن تداخل نوع بارکاری آنها امری ضروری است.

1-4 فرضیات مسأله

مسأله‏ی ارایه شده در این پایان‌نامه بر اساس مفروضات زیر است:

 

– تمامی برنامه‌های کاربردی در درون تعدادی ماشین مجازی اجرا خواهند شد.

– در هر ماشین مجازی تنها یک برنامه کاربردی اجرا می‌شود. این برنامه کاربردی هیچ دانشی از محیط مجازی زیرین خود ندارد.

– فناوری مجازی‌سازی استفاده شده در این پایان‌نامه KVM [16][4] بوده و تمامی ماشین‌های مجازی از نسخه لینوکس Ubuntu نگارش 11.4 استفاده می‌کنند.

– برنامه‌های کاربردی ارتباط مستقیم با کاربر ندارند. بنابراین ممکن است یک ماشین ‌مجازی توسط زمانبند برای مدتی متوقف گردد. این فرض در حل مسایل محاسباتی علمی کاملا معتبر است.

1-5 یافته‌ها و نتایج تحقیق

با وجود مزایای فراوان، این فناوری در بسیاری از موارد کارایی مناسبی را از نظر کارایی ترکیب و نحوه‏ی زمان‏بندی ماشین‌های مجازی فراهم نمی­کند. به این معنا که کارایی برنامه­های کاربردی در محیط‌های مجازی به دلیل مشترک بودن منابع فیزیکی و سربار ناشی از این اشتراک، نسبت به کارایی برنامه‌کاربردی زمان اجرا بر روی یک ماشین فیزیکی راضی کننده نیست. تداخل انواع بارکاری مربوط به برنامه‌های کاربردی باعث ایجاد تغییرات قابل توجه در زمان اجرای برنامه­های کاربردی می­شود. بنابراین به نظر می‌رسد با محبوب‌تر شدن فناوری مجازی‌سازی، مساله‏ی زمانبندی ماشین‌های مجازی متمرکز با در نظر گرفتن تداخل نوع بارکاری آنها امری ضروری است. در این تحقیق به منظور بررسی میزان تداخل عملکرد بین ماشین‌های مجازی با بارهای کاری از نوع شبکه و پردازشی در حال اجرا بر روی میزبان فیزیکی مشترک، آزمایش‌های تجربی متفاوتی انجام شده و بر اساس نتایج حاصل شده، مدل تداخل عملکرد به دست آمده است. عوامل مؤثر در مدل تداخل عملکرد عبارتند از بهره‌وری پردازنده، بهروه‌وری لینک ارتباطی و تعداد ماشین مجازی در حال اجرا. با توجه به مدل تداخل، موثرترین عامل در ایجاد تداخل تعداد ماشین مجازی است. در ادامه الگوریتم زمانبندی ماشین‌های مجازی با استفاده از مدل تداخل عملکرد به دست آمده ارایه شده است. الگوریتم پیشنهادی با الهام از الگوریتم کوله‌پشتی صفر و یک، مجموعه‌ای از ماشین‌های مجازی را که کمترین میزان تداخل عملکرد و حداکثر میزان بهره‌وری منابع را نسبت به دیگر مجموعه‌های موجود داراست را انتخاب کرده و مابقی ماشین‌‌ها را متوقف می‌نماید. این الگوریتم در دوره‌های زمانی اجرا شده و این کار تا زمانی که کار تمامی ماشین‌ها به اتمام برسد ادامه خواهد داشت. در انتها، عملکرد الگوریتم پیشنهادی ما با یکی از الگوریتم‌های رایج توازن بار مورد مقایسه قرار گرفته است. خوشبختانه عملکرد الگوریتم پیشنهادی ما از نظر زمان پاسخگویی در حدود 7 درصد بهتر عمل می‌کند.

 1-6 ساختار کلی پایان نامه

چکیده

آمایش سرزمین علمی است که با توجه به ویژگیهای اکولوژیک سرزمین و شرایط اقتصادی اجتماعی آن، نوع استفاده بهینه از سرزمین را مشخص می سازد. در بسیاری از مناطق ایران، انتخاب کاربری و مدیریت زمین بدون توجه به قابلیت و توان سرزمین انجام می شود که سبب اتلاف سرمایه و کاهش ظرفیت محیطی می گردد. این تحقیق در شهرستان جهرم از توابع استان فارس با مساحت 5737 کیلومتر ﻣﺮﺑﻊ، که 68/4 درﺻﺪ ﻛﻞ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﺧﺎﻛﻲ اﺳﺘﺎن ﻓﺎرس را ﺑﻪ ﺧﻮد اﺧﺘﺼﺎص داده اﺳﺖ، انجام شد. هدف اصلی این تحقیق، اصلاح و توسعه مدل های ارزیابی توان اکولوژیک و آمایش سرزمین فعلی در منطقه مطالعاتی با مدل پیشنهادی EMOLUP  می باشد. روش تحقیق به دو بخش اصلی شامل ارزیابی توان اکولوژیک و آمایش کاربری ها تقسیم می شود. در بررسی ارزیابی توان اکولوژیک، روش های مورد بررسی شامل روش مخدوم بر اساس منطق بولین، روش های پیشنهادی حداکثر محدودیت (منطق بولین)، میانگین حسابی، میانگین هندسی و در نهایت کالیبره آن از طریق ادغام نقشه ها در GIS می باشد. در فرآیند آمایش و اولویت بندی کاربری ها نیز از 6 روش شامل روش کیفی و کمی مخدوم، روش کیفی و کمی اصلاح شده، روش تلفیقی کیفی- کمی و روش کمی با در نظر گیری دو سناریوی اقتصادی و اجتماعی استفاده شد. به طور کلی نتایج نشان داد که مدل های ارزیابی توان اکولوژیک با روش میانگین هندسی و  بویژه کالیبره آنها بهتر از سایر مدل ها، توان محیط را برآورد می کند. پس از مدلهای فوق به ترتیب مدلهای حداکثر محدودیت پیشنهادی، مخدوم و در انتها مدل میانگین حسابی (در نظرگیری در مدلهای معروف  MCEفعلی) قرار دارند. همچنین نتایج نشان داد که مدل آمایش با روش تلفیقی کیفی- کمی با در نظر گیری دو سناریوی اقتصادی و اجتماعی بهتر از سایر مدل های آمایش و اولویت بندی کاربری ها است. به طور کلی روش پیشنهادی با عنوان EMOLUP که خود، نوعی روش چند معیاره می باشد از قابلیت و انعطاف بالاتری نسبت به سایر مدل ها در منطقه مورد مطالعه با شرایط اقلیمی خشک و نیمه خشک برخوردار است.

کلید واژه: آمایش سرزمین، مدل EMOLUP ، مدل مخدوم، میانگین هندسی، ارزیابی چند معیاره

 

فهرست مطالب
 
 

عنوان
صفحه
  

فصل اول: مقدمه
1-    مقدمه
2
1-1-  تعاریف کلی، مفهومی و اصطلاحات علمی
4
1-1-1-                         اهداف آمایش سرزمین
6
1-1-2-                         مراحل آمایش
8
1-1-3-                         روش های آمایش سرزمین در جهان
8
1-1-4-                         روش های ارزیابی توان سرزمین در جهان (پهنه بندی)
9
1-1-5-                         تکنیک های ارزیابی تناسب سرزمین در جهان (تصمیم گیری)
14
1-2-  بیان مسئله
16
1-3-  اهمیت و ضرورت مطالعه
20
1-4-  اهداف مطالعه
22
1-5-   فرضیات تحقیق
23
فصل دوم: پیشینه تحقیق
2-1- پژوهش های صورت گرفته در ایران
27
2-2- پژوهش های صورت گرفته در خارج از ایران
33
فصل سوم: مواد و روش‏ها
3-1- ویژگی های منطقه مورد مطالعه
39
3-2- روش تحقیق
45
3-2-1- فرآیند مدلسازی
45
3-2-1-1- تعریف و شناخت مسئله
45
3-2-1-2- جمع آوری داده ها
45
3-2-1-3- مشخص کردن معیارها و شاخص های ارزیابی
46
3-2-1-3-1- معیارها و شاخص های مورد بررسی
47
3-2-1-3-2- مدل های کاربری اراضی
53
3-2-1-3-2-1- مدل کشاورزی آبی
54
3-2-1-3-2-2- مدل کشاورزی دیم
59
3-2-1-3-2-3- مدل مرتعداری
62
3-2-1-3-2-4- مدل جنگلداری تجاری و حفاظتی
65
3-2-1-3-2-5- مدل توسعه شهری، روستایی و صنعتی
69
3-2-1-3-2-6- مدل اکوتوریسم متمرکز
72
3-2-1-3-2-7- مدل اکوتوریسم گسترده
75
3-2-1-3-2-8- مدل حفاظت محیط زیست
76
3-2-1-4- فرموله کردن مدل و ایجاد ارتباط بین معیارها و شاخص ها
79
3-2-1-4-1- مدل های مخدوم
79
3-2-1-4-2- روش حداکثر محدودیت و میانگین هندسی پیشنهادی
80
3-2-1-4-3- میانگین حسابی (ارزیابی چند معیاره)
82
3-2-1-5- ارزیابی فرآیند و مسئله مورد بررسی
82
3-2-1-6- بررسی صحت و عملکرد مدل طرح ریزی شده
83
3-2-1-6-1- تست کاربری کشاورزی آبی
88
3-2-1-6-2- تست کاربری کشاورزی دیم
90
3-2-1-6-3- تست کاربری جنگلداری تجاری و حفاظتی
91
3-2-1-6-4- تست کاربری مرتعداری (با و بدون توپوگرافی)
92
3-2-1-6-5- تست کاربری توسعه شهری، روستایی و صنعتی
93
3-2-1-6-6- کاربری اکوتوریسم
94
3-2-2- ارزیابی اقتصادی اجتماعی و آمایش سرزمین
94
3-2-2-1- روش کیفی (اصلاح شده پیشنهادی) تعیین اولویت
95
3-2-2-2- روش کمی (اصلاح شده پیشنهادی) تعیین اولویت
99
3-2-2-3- روش تلفیقی کیفی- کمی (اصلاح شده پیشنهادی)
104
3-2-2-4- روش کمی (اصلاح شده پیشنهادی) بدون سناریوی وسعت و اکولوژیک
105
3-2-2-5- روش های کیفی و کمی مخدوم
105
3-2-2-6- ارزیابی صحت مدل آمایش بر اساس مقایسه کاربری های فعلی و بهینه (آمایش) با بهره گیری از الگوی کاربری های مدل EPM
106
فصل چهارم: نتایج، بحث و نتیجه گیری
4-1- مدل های کاربری اراضی
112
4-1-1- مدل کشاورزی آبی (با رویکرد باغبانی)
112
4-1-1-1- مدل کشاورزی آبی بدون در نظر گیری شاخص های خشکسالی و       تخریب منابع آب
112
4-1-1-1-1-  تست مدل کشاورزی آبی بدون در نظر گیری شاخص های خشکسالی و تخریب منابع آب
116
4-1-1-2-  مدل کشاورزی آبی با در نظر گیری شاخص های خشکسالی و تخریب منابع آب
118
4-1-1-2-1- تست مدل کشاورزی آبی با در نظر گیری شاخص های خشکسالی و تخریب منابع آب
122
4-1-2- مدل کشاورزی دیم
123
4-1-2-1- تست مدل کشاورزی دیم
127
4-1-3- مدل مرتعداری
128
4-1-3-1-  مدل مرتعداری با در نظر گیری معیار توپوگرافی
128
4-1-3-1-1- تست مدل مرتعداری با در نظر گیری معیار توپوگرافی
131
4-1-3-2- مدل مرتعداری حفاظتی بدون در نظر گیری معیار توپوگرافی
133
4-1-3-2-1- تست مدل مرتعداری حفاظتی
136
4-1-4- مدل جنگلداری
137
4-1-4-1- مدل جنگلداری تجاری
137
4-1-4-1-1- تست مدل جنگلداری تجاری
141
4-1-4-2-  مدل جنگلداری حفاظتی
142
4-1-4-2-1-  مدل جنگلداری حفاظتی با تغییر دامنه توپوگرافی
142
4-1-4-2-1-1- تست مدل جنگلداری حفاظتی با تغییر دامنه توپوگرافی
144
4-1-4-2-2-  مدل جنگلداری حفاظتی با حذف توپوگرافی
146
4-1-4-2-2-1- تست مدل جنگلداری حفاظتی با حذف توپوگرافی
149
4-1-5- مدل توسعه شهری، روستایی و صنعتی
150
4-1-5-1- تست مدل توسعه شهری، روستایی و صنعتی
154
4-1-6- مدل اکوتوریسم
156
4-1-6-1- مدل اکوتوریسم متمرکز
156
4-1-6-2- مدل اکوتوریسم گسترده
159
4-1-7- مدل حفاظت محیط زیست
161
4-2- مدل های آمایش سرزمین
162
4-3- بحث و نتیجه گیری
173
4-3-1- بحث
173
4-3-2- نتیجه گیری
192
4-3-3- پیشنهادات
193
فهرست منابع
195
چکیده به زبان انگلیسی
208
                                

فهرست جدول ها

 

 

عنوان و شماره                                                
صفحه
جدول1-1: طبقه بندی بر اساس منطق بولین
18
جدول1-2: طبقه بندی بر اساس منطق فازی (فازی طبقه ای)
18
جدول2-1: دوره بندی فعالیت های آمایش سرزمین در ایران
25
جدول 3-1: معیار توپوگرافی (فیزیوگرافی) برای کاربری کشاورزی آبی(باغبانی و زراعت آبی)
56
جدول 3-2: معیار اقلیم برای کاربری کشاورزی آبی (باغبانی و زراعت آبی)
56
جدول 3-3: معیار خاک برای کاربری کشاورزی آبی (باغبانی و زراعت آبی)
57
جدول 3-4: معیار آب برای کاربری کشاورزی آبی(باغبانی و زراعت آبی)
58
جدول 3-5: معیار توپوگرافی برای کاربری کشاورزی دیم
59
جدول 3-6: معیار اقلیم برای کاربری کشاورزی دیم
60
جدول 3-7: معیار آب برای کاربری کشاورزی دیم
60
جدول 3-8: معیار خاک برای کاربری کشاورزی دیم
61
جدول 3-9: معیار توپوگرافی برای کاربری مرتعداری
62
جدول 3-10: معیار اقلیم برای کاربری مرتعداری
63
جدول 3-11: معیار خاک برای کاربری مرتعداری
63
جدول 3-12: معیار پوشش گیاهی برای کاربری مرتعداری
65
جدول 3-13: معیار توپوگرافی برای کاربری جنگلداری تجاری و حفاظتی
66
جدول 3-14: معیار اقلیم برای کاربری جنگلداری تجاری و حفاظتی
66
جدول 3-15: معیار خاک و زمین شناسی برای کاربری جنگلداری تجاری و حفاظتی
67
جدول 3-16: معیار پوشش گیاهی برای کاربری جنگلداری تجاری و حفاظتی
68
جدول 3-17: معیار فیزیوگرافی برای کاربری توسعه شهری،روستایی و صنعتی
69
جدول 3-18: معیار اقلیم برای کاربری توسعه شهری،روستایی و صنعتی
70
جدول 3-19: معیار خاک برای کاربری توسعه شهری،روستایی و صنعتی
70
جدول 3-20: معیار زمین شناسی برای کاربری توسعه شهری، روستایی و صنعتی
71
جدول 3-21: معیار پوشش گیاهی برای کاربری توسعه شهری،روستایی و صنعتی
71
جدول 3-22: معیار آب برای کاربری توسعه شهری، روستایی و صنعتی
72
جدول 3-23: معیار توپوگرافی برای کاربری اکوتوریسم متمرکز
72
جدول 3-24: معیار اقلیم برای کاربری اکوتوریسم متمرکز
73
جدول 3-25: معیار خاک برای کاربری اکوتوریسم متمرکز
73
جدول 3-26: معیار زمین شناسی برای کاربری اکوتوریسم متمرکز
74
جدول 3-27: معیار پوشش گیاهی برای کاربری اکوتوریسم متمرکز
74
جدول 3-28: معیار آب برای کاربری اکوتوریسم متمرکز
74
جدول 3-29: معیار حفاظت برای کاربری اکوتوریسم متمرکز
75
جدول 3-30: معیار توپوگرافی برای کاربری اکوتوریسم گسترده
75
جدول 3-31: معیار اقلیم برای کاربری اکوتوریسم گسترده
76
جدول 3-32: معیار آب برای کاربری اکوتوریسم گسترده
76
جدول 3-33: معیار حفاظت برای کاربری حفاظت محیط زیست
78
جدول3-34: نحوه امتیازدهی طبقات توان اکولوژیک بر اساس رویکرد کمی در روش های میانگین هندسی و حسابی (کاربری های 4 طبقه ای)
82
جدول 3-35: نحوه امتیازدهی طبقات توان بر اساس رویکرد کمی در روش های میانگین هندسی و حسابی (کاربری های 3 طبقه ای)
82
جدول3-36: مقایسه کلاس های واقعیت زمینی با نقشه طبقه بندی شده و نحوه محاسبه ارزیابی صحت
85
جدول3-37: نحوه طبقه بندی ارزیابی صحت بر اساس ضریب کاپا
86
جدول 3-38: نحوه ارزیابی دقت در کاربری کشاورزی آبی بر اساس تولید سرزمین
89
جدول 3-39: نحوه ارزیابی دقت در کاربری کشاورزی دیم
90
جدول 3-40: نحوه ارزیابی دقت در کاربری جنگلداری تجاری و حفاظتی (حذف توپوگرافی و تغییر دامنه طبقات توپوگرافی)
91
جدول 3-41: نحوه ارزیابی دقت در کاربری مرتعداری
92
جدول 3-42: نحوه ارزیابی دقت در کاربری توسعه شهری و روستایی
93
جدول 3-43: نمونه پرسشنامه توزیع شده بین ادارات مختلف
101
جدول3-44: نحوه مقایسه کاربری های فعلی و بهینه بر اساس  کاربری های مدل  EPM
106
جدول3-45: نحوه مقایسه کاربری های فعلی و بهینه در کاربری شهر (مسکونی)
107
جدول 3-46: مقایسه کاربری های فعلی و بهینه در کاربری شهر (مسکونی) بر اساس درجه توان
108
جدول3-47: نحوه مقایسه کاربری های فعلی و بهینه در کاربری حفاظت
108
جدول3-48: نحوه مقایسه کاربری های فعلی و بهینه در کاربری اکوتوریسم
109
جدول 3-49: مقایسه کاربری های فعلی و بهینه در کاربری اکوتوریسم متمرکز بر اساس درجه توان
109
جدول 4-1: شاخص های ارزیابی صحت به منظور بررسی روش های ارزیابی توان اکولوژیک کشاورزی آبی(بدون در نظر گیری شاخص های خشکسالی و تخریب منابع آب)
117
جدول 4-2: جدول ماتریس خطا در روش کالیبره برای کاربری کشاورزی آبی(بدون در نظر گیری شاخص های خشکسالی و تخریب منابع آب)
118
جدول 4-3: شاخص های ارزیابی صحت به منظور بررسی روش های ارزیابی توان اکولوژیک کشاورزی آبی (با در نظر گیری شاخص های خشکسالی و تخریب منابع آب)
122
جدول 4-4: جدول ماتریس خطا در روش کالیبره برای کاربری کشاورزی آبی (با در نظر گیری شاخص های خشکسالی و تخریب منابع آب)
123
جدول 4-5: شاخص های ارزیابی صحت به منظور بررسی روش های ارزیابی توان اکولوژیک کشاورزی دیم
127
جدول 4-6: جدول ماتریس خطا در روش مخدوم برای کاربری کشاورزی دیم
128
جدول 4-7: شاخص های ارزیابی صحت به منظور بررسی روش های ارزیابی توان اکولوژیک مرتعداری (با در نظر گیری معیار توپوگرافی)
132
جدول 4-

 

8: جدول ماتریس خطا در روش کالیبره برای کاربری مرتعداری (با در نظر گیری معیار توپوگرافی)
132
جدول 4-9: شاخص های ارزیابی صحت به منظور بررسی روش های ارزیابی توان اکولوژیک مرتعداری حفاظتی (بدون در نظر گیری معیار توپوگرافی)
136
جدول 4-10: جدول ماتریس خطا در روش کالیبره برای کاربری مرتعداری حفاظتی (بدون در نظر گیری معیار توپوگرافی)
137
جدول 4-11: شاخص های ارزیابی صحت به منظور بررسی روش های ارزیابی توان اکولوژیک جنگلداری تجاری
141
جدول 4-12: جدول ماتریس خطا در روش کالیبره برای کاربری جنگلداری تجاری
142
جدول 4-13 : شاخص های ارزیابی صحت به منظور بررسی روش های ارزیابی توان اکولوژیک جنگلداری حفاظتی (با تغییر دامنه توپوگرافی)
145
جدول 4-14: جدول ماتریس خطا در روش کالیبره برای کاربری جنگلداری حفاظتی (با تغییر دامنه توپوگرافی)
146
جدول 4-15: شاخص های ارزیابی صحت به منظور بررسی روش های ارزیابی توان اکولوژیک جنگلداری حفاظتی (با حذف توپوگرافی)
149
جدول 4-16: جدول ماتریس خطا در روش کالیبره برای کاربری جنگلداری حفاظتی (با حذف توپوگرافی)
150
جدول 4-17: شاخص های ارزیابی صحت به منظور بررسی روش های ارزیابی توان اکولوژیک کاربری توسعه
155
جدول 4-18: جدول ماتریس خطا در روش کالیبره برای کاربری توسعه
155
جدول 4-19: امتیاز سناریوی اکولوژیک بر اساس میانگین اولویت ها در روش کمی
163
جدول 4-20: امتیاز سناریوی اقتصادی بر اساس میانگین اولویت ها در روش کمی
163
جدول 4-21: امتیاز سناریوی اجتماعی بر اساس میانگین اولویت ها در روش کمی
163
جدول 4-22: امتیاز سناریوی وسعت بر اساس مساحت کاربری فعلی
164
جدول 4-23: رتبه سناریوی اقتصادی- اجتماعی در روش کمی و کیفی
165
جدول 4-24: مجموع امتیازات کسب شده برای کاربری های مختلف با توجه به چهار سناریو و توان های موجود در شهرستان جهرم
166
جدول 4-25: مجموع امتیازات کسب شده برای کاربری های مختلف با توجه به دو سناریو و توان های موجود در شهرستان جهرم
167
جدول 4-26: راهنمای کد کاربری ها در نقشه های آمایش سرزمین
168
جدول 4-27: ارزیابی دقت روش های آمایش سرزمین
171
جدول4-28: مقایسه درصد مساحت کاربری های بهینه در روش کیفی-کمی در مقایسه با کاربری فعلی
172
جدول 4-29: میانگین وزنی درجه توان در معیارهای موثر بر کشاورزی آبی
174
جدول 4-30: میانگین وزنی درجه توان در معیارهای موثر بر کشاورزی دیم
175
جدول 4-31: میانگین وزنی درجه توان در معیارهای موثر بر مرتعداری
176
جدول 4-32: میانگین وزنی درجه توان در معیارهای موثر بر جنگلداری
178
جدول 4-33: میانگین وزنی درجه توان در معیارهای موثر بر توسعه شهری و صنعتی
179
جدول 4-34: میانگین وزنی درجه توان در معیارهای موثر بر اکوتوریسم (متمرکز)
180
جدول 4-35: بهترین روش ارزیابی توان اکولوژیک بر اساس شرایط کالیبره و بدون کالیبره مدل های کاربری و میزان توافق آن ها بر اساس ضریب کاپا
184
جدول 4-36: اولویت روش های بررسی شده برای ارزیابی توان اکولوژیک منطقه مطالعاتی با در نظر گیری بهترین دقت
186
 

 

 

 

فهرست شکل ها و تصاویر

 

 

عنوان و شماره                                                                                                  
صفحه 

 
شکل 1-1: نحوه ارتباط مشکلات زیست محیطی و علل آن
17
شکل 3-1: موقعیت شهرستان جهرم در استان فارس
44
شکل 3-2: نحوه نمونه گیری از طبقات ماتریس خطا برای طبقات مهم نسبت به سایر طبقات
84
شکل 4-1: نقشه توان اکولوژیک کشاورزی آبی (بدون در نظر گیری شاخص های خشکسالی و تخریب منابع آب) با مدل مخدوم
113
شکل 4-2: مقایسه درصد معیار های موثر در توان اکولوژیک کاربری کشاورزی آبی (بدون در نظر گیری شاخص های خشکسالی و تخریب منابع آب) با روش های مبتنی بر میانگین (4 طبقه ای) در شهرستان جهرم
114
شکل 4-3: مقایسه درصد طبقات توان در روش های ارزیابی توان اکولوژیک کشاورزی آبی (4 طبقه ای) (بدون در نظر گیری شاخص های خشکسالی و تخریب منابع آب)
115
شکل 4-4 : درصد طبقات توان در روش ارزیابی کشاورزی آبی با مدل مخدوم (7 طبقه ای)
116
شکل 4-5 : نقشه های توان اکولوژیک کشاورزی آبی (با در نظر گیری شاخص های خشکسالی و تخریب منابع آب) با روش حداکثر محدودیت، میانگین حسابی، میانگین هندسی و کالیبره آن
119
شکل 4-6: مقایسه درصد معیار های موثر در توان اکولوژیک کشاورزی آبی (با در نظر گیری شاخص های خشکسالی و تخریب منابع آب) با روش های مبتنی بر میانگین (4 طبقه ای) در شهرستان جهرم
120
شکل 4-7: مقایسه درصد طبقات توان در روش های ارزیابی توان اکولوژیک کشاورزی آبی (4 طبقه ای) (با در نظر گیری شاخص های خشکسالی و تخریب منابع آب)
121
شکل 4-8: نقشه های توان اکولوژیک کشاورزی دیم با روش مخدوم، حداکثر محدودیت، میانگین حسابی، میانگین هندسی و در نهایت کالیبره آن
124
شکل 4-9: مقایسه درصد معیار های موثر در توان اکولوژیک کشاورزی دیم با روش های مبتنی بر میانگین (4 طبقه ای) در شهرستان جهرم
125
شکل 4-10: مقایسه درصد طبقات توان در روش های ارزیابی توان اکولوژیک کشاورزی دیم (4 طبقه ای)
126
شکل 4-11 نقشه توان اکولوژیک کاربری مرتعداری (با در نظر گیری معیار توپوگرافی) با مدل مخدوم 

 
129
شکل 4-12: مقایسه درصد معیار های موثر در توان اکولوژیک کاربری مرتعداری (با در نظر گیری معیار توپوگرافی) با روش های مبتنی بر میانگین (4 طبقه ای) در شهرستان جهرم
130
شکل 4-13: مقایسه درصد طبقات توان در روش های ارزیابی توان اکولوژیک مرتعداری (4 طبقه ای) با در نظر گیری معیار توپوگرافی
131
شکل 4-14: نقشه های توان اکولوژیک مرتعداری حفاظتی (بدون در نظر گیری معیار توپوگرافی) با روش حداکثر محدودیت، میانگین حسابی، میانگین هندسی و کالیبره
134
شکل 4-15: مقایسه درصد طبقات توان در روش های ارزیابی توان اکولوژیک مرتعداری حفاظتی(4 طبقه ای) بدون در نظر گیری معیار توپوگرافی
135
شکل 4-16: نقشه توان اکولوژیک جنگلداری تجاری با مدل مخدوم
138
شکل 4-17: مقایسه درصد معیار های موثر در توان اکولوژیک جنگلداری تجاری با روش های مبتنی بر میانگین (4 طبقه ای) در شهرستان جهرم
139
شکل 4-18: مقایسه درصد طبقات توان در روش های ارزیابی توان اکولوژیک (4 طبقه ای) جنگلداری تجاری
140
شکل 4-19: درصد طبقات توان در روش ارزیابی جنگلداری تجاری با مدل مخدوم (7 طبقه ای)
140
شکل 4-20: مقایسه درصد معیار های موثر در توان اکولوژیک جنگلداری حفاظتی (با تغییر دامنه توپوگرافی) با روش های مبتنی بر میانگین (4 طبقه ای) در شهرستان جهرم
143
شکل 4-21: مقایسه درصد طبقات توان در روش های ارزیابی توان اکولوژیک (4 طبقه ای) جنگلداری حفاظتی (با تغییر دامنه توپوگرافی)
144
شکل 4-22: نقشه های توان اکولوژیک جنگلداری حفاظتی (با حذف توپوگرافی) با روش حداکثر محدودیت، میانگین حسابی، میانگین هندسی و کالیبره
147
شکل 4-23: مقایسه درصد طبقات توان در روش های ارزیابی توان اکولوژیک (4 طبقه ای) جنگلداری حفاظتی (با حذف توپوگرافی)
148
شکل 4-24: نقشه های توان اکولوژیک کاربری توسعه با روش مدل مخدوم، حداکثر محدودیت، میانگین حسابی، میانگین هندسی و کالیبره
151
شکل 4-25: مقایسه درصد معیار های موثر در توان اکولوژیک کاربری توسعه با روش های مبتنی بر میانگین (3 طبقه ای) در شهرستان جهرم
152
شکل 4-26: مقایسه درصد طبقات توان در روش های ارزیابی توان اکولوژیک (3 طبقه ای) کاربری توسعه
154
شکل 4-27: نقشه های توان اکولوژیک اکوتوریسم متمرکز با روش های مختلف
156
شکل 4-28: مقایسه درصد معیار های موثر در توان اکولوژیک اکوتوریسم متمرکز با روش های مبتنی بر میانگین (3 طبقه ای) در شهرستان جهرم
158
شکل 4-29: مقایسه درصد طبقات توان در روش های ارزیابی توان اکولوژیک (3 طبقه ای) اکوتوریسم متمرکز
159
شکل 4-30: نقشه توان اکولوژیک اکوتوریسم گسترده با روش مخدوم
160
شکل 4-31: درصد طبقات توان در روش ارزیابی توان اکولوژیک اکوتوریسم گسترده با روش مخدوم (3 طبقه ای)
160
شکل 4-32: نقشه توان اکولوژیک حفاظت محیط با روش مخدوم
161
شکل 4-33: درصد طبقات توان در روش ارزیابی توان اکولوژیک حفاظت محیط با روش مخدوم (3 طبقه ای)
162
شکل 4-34: نقشه آمایش سرزمین با روش های مخدوم و اصلاح شده (کیفی، کمی4 و 2 سناریو)
169
شکل 4-35: نقشه آمایش سرزمین با روش کیفی-کمی (2 سناریو)
170
شکل 4-36: مقایسه نقشه آمایش سرزمین با شرایط فعلی منطقه مورد مطالعه (روش کیفی-کمی)
173
 فصل اول

مقدمه
نادرستی استفاده از سرزمین بدین معنی است که از زمین و آب به اندازه توان یا پتانسیل آن استفاده نمی شود. به طور خیلی ساده آنکه در اینگونه موارد در سرزمینی کشاورزی صورت می گیرد که توانی برای تولید فرآورده های کشاورزی ندارد. در زمینی خانه سازی می شود که برای خانه سازی مناسب نیست. در دامنه کوهی مرتعداری یعنی چرای دام انجام می پذیرد که توان تولیدی برای این کار ندارد. در سرزمینی تفرجگاه دایر می شود که برای این کار مناسبتی ندارد. ندانم کاری در رابطه با نوع استفاده از سرزمین دست به دست مدیریت غلط یا روش بهره برداری نادرست داده و باعث استفاده غیر منطقی انسان از سرزمین گردیده است. به طور کلی می توان چنین نتیجه گیری نمود که بانی کاهش بیش از اندازه منابع، استفاده غیر منطقی انسان از سرزمین است.

سرزمین یک منبع محدود و آسیب پذیر است، اما بسیاری از سودمندی های آن اگر بیجا از آن استفاده نشود، ابدی و قابل تجدیدند. خوشبختانه انسان متمدن به فکر چاره جویی افتاده است. از اواخر قرن میلادی گذشته انسان به این نکته پی برد که برای آنکه بخواهد بهره برداری با صرفه اقتصادی و مستمر از سرزمین داشته باشد، بهتر است که روند بهره برداری را در یک چارچوب برنامه ریزی شده به نام طرح مدیریت به اجرا گذارد. از آن زمان به تدریج طرح های جنگلداری، مرتعداری، شهرسازی و مدیریت شهر و شهرک، مدیریت کشاورزی، دامداری، دامپروری، مدیریت شیلات و آبزی پروری، پارکداری و مدیریت توسعه در جهان پا گرفت (مخدوم،1378).

از اینرو میتوان دریافت که رویــــکرد نـوین جهان متمدن را باید حرکت از «محیط ­زیستی اقتصادی» به سوی «اقتصادی زیست محیطی» و متکی بر تولید دانش‌، به عنوان منبعی‌ جهانی‌ برای‌ توسعه ‌پایدار دانست (غریبی، 1379)؛ رویکردی که لزوم تقویت و حمایت از نگاهی همه­جانبه­نگر[1] را به وسیله همیاری و تعامل میان ­رشته­ای بین متخصصین منابع­ طبیعی و محیط­زیست با کارشناسان و نخبگان حوزه اقتصادی و دولتمردان حوزه سیاست بیش از پیش مورد تأکید قرار داده و از جمله ضروری ترین لوازم تضمین توسعه پایدار برمی­شمرد.  به دیگر سخن، امروزه تنها هنگامی می­توان از مزیتهای اقتصادی سرزمین یاد کرد که آن مزیتها از غربال ارزش های زیست ­محیطی گذر کرده باشند و ارزش افزوده حاصل از فعالیت ها و برنامه ­های اقتصادی به کاهش اندوخته­های طبیعی و تشدید دامنه آسیب­پذیری آنها منجر نشود. از آن روست که اجرای طرح هایی نظیر مدیریت جامع زیست ­محیطی در پاره­هایی از گران سنگ­ترین زیستگاه های زمینی اهمیت می­یابد. از سوی دیگر بسیاری از جوامع انسانی از سرآغازی دیرینه تا امروز با زیست­بوم طبیعی خویش دارای پیوندهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی تنگاتنگ، با ابعادی چندگانه و تودرتو بوده ­اند. پیوندهایی که امکان گسستن آنها به بهانه دسترسی به اهداف حفاظت نه درست است و نه امکان­پذیر می نماید.

بنابراین می­بایست سازوکارها و تمهیداتی اندیشید که با اعمال آنها بر سرزمین، هم موجودیت طبیعی آن و هم کیفیت زیست تمامی زیستمندانش، به ویژه انسان، به صورتی پایدار تضمین شود. به کلامی روشن­تر، مسأله اساسی یا پندارینه بنیادین مجموعه مطالعات حاضر این است که چگونه می­توان به چارچوب یا ریختاره­ای علمی، عملی و پایدار رسید که به موجب آن تأمین نیازهای مشروع انسانی با موجودیت طبیعت و دیگر زیستمندان آن کم ترین تنش و تضاد را به همراه داشته باشد. دریافتی که به نوبه خویش هم اهمیت و هم دشواری و پیچیدگی ناهمتای طرح هایی نظیر طرح پیش رو را آشکارا نشان ­داده و ثابت می­ کند که تحقق آنها تا چه اندازه به دانشی به روز و میان­رشته­ای و مهم تر از آن حمایت ها و هماهنگی­هایی فرا بخشی، ملّی و منطقه­ای مبتنی بر اراده­ای خردمند و معطوف به عالی­ترین سطوح قدرت و تصمیم ­گیری نیازمند است[2].

 

 

1-1       تعاریف کلی، مفهومی و اصطلاحات علمی
 
سرزمین
واژه سرزمین[3] بیان گر یک تعداد از پارامترهای سطحی و یا نزدیک به سطح کره زمین شامل اقلیم، خاک، زمین سیما[4]، هیدرولوژی سطحی، لایه های رسوبی، آب زیر زمینی و دخایر ژئوهیدرولوژیکی وابسته به آن، جمعیت جانوری و گیاهی و …  است که برای انسان اهمیت دارد. این پارامترها به طور انفرادی و همچنین در رابطه با یکدیگر با هم متفاوتند (مخدوم،1378؛ فائویونپ،1997). وجود چنین تفاوت هایی است که ویژگی های سرزمین های مختلف را سبب می شود. مجموعه این پارامترها را منابع طبیعی یا منابع اکولوژیکی می نامند (استوارت[5]،1968).

 

کاربری اراضی
کاربری اراضی [6]بیانگر فعالیت های اقتصادی صورت گرفته و در حال انجام توسط انسان، و به منظور تولید، تغییر و یا نگهداری از یک نوع پوشش اراضی[7] می باشد (گرگوریو و جانسن[8]، 1998) که یک ارتباط مستقیم بین پوشش زمین و فعالیت های انسان در سرزمین ایجاد می کند. کاربری اراضی به دو دسته کاربری انسان ساخت (کشاورزی، شهر و …) و کاربری منابع طبیعی (جنگل، مرتع و …) طبقه بندی می شود. پوشش اراضی نیز بعنوان پوشش فیزیکی- زیستی در سطح کره زمین تعریف میشود (گرگوریو و جانسن، 1998). تنوعی که در مطالعات آمایش و ارزیابی تناسب اراضی وجود دارد بخاطر اینست که واژه ” کاربری اراضی” مفاهیم متفاوتی دارد و  این مسئله خیلی اهمیت دارد که یک تمایز بین دو مفهوم کاربری و پوشش اراضی ایجاد نماییم. اما بهر حال در این تحقیق مفهوم “استفاده[9]” آن مورد نظر است (بریاسولیس[10]، 2003 ؛ چاپین و کایسر[11]،1979). علاوه بر این کاربری اراضی بسته مقیاس مکانی معانی متفاوتی دارد. مثلا در مقیاس های بزرگ، معمولا مفهوم استفاده از منبع و در مقیاس شهری مفهوم استفاده بالقوه از سطح زمین برای مکان یابی فعالیت های متفاوت، را تداعی می کند (چاپین و کایسر،1979).

[1] Multi-Disciplinary

[2] اراده­ای که با هوشمندی رابطه ظریف آموزه موصوف را با ملاحظات مبتنی بر امنیت ملّی درک کرده است.

[3] Land

[4] Landscape

[5] Stewart

[6] Land Use

[7] Land Cover

[8] Gregorio and Jansen

استاد راهنما:
دكتر خسرو محمودی
استاد مشاور:
دكتر حسن بادنج
 

تکه هایی از متن به عنوان نمونه : (ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

مقدمه

بحث درباره­ی حماسه و اسطوره از جنجال برانگیزترین مباحثی است كه ذهن و ضمیر بشر با آن مواجه است، به ویژه در روزگار معاصر كه عوامل متعددی باعث اسطوره زدایی و گاه اسطوره ستیزی شده است. واژه­ی حماسه در لغت به معنای دلاوری و شجاعت است. در حماسه رخدادهای پهلوانی و اعمال دلاوری و مردانگی قهرمانان و پهلوانان یك ملت با یك آیین و كیش گزارش و توصیف می شود كه در راه استقلال كشور یا تكوین حكومت و حفظ آیین خویش می كوشند و با دشمنان می جنگند. در حماسه، اعمال پهلوانی بنیادهای اساطیری دارد. قهرمان حماسه در نبردها گاه پیروز میدان است و گاهی شكست می خورد یا حتی كشته می­شود. مانند، رستم آرمانی ترین پهلوان شاهنامه كه به وسیله­ی برادر ناتنی خویش كشته می شود.

قاآنی شیرازی از شاعران دوره­ی قاجار است. وی در بیان اندیشه های حماسی خویش از فردوسی تاثیر پذیرفته است. بیشترین عناصر حماسی در اشعار قاآنی از گونه ی حماسه ملی است به جز عناصر ملی كه در اشعار قاآنی از عناصر حماسی دینی نیز استفاده شده است.

محقق در این پژوهش تلاش خواهد كرد تا عناصر حماسی از قبیل شخصیت های حماسی و دینی، ابزارهای جنگی، واژگان حماسی و … را در اشعار این شاعر بزرگ مورد نقد و بررسی قرار دهد. مأخذ نگارنده در آوردن شواهد كه از آن بهره برده است، دیوان اشعار قاآنی به تصحیح مرحوم دكتر محمد جعفر محجوب است و اعدادی كه در زیر ابیات آمده است، از چپ به راست به ترتیب بیانگر شماره ی بیت و صفحه است. به عنوان نمونه بیت زیر كه درباره ی رستم، آرمانی ترین پهلوان شاه نامه آمده است از صفحه ی 447 بیت 4 این دیوان استخراج شده است.

اشكبوسی را به یـك تیـر عـذاب از فكنـد    راستـی كیـخسـرو مـا كـار رسـتم كـرد بــاز

447/4

این پایان نامه در چهار فصل تنظیم شده است كه به ترتیب عبارتند از:

فصل اول: با عنوان از فردوسی تا قاآنی: در این فصل به توضیح درباره­ی برخی شاعران حماسه پرداز از زمان فردوسی تا قاآنی پرداخته شده است.

فصل دوم: این پایان نامه با عنوان حماسه و انواع آن است. در این فصل به توضیح و تحلیل حماسه، قالب های حماسه، انواع حماسه، موضوعات حماسه و نظایر آن پرداخته شده است.

فصل سوم: بررسی عناصر حماسی در اشعار قاآنی

این فصل خود به بخش های مختلف تقسیم شده است و تمام عناصر حماسی از قبیل شخصیت ها، ‌ابزارها، واژگان حماسی، موجودات حماسی و … كه در اشعار قاآنی آمده است، بررسی و تحلیل شده است.

فصل چهارم: نتیجه گیری و پیشنهادها

نگارنده،‌ در این فصل نتیجه ی كلی از آن چه تحلیل و بررسی كرده است را آورده و به پیشنهاد پژوهشی خویش نیز اشاره كرده است.

 

پیشینه تحقیق

در حوزه ی ادبیات حماسی و نیز تحلیل اشعار قاآنی شیرازی تحقیقاتی گوناگون و پراكنده نوشته شده است. از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره كرد:

صفا، ذبیح الله (1383)، حماسه سرایی در ایران، انتشارات فردوس، تهران، چاپ سوم.

در مورد حماسه نیز دكتر ذبیح الله صفا مولف كتاب حماسه سرایی در ایران معتقدند كه در شعر حماسی شاعر با داستان های شفاهی یا مدون كار دارد كه در آنها شرح پهلوانی ها، عواطف و احساسات مختلف مردمان یك روزگار، و مظاهر میهن پرستی و فداكاری و جنگ با آن چه در نظر نسل های ملتی بد و ناپسند و مایه شر و فساد بود آماده باشند.

مختاری، محمد، (1368)، حماسه در رمز و رازهای ملی، انتشارات قطره، تهران، چاپ اول.

حماسه زاییده وجدان جمعی مردم یك ملت است، پس آفریننده خاصی ندارد و انتقال دهندگان نیز قوالان و سرایندگان گمنام بوده ­اند.

كزازی،‌ میرجلال الدین، (1376)، رویا، حماسه و اسطوره، نشر مركز، تهران.

جلال الدین كزازی اندیشمند و اسطوره شناس در مورد حماسه می گوید حماسه زاده اسطوره است، حماسه تنها در فرهنگ و ادب مردمانی پدید می­آید كه دارای تاریخ و كهن و اسطوره­ی دیرینه­اند.

در مورد تحلیل عناصر حماسی در اشعار قاآنی تحقیق جامع یافت نشد.

اهداف تحقیق

اهداف علمی: مهم ترین هدف علمی نگارنده از این تحقیق، شناسایی یكی دیگر از درون مایه های شعری قاآنی كه همان اندیشه های حماسی اواست و بدین سبب تلاش شد تا جایگاه عناصر حماسی و پهلوانی، در اشعار او مورد نقد و تحلیل قرار گیرد.

اهداف كاربردی: از این تحقیق در حوزه سبك شناسی و نقد ادبی می توان استفاده كرد.

روش كار

نوع روش كار در این پژوهش اسنادی و تحلیلی است. بدین صورت كه ابتدا محقق با مراجعه به كتاب خانه ها، كتاب های را كه مورد نیاز بود تهیه، سپس با خواندن آن ها مواردی را كه با تحقیق وی در ارتباط بود فیش برداری كرد سپس با تلفیق فیش ها با یكدیگر كه به صورت موضوعی طبقه بندی شده بود تحقیق خویش را نوشت، در پایان نیز نتیجه گیری كرد.

 فصل اول

از فردوسی تا قاآنی
1-1- درآمد

در این فصل به برخی از شاعرانی كه در زمینه حماسی در شعرهایشان عناصر حماسی به كار برده است می پردازیم از دوره فردوسی تا قاآنی به برخی از شاعران اشاره می شود:

1-2- فردوسی

«استاد ابوالقاسم فردوسی شاعر بزرگ حماسه سرای ایران و یكی از گویندگان مشهور عالم و از ستارگان درخشنده آسمان ادب فارسی و از مفاخر نامبردار بردار ملت ایران است به طور كه سی و پنج سال برای سرودن شاهنامه رنج برد و تمام دارایی خود را از دست داد و در پایان عمر تهیدست شد.»

 

(صوفی، 1377: 177)

«در بررسی شاهنامه حكیم فردوسی با شخصیت ها و داستان هایی مواجه می شویم كه حاصل پهلوانی ها و دلاوری های نخبگانی است كه در راه كشور گشایی، مقابله با ظلم قهرمان پروری و …. حادث گردیده‌اند آنچه كه مسلم است اینكه سرایندگان حماسه ها با اقتدار به منابع موجود در زمان خود به بازپروری آن­ها همت گماشته و تلاش كرده اند تا با آفرینش شخصیت های افسانه ای و یا خارق العاده كه توانایی های شگفت انگیزی رادر خود پنهان دارند به جذابیت و ماندگاری آفریده های خود كمك نماید. حکیم ابوالقاسم فردوسی از سرآمدان روزگار خود و از سرسلسله داران نام آور ادبیات ایران زمین به شمار می آید این حقیقت را كه وی بزرگترین حماسه سرای گیتی است را چنین بار می تاباند.

بسی رنج بردم در این سال بسی
 
عجم زنده كردم بدین پارسی
به هر نوع با رویكرد به حماسه‌ی عظیم ادبیات فارسی یعنی شاهنامه‌ی فردوسی در خواهیم یافت كه فردوسی با در اختیار داشتن اصل وقایع و اتفاقات موجود كوشیده است تا در به رشته ی نظم در آوردن این مصالح معنوی توفیق یابد. آنچنان كه آشكار است، این كه حماسه با تقابل دو نیرو و استعداد جلال می گیرد و در مواجهه این دو قطب روح حماسه متبلور می شود. مخاطب شاهنامه در مواجهه با شخصیت های شاهنامه علاوه بر پذیرش حقیقت وجودی آن­ها و همذات پنداری با ایشان افعال خارق العاده و ماورای بشری صادره از آنها را به راحتی هضم می كند و لذت می برد. آنچنان كه در ماجرای گزینه كردن اسب رستم را چنین می نمایاند:

هر اسبی كه رستم كشیدی به پیش
 
به پشتش فشردی همه دست خویش
 

به نیروی او پشت مردی به خم
 
نهادی به روی زمین بر شكم
 

فردوسی با استحصال زبانی كاملاً حماسی علاوه بر پردازش اسطوره ها و حماسه های باستانی و افسانه‌ای عصر خود، در خلق زبانی با ویژگی های در خور و كاملاً متناسب با آثار خود، موفق عمل
می كند در شاهنامه از همه چیز بوی حماسه بر می خیزد و هر چه غیر از حماسه را نیز رنگ حماسه در بر نموده است.» (ارمغان، 1380: 49-48)

«شاهنامه فردوسی برترین نمونه توصیف ستیزناسازهای بیرونی و تبیین جنگ و جدال پیلان و پهلوانان با دیوان و دد صفتان است.» (براهنی، 1385: 136)

«فردوسی بزرگ ترین شاعر ایران و شاهنامه او از ارزنده ترین شاهكار و جاودانی زبان و اندیشه و فرهنگ ایران است و بسیاری از محققان به حق آن را بزرگ ترین حماسه ی