چکیده…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….1

مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………3

 

فصل اول: مقدمات پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………………………………….

 

مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..7

 

1-1- طرح موضوع………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….8

1-2- پرسش اصلی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..9

1-3-ﭘیشینه موضوع …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….10

1-4-ﭘیش فرض ها………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………11

1-5- اهداف پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………11

1-6- ضرورت و اهمیت ﭘژوهش…………………………………………………………………………………………………………………………………………..13

 

1-7-روش شناسی پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………………………………………..13

1-8-محدوده پژوهش………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….15

 

فصل دوم: مفاهیم و اصول بنیادی در شکل گیری زیستی مجتمع زیستی………………………………………………………………………………

 

 

مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….17

 

بخش اول: مجتمع زیستی

2-1- 1-معرفی مجتمع زیستی…………………………………………………………………………………………………………………………………………..18

2-1-1- مجموعه زیستی به عنوان یک بنای عمومی…………………………………………………………………………………………………………..20

2-1-3- مجتمع های مسکونی در ایران………………………………………………………………………………………………………………………………24

بخش دوم : عوامل اجتماعی در مجتمع زیستی

2-2-1- ارتباط…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………29

2-2-2- اهمیت عرصه های عمومی در زندگی جمعی………………………………………………………………………………………………………….29

2-2-3- عرصه عمومی و میان فردی…………………………………………………………………………………………………………………………………32

2-2-4- رفتار اجتماعی ساکنان در مجموعه های مسکونی…………………………………………………………………………………………………..33

2-2-5- نیازهای اجتماعی و فردی ساکنین در مجتمع زیستی………………………………………………………………………………………………35

2-2-6- پایگاه نظری در ارتباط با هویت بخشی در مجتمع زیستی……………………………………………………………………………………….48

 

 

 

 

 

بخش سوم: عوامل محیطی در مجتمع

2-3-1- معماری پایدار- معماری همساز با اقلیم و محیط طبیعی………………………………………………………………………………………….57

2-3-2- عوامل موثر طراحی معماری در راستای صرفه جویی انرژی…………………………………………………………………………………….62

نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..72

 

 

فصل سوم: نمونه های موردی…………………………………………………………………………………………………………………………………………..

 

مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….74

 

3-1- شهرها بستری برای مجتمع های زیستی…………………………………………………………………………………………………………………….75

3-2- نمونه های بررسی شده……………………………………………………………………………………………………………………………………………..76

نتیجه گیری………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………83

 

فصل چهارم: شناخت مجتمع زیستی…………………………………………………………………………………………………………………………………….

 

مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….84

 

4-1- شناخت عوامل اقلیمی……………………………………………………………………………………………………………………………………………….85

4-2- میزان جذب انرژی سطوح…………………………………………………………………………………………………………………………………………89

4-3- نقش فرم در ساخت مجتمع زیستی…………………………………………………………………………………………………………………………….90

4-4- کاربری و عملکرد…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….91

4-5- ارتفاع و مقیاس انسانی……………………………………………………………………………………………………………………………………………..92

4-6- شناخت طراحی فضاهای عمومی در مجتمع ها……………………………………………………………………………………………………………93

4-7- دسترسی ها و تأثیرات ترافیکی مجتمع ها…………………………………………………………………………………………………………………..96

4-8- رعایت حقوق همسایگی و همجواری………………………………………………………………………………………………………………………….97

نتیجه گیری………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………98

 

فصل پنجم: سنجش و ارزیابی اطلاعات به دست آمده در ارتباط با مجتمع های زیستی………………………………………………………………

مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….100

5-1-ارزیابی اصول و مبانی طراحی محیط مسکونی ……………………………………………………………………………………………………………..101

5-2-بررسی مسائل زیست محیطی و اکولوژیک و تأثیر آن در طراحی ……………………………………………………………………………………102

5-3-ارزیابی اطلاعات در ارتباط با طراحی بلوک های مجتمع زیستی…………………………………………………………………………………….103

5-4- ملاحظات طرح سازه ای جهت طراحی سازه مجتمع زیستی…………………………………………………………………………………………..106

5-5- ملاحظات اقتصادی……………………………………………………………………………………………………………………………………………………108

5-6- کلیات طراحی سازه……………………………………………………………………………………………………………………………………………………109

5-7- سیستم سازه پیشنهادی……………………………………………………………………………………………………………………………………………..113

5-8- محاسن ساخت مجتمع های زیستی…………………………………………………………………………………………………………………………..114

نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..115

 

فصل ششم: طراحی مجتمع زیستی

 

مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..118

6-1-موقعیت طبیعی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………119

6-2- ملزومات طراحی مجتمع زیستی ………………………………………………………………………………………………………………………………..119

6-3-اهداف مورد نظر در جانمایی واحدهای مسکونی……………………………………………………………………………………………………………122

6-4-نکات قابل توجه در طراحی سایت مجتمع زیستی…………………………………………………………………………………………………………123

6-5-الزامات طراحی فضای داخلی آپارتمانها…………………………………………………………………………………………………………………………124

نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….127

منابع…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………129

توضیحات………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….130

 

 

 

 

 

مقدمه

طراحی و اجرای هماهنگ مجموعه های مسکونی در شهرها ی ﭘر جمعیت اهمیت خلاقیت و مهارتهای حرفه ای طراحان معمار، طراحان شهری و طراحان محیط و منظر را افزایش داده است. روابط کارفرما و سفارش دهنده مسکن از یک سو و طراح و سازنده آن از سوی دیگر که در جوامع سنتی گذشته به گونه ای روشن، ساده و مستقیم بوده است در شهر های ﭘر جمعیت به روابطی ﭘیچیده تبدیل شده است. از یک سو جدایی میان کارفرمای سفارش دهنده یا سرمایه گذار مجموعه ها و بهره برداران واقعی از مسکن و مجموعه های مسکونی، و از سوی دیگر گستردگی روابط میان برنامه ریزان، طراحان و مجریان مجموعه ها از دلایل ایجاد این روابطﭘیچیده هستند.

با بوجود آمدن این ﭘیچیدگی ها، تشخیص نیازهای روزمره استفاده کنندگان از مسکن و تأمین آن به سهولت گذشته نمی باشد. در این خصوص تنها اتکا به تحقیق سامان یافته و دست یافتن به نیازهای قابل تعمیم جمعیت های مورد نظر می تواند مبنایی برای برنامه ریزی و فراهم آوردن مقدمات طراحی مجموعه ها باشد. در طراحی مجموعه هایی که ساکنان آینده آنها مشخص نیستند معمولاً مطالعه جمعیت های با ویژگی های فرهنگی و با شیوه زندگی مشابه تعیین کننده نیازهای ساکنین آینده است. سازگاری و هماهنگی میان عوامل انسانی و الگوهای کالبدی و محیطی می تواند منجر به طراحی محیط های مسکونی شود که وقوع رفتارهای در خور آداب زندگی جمعی و سنت سکونت ساکنین را تشویق نماید. [1]

در اینﭘایان نامه منظور از مجموعه های مسکونی، مجموعه هایی است که تحت عناوین مختلف از جمله مسکن اجتماعی، به گونه ای یکجا و همزمان در شهر های ﭘرجمعیت ایران از جمله تهران برنامه ریزی، طراحی و اجرا می شوند. در این گونه مجموعه ها معمولاً مالکیت بخشی از فضاهای عمومی و نیمه عمومی مشاع بوده و استفاده از آنها تابع مقررات خاص و جمعی است. مقیاس این مجموعه ها معمولاً بسیار متفاوت و از چند واحد مسکونی(مانند ساختمانهایی که به صورت تجمیع شده در یک قطعه تفکیکی ساخته می شوند)، تا ساختمانهای بلند مرتبه مسکونی(مانند مجموعه هایی چون آ.اس. ﭘ .یا مجموعه مسکونی ستارخان) و حتی مجموعه های بزرگی که به صورت ناحیه ای از شهر درآمده اند(مانند شهرک اکباتان) متغیر است.

با توجه به اینکه تراکم مجموعه های مسکونی عامل مهمی در شکل گیری و جریان زندگی در آنهاست، مقصود از افزایش افزایش تراکم در مجموعه های مسکونی علاوه بر تعاریف عام تراکم ساختمانی، یعنی نسبت فضای ساخته شده به واحد سطح، ویا تراکم جمعیتی به معنای نسبت جمعیت به واحد سطح، که تعاریفی  اعتباری و قراردادی هستند، تراکم ادراکی که مفهومی نسبی است نیز مورد نظر می باشد. تراکم ادراکی تراکمی است که مردم و ساکنین یک مجموعه با توجه به ﭘیشینه فرهنگی و مکانی خود از آن مجموعه دریافت می کنند. بنابراین تعریف حتی یک مجموعه واحد توسط افراد با ﭘیشینه های مختلف می تواند با تراکم های متفاوتی ادراک شود.

همچنین منظور از عوامل انسانی مجموعه ای از معیارهای اجتماعی و روانشناختی است که در ادراک و دریافت مجموعه های مسکونی و در نتیجه در برنامه ریزی و طراحی آنها مؤثر هستند.[2]

این پایان نامه مشتمل بر شش فصل است و بر اساس سوال اصلی پایان نامه که چگونگی بهبود کیفیت زندگی در مجتمع های زیستی با ارتقاء عوامل زیست محیطی،کاهش مصرف انرژی و عوامل اجتماعی است شکل گرفته است، مشتمل بر دو بخش عمده عوامل زیست محیطی در راستای کاهش مصرف انرژی و توجه به کیفیت طراحی جهت ارتقاء عوامل اجتماعی و انسانی می شود. درفصل اول کلیات مراحل پژوهش عنوان شده و هدف اصلی پژوهش ارتقاء کیفیت زندگی ساکنان از طریق توجه به پایداری اجتماعی و محیطی مشخص شده است، در ادامه به ضرورت و اهمیت پژوهش و روش آن پرداخته شده است. فصل دوم شامل مفاهیم و اصول بنیادی پژوهش می شود که مشتمل بر سه بخش تعریف مجتمع زیستی، مسائل اجتماعی و عوامل محیطی مأثر بر صرفه جویی انرژی و استفاده از پتانسیل های محیطی در مجتمع مطرح می شود، مطالب این فصل پایه های اصلی پایان نامه را شکل می دهند.فصل سوم به بررسی نمونه های موردی اختصاص یافته و فصل چهارم شناخت عوامل مؤثر بر طراحی مجتمع زیستی نام گرفته در این فصل عوامل محیطی و اجتماعی بستر طرح و نیازهای طراحی معماری مجتمع زیستی پرداخته می شود.فصل پنجم تحلیل و ارزیابی