استاد مشاور:
دکتر مسعود رشیدی نژاد
برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

چکیده

مکان‌یابی رقابتی تسهیلات به استقرار تسهیلات با در نظر گرفتن رقابت در بازار می­پردازد و هر یک از تسهیلات برای به دست آوردن سهم قابل کسب بازار با تسهیلات موجود به رقابت می­پردازند. سهم قابل کسب از بازار نسبت عکس با فاصله تسهیل از مشتری داشته و با میزان جذابیت تسهیل نسبت مستقیم دارد. جذابیت هر تسهیل به عوامل مختلفی ازجمله کیفیت و قیمت تسهیل بستگی دارد و هر یک از این عوامل دارای وزنی متفاوت برای مشتریان در مکان­های متفاوت می­باشد. در مدل ارائه‌شده در این تحقیق این مسئله را موردتوجه قرار داده و مشتریان به خوشه­های متفاوت تقسیم‌بندی شده­اند که در هر خوشه قیمت و کیفیت وزن­های مختلفی دارند. در این بررسی در سه مرحله مسئله مدل و حل‌شده است. در مرحله اول میزان جذابیت تسهیل تعیین‌شده و در مرحله دوم مکان مناسب برای جایابی مشخص می­شود. در مرحله سوم نیز میزان کیفیت و قیمت تسهیل جدید در مکان بهینه تعیین می­گردد. درنهایت برای نشان دادن امکان­پذیری روش­های پیشنهادی مثال عددی ایجادشده و میزان سود و قیمت و کیفیت تسهیل جدید به‌دست‌آمده است.

کلیدواژه: مکان‌یابی رقابتی تسهیلات، تعادل نش، جذابیت متغیر تسهیل، خوشه­بندی مشتریان.

فهرست مطالب                                                                                  شماره صفحه                                                                                                 

فصل اول       کلیات تحقیق.. 1

1-1-    مقدمه. 2

1-2-    تعریف مسئله. 3

1-3-    ضرورت بررسی مکان‌یابی رقابتی.. 4

1-4-    اهداف مسئله. 4

1-5-    جنبه نوآوری و جدید بودن پایان‌نامه. 5

1-6-    ساختار کلی پایان‌نامه. 5

1-7-    جمع‌بندی فصل.. 5

  فصل دوم       مروری بر ادبیات و پیشینه تحقیق.. 6

2-1-    مقدمه. 7

2-2-    طبقه‌بندی مسائل مکان‌یابی با نگرش سنتی.. 7

2-3-    طبقه‌بندی مسائل مکان‌یابی با نگرش نوین.. 8

2-4-    فواصل در مسائل برنامه‌ریزی تسهیلات… 9

2-5-    مسئله مکان‌یابی رقابتی.. 12

2-6-    طبقه‌بندی مسائل مکان‌یابی رقابتی.. 13

2-6-1-       طبقه‌بندی مسائل مکان‌یابی رقابتی بر اساس رفتار مشتری.. 14

2-6-1-1-         انتخاب قطعی.. 14

2-6-1-2-         انتخاب تصادفی.. 16

2-6-1-2-1-         مدل گرانشی هاف… 16

2-6-1-2-2-         مدل MCI. 18

2-6-2-       طبقه‌بندی مسائل مکان‌یابی رقابتی بر اساس نحوه ورود به محیط رقابت… 20

2-6-2-1-         ورود نوبتی به بازار. 21

2-6-2-1-1-         ورود نوبتی به بازار و بدون عکس‌العمل رقبا 21

2-6-2-1-2-         ورود نوبتی به بازار باوجود عکس‌العمل رقبا 21

2-6-2-1-2-1- برنامه‌ریزی دوسطحی. 22

2-6-2-1-2-2- مدل ریاضی برنامه‌ریزی دوسطحی. 25

2-6-2-1-2-3- استفاده از شرایط کراش-کاهن-تاکر (KKT) 26

2-6-2-2-         ورود هم‌زمان به بازار. 30

2-6-2-2-1-         نظریه بازیها 30

2-6-2-2-1-1-……………………………………………. فرضیات اساسی در نظریه بازی­ها 32

2-6-2-2-1-2-……………………………………………………………….. طبقه­بندی بازیها 33

2-6-2-2-1-3-………………………………………………………….. بازی­های استراتژیک… 35

2-6-2-2-1-4-……………………………………….. بازی­های استراتژیک با اطلاعات کامل. 36

2-6-2-2-1-5-………………………………………………………………………. تعادل نش.. 36

  فصل سوم       روش تحقیق.. 40

3-1-    مقدمه. 41

3-2-    مدل­سازی مسئله. 41

3-2-1-       مدل سهم بازار. 45

3-2-2-       مسئله مکان‌یابی.. 45

3-3-    روش سه مرحله­ای.. 47

3-3-1-       مرحله تعیین میزان جذابیت… 47

2-3-3-        مرحله تعیین مکان بهینه. 47

3-3-3-       مرحله تعیین میزان کیفیت و قیمت… 48

3-4-    تعادل جذابیت… 48

3-5-    جایابی تسهیلات جدید. 50

3-6-    اندازه کیفیت و قیمت… 51

3-7-    جمع‌بندی فصل.. 51

  فصل چهارم      بررسی عملکرد روش سه مرحله‌ای در حل مسائل مکان‌یابی رقابتی.. 53

4-1-    مقدمه. 54

4-1-1-       مثال عددی.. 54

4-2-    تحلیل حساسیت… 58

-3-4  جمع­بندی فصل……………60

  فصل پنجم         نتیجه­گیری و پیشنهادات آتی.. 61

5-1-    مقدمه. 62

5-2-    مروری بر فصلهای گذشته. 62

5-3-    خلاصه تحقیق.. 62

5-4-    پیشنهادات برای تحقیقات آتی.. 63

5-5-    جمع‌بندی فصل.. 64

  فهرست منابع و مراجع     65

  پیوست­ها 68

7-1-    کدهای لازم برای محاسبه جذابیت و تابع هدف… 69

7-2-    کدهای مثال 4-1-1. 70

1-2-7-        برای نقطه کاندیدا       [20,20] 70

2-2-7-        برای نقطه کاندیدا [40,35] 70

3-2-7-        برای نقطه کاندیدا [30,80] 71

4-2-7-        برای نقطه کاندیدا [100,75] 71

5-2-7-        برای نقطه کاندیدا   [105,40] 72

1-1-      مقدمه

          در دنیای امروز، روند سرعت تغییرات در عرصه اقتصاد و صنعت، به‌ویژه در قرن بیستم افزایش بیشتری داشته است. درنتیجه، میان سازمان­های تولیدی و خدماتی رقابتی بیشتری به وجود آمده و آن‌ها را مجبور به ارائه خدمات بهتر و ایجاد مزیت­های رقابتی بیشتر با هدف دوام بیشتر و سود بیشینه در بازارهای داخلی و جهانی کرده است. در مقابل، مشتریان و مصرف­کنندگان به دنبال کالا و خدماتی هستند که نیازهای فعلی و آتی را به بهترین نحو پاسخ دهد. مشتریان کالایی را انتخاب می­کنند که کمترین فاصله را از محل استقرار تسهیلات داشته و مطلوبیت مورد انتظار خود را از آن تسهیلات به دست آورند. میزان مطلوبیت تسهیلات به معیار­های مختلفی می­تواند بستگی داشته باشد و این معیارها برای مشتریان مختلف دارای میزان اهمیت متفاوتی است.

همین عوامل باعث شده است که سازمان­ها برای رسیدن به اهدافشان، به مسئله جایابی تسهیلات و تعیین میزان مطلوبیت، توجه ویژه‌ای داشته باشند.

برنامه‌ریزی تسهیلات[1] که از مباحث مهم در مهندسی صنایع است دو بخش عمده جایابی[2] و طراحی[3] را شامل می­شود که مهم‌ترین بخش طراحی، استقرار یا جانمایی[4] و بخش­های دیگر آن حمل‌ونقل[5] و طراحی ساختمان و تأسیسات[6] است. منظور از تسهیلات، هر مجموعه، شامل کارخانه، دانشگاه، بیمارستان، مجتمع­های تجاری و… است. در جایابی، ما به بررسی محل قرار گرفتن یک تسهیل[7] برای رسیدن به اهداف موردنظر می­پردازیم که برای تعیین محل آن، معیارهای مهمی مؤثرند، ازجمله نزدیکی به جاده­های اصلی، بازار مصرف،­ منابع تأمین مواد اولیه، در دسترس بودن نیروی انسانی موردنیاز، شرایط محیطی، امکان توسعه، مقررات و قوانین دولتی و …

یکی از مسائلی که باید در مراحل اولیه طراحی سیستم­های صنعتی موردتوجه قرار گیرد مسئله مکان‌یابی و استقرار تسهیلات است. مطالعه پیرامون تعیین مکان بهینه صنعتی و حتی تجاری، از دیدگاه جغرافیدانان و علمای علم اقتصاد همواره دارای اهمیت و اولویت بوده است. مراکز صنعتی و

 

تجاری و کارخانجات برای تعیین مکان احداث کارخانه، استقرار تجهیزات و دپارتمان­های خود در کارخانه، استقرار دفاترشان در سطح شهر، تعیین مراکز توزیع محصولات و… با چنین مسائلی سروکار دارند. درواقع، تصمیمات مربوط به مکان‌یابی و استقرار، نه‌تنها در مسائل صنعتی، بلکه در مسائل گوناگونی در بخش­های دولتی و خصوصی، اعم از صنعتی و غیر صنعتی ظاهر می­شود. در بخش دولتی، تعیین مکان مراکز خدماتی، نظیر ایستگاه­های پلیس‌راه، اورژانس، بیمارستان­ها، ایستگاه­های آتش‌نشانی و… نیاز به اتخاذ چنین تصمیماتی دارد.

در ادامه این فصل، به بیان مسئله اصلی تحقیق و ضرورت انجام آن پرداخته می­شود و سپس اهداف اساسی، جنبه نوآوری و جدید بودن تحقیق و ساختار کلی پایان‌نامه بیان‌شده است.

1-2-      تعریف مسئله

مسائل مکان‌یابی یکی از گسترده­ترین حوزه­های مسائل بهینه­سازی ریاضی هستند. توجه به این حوزه به خاطر کاربرد بسیار وسیع آن، نه‌تنها برای انتخاب مکان بهینه تسهیلات بلکه به خاطر انتخاب مکان مناسب سخت­افزارها در جهت عملکرد مناسب و انجام وظایف به­گونه­ای رضایت­بخش است.

مکان‌یابی رقابتی شاخه­ای از مسائل مکان‌یابی است که به یافتن مکان مناسب برای تسهیلات عرضه­کننده محصولات و یا تسهیلاتی که به ارائه خدمات تجاری در یک محیط رقابتی مشغول هستند، اختصاص دارد. در مسائل مکان‌یابی رقابتی فرض بر این است که تسهیلات برای بیشینه کردن سهم قابل کسب خود از بازار به رقابت با دیگر رقبا می­پردازند.

یک مدل مکان‌یابی را می­توان رقابتی نامید اگر شامل شرایطی شود که در آن تسهیلاتی قبلاً مستقر باشند یا در آینده قرار باشد مستقر شوند و تسهیل یا تسهیلات جدید باید برای به دست آوردن سهم بازار[8] با آن‌ها رقابت کنند.

مسائل مکان‌یابی رقابتی را می­توان از دیدگاه­های مختلف طبقه­بندی کرد. برخی از این طبقه­بندی­ها همانند طبقه­بندی­های سابق است. مثلاً طبقه­بندی بر اساس فضای جواب منجر به مسائل مکان‌یابی رقابتی روی صفحه، شبکه یا در حالت گسسته می­شود؛ اما مفاهیم خاصی هستند که با مطرح‌شدن بحث رقابت پدیدار می­شوند. مهم­ترین آن‌ها نوع رقابت، نحوه رفتار مشتری و نوع تابع هدف است [1].

مسئله موردنظر در این پایان‌نامه بررسی مسئله استقرار تسهیلات در بازاری که تسهیلات با مطلوبیت‌های مختلف وجود دارد، می‌باشد و مشتریان با رفتارهای مختلف در سطح بازار پراکنده می‌باشند.

1-3-      ضرورت بررسی مکان‌یابی رقابتی

بسیاری از مباحث تحقیق در عملیات در حوزه مکان‌یابی تسهیلات بر این فرض بناشده‌اند که نوعی انحصار[9] در محیط وجود دارد. به عبارتی، تسهیل یا تسهیلاتی که قرار است در محیط مستقر شوند متعلق به تنها تأمین­کننده موجود در محیط هستند؛ اما این فرض در دنیای واقعی اغلب برقرار نبوده و رقبایی نیز در محیط وجود دارند. این موضوع از دیرباز توسط اقتصاددانانی که موضوع رقابت، ازجمله رقابت مکانی را مطالعه می­کردند شناخته‌شده بود. درواقع مسئله مکان‌یابی رقابتی نه‌تنها در حوزه تحقیق در عملیات، بلکه در حوزه اقتصاد مکانی[10] نیز مطالعه شده است [1]. از دیگر جنبه­های کاربردی مسئله مکان‌یابی رقابتی می­توان به‌پیش بینی رفتار رقبا در محیط رقابتی و تصمیم­گیری بر اساس اطلاعات به‌دست‌آمده است. در این مسائل استدلال­های هندسی با استدلال­های تئوری بازی­ها ترکیب می­شوند تا مشخص شود چگونه رفتار تصمیم­گیرندگان بر یکدیگر تأثیر می­گذارد [2].

با توجه به کاربرد بالای بحث تعیین محل استقرار تسهیلات در صنایع تولیدی و خدماتی و این حقیقت که همواره موارد زیادی رقابت بین تسهیلات جدید و موجود برای در اختیار گرفتن سهم قابل کسب بازار وجود دارد، ضرورت انجام این تحقیق در زمینۀ استقرار رقابتی بیش‌ازپیش آشکار می‌کند.

1-4-      اهداف مسئله

اهداف اساسی این پایان­نامه عبارت‌اند از:

خوشه‌بندی مشتریان و مصرف­کنندگان بر اساس میزان اهمیت و وزنی که به معیار­های تأثیرگذار بر مطلوبیت تسهیلات قائل هستند.
مدل‌سازی جامع برای مسئله مکان‌یابی رقابتی تسهیلات در بازار با در نظر گرفتن خوشه­بندی مشتریان