(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مطالب:

فصل اوّل: کلّیات…………………………………………………………… 15

بیان مسأله……………………………………………………………….. 16

اهمیّت و ضرورت تحقیق………………………………………………….. 17

اهداف تحقیق…………………………………………………………….. 18

پیشینه تحقیق……………………………………………………………..19

سئوال اصلی……………………………………………………………….22

سئوالات فرعی…………………………………………………………… 22

فرضیۀ اصلی……………………………………………………………… 23

روش تحقیق……………………………………………………………… 23

روش گردآوری تحقیق…………………………………………………….. 24

روش تجزیه و تحلیل داده‌ها…………………………………………….. 25

فصل‌دوّم: آشنایی با عراق فعلی………………………………………. 26

بخش اوّل: مشخّصات عمومی عراق………………………………….. 27

1.جغرافیای تاریخی………………………………………………………..27

وجه تسمیه………………………………………………………………. 27

2. جغرافیای انسانی……………………………………………………. 28

مرزهای سیاسی………………………………………………………. 29

تقسیمات كشوری………………………………………………………. 29

پراکندگی جمعیت……………………………………………………….. 30

قومیّت و پراکندگی قومی……………………………………………….. 32

دین و تنوع مذهبی……………………………………………………….34

مسلمانان………………………………………………………………… 34

مسیحیان…………………………………………………………………. 34

یهودیان…………………………………………………………………… 34

مندائیان…………………………………………………………………. 35

یزیدیان………………………………………………………………….. 35

زبان…………………………………………………………………….. 36

آموزش و تحصیلات عمومی…………………………………………… 36

3. جغرافیای اقتصادی…………………………………………………… 36

کشاورزی……………………………………………………………….. 37

معادن…………………………………………………………………… 38

صنایع………………………………………………………………….. 39

بخش دوم: شیعیان عراق……………………………………………. 40

واژه‌شناسی شیعه……………………………………………………… 40

شیعه در لغت…………………………………………………………… 40

شیعه در اصطلاح………………………………………………………. 42

چگونگی ورود اسلام به عراق………………………………………… 43

عراق در آستانه ظهور اسلام…………………………………………. 43

ورود اسلام به عراق……………………………………………………. 43

شکلگیری جامعه شیعی عراق……………………………………….. 45

زمان و عوامل مؤثر در گسترش تشیع در عراق…………………….. 45

منشاء تشیع در عراق…………………………………………………. 46

اوضاع شیعیان عراق در عصر معاصر………………………………….. 47

شیعیان عراق پس از سقوط صدام…………………………………… 49

جمعیت شیعی عراق…………………………………………………… 50

ویژگی‌های جمعیتی شیعیان عراق…………………………………… 50

شیعیان مرکز عراق………………………………………………………. 52

شیعیان جنوب عراق………………………………………………………. 53

شیعیان غرب عراق………………………………………………………. 55

شیعیان شمال عراق…………………………………………………….. 56

مؤلفه‌های مذهبی مؤثر بر هویت‌یابی شیعیان عراق……………….. 57

امامت……………………………………………………………………… 57

شهادت امام حسین (ع)………………………………………………… 58

مهدویت……………………………………………………………………. 59

مؤلفه‌های اجتماعی مؤثر بر جامعۀ شیعی عراق…………………….. 60

جایگاه مرجعیت به عنوان سرمایه‌ای اجتماعی……………………….. 60

آحاد شیعیان عراق……………………………………………………….. 61

وجود عتبات عالیات و اماکن مقدّس در عراق………………………….. 62

اوقاف شیعی در عراق……………………………………………………. 64

برگزاری مناسک و آیین‌های شیعی در عراق………………………….. 66

آیینهای عزاداری شیعیان عراق………………………………………….. 67

مراسم روز اربعین حسینی……………………………………………….. 67

انتظار و آیینهای آن………………………………………………………… 69

عناصر فرهنگی در جامعۀ شیعی عراق………………………………… 70

مساجد بزرگ و تاریخی………………………………………………….. 72

کتابخانه‌ها………………………………………………………………….. 73

مجلّات……………………………………………………………………… 75

چاپ و نشر…………………………………………………………………. 77

ناشران تخصصی شیعی…………………………………………………. 78

مراکز فرهنگی……………………………………………………………… 79

شبکه‌های ماهوارهای و تلویزیونی……………………………………… 80

رادیو………………………………………………………………………… 81

خبرگزاریها …………………………………………………………………..81

سایت‌های اینترنتی………………………………………………………. 81

آموزش و تحصیلات شیعیان عراق……………………………………… 81

دانشگاه و آموزش عالی………………………………………………….. 81

حوزه های علمیه…………………………………………………………..83

حوزه نجف…………………………………………………………………. 83

حوزه سامراء……………………………………………………………… 84

حوزه کربلا………………………………………………………………… 85

بخش سوّم: جریان‌های اسلام‌گرای عراق……………………………. 86

جایگاه جریان‌های اسلام‌گرای غیر شیعی عراق پس از صدام……….88

الف). جماعت اخوان المسلمین……………………………………….. 88

ب). حزب تحریر اسلامی………………………………………………… 89

فصل سوّم: جریان‌های عمدۀ شیعی در عراق معاصر………………… 92

بخش اوّل: جریان‌های اسلام‌گرای شیعی عراق پس از صدام……….. 94

1.حزب الدعوه اسلامی……………………………………………………95

زمان و مکان تشکیل حزب الدعوه………………………………………. 95

مؤسّسین حزب الدعوه…………………………………………………. 96

ساختار تشکیلاتی حزب الدعوه……………………………………….. 97

ادوار تاریخی سپری شده در حزب الدعوه…………………………….. 98

از تأسیس تا روی کار آمدن صدام حسین……………………………… 98

از روی کار آمدن رژیم بعث تا سقوط آن…………………………………. 99

از سقوط رژیم صدام حسین تا امروز…………………………………… 104

انشعابات حزب الدعوه اسلامی……………………………………….. 106

2.مجلس اعلای اسلامی عراق………………………………………… 107

زمان و مکان تشکیل «مجلس اعلای اسلامی عراق»……………….. 107

مؤسّسین مجلس اعلای اسلامی عراق……………………………… 107

ساختار تشکیلاتی مجلس اعلای اسلامی عراق……………………. 108

ادوار تاریخی سپری شده مجلس اعلای اسلامی عراق…………….. 108

انشعابات مجلس اعلا………………………………………………….. 110

3.جریان صدر……………………………………………………………… 110

زمان و مکان تأسیس جریان‌ صدر……………………………………… 110

مؤسسین جریان صدر………………………………………………….. 111

ساختار تشکیلاتی جریان صدر………………………………………… 111

ادوار تاریخی سپرسی شده در جریان صدر…………………………… 112

مجموعه‌های برآمده از جریان صدر…………………………………….. 113

4.حزب فضیلت اسلامی………………………………………………….114

زمان و مکان تأسیس حزب فضیلت……………………………………. 114

مؤسسین حزب فضیلت اسلامی……………………………………… 115

ساختار تشکیلاتی حزب فضیلت اسلامی……………………………. 116

ادوارتاریخی سپری شده در حزب فضیلت…………………………….. 116

بخش دوم: جریان‌های غیر مذهبی شیعی………………………….. 118

جنبش  وفاق ملی عراق (العراقیه)……………………………………. 119

زمان و مکان تأسیس جریان وفاق ملی……………………………… 119

مؤسسین جریان وفاق ملی………………………………………….. 119

ادوار تاریخی سپری شده در جریان وفاق ملی…………………….. 120

اهداف و استراتژی‌ها………………………………………………….. 122

کنگره ملی عراق………………………………………………………. 123

زمان و مکان تأسیس کنگرۀ ملی عراق…………………………….. 123

مؤسسین کنگرۀ ملّی عراق…………………………………………. 123

ادوار تاریخی سپری شده در جریان وفاق ملّی………………………124

اهداف و استرات‍ژیها…………………………………………………….. 128

فصل چهارم: مؤلفه‌های اساسی و دیدگاه‌ جریان‌های عمدۀ شیعی عراق….130

بخش اوّل: مؤلفه‌های نظری………………………………………….. 131

نقش مرجعیت دینی در جامعه از نگاه جریان‌های شیعی…………. 131

تعریف مشارکت و مقاومت از سوی جریان‌های شیعی عراق……… 133

شکل و الگوی حکومت مطلوب از نظر جریان‌های شیعی عراق…… 135

رابطۀ دین وسیاست از نگاه جریان‌های شیعی عراق……………… 138

بخش دوّم: دیدگاه‌های عملی………………………………………… 143

موضع سیاست خارجی جریان‌های شیعی در عراق………………. 143

میزان تأثیر جریان‌های شیعی بر ساختاهای قدرت عراق………….. 147

دیدگاه جریانها در باره هلال شیعی…………………………………… 151

دیدگاه جریان‌ها در مورد توسعۀ فرهنگی……………………………. 152

دیدگاه جریان‌ها در توسعۀ سیاسی………………………………….. 153

دیدگاه جریان‌ها در توسعه اقتصادی…………………………………… 155

فصل پنجم: تحولات عراق نوین و رویکرد جریانهای شیعی عراق…….157

تحولات عمومی…………………………………………………………. 158

1.امنیت در عراق………………………………………………………… 158

2.انتخابات عراق و روندهای آن…………………………………………. 159

جریانهای شیعی و ائتلافهای انتخاباتی………………………………. 162

ائتلاف ملی عراق……………………………………………………….. 162

سوابق تاریخی – تشکیلاتی……………………………………………162

 

وضعیت آرا در انتخابات…………………………………………………. 163

خواسته ها و مواضع…………………………………………………… 163

کیفیت تعامل با سایر گروهها …………………………………………..163

ائتلاف دولت قانون………………………………………………………. 164

ترکیب احزاب و شخصیت-های حاضر در ائتلاف دولت قانون……….. 164

سوابق تاریخی ‑ تشکیلاتی………………………………………….. 166

وضعیت آرا در انتخابات………………………………………………….. 166

خواسته ها و مواضع……………………………………………………… 166

کیفیت تعامل با سایر گروهها………………………………………….. 167

ائتلاف العراقیه (حرکت ملی عراق)……………………………………. 168

سوابق تاریخی – تشکیلاتی………………………………………….. 169

وضعیت آرا در انتخابات………………………………………………….. 169

خواسته ها و مواضع……………………………………………………… 170

نوع تعامل با سایر گروهها………………………………………………. 170

رویکرد جریانهای شیعی نسبت به انتخابات…………………………… 171

3.روند حضور و خروج  اشغالگران از شهرهای عراق…………………… 174

4.احیای فعالیت حزب بعث………………………………………………. 175

5.رویکرد جریان‌های داخلی و خارجی نسبت به مواضع شیعیان در عراق…..179

تحولات راهبردی………………………………………………………….. 181

تعاملات عراق نوین با جمهوری اسلامی ایران……………………….. 181

تاریخچۀ مناسبات کشور عراق با ایران……………………………….. 182

دوران سلطنت در هر دو کشور………………………………………… 182

سقوط نظام پادشاه عراق………………………………………………. 183

انقلاب اسلامی ایران……………………………………………………… 183

پس از سقوط صدام……………………………………………………… 187

تعاملات سیاسی عراق نوین با جمهوری اسلامی ایران……………. 191

تعاملات نظامی عراق نوین با جمهوری اسلامی ایران………………. 193

تعاملات رسانه‌ای عراق نوین با جهموری اسلامی ایران……………. 195

تعاملات علمی و حوزوی عراق نوین با جمهوری اسلامی ایران………197

تعاملات اقتصادی ایران و عراق……………………………………………. 199

گردشگری مذهبی بین دو کشور………………………………………… 201

مناقشات عراق با جمهوری اسلامی ایران………………………………. 203

اروند رود  و تصمیمات مقامات  دو کشور در مورد آن……………………. 203

موقعیت اروند رود…………………………………………………………….203

اروند رود تا قبل از سقوط رژیم بعث…………………………………….. 203

اروند رود، پس از سرنگونی رژیم بعث…………………………………… 206

جنگ تحمیلی 8 ساله عراق علیه ایران و نوع برخورد دولتمردان دو کشور در حال حاضر….207

تصمیمات دولت مردان در مورد پرداخت غرامت جنگی عراق به جمهوری اسلامی ایران…..209

حضور منافقین در خاک عراق……………………………………………. 211

کردهای جدایی طلب و تعاملات جریان‌های شیعی با آنها…………… 213

تحرّکات ضد ایرانی بعثیان………………………………………………… 214

مسأله زیارت عتبات عالیات و تأمین امنیت زوار ایرانی………………. 218

ایالات متحده آمریکا و عراق نوین……………………………………….. 220

بهانۀ آمریکائیها برای حضور در خاک عراق……………………………… 220

انتظارات آمریکا از حضور در عراق………………………………………… 221

واقعیت‌های عراق پس از حملۀ آمریکا در 2003 میلادی……………….. 221

شیعیان و رویکرد آن‌ها نسبت به حضور آمریکا در عراق………………… 223

آمریکا و رویکرد آنها نسبت به قدرت یابی شیعیان عراق……………….. 228

فصل ششم: نتیجه‌گیری………………………………………………….. 231

نتیجه گیری…………………………………………………………………. 232

ضمیمه‌ها……………………………………………………………………. 234

جداول…………………………………………………………………………. 234

نقشه‌ها……………………………………………………………………… 238

نمودارها…………………………………………………………………….. 245

فهرست منابع………………………………………………………………. 247

کتب فارسی……………………………………………………………….. 247

مقالات فارسی…………………………………………………………….. 252

منابع عربی…………………………………………………………………. 254

منابع لاتین…………………………………………………………………. 256

خبرگزاری ها و روزنامه‌ها…………………………………………………… 258

سایت‌های اینترنتی………………………………………………………. 260

چکیده:

این تحفیق در صدد است، از طریق چشم‌انداز جامعه شناختی جوامع شیعی، نگاهی نو و متفاوت را  در حوزۀ جامعه شناسی نسبت به شیعیان مطرح سازد. بررسی منطقی، علمی و واقع‌بینانۀ جریان‌های عمدۀ شیعی در عراق معاصر، با توجّه به شاخص‌هایی نظیر قدرت‌یابی جریان‌های شیعی، وجود رهبران تأثیرگذار و جهت‌گیری‌های دینی و حضور مردمی، ناگزیر می‌نماید.

در حوزه سیاسی، قانون، حقوق شهروندی، مشاركت سیاسی و حق اكثریت و به دنبال آن تفكر ناسیونالیستی و ایجاد دولت‑ ملت‌های جدید و انقراض خلافت اسلامی مسایلی بودند كه در قالب امواج توفندۀ فراگیری، جوانان مسلمان و شیعه عراقی را در خود جذب می‌کرد اما علی‌رغم دشواری موجود، ظهور جریان‌های شیعی اسلام‎گرا ویژگی عمدۀ توسعه سیاسی و اجتماعی عراق بود؛ اندیشۀ شیعی در عراق توانست مقاومت فكری و فرهنگی مناسبی را بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و حاكمیّت سیاسی تفكّر شیعی، در قالب گروه‌های معارض از خود نشان دهد.

امروزه سرنگونی صدام و تغییر ارزش‌ها و ترجیحات سیاسی مبتنی بر ایدئولوژی بعث، فضای جدیدی فراهم ساخته، که باعث شده است تحولات سیاسی جدیدی مبتنی بر ارزش‌ها و قواعد مردم‌مدار شکل گیرد. درک تحوّلات عراق در چند دهۀ اخیر و مخصوصاً پس از صدام، بخش مهمی از آینده این سرزمین را رقم خواهد زد.

تحوّلات اخیر، بنیادی و در راستای بازیابی هویت دینی و متفاوت از اتفاقات علمی و عملی پیشینی جامعۀ شیعی عراق در دوره معاصر است. اگرچه نقش اشغال‌گران در سقوط صدام نیز از عوامل تسهیل‌کنندۀ وضعیت نوین شیعیان عراق قابل ارزیابی است امّا تنها عقبۀ اجتماعی نزدیك به مبانی این تحرّکات، انقلاب اسلامی ایران است؛ بنابراین تبیین نقش شیعیان در تحولات نوین عمومی و راهبردی عراق، با توجه به ماهیت دینی پر رنگ این جریان‌ها ضروری می‌نماید.

فصل اول: کلیات

بیان مسأله:

امروزه به خصوص پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، شیعیان در کانون توجّهات بین‌المللی قرار گرفته‌اند؛ به ‌وضوح نمونه‌ی آن را می‌توان در مطالعات اسلامی و تحلیل‌های آکادمیک دید، آنجا که  در کنار دیدگاه‌های جریان اکثریتی اسلام، نقطه نظر شیعیان نیز می‌آید. نقش شیعیان چه در کشورهایی که اکثریت جمعیّت را تشکیل می‏دهند و چه در میان کشورهایی که اقلّیت قابل ملاحظه‏ای را به وجود می‏آورند، نقشی تعیین‌کننده بوده‌است. البته روز به روز بر پر رنگ‌ شدن این تأثیرات در سطح دنیا افزوده می شود[1].

در چند دهه گذشته، اسلام‌گرایان در شکل احزاب و جریان‌های گوناگون که بیش از سیصد گروه در خاورمیانه و شمال آفریقا تخمین زده می‌شوند[2]، به واسطه‌ی مجموعه‌ای از تحوّلات و همچنین تلاش‌های خود، در کانون صحنه‌ی فعالیت‌های سیاسی در کشورهای این منطقه قرار گرفته‌اند. حضور آنها نیز خیلی تازگی نداشته و پیشینه‌ی اکثر آنان به دهه‌های قبل باز می‌گردد. این نیروها حتّی در اوج ملّی‌گرایی در خاورمیانه نیز به حیات خود ادامه دادند و به عنوان رقیب ملّی‌گرایان برای رویارویی با پیشروی کمونیسم در منطقه مطرح بودند.[3] «در دهه‌های اخیر تحقّق انقلاب اسلامی ایران نه تنها در عراق شیعی بلکه نقش تعین‌کننده‌ای را در بازیابی هویت شیعی در یک مقیاس جهانی و در میان کلّ مسلمانان جهان ایفا کرده است.»[4] از آنجاییکه جریان‌های عمدۀ شیعی پس از سقوط صدّام در پی دستیابی به سهم بیشتر و تأثیرگذارتری از قدرت سیاسی و ایجاد امنیّت و ثبات در عراق جدید با اتّکای به عنصر جمعیت اکثری‌شان به عنوان گروه مسلّط در حاکمیت هستند بنابراین، پژوهش حاضر جهت شناختی دقیق از این جریان‌ها به بررسی ابعاد گوناگون آن‌ها اعم از زمینه‌های اجتماعی پیدایش آن‌ها، پیشینه، رویکردهای فرهنگی، سیاسی و اجتماعی و نیز  نقش آنها در سپهر سیاست و قدرت امروز عراق با رویکردی جامعه شناسانه می‌پردازد.

اهمیت و ضرورت تحقیق:

فراهم آمدن شرایط مناسب جهت مطالعه جامعه‌شناختی جمعیّت‌های شیعی پراکنده در جهان در قالب معرفت میان‌رشته‌ای شیعه‌شناسی در فضای دانشگاهی جمهوری اسلامی ایران  و  در سطوح آموزش عالی کشور، زیر نظر اساتید خبره‌ای که اقدام به راهنمایی دانشجویان علاقه‌مند مطالعات شیعه شناسانه می‌کنند، اهمیّت پرداختن به جمعیت‌های شیعی همچون شیعیان عراق و جایگاه امروز آنها را در صحنۀ نوین عراق برجسته می‌نماید. زیرا قرار گرفتن عراق در زمرۀ کشورهایی که جمعیت شیعی در آن، اکثریت محسوب شده از یک سو، و طغیان موجی از جریان‌ها و ائتلاف­های سیاسی‑ اجتماعی موافق و مخالف قدرت‌گیری شیعیان برای کسب جایگاه مناسب خود در عراق، و علاقه‌ی بیشتر و قوی‌تر جریان‌های عمدۀ شیعی در عراق، برای ورود به رقابت‌های انتخاباتی و سیاست پارلمانی از سوی دیگر ما را جهت انتخاب این کشور و شیعیان آن رهنمون شده است. تاریخ معاصر عراق مخصوصاً در سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران نشان می‌دهد که «موج اسلام‌خواهی در عراق چهره‌ای شیعیانه»[1] داشته‌است. سرنگونی صدام وتغییر ارزش­ها و ترجیحات سیاسی مبتنی بر ایدئولوژی بعث، فضای جدیدی فراهم ساخته است که روند­ها و رویداد­های سیاسی جدیدی مبتنی بر ارزش­ها و قواعد مردم­مدار شکل گیرد. امروزه درک روندهای عراق پس از صدّام بخش مهمی از آینده این سرزمین را رقم خواهد زد. در عراق نوین افراد، طیف­ها و جریان­های سیاسی مؤثر و مهمی ظهور کرده­اند که گرچه تجربۀ جدیدی از حکومتداری است، امّا ریشه در باورها، اندیشه­ها و مؤلفه­های تمدنی و کهن شیعیان عرق دارد. اگر بخواهیم به جریان‌های شیعی با توجه به جغرافیای مذهبی بپردازیم اولویت و ضرورت ایجاب می‌کند پژوهشی مستقل درباره عراق و محیط شیعی آن  صورت پذیرد. بنابر ادّعاهای موجود در فضای مجازی[2] و یک آمار ارائه شده، عراق جزء 4 کشوری است که شیعیان اکثریّت جمعیّت آن را تشکیل می‌دهند[3]؛ همچنین شیعیان عراق، علاوه بر نفوس جمعیّتی‌شان، از نظر تأثیر فکری و ایدئولوژیک، مهمترین گروه شیعه در جهان عرب به شمار می‌روند. حمله به عراق و عواقب اشغال آن توسّط نیروهای نظامی به رهبری آمریکا به اکثریت شیعیان عراق فرصت داد تا به لحاظ سیاسی خود را تقویّت کنند. ظهور آگاهی‌های سیاسی قوی در میان شیعیان عراق به دنبال شکست سلطۀ اقلیّت سنّی‌تبار و بعثی صدّام حسین در این کشور، توجّه همگان را به اهمیّت هویّت اجتماعی در شکل‌گیری توسعۀ سیاسی کشور جلب نمود.[4]

از طرف دیگر تحوّلات کشور عراق و نقش شیعیان برای جمهوری اسلامی ایران از اهمیّت فراوانی برخوردار است؛ زیرا این تحوّلات تأثیر به سزایی در امنیت و منافع ملّی آن بر جای خواهد گذاشت[5]؛ ادامۀ حاکمیّت آنها برای شیعیان ایران از اهمیّت ویژه‌ای برخوردار است زیرا پیوندهای مذهبی فراوانی بین شیعیان ایران و عراق و نیز ارتباطاتی عمیق مابین حوزه‌های علمیّه نجف، قم، خراسان و اصفهان در طول تاریخ اسلام وجود داشته است. حال اینکه جریان‌شناسی برای مدیریت فکری و مهندسی فرهنگی یک جامعه بدیهی‌تر از آن است که نیاز به توضیح داشته باشد در عین حال یک جریان‌شناسی اجتماعی قابل ‌قبول را می‌توان شامل: معرّفی مهمترین جریان‌ها، و بیان مؤلفه‌ها و دیدگاه‌ها آنها، شخصیت‌های اصلی و تأثیرگذار، محتوای جریان و رویکرد آنها به تحوّلات جاری دانست. بنابراین ضروری می‌نماید به دلیل مسائل مذکور تحقیقاتی قوی در جهت پویایی این روابط و اهمیّت آنها صورت بگیرد.

اهداف تحقیق:

هدف از این پژوهش انجام کاری روشمند در حوزه جامعه‌شناسی جریان‌های شیعی است که تا به حال با این موضوع و با توجه به بررسی‌های انجام شده در مراکز متعدد دانشگاهی و پژوهشی، مرتبط با شیعیان عراق صورت نگرفته است. پژوهش‌های صورت گرفته بیشتر در حوزۀ علوم سیاسی و تاریخی و در بافت کلّی کشور عراق بوده است.

کشور عراق به عنوان اوّلین کشور شیعه نشین در جهان عرب مهمترین گروه شیعه عرب محسوب می شود که از نظر درصد جمعیتی، موقعیت ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیکی این کشور در همسایگی جمهوری اسلامی ایران قرار دارد؛ بررسی، تحلیل و شناخت اوضاع جریان‌های عمدۀ شیعی در عراق معاصر با وجود معادله‌های سیاسی اجتماعی جدید می‌تواند کمکی به شناخت بهتر زمینه‌های همکاری متقابل بین شیعیان ایران و عراق باشد. سیاستگذاری‌های امنیتی، اطلاعاتی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی  جمهوری اسلامی ایران و نیز بازنگری سیاست‌ها و سوق دادن راهبردها از دلایلی است که انجام مطالعات و تحقیقات کاربردی را در این منطقه ضروری می نماید. ازجمله :

1- وجود اکثریت شیعه‌ی امامیه در ساختار جمعیتی این کشور و ابتلائات موجود برای این جمعیت اکثریتی

2- بزرگترین کشور شیعی عرب‌زبان دنیای اسلام

3- همجواری با ترکیه، سوریه، و عربستان و نقش به سزای عراق پس از سقوط صدّام در معادلات منطقه در میان کشورهای عربی

4- وجود مبانی نظری مشترک مذهب شیعه و اشتراکات تاریخی‑ فرهنگی

5- رویکردهای مختلف اسلامگرایان و تمایل به جمهوری اسلامی ایران، چراکه ایران ام‌القرای جهان تشیع محسوب می شود.

6- مناقشات داخلی، خطر دخالت‌ گروه‌های سلفی و حملات تروریستی در شهرهای عراق به ویژه در عتبات عالیات

7- حضور مستمر آمریکاییان به انحاء مختلف در عراق

8- حضور نیروهای ناتو و سازمان های بین المللی، نظامی و امنیّتی غرب، در این کشور

دلائل مشخص‌تری هستند که موجب شد، مطالعه «بررسی اوضاع احزاب و جریان های عمده شیعی عراق معاصر» را در اولویّت تحقیقاتی قرار دهیم.

[1]. حاتم، قادری، پراکسیس (تعاطی) اندیشه سیاسی و فعل سیاسی در خاورمیانه، تهران، مرکز پژوهش‌های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه، 1386، ص 104.