استاد راهنما :
دكتر لورنس انویه تکیه
 
 
زمستان 1393
برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                                   صفحه

چکیده……………………………………………………………………………………………………………. 1

فصل اول: کلیات:

۱-۱- مقدمه…………………………………………………………………………………………………….. 3

۱-۲- بیان مسأله………………………………………………………………………………………………… 4

۱-۳- فرق آبمیوه با کنسانتره……………………………………………………………………………….. 5

۱-۴- فرآیند تولید کنسانتره میوه ………………………………………………………………………….. 6

۱-۵- اهمیت موضوع و ظرفیت صنایع تبدیلی کشاورزی در استان آذربایجان غربی……………… 12

۱-۶- منطقه مورد مطالعه……………………………………………………………………………………… 13

۱-۷- اهداف تحقیق…………………………………………………………………………………………… 14

۱-۸- فرضیه­های تحقیق……………………………………………………………………………………… 14

۱-۹- روش پژوهش…………………………………………………………………………………………… 15

۱-۱۰- سازماندهی تحقیق……………………………………………………………………………………. 15

فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه تحقیق:

۲-۱- مقدمه…………………………………………………………………………………………………….. 17

۲-۲- اهمیت کارایی در کشاورزی………………………………………………………………………… 17

۲-۳- جایگاه صنایع تبدیلی و نقش آن در کاهش ضایعات کشاورزی استان آذربایجان غربی… 18

۲-۴- کارایی: تعریف و روش­های محاسبه……………………………………………………………….. 20

۲-۵- رهیافت­های محاسبه کارایی…………………………………………………………………………. 22

۲-۶- پیشینه تحقیق……………………………………………………………………………………………. 25

2-6-1- مطالعات خارجی………………………………………………………………………………….. 25

2-6-2- مطالعات داخلی……………………………………………………………………………………. 29

فصل سوم: روش تحقیق

۳-۱- مقدمه…………………………………………………………………………………………………….. 33

۳-۲- روش تحقیق…………………………………………………………………………………………….. 33

۳-۳- جامعه آماری و حجم  نمونه…………………………………………………………………………. 33

۳-۴- ابزار اندازه­گیری……………………………………………………………………………………….. 33

۳-۵- تجزیه­آماری…………………………………………………………………………………………….. 34

۳-۶- اندازه­گیری کارایی به روش تحلیل فراگیر داده­ها (DEA)…………………………………….. 34

3-6-1- مدل بازدهی ثابت نسبت به مقیاس (CRS)…………………………………………………… 37

3-6-2- عامل تولید و محصول اضافی (مازاد)………………………………………………………….. 38

3-6-3- مجموعه مرجع…………………………………………………………………………………….. 41

3-6-4- مدل بازدهی متغیر نسبت به مقیاس (VRS)…………………………………………………… 42

3-6-5- مدل حداکثرسازی محصول…………………………………………………………………….. 44

3-6-6- اطلاعات قیمتی و کارایی تخصیصی………………………………………………………….. 46

3-6-7- روش حداقل سازی هزینه……………………………………………………………………….. 46

3-6-8- روش حداکثرسازی درآمد……………………………………………………………………… 47

3-6-9- تحلیل نموداری روش DEA……………………………………………………………………………………………. 48

3-6-10- نکاتی در ارتباط با استفاده از روش DEA………………………………………………………………….. 49

3-6-11- برخی مزایا و اشکالات روش DEA……………………………………………………………………………. 50

۳-۷- داده و اطلاعات………………………………………………………………………………………………………………………. 50

 

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل نتایج

۴-۱- مقدمه…………………………………………………………………………………………………….. 5۳

۴-۲- نتایج توصیفی…………………………………………………………………………………………… 5۳

4-2-1- توزیع فراوانی نسبی جنسیت مدیر عامل­های واحدهای کنسانتره…………………………. 5۳

4-2-2- توزیع فراوانی نسبی سن مدیر عامل­های واحدهای کنسانتره………………………………. 5۴

4-2-3- توزیع فراوانی نسبی تحصیلات  مدیر عامل­های واحدهای کنسانتره…………………….. 5۴

4-2-4- توزیع فراوانی نسبی وضعیت تأهل مدیر عامل­های واحدهای کنسانتره………………….. 5۵

4-2-5- توزیع فراوانی نسبی وضعیت شغلی مدیر عامل­های واحدهای کنسانتره…………………. 5۵

4-2-6- توزیع فراوانی نسبی سابقه کاری مدیر عامل­های واحدهای کنسانتره……………………. 5۶

4-2-7- توزیع فراوانی نسبی تولید محصول دیگر به جز کنسانتره واحدهای کنسانتره………….. 5۷

4-2-8- وضعیت مالکیت واحدهای کنسانتره…………………………………………………………… 5۷

4-2-9- توزیع فراوانی نسبی میزان تولید انواع کنسانتره در 1392 در واحدهای کنسانتره…….. 5۸

4-2-10- توزیع فراوانی نسبی میزان استفاده از مواد نگهدارنده در واحدهای کنسانتره…………. 5۸

4-2-11- توزیع فراوانی نسبی کیفیت میوه­های استفاده شده در واحدهای کنسانتره……………. ۵۹

4-2-12- توزیع فراوانی نسبی وضعیت صادرات در واحدهای کنسانتره………………………….. ۵۹

4-2-13- توزیع فراوانی نسبی میزان فروش محصول در صورت تحریم در واحدهای کنسانتره. 6۰

4-2-14- توزیع فراوانی نسبی تأثیر اثرات جوی بر کیفیت محصول در واحدهای کنسانتره…… 6۱

4-2-15- توزیع فراوانی نسبی تأثیر اثرات جوی بر قیمت محصول در واحدهای کنسانتره……. 6۱

۴-۳- نتایج برآورد انواع کارایی……………………………………………………………………………. 6۲

۴-۳-۱- محاسبه کارایی فنی و شناسایی واحدهای مرجع واحدهای کنسانتره …………………….. 6۲

۴-۳-۲-  محاسبه انواع کارایی واحدهای کنسانتره بر اساس مدل بازدهی ثابت نسبت به مقیاس.. 6۴

۴-۳-۳-  محاسبه انواع کارایی واحدهای کنسانتره بر اساس مدل بازدهی متغیر نسبت به مقیاس . 6۶

۴-۳-۴- نتایج حاصل از برآورد کارایی فنی و مقیاس در وضعیت بازدهی متغیر نسبت به مقیاس. 7۰

فصل پنجم: نتیجه­گیری و پیشنهاد ها

۵-۱- مقدمه…………………………………………………………………………………………………….. 7۵

۵-۲- نتیجه­گیری………………………………………………………………………………………………. 7۵

۵-۳- پیشنهادها………………………………………………………………………………………………… 7۸

۵-۴- پیشنهادهای پژوهشی………………………………………………………………………………….. ۷۹

منابع………………………………………………………………………………………………………………. 8۰

ضمائم……………………………………………………………………………………………………………. 8۶

ABSTRAC…………………………………………………………………………………………………… 93

فهرست جداول

جدول 3‑1- اطلاعات مربوط به مقادیر ستانده و نهاده واحدهای کنسانتره در سال 1391……. 5۱

جدول 4-1- توزیع فراوانی نسبی جنسیت مدیر عامل­های­  مورد مطالعه……………………….. 5۳

جدول 4-2- توزیع فراوانی نسبی سن مدیر عامل­های­ مورد مطالعه……………………………. 5۴

جدول 4- 3- توزیع فراوانی نسبی تحصیلات مدیر عامل­های واحدهای کنسانتره……………… 5۵

جدول 4- 4- توزیع فراوانی نسبی وضعیت تأهل مدیر عامل­های واحدهای کنسانتره………….. 5۵

جدول 4-5- توزیع فراوانی نسبی شغلی مدیر عامل­های واحدهای کنسانتره…………………… 5۶

جدول 4- 6- توزیع فراوانی نسبی سابقه کاری مدیر عامل­های واحدهای کنسانتره……………. 5۶

جدول 4- 7- توزیع فراوانی نسبی تولید محصول دیگر به جزکنسانتره میوه توسط واحدهای کنسانتره        5۷

جدول 4-8- وضعیت مالکیت واحدهای کنسانتره……………………………………………. 5۷

جدول 4-9- میزان تولید انواع کنسانتره میوه در سال 1392 در واحدهای کنسانتره………….. 5۸

جدول 4-10- توزیع فراوانی نسبی استفاده از مواد نگهدارنده در واحدهای کنسانتره…………. ۵۹

جدول 4-11- توزیع فراوانی نسبی کیفیت میوه­های استفاده شده در واحدهای کنسانتره………. ۵۹

جدول 4-12- توزیع فراوانی نسبی صادرات  در واحدهای کنسانتره…………………………. 6۰

جدول 4-13- توزیع فراوانی نسبی میزان فروش محصول در صورت تحریم………………….. 6۰

جدول 4- 14- توزیع فراوانی نسبی تاثیر اثرات جوی بر کیفیت محصول در واحدهای کنسانتره 6۱

جدول 4- 15- توزیع فراوانی نسبی تأثیر اثرات بر قیمت محصول در واحدهای کنسانتره……… 6۱

جدول 4-16- انواع کارایی فنی واحدهای کنسانتره براساس مدل بازدهی ثابت نسبت به مقیاس 63

جدول 4-17- نتایج انواع کارایی واحدهای کنسانتره براساس مدل بازدهی ثابت نسبت به مقیاس 6۶

جدول 4-18- نتایج انواع کارایی واحدهای کنسانتره براساس مدل بازدهی متغیر نسبت به مقیاس ۶۹

جدول 4-19 – میزان کارایی فنی و مقیاس با استفاده از مدل بازدهی متغیر نسبت به مقیاس……………..7۲

 

جدول 4‑20- الگوگیری واحدهای تولیدی آذربایجان غربی از واحدهای مرجع……………… 7۳

فهرست نمودارها

نمودار 2-1- کارآیی تکنیکی، تخصیصی و اقتصادی با رهیافت نهاده گرا……………………. 21

نمودار 3‑1-  منحنی تولید یکسان محصول…………………………………………………… 35

نمودار  3‑2- اندازه­گیری کارایی و مازاد عامل تولید…………………………………………. 40

نمودار 3‑3- تفکیک کارایی فنی به کارایی ناشی از مدیریت و کارایی ناشی از مقیاس……….. 44

نمودار 3‑4- تحلیل پوششی داده­ها بر مبنای حداکثر­سازی محصول…………………………… 46

نمودار 3‑5- تحلیل نموداری روش DEA……………………………………………………. 49

چکیده

صنایع کنسانتره بخش مهمی از فرآیند تولید در بخش کشاورزی است که به کمک تکنولوژی، مازاد تولید را به ارزش افزوده تبدیل کرده و افزایش درآمد کشاورزان را در پی دارد. توسعه این صنایع با توجه به استفاده از امکانات و قابلیت­های موجود در روستاها، نقش مؤثری در توسعه­ی روستایی ایفا می­کند. در این تحقیق به منظور بررسی کارایی فنی، تخصیصی و اقتصادی واحدهای کنسانتره در استان آذربایجان غربی با استفاده از رهیافت تحلیل پوششی داده­ها صورت گرفت. داده­ها و اطلاعات مورد نیاز از میان 14 واحد کنسانتره در استان آذربایجان غربی با استفاده از روش پرسشنامه و به طور مستقیم، در سال 1392 جمع­آوری گردید. بر اساس نتایج به دست آمده مدل تحلیل پوششی داده­ها با فرض بازدهی متغیر نسبت به مقیاس نشان می­دهد که میانگین کارایی­های فنی، تخصیصی و اقتصادی 7/87، 59 و 8/52 درصد به دست آمد. شکاف بین کارآمدترین و ناکارآمدترین واحد کنسانتره استان از نظر کارایی فنی، تخصیصی و اقتصادی، 6/36، 6/85 و 8/86 درصد می­باشد. همچنین با فرض بازدهی ثابت نسبت به مقیاس میانگین کارایی فنی، تخصیصی و اقتصادی واحدهای کنسانتره در استان آذربایجان غربی به ترتیب برابر با 8/75، 7/40 و 33 درصد به دست امد. شکاف بین کارآمدترین و ناکارآمدترین واحد کنسانتره استان از نظر کارایی فنی، تخصیصی و اقتصادی، 50 ، 7/89 و 4/88 درصد می­باشد که نشان­دهنده عدم کارایی تخصیصی و اقتصادی قابل ملاحظه در واحد کنسانتره استان است.

کلید واژه: کارایی، تحلیل پوششی داده­ها، واحدهای کنسانتره، استان آذربایجان غربی

-1-مقدمه

بی تردید انسان در تمامی دوران زندگی خود همواره با مشکلی بنام محدودیت و کمیابی و مواجه بوده است. این محدودیت و کمیابی در تمامی زمینه ها از جمله عوامل تولید و به تبع آن کالاها و خدمات کاملا محسوس است. از این رو بشر برای زندگی چاره ای جز استفاده هر چه بهتر از امکانات موجود جهت دسترسی به تولید بیشتر و با کیفیت بالاتر ندارد. در دنیای ما آنچه که به روشنی پاسخگوی این نیاز می باشد، مفهوم بالقوه کارایی و بهره وری است. (ابریشمی و نیاکان، 1389).

در جهان کنونی میزان تقاضای کالا نسبت به عرضه آن، به دلایلی همچون افزایش جمعیت، افزایش سطح توقعات و انتظارات مردم جامعه و غیره به طور فزاینده­ای رو به افزایش است، این در حالی است که عدم تعادل در تولید و مصرف غذا در جهان و خصوصاً در کشورهای جهان سوم مسئله بسیار مهمی است که خطر وابستگی را هر چه بیشتر تشدید می­نماید، به عبارتی استقلال سیاسی و اقتصادی این کشورها را تهدید می­کند. چرا که استقلال در گرو قدرت تولید مواد غذایی می­باشد. در این راستا حتی کشورهایی که به منابع طبیعی و انرژی خود متکی هستند نیز در تلاقی فرآیند افزایش جمعیت از یک سو، کاهش تولید و افزایش روز افزون قیمت­ها از سوی دیگر، امکانات خرید و تأمین غذای مورد نیاز را به تدریج از دست خواهند داد، مگر آنکه خود تولیدکننده مواد غذایی خویش بوده و از پتانسیل­های بالقوه به خوبی استفاده نمایند (رمضانی، 1388).

بررسی تاریخ و روند رشد کشورهای توسعه یافته و مقایسه آن با کشورهای در حال توسعه نشان می دهد که وجه تمایز و نقطه قوت این کشورها، استفاده بهینه از فرصت ها و امکاناتی است که در اختیار داشته اند. این مقایسه نشان می دهد که بررسی های مرتبط با بهره­وری و کارآیی در جهت تحلیل وضعیت کنونی اقتصادی و صنعتی کشورهای مختلف و ارائه راه کارهای مؤثر در جهت رفع عقب­ماندگی، تا چه حد حائز اهمیت است. بیشتر کشورهایی که در سال اخیر رشد اقتصادی چشم­گیری داشته­اند، این رشد را عمدتا” از طریق افزایش کارآیی و بهره وری عوامل تولید به دست آورده­اند، به طوری که سهم سرمایه­گذاری جدید در این رشد در مقایسه با نقش افزایش کارآیی و بهره­وری اندک بوده است (ابریشمی و نیاکان، 1389).

امروزه یکی از مهمترین روش­های توسعه اشتغال و افزایش درآمد در مناطق روستایی، ایجاد و توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی در بخش کشاورزی است. این فرآیندها می­توانند دربرگیرنده تغییرات فیزیکی، شیمیایی، نگهداری، بسته­بندی و توزیع تولیدات کشاورزی باشد (وزارت جهاد کشاورزی، ۱۳۸۴).

صنعتی شدن کشاورزی و توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش کشاورزی دارای ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر هستند و در تعامل با یکدیگر می­توانند مجموعه­ای از صنایع را برای دست­یابی به توسعه پایدار مناطق روستایی، معرفی کنند (UNIDO,2003).

بخش کشاورزی یکی از اساسی ترین پایه های استقلال هر کشور به شمار می رود و نقش مهمی در توسعه اقتصادی کشورها دارد. این نقش از نظر تأمین موادغذایی، ایجاد اشتغال، تأمین  ارز درخور ملاحظه است و از این رو خودکفایی در زمینه محصولات کشاورزی همواره موردتوجه مدیران و برنامه ریزان بوده است. افزایش تولید محصولات کشاورزی می تواند از طریق افزایش کاربرد عوامل تولید (تا انتهای ناحیه دوم تولید)، تغییرات عمده تکنولوژی و یا بهبود کارآیی بهره بردارن صورت گیرد. افزایش کاربرد عوامل تولید و تغییرات عمده تکنولوژی با محدودیت هایی روبروست، از این رو در شرایط کنونی بهترین و عملی ترین راه افزایش تولید محصولات کشاورزی، بهبود کارآیی و بدست آوردن محصول بیشتر از مجموعه ثابتی از عوامل تولید است. (شفیعی و همکاران، 1385).

1-2- بیان مسأله

صنایع کنسانتره بخش مهمی از فرآیند تولید در بخش کشاورزی است که به کمک تکنولوژی، مازاد تولید را به ارزش افزوده تبدیل کرده و افزایش درآمد کشاورزان را در پی دارد. توسعه این صنایع با توجه به استفاده از