مواد و روش ها:

20 نفر مبتلا به SCC سر و گردن مراجعه کننده به بیمارستان امید مشهد که بیماری آنها از طریق هیستوپاتولوژی ثابت شده و هنوز هیچ درمانی دریافت نکرده بودند و 20 نفر سالم داوطلب مراجعه کننده به سازمان انتقال خون مشهد پس از  کسب رضایت آگاهانه وارد مطالعه شدند. سپس 5 میلی لیتر خون از هر شخص تهیه و سرم جداسازی شده در دمای منفی80 درجه سانتی گراد نگهداری شد. مقادیر گلوتاتیون اکسیده و احیا و نسبت  GSH /GSSG و همچنین تعادل اکسیدان – آنتی اکسیدان، به روش اسپکتروفتومتری اندازه گیری شد. اطلاعات وارد نرم افزار  SPSS( نسخه 16) شده و آنالیز با بهره گرفتن از آزمون T_test یا من ویتنی انجام گرفت که سطح معنی داری در تمام آزمون ها 05/0بود.

یافته ها:

میانگین سنی بیماران 5/60 سال و میانگین سنی افراد سالم 25/49 سال بود. . در گروه بیماران 19 نفر مذکر و 1 نفر مونث بودند. در گروه سالم 9 نفر مذکر و 11 نفر مونث بودند نتایج نشان داد که سطح  GSSG و  تعادل اکسیدان-آنتی اکسیدان در گروه های مورد و شاهد تفاوت معنی داری ندارند (به ترتیب796 /0=P و 266/0=P). اما سطح GSH  و  GSH /GSSG در بیماران به طور معنی داری پایین تر بود (به ترتیب 002/0= P و 011/0=P ) . در بیماران بین مقادیر گلوتاتیون اکسیده و احیا و نسبت  GSH /GSSG و همچنین تعادل اکسیدان – آنتی اکسیدان با مرحله بالینی و درجه هیستوپاتولوژی تومور ارتباط معنی داری وجود نداشت (به ترتیب374/0=P ، 302/0=P ،  233/0=P  و 558/0=P).

بحث و نتیجه گیری:

به نظر نمی رسد سطح سرمی گلوتاتیون اکسیده و احیا و نسبت  GSH /GSSG و همچنین تعادل اکسیدان – آنتی اکسیدان، با مرحله بالینی و درجه هیستوپاتولوژی تومور ارتباط معنی داری داشته باشد. با توجه به اینکه تا کنون مطالعه ای که نسبت گلوتاتیون احیا به اکسید را در سرم بیماران مبتلا به SCC سر و گردن با افراد سالم مقایسه کرده باشد، وجود ندارد، در صورت تایید نتایج این پژوهش در مطالعات بعدی، می توان از اندازه گیری نسبت گلوتاتیون احیا به اکسید در تشخیص زود هنگام SCC سر و گردن استفاده نمود و کمک بزرگی در جهت بهبود بقای این بیماران انجام داد.

کلمات کلیدی:

گلوتاتیون، تعادل اکسیدان-آنتی اکسیدان، استرس اکسیداتیو، کارسینوم سلول سنگفرشی سر و  گردن

    مقدمه

سرطان دهان از سرطان های شایع در سراسر جهان بوده و بیش از 90 % سرطان های دهان را کارسینوم سلول سنگفرشی(SCC[1]) تشکیل می دهد(1). این بیماری در مراحل اولیه ممکن است بدون علامت باشد. اکثر بیماران مبتلا به سرطان دهان تا زمانی که متوجه حضور درد، پارستزی، زخم، خونریزی غیرقابل توضیح یا یک توده نشوند، به جستجوی درمان نخواهند رفت(2) و زمانی که علائم آشکار می شود، بیماری اغلب در مرحله ی پیشرفته ای قرار دارد. در 30 سال گذشته میزان بقای 5 ساله بیماران مبتلا به SCC دهان، علی رغم پیشرفت در روش­های تشخیص و بهبود روش های درمانی، بهبود قابل توجهی پیدا نکرده و متأسفانه بروز و شیوع SCC دهان به ویژه در افراد جوانتر، روند افزایشی را در پیش گرفته است.(2). اخیرا توجه پژوهشگران به سمت تشخیص زودهنگام این بیماری به ویژه با بهره گرفتن از بیومارکرها معطوف شده است. یکی از بیومارکرهای قابل اندازه گیری در سرم مبتلایان به SCC ، گلوتاتیون است. هدف از این مطالعه اندازه گیری سطح سرمی گلوتاتیون اکسیده و احیا و تعادل اکسیدان – آنتی اکسیدان در سرم بیماران مبتلا به SCC سر و گردن و مقایسه با افراد سالم، همچنین تعیین ارتباط آن با مرحله بالینی (Stage) ودرجه هیستوپاتولوژی (Grade) بود. در صورت وجود ارتباط بین این موارد با Stage و Grade  بیماری و تفاوت معنی دار با افراد سالم، می توان پیشنهاد کرد در مطالعات بعدی از اندازه گیری نسبت گلوتاتیون