حجت الاسلام و المسلمین دکتر سید احمد میرخلیلی
استاد مشاور :
دکتر عباس کلانتری
مهر 1389
(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)
تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
چکیده
مبانی فقهی شهید ثانی در معاملات از دو بخش مبانی اجتهادی و مبانی تطبیقی تشکیل شده است وی در هر دو فن صاحب نظر و مبتکر است . مهمترین مبانی فقهی وی در زمینه مستندات قرآنی، آیه شریفه « … لاَ تَأْكُلُواْ أَمْوَالَكُمْ بَیْنَكُمْ بِالْبَاطِلِ إِلاَّ أَن تَكُونَ تِجَارَةً عَن تَرَاضٍ مِّنكُمْ… » و آیه شریفه « وَلاَ تَأْكُلُواْ أَمْوَالَكُم بَیْنَكُم بِالْبَاطِلِ وَتُدْلُواْ بِهَا إِلَى الْحُكَّامِ لِتَأْكُلُواْ فَرِیقًا مِّنْ أَمْوَالِ النَّاسِ بِالإِثْمِ … » است . در زمینه مستندات حدیثی، حدیث نبوی « المسلم أخو المسلم ، لا یحل له ماله إلا عن طیب نفس منه » است . در زمینه دلیل عقلی تصرف در مال دیگران ، بدون اذن صاحب مال، عقلا قبیح است .
از منظر شهید ثانی باید شارع به عقود اثر قانونی ببخشد در نتیجه بناء عقلاء در مشروعیت بخشیدن به ذات عقود نقشی ایفاء نمی کند و این نکته اساسی ترین وجه تمایز فقه معاملات شهید ثانی در مقایسه با فقه معاصر است اما این مبناء وی در عمل، پیامد منفی ندارد زیرا از طریق شروط ضمن عقد لازم یا صلح، عقود غیر معین را نافذ می داند . وی در فقه معاملات با توجه به عناصر زمان و مکان، موضوع شناسی، راه های تعدی از نصوص، توجه به ملاکات، فقه پویا، معتدل و محققانه ارائه کرده است شهید ثانی به تراث فقه اسلامی، بویژه سنت وفقه تطبیقی، تسلط تام دارد در نتیجه وی را در ارائه کردن فقه پاسخگو با کاربست دو عنصر نص و تعلیل، تواتمند ساخته است وی با بهره جستن از این عناصر فقه معاملات را تعدیل بخشید .
کلمات کلیدی :
مبانی فقهی، شهید ثانی، فقه معاملات ، اجتهاد ، تطبیق .
« فهرست مطالب »
عنوان
صفحه
مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………
1
کلیات……………………………………………………………………………………………………………………………………
3
طرح پایان نامه………………………………………………………………………………………………….:بخش اول
5
تعریف مساله و بیان سوال های اصلی تحقیق………………………………………………………………….
5
پیشینه تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………….
6
ضرورت و اهداف تحقیق…………………………………………………………………………………………………….
6
فرضیه های تحقیق…………………………………………………………………………………………………………….
7
روش تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………….
7
بخش دوم : مروری بر زندگی شهید ثانی…………………………………………………………………………..
8
خاندان شهید ثانی……………………………………………………………………………………………………………….
8
زندگی علمی شهید ثانی……………………………………………………………………………………………………..
8
استادان و شاگردان شهید ثانی……………………………………………………………………………………………
10
آثار علمی شهید ثانی…………………………………………………………………………………………………………..
10
شهادت…………………………………………………………………………………………………………………………………
12
فصل اول : مبانی اجتهادی شهیدثانی…………………………………………………………………………………
13
بخش اول : اصول فقه از منظر شهید ثانی………………………………………………………………………….
15
مبحث اول : توضیح مبانی اصولی شهید ثانی……………………………………………………………………
15
مبحث دوم : نوآوری اصولی شهید ثانی………………………………………………………………………….
53
مبحث سوم : جمع بندی مبانی اصولی شهید ثانی…………………………………………………………..
57
بخش دوم : دانش رجال از منظر شهید ثانی……………………………………………………………………..
59
مبحث اول : بررسی اندیشه رجالی شهید ثانی………………………………………………………………….
59
مبحث دوم : نوآوری رجالی شهید ثانی………………………………………………………………………….
76
مبحث سوم : جمع بندی مبانی رجالی شهید ثانی………………………………………………………….
78
فصل دوم : مبانی تطبیقی شهید ثانی…………………………………………………………………………………
81
بخش اول : توضیح مبانی تطبیقی شهید ثانی……………………………………………………………………
83
مبحث اول : رضایت………………………………………………………………………………………………………….
83
مبحث دوم : قاعده اذن…………………………………………………………………………………………………….
85
مبحث سوم : قاعده ملازمه اذن در شیء با اذن در لوازم آن………………………………………….
90
مبحث چهارم : قاعده ضمان ید……………………………………………………………………………………….
94
مبحث پنجم : قاعده غصب………………………………………………………………………………………………
99
مبحث ششم : قاعده كل عقد یضمن……………………………………………………………………………….
107
مبحث هفتم : قاعده استیمان…………………………………………………………………………………………..
111
مبحث هشتم : قاعده اتلاف………………………………………………………………………………………………
118
مبحث نهم : قاعده تسبیب………………………………………………………………………………………………
122
مبحث دهم : قاعده غرور …………………………………………………………………………………………………
128
مبحث یازدهم : قاعده العقود تابعه للقصود……………………………………………………………………….
133
مبحث دوازدهم : قاعده تغییر پذیری احکام اولیه به تاثیر زمان و مکان………………………
140
مبحث سیزدهم : قاعده الحاکم ولی الممتنع ………………………………………………………………….
155
مبحث چهاردهم : ماهیت مالکیت…………………………………………………………………………………..
163
مبحث پانزدهم : قاعده تسلط…………………………………………………………………………………………….
168
مبحث شانزدهم : قاعده ید……………………………………………………………………………………………….
176
مبحث هفدهم : قاعده احترام مال……………………………………………………………………………………
182
مبحث هجدهم : قاعده اقدام…………………………………………………………………………………………….
186
مبحث نوزدهم : اصل صحت…………………………………………………………………………………………….
/>188
مبحث بیستم : قاعده اصاله اللزوم…………………………………………………………………………………..
193
مبحث بیست و یکم : تعذر وفا به مدلول عقد ………………………………………………………………..
199
مبحث بیست و دوم : قاعده المومنون عند شروطهم …………………………………………………….
202
مبحث بیست و سوم : قاعده غرر……………………………………………………………………………………..
213
مبحث بیست و چهارم : قاعده ربا…………………………………………………………………………………….
216
مبحث بیست و پنجم : قاعده لاضرر………………………………………………………………………………..
221
بخش دوم : نوآوری تطبیقی شهید ثانی……………………………………………………………………………
228
بخش سوم : جمع بندی مبانی تطبیقی شهید ثانی…………………………………………………………..
232
نتیجه گیری………………………………………………………………………………………………………………………….
233
فهرست منابع………………………………………………………………………………………………………………………..
239
مقدمه
مبانی در سازماندهی اندیشه نقش اساسی دارد. بدون داشتن مبانی نظم فکری امری ناممکن است. از اینرو اندیشه دانشمندان بزرگی چون شهید ثانی همواره بر بنیان مبانی استوار بنا شده است تا آرایی که بیان می کنند متقن باشد. نظرات خاص شهید ثانی با تکیه بر مبانی فقهی خویش اتخاذ شده، به مصاف پنجره های جدید و طرح اندیشه های نو در مسائل علمی محسوب می شود این تولید علم رهین فکرهای قوی و نتیجه نبوغ و نو آفرینی اوست .اکنون سال ها از شهادت پر شکوه و غریبانه فقیه پر آوازه تاریخ فقه شیعه می گذرد اما هنوز آثارش مورد استناد و محور آموزش فقه امامی قرار دارد . در نتیجه شناخت اندیشه ها و پژوهش های فقهی وی بایستگی های انکار ناپذیر است . آثار پرمایه و دانش افزای شهید ثانی بر پایه ویژگی های فقه نوین، نیازهای زمان و نقد نظریه ها و یافته های فقهی عصر خویش سامان یافته است .منابع استفاده شده در این تحقیق شامل پنج بخش روایی، اصولی، فقهی، رجالی و قواعد فقهی است .در این تحقیق آثار شهید ثانی محور اصلی قرار دارد اگرچه از کتب علمی دیگر به جهت ضرورت بحث استفاده شده است . تحقیق حاضر در دو فصل تنظیم گردیده است : فصل اول مبانی اجتهادی شهید ثانی مورد پژوهش قرار می گیرد در فصل دوم مبانی تطبیقی وی بررسی می شود و در آخر مبانی فقهی شهید ثانی در معاملات نتیجه گیری شده است . شهید ثانی با عمر کم اما با برکت خویش در تراث فقه اسلامی خوش درخشیده و نام وی در تاریخ فقه امامیه ماندگار شده است در پایان بر خود فرض می دانم برای روح این شهید فقیه سلام و درود هدیه کرده و علو درجات را از خداوند منان خواستار شوم .
کلیات
بخش اول : طرح پایان نامه
1- تعریف مساله و بیان سوال های اصلی تحقیق
بدون داشتن مبانی نظم فکری امری غیر ممکن است. با توجه به این که شهید ثانی از نوادر دوران و مفاخر بزرگ اسلام است و دانشمندی متبحر در فقه، اصول، رجال، حدیث، تفسیر، درایه، ادبیات، کلام و… در علوم مختلف راهگشای محققان معارف الهی است. در فقه صاحب کتب ارزشمندی چون الروضة البهیه و مسالک الافهام می باشد .کتاب الروضة البهیه شهید ثانی سال‌ها از متون درسی فقه به شمار می‌آید. طی سالیان طولانی در حوزه های علمیه و دانشگاه ها در سطوح مختلف مورد توجه بوده است. بدین منظور کتاب الروضة البهیه و مسالک الافهام را مبنا قرار می دهیم. در این تحقیق رئوس اصلی ، فقه معاملات می باشد که به دلیل انسجام و پیوستگی مطالب این تحقیق را از بخش های دیگر فقهی بی نیاز نمی کند .
سوال های اصلی تحقیق
– نیاز به علم اصول با توجه به مباحث فقه، شرایط زمانی، استعداد و ویژگی های فقه شهید ثانی چگونه تعریف شده است ؟
– استعداد و ویژگی های فقه شهید ثانی در رابطه با علم قواعد فقه چیست ؟
– محدوده کاربرد علم رجال در فقه شهید ثانی چه میزان است ؟
– شهید ثانی در فقه صاحب نظر و مبتکر است ؟
