چکیده:

یکی از مسایل مهم  در طراحی یک زنجیره ­تامین، مساله انتخاب تامین­کننده است. پیچیدگی این مساله در حقیقت به این دلیل است که هر کدام از تامین­کنندگان قسمتی از معیارهای خریدار را برآورده می­ کنند و  انتخاب از میان آنها در واقع یک مساله تصمیم ­گیری چندمعیاره است که نیاز به یک رویکرد ساختار یافته و سیستمی دارد و بدون آن چنین تصمیم ­گیری مهمی احتمالا با شکست روبرو می­شود. تصمیم ­گیری چندمعیاره یکی از حوزه­های تحقیق در عملیات وعلوم مدیریت بوده که در طول دهه اخیر با توجه به نیازمندیهای کاربردی گوناگون به سرعت توسعه یافته است.

در این پژوهش با بهره گرفتن از دو روش متداول و پرکاربرد تصمیم ­گیری چندمعیاره، یعنی فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و تاپسیس (TOPSIS) و با بهره­ گیری از ریاضیات مبتنی بر مجموعه­های فازی، روشی ارائه گردیده است تا  به کمک آن تامین­کنندگان یک زنجیره ­تامین  اولویت­بندی شوند و به منظور درک بهتر این روش، یک مطالعه موردی نیز ارائه گردیده است که طی آن تامین­کنندگان یک شرکت تبلیغاتی  رتبه ­بندی شده­اند. سپس بار دیگر این مساله و این بار با ترکیب دو روش منطق دیجیتالی تعدیل شده (MDL) و  تاپسیس (TOPSIS) مورد ارزیابی قرار گرفته اند و درنهایت به منظور دستیابی به نتایج مطلوب، نتایج حاصل از این دو روش با یکدیگر مقایسه شده­اند.

. نوآوریهای این مقاله به این شرح هستند:

ارائه دو معیار جدید برای ارزیابی تامین­کنندگان، علاوه بر معیارهای رایج در ادبیات موضوع
ارائه روشی جدید با ترکیب روش های FAHP و FTOPSIS
ارائه روشی جدید با ترکیب روش های MDL و FTOPSIS
ارائه یک مطالعه موردی در صنعت تبلیغات
کلمات کلیدی: تصمیم ­گیری چندمعیاره، انتخاب تامین­کنندگان، منطق فازی، روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP)، روش تاپسیس (TOPSIS) ، منطق دیجیتالی تعدیل­شده. (MDL)

 
 
 
 
 
فهرست مطالب:
فصل اول _ کلیات……………………………………………………………………………………………………………………………………………1

مقدمه     ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….2
بیان مساله ……………………………………………………………………………………………………………………………2
اهمیت و ضرورت تحقیق……………………………………………………………………………………………………….4
تعاریف…………………………………………………………………………………………………………………………………..6
4-1ساختار فصلهای پژوهش………………………………………………………………………………………………………..9

فصل دوم _ مبانی نظری و پیشینه تحقیق   ……………………………………………………………………………………………….10

مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….11

1-2 بخش اول _ زنجیره تامیین ………………………………………………………………………………………………..12

1-1- 2  تعریف زنجیره تامین……………………………………………………………………………………………………..12

2-1-2 مشکلات زنجیره تامین…………………………………………………………………………………………………17

3-1-2 مفهوم زنجیره تامین………………………………………………………………………………………………………19

4-1-2 تاریخچه روند تکاملی  مدیریت زنجیره تامین………………………………………………………………21

5-1-2 عناصر و اجزای مدیریت زنجیره تامین………………………………………………………………………….23

6-1-2 فرآیندهای اصلی در مدیریت زنجیره تامین ………………………………………………………………….27

7-1-2 مساله انتخاب تامین کننده در زنجیره تامین…………………………………………………………………31

8-1-2 معیارهای انتخاب تامین کننده ……………………………………………………………………………………….33

9-1-2 تکنیکهای انتخاب تامین کننده……………………………………………………………………………………….37

بخش دوم _ منطق فازی………………………………………………………………………………………………….39
1-2-2 مجموعه های فازی……………………………………………………………………………………………………39

3-2 بخش سوم_ روش های متداول تصمیم ­گیری چندمعیاره ………………………………………………40

1-3-2 فرآیند تحلیل سلسله مراتبی……………………………………………………………………………………40

2-3-2 تاپسیس …………………………………………………………………………………………………………………..42

بخش چهارم_روشMDL……………………………………………………………………………………………..42
5-2بخش پنجم _ پیشینه تحقیق………………………………………………………………………………………43

 

فصل سوم _ روش تحقیق (متدولوژی)……………………………………………………………………………………………..53

مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………………54

1-3روش تحقیق…………………………………………………………………………………………………………….54

دسته بندی تحقیقات بر حسب هدف …………………………………………………55
2-1-3  دسته بندی تحقیقات بر حسب نحوه گردآوری داده ها …………………….56

2-3 رویکرد تحقیق ……………………………………………………………………………………………………….57

ابزار تحقیق و روش گرداوری داده ها …………………………………………………………………..58
1-3-3  مطلعه کتابخانه ای ………………………………………………………………………………59

2-3-3 مصاحبه …………………………………………………………………………………………………59

3-3-3 پرسشنامه ……………………………………………………………………………………………..59

4-3 اعتبار سنجی ابزار تحقیق ……………………………………………………………………………………..61

5-3 پرسشهای تحقیق ………………………………………………………………………………………………….62

6-3 چارچوب کلی تحقیق …………………………………………………………………………………………….63

1-6-3 تئوری مجموعه­های فازی ……………………………………………………………………..64

2-6-3 روش تحلیل سلسله مراتبی فازی………………………………………………………….68

3-6-3 تکنیک تاپسیس فازی…………………………………………………………………………..69

7-3 روش پیشنهادی………………………………………………………………………………………..70

فصل چهارم _ تجزیه و تحلیل داده ها…………………………………………………………………………………………72

مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………………..73

1-4 مطالعه موردی………………………………………………………………………………………………………73

1-1-4 شناسایی معیارهای موثر در تصمیم­گیری…………………………………………….74

2-1-4 تعیین وزن هر معیار به کمک روش FAHP……………………………………….75

3-1-4 تشکیل ماتریس تصمیم گیری وزن دار به روش .FAHP-FTOPSIS………..82

4-1-4 اولویت­بندی تامین­کنندگان در روش FAHP-FTOPSIS…………………….. 86

5-1-4 تعیین وزن هر معیار به کمک روش MDL………………………………………..89

………………93MDL-FTOPSIS  6-1-4 ماتریس تصمیم­گیری وزندار با روش

7-1-4 ارزیابی و اولویت بندی تامین کنندگان با روش MDL-FTOPSISِ………94

8-1-4 مقایسه نتایج نهایی دو روش FAHP-FTOPSIS و MDL-FTOPSIS…….95

فصل پنجم _ نتیجه گیری و پیشنهادات………………………………………………………………………………………96
پیوست ها………………………………………………………………………………………………………………………………………..98

منابع ……………………………………………………………………………………………………………………………………………..104

 
           فصل اول
کلیات تحقیق

 

 

 

مقدمه

در این فصل، به بیان کلیات تحقیق شامل بیان مساله، اهمیت و ضرورت تحقیق، تعاریف و ساختار فصل­های پژوهش، پرداخته شده است. به عبارت دیگر، در این فصل، اطلاعات کلی در مورد این پژوهش، ارائه گردیده است.

بیان مساله
یکی از مسایل مهم در طراحی یک زنجیره ­تامین[1]، مساله انتخاب تامین­کننده است. پیچیدگی این مساله در حقیت به این دلیل است که هر کدام از تامین­کنندگان قسمتی از معیارهای خریدار را برآورده می­ کنند و  انتخاب از میان آنها، در واقع یک مساله تصمیم ­گیری چندمعیاره ([2]MCDM)  است که نیاز به یک رویکرد ساختاریافته و سیستمی دارد و بدون آن چنین تصمیم ­گیری مهمی، احتمالا با شکست روبرو می­شود. با کمک کامپیوترها، تکنیک‌های تصمیم‌گیری در تمام حوزه‌های فرآیند تصمیم­گیری، بسیار قابل قبول گردیده‌اند. بنابراین کاربرد روش‌های تصمیم ­گیری چندمعیاره برای استفاده­کنندگان، با توجه به پیچیدگی‌های ریاضی، در اجرا بسیار آسان گردیده است. تصمیم­گیری، رویه‌ای برای پیدا کردن بهترین گزینه از میان مجموعه‌ای از گزینه‌های موجود است. در حقیقت انتخاب مجموعه مناسبی از تامین­کنندگان برای کار با آنها، در جهت موفقیت یک شرکت، امری بسیار مهم و حیاتی است و در طی سالهای طولانی بر انتخاب تامین­کننده تاکید شده است (Zhang et al, 2001).

بلمن و زاده (Bellman & Zadeh, 1970)، تئوری رفتار تصمیم را در یک محیط فازی توسعه داده­اند. مدلهای زیادی توسعه و در رشته­های مختلفی مانند مهندسی کنترل، هوش مصنوعی، علم مدیریت و تصمیم ­گیری چندمعیاره به کار گرفته شده است. مفهوم  ترکیب مجموعه تئوری فازی[3] و تصمیم ­گیری چند معیاره، تصمیم ­گیری چندمعیاره فازی ([4]FMCDM) را بوجود آورده است. تکنیکها و روش­های مختلفی برای تصمیم ­گیری چند معیاره فازی وجود دارند که دارای مزایا و معایب متفاوتی نسبت به یکدیگر می­باشند. در این پژوهش ابتدا با بهره گرفتن از دو روش متداول و پرکاربرد تصمیم ­گیری چندمعیاره، یعنی فرآیند تحلیل سلسله مراتبی ([5]AHP) و تاپسیس ([6]TOPSIS) و با بهره­ گیری از ریاضیات مبتنی بر مجموعه­های فازی، روشی ارائه گردیده است تا  به کمک آن تامین­کنندگان یک زنجیره ­تامین  اولویت­بندی شوند، سپس بار دیگر این مساله و این بار با ترکیب دو روش منطق دیجیتالی تعدیل شده ([7]MDL) و تاپسیس مورد ارزیابی قرار گرفته است و درنهایت به منظور دستیابی به نتایج مطلوب، نتایج حاصل از این دو روش با یکدیگر مقایسه شده­اند. روش MDL روشی برای مقایسات زوجی می­باشد که بیشتر در علوم مربوط به الکترونیک و کامپیوتر مورد استفاده قرار می­گیرد.

بمنظور درک بهتر این دو روش، یک مطالعه موردی نیز ارائه گردیده است که طی آن تامین­کنندگان یک شرکت تبلیغاتی با بهره گرفتن از دو روش  رتبه ­بندی گردیده و