تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

عنوان                                                                                                                                                  شماره صفحه

چکیده  …………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 1

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1 مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………………………. 3

1-2 بیان مسئله تحقیق  …………………………………………………………………………………………………………………………… 5

1-3 ضرورت و اهمیت تحقیق  ……………………………………………………………………………………………………………….. 7

1-4 اهداف تحقیق …………………………………………………………………………………………………………………………………. 8

1-5 سؤالات تحقیق  ………………………………………………………………………………………………………………………………. 8

1-6 فرضیات تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………………………. 9

1-7 روش کلی تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………………………. 9

1-8 قلمرو تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………………………… 10

1-9 تعریف عملیاتی واژه‌ها …………………………………………………………………………………………………………………… 10

فصل دوم: ادبیات و پیشینه تحقیق

2-1 مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 13

2-2 تاریخچه مالیات ……………………………………………………………………………………………………………………………. 14

2-3 تعاریف مربوط به مالیات ……………………………………………………………………………………………………………….. 17

2-4 اختیارات دستگاه مالیاتی در حقوق مالیاتی ایران ……………………………………………………………………………….. 18

2-5 کارایی قوانین و فرآیندهای اجرایی و نظارتی نظام مالیاتی …………………………………………………………………… 19

2-6 اختیارات نظارتی سازمان امور مالیاتی ………………………………………………………………………………………………. 20

2-7 ارزیابی ماده 181 قانون مالیات‌های مستقیم ………………………………………………………………………………………. 21

2-8 اصول و قواعد کلی مالیات‌ها ………………………………………………………………………………………………………….. 23

2-9 مفهوم تمکین مالیاتی ……………………………………………………………………………………………………………………… 24

2-10 عوامل مؤثر بر تمکین مالیاتی ………………………………………………………………………………………………………… 25

2-10-1 عوامل اقتصادی ………………………………………………………………………………………………………………….. 25

2-10-2 عوامل سیاسی ……………………………………………………………………………………………………………………. 26

2-10-3 عوامل مدیریتی ………………………………………………………………………………………………………………….. 26

2-10-4 عوامل اجتماعی ………………………………………………………………………………………………………………….. 27

2-10-5 عوامل قانونی …………………………………………………………………………………………………………………….. 27

2-11 تعریف فرار مالیاتی ……………………………………………………………………………………………………………………… 28

2-12 تمایز بین فرار مالیاتی و اجتناب مالیاتی ………………………………………………………………………………………….. 29

2-13 زمینه های پیدایش فرار مالیاتی ……………………………………………………………………………………………………… 30

2-14 زمینه های اجتماعی فرار مالیاتی ……………………………………………………………………………………………………. 32

2-15 فرار مالیاتی و اقتصاد زیرزمینی ……………………………………………………………………………………………………… 32

2-16 شکاف مالیاتی …………………………………………………………………………………………………………………………….. 34

2-17 گسترش فرهنگ مالیاتی در بین مردم ……………………………………………………………………………………………… 35

2-18 تحلیل آماری از عملکرد نظام مالیاتی ایران ……………………………………………………………………………………… 36

2-19 اصلاحات ساختاری پیشنهادی برای بهبود نظام مالیاتی ایران …………………………………………………………….. 39

2-19-1 اصلاح ساختاری پایه های مالیاتی جدید ……………………………………………………………………………….. 40

2-19-2 معرفی پایه های مالیاتی جدید ……………………………………………………………………………………………… 40

2-19-3 سیاست‌های مالیاتی پیشنهادی در راستای طرح تحول اقتصادی ………………………………………………… 40

2-20 پیشینه تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………………………… 42

2-20-1 تحقیقات در خارج از کشور ………………………………………………………………………………………………… 42

2-20-2 تحقیقات در داخل کشور …………………………………………………………………………………………………….. 45

2-20-3 خلاصه فصل ……………………………………………………………………………………………………………………… 47

فصل سوم: روش تحقیق

3-1 مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 50

3-2 روش کلی تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………………….. 50

3-3 جامعه آماری ………………………………………………………………………………………………………………………………… 51

3-4 حجم نمونه و کفایت آن ………………………………………………………………………………………………………………… 51

3-5 روش نمونه گیری …………………………………………………………………………………………………………………………. 51

3-6 روش گردآوری داده‌ها …………………………………………………………………………………………………………………… 52

3-7 ابزار گردآوری داده‌ها …………………………………………………………………………………………………………………….. 52

3-8 اعتبار و دقت ابزار تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………. 53

3-9 پایایی نتایج تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………………… 53

3-10 روش‌های تجزیه و تحلیل داده‌ها …………………………………………………………………………………………………… 54

فصل چهارم: یافته های تحقیق

4-1 مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 58

4-2 بخش اول- یافته های پیمایشی تحقیق …………………………………………………………………………………………….. 58

4-2-1 توصیف نمونه آماری …………………………………………………………………………………………………………….. 59

4-2-2 توصیف نتایج نظرسنجی ……………………………………………………………………………………………………….. 60

4-2-3 تحلیل هم خوانی نظرات ……………………………………………………………………………………………………….. 63

4-2-3-1 تأثیر سطح تحصیلات بر اظهارنظر پاسخ دهندگان ……………………………………………………………. 63

4-2-3-2 بررسی تأثیر سایر متغیرهای دموگرافیک بر اظهارنظر پاسخ دهندگان …………………………………… 64

4-2-4 تحلیل موافقت پاسخ دهندگان نسبت به متغیرهای تحت بررسی …………………………………………………. 66

4-2-4-1 اعتمادسازی ………………………………………………………………………………………………………………… 67

4-2-4-2 افزایش سطح آشنایی و آگاهی ………………………………………………………………………………………. 68

4-2-4-3 رضایت‌مندی ………………………………………………………………………………………………………………. 69

4-3 بخش دوم- یافته های بررسی پس رویدادی …………………………………………………………………………………….. 70

4-3-1 آزمون پارامتریک نسبت بدهی ……………………………………………………………………………………………….. 73

4-3-1-1 مرحله اول: تعریف فرض‌ها ………………………………………………………………………………………….. 73

 

4-3-1-2 مرحله دوم: تعریف پیش فرض‌ها ………………………………………………………………………………….. 73

4-3-1-3 مرحله سوم: ملاک آزمون ……………………………………………………………………………………………… 73

4-3-1-4 مرحله چهارم: قاعده تصمیم گیری …………………………………………………………………………………. 73

4-3-1-5 محاسبه مقدار عددی ملاک آزمون …………………………………………………………………………………. 74

4-3-1-6 تصمیم گیری ………………………………………………………………………………………………………………. 74

4-3-1-7 نتیجه گیری ………………………………………………………………………………………………………………… 74

4-3-2 آزمون رتبه ای ویلکاکسون …………………………………………………………………………………………………….. 75

4-4 بررسی توزیع پراکندگی نسبت تمکین مالیاتی …………………………………………………………………………………… 76

فصل پنجم: تلخیص، نتیجه گیری و پیشنهادها

5-1 مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 78

5-2 خلاصه یافته های تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………….. 78

5-3 نتیجه گیری ………………………………………………………………………………………………………………………………….. 83

5-3-1 فرضیه اول: ارزیابی تأثیر اجرای ماده 181 ق. م. م بر افزایش سطح تمکین مالیاتی مؤدیان ……………… 83

5-3-2 فرضیه دوم: تأثیر اجرای ماده 181 ق. م. م بر اعتماد سازی مؤدیان ……………………………………………… 83

5-3-3 فرضیه سوم: تأثیر اجرای ماده 181 ق. م. م بر افزایش سطح رضایت‌مندی مؤدیان …………………………. 84

5-3-4 فرضیه چهارم: تأثیر اجرای ماده 181 ق. م. م بر افزایش سطح آگاهی و آشنایی مؤدیان ………………………. 85

5-4 جمع بندی …………………………………………………………………………………………………………………………………… 85

5-5 پیشنهادها ……………………………………………………………………………………………………………………………………… 85

5-5-1 بخش اول: پیشنهادهای کاربردی …………………………………………………………………………………………….. 86

5-5-2 بخش دوم: پیشنهادهای کاربردی برای تحقیق‌های آتی ………………………………………………………………. 88

5-6 محدودیت‌های تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………………. 89

منابع و مآخذ ……………………………………………………………………………………………………………………………………….. 90

پیوست‌ها …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 94

چکیده انگلیسی ……………………………………………………………………………………………………………………………………. 98

 

 

فهرست جداول

عنوان                                                                                                                                                  شماره صفحه

جدول 2-1 سهم مالیات‌ها از منابع تأمین بودجه و GDP کشورهای مختلف در مقایسه با ایران ………………………. 36

جدول 2-2 نسبت درآمدهای مالیاتی به تولید ناخالص داخلی ( ) …………………………………………………………. 37

جدول 2-3 مقایسه مالیات و هزینه های جاری دولت طی سال‌های 1388-1384 ………………………………………… 38

جدول 2-4 سهم درآمدهای مالیاتی از درآمد عمومی ………………………………………………………………………………… 39

جدول 2-5 جدول مطالعات انجام شده در خارج از ایران ………………………………………………………………………….. 47

جدول 2-6 جدول مطالعات انجام شده در داخل کشور …………………………………………………………………………….. 48

جدول 4-1 طبق بندی سنی پاسخ دهندگان ……………………………………………………………………………………………… 59

جدول 4-2 توزیع سطح تحصیلات پاسخ دهندگان …………………………………………………………………………………… 59

جدول 4-3 توزیع سابقه کارفرمایی پاسخ دهندگان …………………………………………………………………………………… 60

جدول 4-4 خلاصه نتایج نظرسنجی در ارتباط با سؤالات تحقیق ……………………………………………………………….. 62

جدول 4-5 خلاصه نتایج تحلیل هم خوانی نظرات بسته به سطح تحصیلات ……………………………………………….. 64

جدول 4-6 خلاصه نتایج تأثیر سن و سابقه کارفرمایی بر اظهارنظر پاسخ دهندگان ……………………………………….. 66

جدول 4-7 موافقت نسبت به اعتمادسازی ………………………………………………………………………………………………. 67

جدول 4-8 موافقت نسبت به آشنایی ……………………………………………………………………………………………………… 68

جدول 4-9 موافقت نسبت به رضایت‌مندی …………………………………………………………………………………………….. 69

جدول 4-10 ارزیابی سطح تمکین مالیاتی ……………………………………………………………………………………………….. 70

جدول 4-11 شاخص‌های توصیفی ارزیابی تمکین مالیاتی …………………………………………………………………………. 72

جدول 4-12 خلاصه نتایج آزمون رتبه ای علامت‌های ویلکاکسون …………………………………………………………….. 75

 

فهرست نمودارها

عنوان                                                                                                                                                  شماره صفحه

نمودار 3-1 مدل مفهومی تحقیق …………………………………………………………………………………………………………….. 56

نمودار 5-1 مقایسه پراکندگی نسبت تمکین قبل و بعد از اجرای ماده 181 ق. م. م ………………………………………. 76

 

 

چکیده

با عنایت به نقش مالیات در اقتصاد کشور به عنوان پایدارترین و باثبات‌ترین منبع درآمدی دولت و نیز با توجه عدم دستیابی دولت در جهت تحقق اهداف مالیاتی دولت در طول برنامه های اقتصادی توسعه ای، توجه و اهتمام ویژه به این مقوله اقتصادی از ضروریات کشور محسوب می‌شود.

این پژوهش در راستای ارزیابی اثربخشی اجرای ماده 181 قانون مالیات‌های مستقیم در ابعاد افزایش سطح رضایت‌مندی، افزایش سطح اعتماد و در نهایت افزایش سطح تمکین مالیاتی یا کاهش فرار مالیاتی مؤدیان در سطح استان اصفهان انجام شده است.

تحقیق حاضر شامل یک فرضیه اصلی و چهار فرضیه فرعی است. پس از جمع آوری داده های مربوط به 100 شرکت که شامل 200 سال عملکرد بوده است و این پرونده‌ها مربوط به شرکت‌های است که در سطح استان اصفهان از سال 1384 لغایت سال 1389 ماده 181 قانون مالیات‌های مستقیم در خصوص آن‌ها به اجرا گذاشته شده است، فرضیه های تحقیق مورد ارزیابی قرار گرفته است.

یافته های پژوهش در دو محور پیمایشی و پس رویدادی نشان می‌دهد که اجرای ماده 181 قانون مالیات‌های مستقیم در استان اصفهان اثربخش بوده است. این اثربخشی در بُعد افزایش سطح آشنایی و آگاهی مؤدیان نسبت به سازمان امور مالیاتی استان اصفهان و کارکردهای آن، تأثیر کمی را داشته است. در سایر ابعاد مشتمل بر افزایش سطح تمکین مالیاتی یا کاهش فرار مالیاتی مؤدیان، افزایش سطح رضایت‌مندی مؤدیان و افزایش سطح اعتماد یا اطمینان مؤدیان نسبت به سازمان امور مالیاتی و کارکردهای آن مؤثر بوده است.

واژه های کلیدی: مالیات، ماده 181 قانون مالیات‌های مستقیم، مؤدی مالیاتی، تمکین مالیاتی، فرار مالیاتی

 

فصل اول:

کلیات تحقیق

 

1-1 مقدمه
اخذ مالیات از دیرباز برای دولت‌ها امری اجتناب ناپذیر بوده است تا جایی که می‌توان گفت هر دولتی در هر برهه ای از زمان به منظور رفع نیازهای جامعه تحت حاکمیت خود به انحای مختلف، اقدام به وصول مالیات از مردم می‌نموده است.

«مالیات در بسیاری از کشورهای توسعه یافته به عنوان اصلی‌ترین منبع درآمدی دولت‌ها همواره نقش بسزایی را در تأمین هزینه های آن‌ها ایفا می کند. با این وجود، در کشور ما به دلیل دسترسی به منابع جایگزین مانند نفت، آنچنان که شایسته است به درآمدهای مالیاتی توجه نشده است. اما در سال‌های اخیر با گسترش تفکر و نگاه جدید به نفت نه به عنوان منبع درآمد دولت، بلکه دارایی و سرمایه ملت، مسئولین کشور به نقش مهم و اساسی مالیات در ساختار بودجه کشور اذعان نموده‌اند. این نکته با بررسی اهداف مالیاتی برنامه پنجم توسعه که پوشش کامل هزینه های دولت از طریق درآمدهای غیر نفتی را در دستور کار دولت قرار داده است به راحتی قابل اثبات می‌باشد. از این رو دولتمردان همواره به دنبال بررسی و ارائه راهکارهایی در جهت تعیین و افزایش ظرفیت‌های بالقوه مالیاتی هستند.»)موسوی و یولداشی، ص 1(

اما با وجود تأکید برنامه های پیشین توسعه بر کاهش نقش درآمدهای نفتی در اقتصاد و افزایش سهم درآمدهای مالیاتی در بودجه کل کشور، شواهد نشان می‌دهد که نظام مالیاتی نتوانسته است نقش خود را در زمینه افزایش سهم درآمدهای مالیاتی و شناسایی پایه های دقیق مالیاتی به خوبی ایفا نماید.

نگاهی گذرا به عملکرد نظام مالیاتی کشور از سال 1368 نیز نشان می‌دهد که با وجود اقدامات مهم صورت گرفته در طول برنامه های اول تا پنجم توسعه در جهت اصلاح نظام مالیاتی در ابعاد مختلف آن نظیر اصلاح قوانین و مقررات مالیات‌ها، اصلاح نرخ‌ها و معافیت‌ها و اصلاحات گسترده اداری در فرآیندهای تشخیص تا وصول مالیات، تغییرات نسبت مالیات به GDP که به عنوان شاخص قابل قبول جهانی برای سنجش عملکرد نظام‌های مالیاتی کشورها مورد استفاده قرارمی گیرد در کشورمان بسیار کم، کند و بطئی بوده است (حسنی و همکاران،1391).

بررسی عملکرد نظام مالیاتی کشور در مقایسه با بسیاری از کشورهای جهان نیز نشان می‌دهد که کشورمان وضعیت مناسبی از نظر این شاخص در سطح بین‌المللی ندارد به گونه ای که میانگین شاخص مالیات به GDP در حالی در ایران 7.3 درصد می‌باشد که میانگین این نسبت در جهان 18 درصد می‌باشد و این در شرایطی است که ایران از نظر شاخص‌های اقتصادی، جزء 20 کشور اول بالاترین تولید ناخالص داخلی در جهان به شمار می‌رود.

سهم پایین درآمدهای مالیاتی از تولید ناخالص داخلی در ایران ممکن است در ظاهر این نتیجه گیری را به ذهن متبادر کند که نرخ‌های مالیاتی در ایران در سطوح پایینی وضع شده است و به همین دلیل سهم مالیات از تولید ناخالص داخلی آن گونه که باید نیست. اگر چنین برداشتی صحیح باشد قاعدتاً نباید مخالفتی از ناحیه فعالان اقتصادی در مورد پرداخت مالیات وجود داشته باشد. سهم پایین درآمدهای مالیاتی از تولید ناخالص داخلی در ایران آن هم در شرایطی که فعالان اقتصادی از نرخ‌های بالای مالیاتی اظهار نارضایتی می‌کنند تنها بیانگر این امر است که مالیات‌ها از همه بخش‌های فعال در اقتصاد کشور اخذ نمی‌شود و تنها بر آن بخشی از اقتصاد وضع می‌گردد که فرآیند وصول درآمدهای مالیاتی از آن‌ها اغلب با مشکلات زیادی روبرو نبوده و یا اینکه دارای صورت‌های مالی شفاف‌تری هستند(پرخیده و تاجیک،1387).

چالش بعدی، موضوع تمکین مالیاتی و بهبود و ارتقاء آن می‌باشد. کشورهای مجری استراتژی‌های اصلاحی علاوه بر اصلاح ساختار مالیات به روش‌های کارآمد اصلاح تمکین مالیاتی نیز توجه داشته‌اند. علت اصلی این دقت و توجه، وجود مشکل عدم تمکین و مشکل فرار مالیاتی می‌باشد که سازمان‌ها در بیشتر کشورهای در حال توسعه و حتی کم و بیش در کشورهای توسعه یافته با آن روبرو هستند. اگر بخواهیم در انجام اصلاحات نظام مالیاتی به نتایج مطلوب دست پیدا کنیم، حتماً باید مسئله تمکین و فرار مالیاتی را نیز مورد توجه قرار دهیم که این امر مبین اهمیت همبستگی میان سیاست‌های مالیاتی و موضوعات اجرایی است.

به طور کلی، ساختار مالیاتی ایران مشکلات بزرگی را تجربه می کند که اصلاحات عمده ای را طلب می کند. در حال حاضر، یکی از تنگناها و مشکلات نظام مالیاتی، ناکارآمدی در فرآیندهای اجرایی و نظارتی سازمان مالیاتی می‌باشد؛ لذا قانون‌گذار به منظور نظارت بر اجرای قوانین و مقررات مالیاتی، اقدام به تصویب ماده 181 قانون مالیات‌های مستقیم نموده است که بستر لازم را جهت حل این تنگنا فراهم می‌آورد. در حقیقت، ارزیابی اثربخشی اجرای این ماده، امری ضروری است تا پی ببریم آیا اجرای این ماده قانونی، تأثیری بر افزایش سطح تمکین مالیاتی مؤدیان داشته است یا خیر؟ و متعاقباً موجبات افزایش وصول مالیات‌های قانونی را فراهم آورده است؟ و آیا نتایج آن، چشمگیر و با تأثیرگذاری بالا بوده است یا خیر؟ لذا به منظور برنامه ریزی هرچه بهتر جهت افزایش حجم درآمدهای مالیاتی دولت و کاهش شکاف بین درآمدهای مالیاتی موجود و ظرفیت بالقوه مالیاتی، بررسی این موضوع، ضروری می‌باشد.

 

1-2 بیان مسئله تحقیق
سیاست کلی کشور در سال‌های اخیر، کاهش اتکای بودجه به درآمدهای نفتی و افزایش سهم درآمدهای غیر نفتی به ویژه درآمدهای مالیاتی از طریق تقویت و اصلاح سیستم و نظام مالیاتی بوده است. درآمدهای مالیاتی به دلیل آنکه دارای نوسان‌های نسبتاً کمتری هستند و همچنین پاسخگویی بیشتر دولت در برابر مردم را به همراه دارد و به عنوان کم هزینه‌ترین منبع تأمین مالی کشورها مطرح است می‌تواند نقش و عملکرد گسترده ای در تعدیل ثروت و درآمد، بهبود عدالت اجتماعی و اقتصادی و جلوگیری از تشدید نابرابری‌های درآمدی از طریق توزیع مجدد آن داشته و از ابزارهای مهم و قوی در اجرای سیاست‌های دولت در مقابله با بحران‌های اقتصادی به شمار رود (تاری و پوردهقان، 1391).

اما مشکلات موجود در سیستم مالیاتی کشور و مدنظر قرار نگرفتن مکانیزمی کارآمد برای جذب مالیات و عدم وجود نگاه یکپارچه به مؤدیان مالیاتی و اطلاعات ایشان و همچنین عدم فرهنگ سازی صحیح مالیاتی سبب شده تا این سیستم قادر به تأمین بخش عمده ای از درآمدهای دولت نباشد. اصلاح نظام مالیاتی کشور در چند دهه گذشته همواره یکی از مسائل مهم اقتصادی در سطح کلان بوده و در تمامی برنامه‌ها و طرح‌های سازماندهی و اصلاحی کشور مورد تأکید سیاست‌گذاران قرار گرفته است و با وجود اقدامات مهمی که در طول برنامه های توسعه ای کشور در جهت اصلاح نظام مالیاتی در ابعاد مختلف آن نظیر اصلاح قوانین و مقررات مالیات‌ها، اصلاح نرخ‌ها و معافیت‌های مالیاتی و اصلاح گسترده اداری در فرآیندهای تشخیص تا وصول مالیات صورت گرفته اما بسیاری از اشکالات ساختاری در نظام مالیاتی ایران همچنان برقرار است، بر این اساس لازم است به تحلیل مشکلات موجود در نظام مالیاتی کشور پرداخته شود و با اتخاذ روش‌ها و تدابیری با تأثیرگذاری بر سطح تمکین مالیاتی و کاهش فرار مالیاتی در جهت کاهش شکاف بین درآمدهای مالیاتی موجود و ظرفیت مالیاتی اقدام نمود.

ضرورت بهبود وضعیت مالیاتی کشور با توجه به نیاز به درآمدهای جایگزین نفت و افزایش ظرفیت مالیاتی کشور و تأمین حداقل هزینه های جاری دولت از طریق مالیات، مورد تأکید اندیشمندان است.

سهم کمتر از 10 درصد مالیات به GDP کشور و تفاوت بسیار آن با کشورهای توسعه یافته و کمبود شدید مالیات نسبت به هزینه های جاری دولت و تأمین آن از محل درآمدهای نفتی، کسری بودجه، بدهی دولت به بانک‌ها و بیمه‌ها سال‌هاست که اقتصاد ایران را تهدید می‌کند (دوانی و خادمی، 1390) اما اینکه چرا علی رغم بالا بودن نرخ‌های مالیاتی هنوز سهم درآمدهای مالیاتی در ایران نسبت به تولید ناخالص داخلی پایین است، می‌تواند ریشه در ضعف اطلاعاتی نظام مالیاتی، نبود تعدد نرخ‌های مالیاتی در بخش‌های مختلف اقتصادی، اقتصاد زیرزمینی، طیف گسترده ای از معافیت‌ها و ترجیحات مالیاتی، اعمال نظرات شخصی در فرآیند وصول مالیات‌ها، عدم تسلط کافی بعضی از مأموران مالیاتی به اجرای صحیح قوانین و مقررات مربوطه و گسترش فساد در برخی از حوزه های مالیاتی به دلیل ناکافی بودن نظارت‌های فنی بر فرآیندهای تشخیص و وصول مالیات داشته باشد. اهمیت این موضوع زمانی مشخص خواهد شد که تأکید ماده 114 برنامه پنجم توسعه مبنی بر افزایش سهم درآمدهای مالیاتی از بودجه و تولید ناخالص داخلی را مورد توجه قرار دهیم. در واقع بدون اتخاذ سیاست‌های مناسب برای جبران ضعف نظام مالیاتی در تشخیص آن دسته از اشخاصی که با فعالیت در اقتصاد زیرزمینی هم به تولید صدمه می‌زنند و هم از پرداخت مالیات فرار می‌کنند و بدون شناسایی پایه های جدید مالیاتی و در نهایت بدون رفع معافیت‌های تبعیض آمیز مالیاتی چگونه می‌توان انتظار داشت که ماده 114 برنامه پنجم توسعه مبنی بر افزایش سهم درآمدهای مالیاتی از بودجه و تولید ناخالص داخلی محقق گردد (پرخیده و تاجیک،1387).

یکی از نکات بسیار مهم در چرخه وصول مالیات، کارایی فرآیندهای اجرایی و نظارتی نظام مالیاتی می‌باشد به دلیل این که قوانین مالیاتی هرچند هم کارآمد باشند، در مرحله اجرا و نظارت نیازمند دقت و حساسیت فراوانی هستند تا بتوانند نظام مالیاتی را در دستیابی به اهداف مورد نظر رهنمون سازند در حالی که یکی از معضلاتی که سیستم مالیات ستانی در ایران با آن روبرو است مسئله ناکارآمدی‌هایی است که در این عرصه به چشم می‌خورد.

در نهایت، رفع مشکلات و نارسایی‌های مذکور، اصلاح نظام مالیاتی موجود و وضع قوانین و مقررات دقیق و کاربردی را در حوزه مالیاتی ضروری می‌سازد به گونه ای که با پوشش دادن اهداف قانون‌گذار، موجبات افزایش درآمدهای مالیاتی را فراهم کنند که از جمله این موارد، ماده 181 قانون مالیات‌های مستقیم می‌باشد که به منظور نظارت بر اجرای قوانین و مقررات مالیاتی تدوین گردیده است که بر اساس آن، با پیشنهاد رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور، کلیه دفاتر، اسناد و مدارک مالی و نرم افزارهای مؤدیان اعم از اینکه مربوط به سال مراجعه و یا سنوات قبل باشد توسط هیأت های مربوطه به صورت سرزده دریافت و بازرسی می‌شود تا درآمد واقعی مؤدیان مشخص و نسبت به وصول مالیات واقعی اقدام گردد، لذا در این پژوهش تأثیر اجرای ماده 181 قانون مالیات‌های مستقیم بر حجم درآمدهای مالیاتی دولت مورد ارزیابی قرار می‌گیرد و نتایج حاصله، جهت ارزیابی این ماده که به عنوان راهی برای افزایش سطح تمکین مالیاتی و کاهش فرار مالیاتی و متعاقباً افزایش درآمدهای مالیاتی اتخاذ شده ارائه می‌گردد.

سؤال و مسئله اصلی تحقیق که قصد داریم تا در این تحقیق به آن پاسخ دهیم عبارتست از:

اجرای ماده 181 قانون مالیات‌های مستقیم، چه تأثیری بر حجم درآمدهای مالیاتی دولت دارد؟

 

 

1-3 ضرورت و اهمیت تحقیق

بررسی‌های متعدد انجام شده توسط پژوهشگران حوزه مالیاتی نشان می‌دهد که میان ظرفیت بالقوه مالیاتی و وصولی‌های مالیاتی کشور، شکاف درخور توجهی وجود دارد. این امر حکایت از آن دارد که می‌توان با اتخاذ تدابیری، وصولی‌های مالیاتی را تا حد زیادی افزایش داد و اتکای دولت به درآمدهای مالیاتی را بهبود بخشید. ضرورت این مسئله تا بدان حد است که برنامه های توسعه تأکید خاصی بر آن داشته و اهداف خاصی را در این راستا تعیین نموده‌اند حال، قانون‌گذار با تصویب ماده 181 قانون مالیات‌های مستقیم بستر لازم را جهت تأثیرگذاری بر حجم درآمدهای مالیاتی دولت فراهم آورده است لذا بر این اساس، این نیاز وجود دارد که بتوانیم از طریق انجام پژوهش‌های مربوط، به این امر مهم پی ببریم که آیا اجرای ماده 181 قانون مالیات‌های مستقیم تأثیری در افزایش درآمدهای مالیاتی دولت از طریق کاهش فرار مالیاتی و افزایش سطح تمکین مالیاتی داشته است یا خیر؟ و آیا اجرای این ماده، نتایج مورد انتظار قانون‌گذار را برآورده ساخته است یا خیر؟
این پژوهش مالیاتی که در آن تأثیر اجرای ماده 181 قانون مالیات‌های مستقیم بر حجم درآمدهای مالیاتی دولت در استان اصفهان مورد ارزیابی قرار گرفته است جدید می‌باشد.
با توجه به اهمیت و تأثیرگذاری ماده 181 قانون مالیات‌های مستقیم که مطابق نظر بسیاری از کارشناسان مالیاتی، اجرای صحیح آن می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر حجم درآمدهای مالیاتی دولت داشته باشد انتظار این است که با انجام تحقیقات متعدد و کاربردی در این بخش، نقاط قوت و ضعف موجود در متن این ماده و نحوه اجرای آن شناسایی و با پیشنهادهای سازنده، موجبات هرچه بهتر اجرا شدن آن را فراهم نمایند ولی در این زمینه، خلاءهای تحقیقاتی مشهود است و بررسی این موضوع، ضروری به نظر می‌رسد.
با توجه به اینکه برنامه ریزان و فعالان اقتصادی و سیاستمداران و نهادهای تدوین کننده قوانین به دنبال راهکارهایی برای افزایش درآمدهای مالیاتی از طریق کاهش فرار مالیاتی و افزایش سطح تمکین مالیاتی می‌باشند لذا انجام این قبیل تحقیقات می‌تواند به برنامه ریزان اقتصادی و نهاد های تدوین کننده قوانین در جهت اخذ سیاست‌های اجرائی صحیح و مؤثر برای دستیابی به اهداف مالیاتی کشور کمک نماید.
 

 

1-4 اهداف تحقیق

انتظار می‌رود پس از پایان تحقیق، نتایج مثبتی از اجرای ماده 181 قانون مالیات‌های مستقیم حاصل شود و راهکارهایی برای سازمان امور مالیاتی کشور در جهت شفاف سازی مالیات‌های مؤدیان و پیشنهادهایی برای وصول صحیح مالیات ارائه گردد و با پیشنهادهای سازنده و کاربردی در مورد اجرای این ماده به نحو صحیح کمک شود تا زمینه افزایش در وصول درآمدهای مالیاتی فراهم گردد.

هدف اصلی:

ارزیابی اثربخشی اجرای ماده 181 قانون مالیات‌های مستقیم در قلمرو تحقیق.

اهداف فرعی: