یا خدماتی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. به بیان دیگر، مطلوب بودن کیفیت محصول و خدمات نهایی، دیگر به تنهایی عامل اساسی برای موفقیت در رقابت و حضور برتر و پیوسته در بازار به شمار نمی‌آید بلکه عوامل موثر و متعدد دیگری نیز مطرح شده‌اند که در زمره آنها اطمینان مشتریان از توانایی سازمان‌ها در استمرار سطح کیفیت محصول یا خدماتی است که تولید و عرضه می‌نمایند. بر این اساس می‌توان گفت که توجه اصلی از مطلوب بودن کیفیت محصول یا خدمات نهایی، به کیفیت در عملکردها و فرایند‌های تاثیر گذار بر کیفیت و سطح مطلوب خدمات، در سراسر ساختار موسسه و در مجموعه نرم افزارها و سخت افزارها معطوف شده است. از طرف دیگر با توجه به رقابت شدید، پیشرفت سریع تکنولوژی، چرخه کوتاه تولید و نیاز به خدمت‌دهی در سطح بالا به مشتری، دیگر شرکت‌ها نمی‌توانند به تنهایی از عهده همه فعالیت‌های خود بر آیند به طوری که امروزه رقابت از سطح سازمان‌ها به سطح زنجیره عرضه حرکت کرده است و شاخص خدمات مطلوب در سیستم نظام گرا در طول زنجیره عرضه مورد نظر می‌باشد. در چارچوب این زنجیره عرضه، شرکت‌ها مجبورند قسمتی یا تمامی عملیات تولیدی خود را در خارج از سازمان توسط تامین‌کنندگان انجام دهند. در این جاست که شرکت‌ها، تامین‌کنندگان خود را به عنوان یکی از حلقه‌های بسیار مهم زنجیره عرضه تلقی کرده و از این رو تامین‌کنندگان قسمت عمده‌ای از انجام عملکردها و فرایندهای تاثیر گذار بر کیفیت محصول یا خدمات نهایی شرکت را به عهده دارند. در واقع در یک زنجیره عرضه، سازمان‌ها خود در زمره مشتریان تامین‌کنندگان محسوب می‌گردند و بدیهی است که هر گونه کیفیت و خدمات نامطلوب از سوی تامین‌کنندگان به سازمان‌ها مانند موجی به مشتریان نهایی خواهد رسید.

متخصصان امر بر این باورند که بخش عمده‌ای از مشکلات سازمان‌ها، ناشی از انتخاب و مدیریت ضعیف تامین‌کنندگان می‌باشد]49[. بنابراین سازمان‌ها تلاش خواهند کرد تا با احاطه بر وظایف تامین‌کنندگان، انتخاب درست و مدیریت آن‌ها بخش اعظمی از مشکلات خود را از میان بردارند. اهمیت مساله انتخاب تامین‌کننده تا آنجاست که پیوند استراتژیک و مناسب با تامین‌کنندگان مناسب می‌تواند موجب رشد و شکوفایی سازمان شود و بالعکس عدم انتخاب درست تامین‌کنندگان می‌توان موجب رکود و حتی زوال سازمان گردد.

در فصل اول، هدف، بیان کلیاتی از پژوهش شامل مواردی مانند بیان مساله، اهمیت و ضرورت پژوهش، اهداف پژوهش، سؤالات پژوهش و… است تا خواننده با ساختار کلی آن آشنا شود.

1-2:بیان مسئله
مساله انتخاب تامین‌کننده از شاخص‌های متعددی تشکیل شده است که هر کدام از این شاخص‌ها ممکن است به زیر شاخص‌هایی تقسیم شوند. هر کدام از این شاخص‌ها و زیر شاخص‌ها، به تنهایی وزن و تاثیر خود را در فرایند انتخاب تامین‌کننده دارند. در مسائل واقعی و در یک سیستم انتخاب تامین‌کننده، ممکن است اجزای آن متاثر از یکدیگر بوده و دارای اثر متقابل باشند]69[. در پژوهش‌های گذشته که با تصمیم‌گیری چند شاخصه و روش‌های دیگر انجام شده است، شاخص‌های گزینش عمدتا از یکدیگر مستقل فرض شده‌اند و تاثیر آن‌ها بر یکدیگر و بر فرایند انتخاب کمتر مورد توجه قرار گرفته شده است. در حالی که اغلب شاخص‌ها از یکدیگر مستقل نمی‌باشند و اثر

ترکیبی که بر یکدیگر و در نتیجه بر کل فرایند ارزیابی می‌گذارند باید مد نظر قرار گیرد]78[.

1-3: اهمیت و ضرورت پژوهش
امروزه مدیریت زنجیره تامین بعنوان یک عنصر بسیار حیاتی و تاثیر گذار در استراتژی‌های سازمان‌ها است و یکی از موثرترین راه‌ها برای ایجاد ارزش برای مشتریان می‌باشد. ساختار زنجیره تامین متشکل از تامین‌کنندگان بالقوه، تولید‌کنندگان، توزیع‌کنندگان، خرده‌فروشان، مشتری و… می‌باشد و تامین‌کنندگان به عنوان یکی از اعضای با اهمیت زنجیره تامین نقش بسیار اساسی را در دست یابی به اهداف یک زنجیره تامین ایفا می‌کنند]9[. انتخاب یک تامین کننده مناسب می‌تواند سبب افزایش ارزش ایجاد شده در یک زنجیره تامین گردد که منفعت آن به تمامی اجزای دخیل در زنجیره تامین خواهد رسید.

در نتیجه ارزیابی و انتخاب تامین‌کنندگان مناسب و پیوندهای استراتژیک با آنها جز انکارناپذیری از یک زنجیره تامین می‌باشد که می‌تواند سبب بهبود عملکرد در بسیاری از موارد شامل: کاستن از هزینه‌ها توسط حذف ضایعات، بهبود مستمر کیفیت به منظور دستیابی به نرخ عیوب صفر، بهبود قابلیت انعطاف به منظور ارضای نیازهای مشتریان نهایی، کاهش زمان تاخیر در مراحل مختلف زنجیره تامین و… شود]12[.

1-4: اهداف پژوهش
1-4-1-  اهداف کلی
هدف این پژوهش استفاده از یک مدل ترکیبی از تکنیک‌های تصمیم‌گیری چند شاخصه جهت ارزیابی و رتبه‌بندی تامین‌کنندگان مواد اولیه شرکت صنایع فولاد مازندران می‌باشد. شایان ذکر است در گام‌های نخستین به ارزیابی و رتبه‌بندی شاخص‌های موثر نیز پرداخته شده است.

1-4-2- اهداف فرعی
تعیین وزن هر یک از شاخص‌ها و زیر شاخص‌ها در فرایند انتخاب تامین کننده
تعیین ویژگی‌ها، مزیت‌ها و معایب تامین‌کنندگان
کمک به شرکت جهت افزایش کارایی با انتخاب بهترین تامین‌کننده
بررسی و مطالعه روش‌ها و مدل‌های تصمیم‌گیری چند شاخصه و انتخاب روش یا ترکیب روش‌های مناسب
1-5: سؤالات پژوهش
شاخص‌های کمی و کیفی ارزیابی و رتبه‌بندی تامین‌کنندگان کدامند؟
استاندارد‌های مناسب برای ارزیابی و انتخاب تامین کنندگان کدامند؟
میزان اهمیت هر یک از شاخص‌ها تا چه حدی است؟
روش اولویت‌بندی تامین‌کنندگان به چه شکل است؟
شاخص‌های حساس در تعیین جایگاه رتبه‌ تامین‌کنندگان کدامند؟
1-6: سازمان‌های استفاده کننده از نتایج پژوهش
با توجه به کاربردی بودن این پژوهش، کلیه شرکت‌ها و سازمان‌هایی که خدمات و مواد اولیه خود را خارج از سازمان دریافت می‌کنند می‌توانند از نتایج این پژوهش استفاده کنند. از آنجایی که ارتباط با یک تامین‌کننده مناسب یکی از اجزای حیاتی یک زنجیره تامین می‌باشد این پژوهش برای سازمان‌هایی که خواستار دستیابی به مزیت رقابتی از طریق مدیریت صحیح زنجیره تامین هستند، بسیار مفید می‌باشد.

همچنین به این علت که پژوهش اخیر از ساختار تصمیم‌گیری چند شاخصه برای انتخاب تامین‌کننده استفاده می‌کند می‌توان از آن در کلیه تصمیم‌گیری‌هایی که در آن تصمیم‌گیرنده با یک ساختار پیچیده، چند شاخصه و با اثر گذاری شاخص‌ها بر یکدیگر روبرو است، استفاده نمود.