پایان نامه ارشد:بررسی تأثیر روابط بین نسلی بر ترتیبات زندگی سالمندان 60 سال به بالا شهر شیراز | ... | |
تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه : (ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است) فهرست مطالب فصل اول: کلیات 1-1 مقدمه 2 1-2 بیان مسأله 4 1-3 اهمیت و ضرورت مسئله 7 1-4 اهداف تحقیق. 8 1-5 سوال های تحقیق……………………………………………………………………………………8 1-6 تعریف مفاهیم و صطلاحات پژوهش.. 9 فصل دوم: مبانی نظری وپژوهشی 2-1 مقدمه 12 2-2 خانواده و روابط بین نسلی. 12 2-2-1 نقش خانواده در روابط بین نسلی. 12 2-2-2 نظریه جامعه شناسی تکاملی خانواده 14 2-3 روند های جمعیتی و روابط بین نسلی. 16 2-4 نظریه های مربوط به روابط بین نسلی. 17 2-4-1 نظریه دلبستگی. 17 2-4-2 نظریه نوع دوستی. 18 2-4-3 نظریه مبادله 19 2-4-4 نظریه ارزش ها 20 2-4-5 تئوری ناهماهنگی در روابط بین نسلی. 21 2-4-6 تئوری انسجام 23 2-4-6-1بعد کارکردی. 26 2-4-6-2 فرصت های ساختاری. 27 2-5 تغییرات جمعیتی و ترتیبات زندگی. 29 2-5-1 نزدیکی نسلی: شاخص فقر یا همبستگی. 29 2-6 تعیین کننده های ترتیبات زندگی. 31 2-6-1 تفاوت های ترتیبات زندگی براساس ویژگی های جمعیتی. 32 2-6-2 مدل های تعیین کننده ترتیبات زندگی. 33 2-7 سوابق پژوهشی. 35 2-7-1 پژوهش های مربوط به ترتیبات زندگی. 35 2-7-2 پژوهش های مربوط به روابط بین نسلی و ترتیبات زندگی. 39 2-7-3 نتیجه گیری کلی از سوابق پژوهشی………………………………………………………43 2-8 چارچوب نظری منتخب.. 43 2-9 مدل تحقیق. 45 2-10 فرضیات تحقیق. 47 فصل سوم: روش تحقیق 3-1 مقدمه 51 3-2 روش پژوهش…………………………………………………………………………………….51 3-3 جامعه آماری. 51 3-4 واحد مشاهده 52 3-5 حجم نمونه 52 3-6 شیوه نمونه گیری. 52 3-7 تعریف نظری و عملیاتی متغیرها 53 3-8 ابزار گردآوری اطلاعات و تکنیک ها 57 3-9 پیش آزمون پرسشنامه 58 3-10 اعتبار و روایی. 58 3-11 پایایی، سازگاری درونی پرسشنامه 58
فصل چهارم: یافته های تحقیق 4-1 مقدمه 61 4-2-1 جنس سالمندان. 61 4-2-2 سن سالمندان. 61 4-2-3 وضعیت تأهل. 64 4-2-4 سطح سواد 65 4-2-5 ترتیبات زندگی. 65 4-2-6 وضعیت فعالیت.. 68 4-2-7 تعداد فرزندان. 69 4-2-8 مالکیت مسکن. 70 4-2-9 منبع تأمین معاش.. 71 4-2-10 وضعیت درآمد خانوار. 72 4-2-11 صاحب ملک دیگری بودن. 73 4-2-12 توانایی اقتصادی سالمند 73 4-2-13 نظر سالمند در مورد ترتیبات زندگی در زمان سالمندی. 75 4-2-14 رضایت از ترتیبات زندگی. 76 4-2-15 رضایت از ترتیبات زندگی به تفکیک اشکال مختلف ترتیبات زندگی. 77 4-2-16حمایت کل فرزندان از سالمند 79 4-2-17 میانگین حمایت کل فرزند از سالمند بر حسب رتبه تولد فرزندان. 80 4-2-18 میانگین حمایت کل فرزند از سالمند بر حسب جنس فرزند 80 4-2-19 فاصله مکانی فرزندان از والدین سالمند 81 4-3 آمار استنباطی. 83 4-3-1 فرضیه اول. 83 4-3-2 فرضیه دو. 88 4-3-3 فرضیه سوم 90 4-3-4 فرضیه چهارم 93 4-3-5 فرضیه پنجم 94 4-3-6 فرضیه ششم 96 4-3-7 آزمون عوامل موثر بر ترتیبات زندگی با بهره گرفتن از رگرسیون لجستیک………………….99
فصل پنجم: نتیجه گیری 5-1 مقدمه 104 5-2 خلاصه یافته ها و نتیجه گیری. 104 5-3 پیشنهادات.. 109 5-4 محدودیتها 110 فهرست منابع. 111 ضمائم 117
فهرست جداول جدول 2-1 نسل ها و نوع رابطه. 14 جدول 2-2 اجزاء انسجام بین نسلی همراه با تعاریف و شاخص های عملیاتی.. 28 جدول3-1 میزان پایایی گویه های متغیر روابط بین نسلی.. 59 جدول(4-1): توزیع فراوانی سالمندان برحسب جنس سالمندان، شیراز، 1391. 61 جدول( 4-2): توزیع فراوانی سالمندان برحسب سن به تفکیک جنس، شیراز، 1391. 62 جدول (4-3): توزیع فراوانی سالمندان برحسب وضعیت تأهل به تفکیک جنس، شیراز، 1391. 64 جدول(4-4): توزیع فراوانی سالمندان برحسب سواد به تفکیک جنس، شیراز، 1391. 65 جدول (4-5): توزیع فراوانی سالمندان برحسب ترتیبات زندگی به تفکیک جنس، شیراز، 1391. 67 جدول (4-6): توزیع فراوانی سالمندان برحسب وضعیت فعالیت به تفکیک جنس، شیراز، 1391. 69 جدول(4-7): توزیع فراوانی سالمندان برحسب تعداد فرزند، شیراز، 1391. 70 جدول (4-8): توزیع فراوانی سالمندان برحسب مالکیت مسکن، شیراز، 1391. 71 جدول (4-9): توزیع فراوانی سالمندان برحسب منبع تأمین معاش، شیراز، 1391. 72 جدول (4-10): توزیع فراوانی سالمند برحسب وضعیت درآمد خانوار ، شیراز، 1391. 72 جدول (4-11): توزیع فراوانی سالمندان برحسب دارایی ها، شیراز، 1391. 73 جدول (4-12): توزیع فراوانی سالمندان برحسب توانایی اقتصادی به تفکیک جنس، شیراز، 1391. 74 جدول (4-13): توزیع فراوانی سالمندان برحسب نظر سالمند در رابطه با ترتیبات زندگی به تفکیک جنس، شیراز، 1391 75 جدول(4-14) توزیع فراوانی سالمنمدان برحسب رضایت از ترتیبات زندگی، شیراز، 1391. 76 جدول4-15 توزیع فراوانی سالمندان برحسب رضایت از ترتیبات زندگی به تفکیک انواع ترتیبات زندگی.. 78 جدول 4-16 توزیع فراوانی سالمندان بر حسب حمایت کل فرزندان از سالمند به تفکیک جنس… 79 جدول 4-17 توزیع فراوانی سالمندان برحسب سن و ترتیبات زندگی، شیراز، 1391. 84 جدول 4-18 توزیع فراوانی سالمندان برحسب جنس و ترتیبات زندگی، شیراز، 1391. 86 جدول 4-19 توزیع فراوانی سالمندان برحسب سواد و ترتیبات زندگی، شیراز، 1391. 87 جدول4-20 تحلیل رگرسیونی اثر عوامل جمعیتی بر ترتیبات زندگی سالمندان شیراز، 1391. 88 جدول 4-21 نتایج آزمون آماری t پیرامون حمایت کل فرزند از سالمند و ترتیبات زندگی.. 89 جدول 4-22 نتایج آزمون آماری t پیرامون حمایت عاطفی فرزند از سالمند و ترتیبات زندگی.. 89 جدول 4-23 تحلیل رگرسیونی اثر حمایت کل فرزند از سالمند بر ترتیبات زندگی.. 90 جدول 4-24 توزیع فراوانی سالمندان برحسب توانایی اقتصادی و ترتیبات زندگی.. 91 جدول 4-25 توزیع فراوانی بر حسب وضعیت تأهل پاسخگویان و ترتیبات زندگی.. 92 جدول 4-26 تحلیل رگرسیونی اثر منابع سالمند بر ترتیبات زندگی سالمندان شیراز، 1391. 93 جدول 4-27 توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب تحصیلات فرزندان و ترتیبات زندگی.. 94 جدول4-28 توزیع فراوانی سالمندان برحسب تعداد فرزندان مجرد و ترتیبات زندگی شیراز، 1391. 95 جدول 4-29 تحلیل رگرسیونی اثر وضعیت تأهل فرزندان بر ترتیبات زندگی سالمندان شیراز، 1391. 96 جدول 4-31 نتایج آزمون آماری t پیرامون حمایت کل فرزند از سالمند و جنس سالمند. 97 جدول 4-32 نتایج آزمون آماری t پیرامون حمایت عاطفی فرزند از سالمند و جنس سالمند. 97 جدول 4-33 نتایج آزمون آماری t پیرامون حمایت مالی فرزند از سالمند و جنس سالمند. 97 جدول 4-34 توصیف آماری میزان حمایت کل فرزند از سالمند برحسب تعداد فرزندان. 98 جدول 4-35 نتایج آزمون تحلیل واریانس یکطرفه پیرامون حمایت کل فرزند از سالمند و تعداد فرزندان سالمند. 98 جدول 4-36 نتایج آزمون شفه و L.S.D درباره حمایت کل فرزند از سالمند و تعداد فرزندان……………99 جدول 4-37 نتایج شاخص های برازش رگرسیون لجستیک برای تعیین عوامل موثر بر ترتیبات زندگی .. ………………………………………………………………………………………………………………..100 جدول 4-38 نتایج تحلیل رگرسیون لجستیک برای تعیین عوامل موثر بر ترتیبات زندگی…………….101
فهرست نموادارها نمودار4-1 مقایسه توزیع سنی سالمندان نمونه با سرشماری 1385. 63 نمودار4-2 توزیع فراوانی سالمندان برحسب وضعیت تأهل. 64 نموادر4-3 توزیع فراوانی سالمندان بر حسب ترتیبات زندگی، شیراز، 1391. 68 نمودار 4-4 توزیع فراوانی سالمندان بر حسب توانایی اقتصادی.. 74 نمودار4-5 توزیع فراوانی سالمندان برحسب نظر سالمند در رابطه با ترتیبات زندگی به تفکیک جنس… 76 نمودار 4-6 توزیع فراوانی سالمندان برحسب حمایت کل فرزندان از سالمند. 79 نمودار 4-7 میانگین حمایت کل فرزندان از سالمند برحسب رتبه تولد فرزندان. 80 نمودار 4-8 میانگین حمایت کل فرزند از سالمند بر حسب جنس فرزند. 81 نمودار 4-9توزیع فرزندان سالمندان برحسب فاصله نسبت یه محل اقامت خود سالمند. 82 نمودار 4-10 توزیع فراوانی سالمندان برحسب سن و ترتیبات زندگی.. 85
فصل اول کلیات تحقیق
1-1 مقدمه: بهبود شرایط زندگی، مراقبت های بهداشتی و درمانی، افزایش طول عمر و امید به زندگی، پدیده سالمندی را در جوامع به دنبال داشته است. چنانکه از سال 1950 به بعد میانه سنی جمعیت در کشورهای توسعه یافته آمریکای شمالی، ژاپن، اروپا و استرالیا از 29 سال به37 سال افزایش یافته است و انتظار می رود در سال2050 به 45 سال برسد. در مقابل میانه سنی در کشورهای در حال توسعه آفریقا، آسیا و آمریکای لاتین 24 سال بوده است که به دلیل کاهش سریع باروری و افزایش امید به زندگی در این مناطق انتظار می رود که میانه سنی برای این دسته از کشورها به 36 سال در سال 2050 برسد ( بونگارت[1]، 2004؛ به نقل از احمدی، 1386). ایران نیز به تبع تغییر و تحولات ساختار سنی جمعیت، تغییراتی مشابه با سایر کشورهای جهان داشته است. برای ایران میانه سنی در سال 1950 برابر با 1/21 سال و درسال 2005 برابر با 4/23 و در سال 2050 به 6/40 سال خواهد رسید(صندوق جمعیت سازمان ملل، 2004؛ به نقل از احمدی ، 1386)
کشور ایران بر اساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال 1385 با از دست دادن جمعیت کمتر از 15 سال خود و کاهش آن به میزان2/25 درصد از حالت جوانی جمعیت خارج شده است. و طبق آخرین آمار، در سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1390 نزدیک به 6 میلیون سالمند 60 سال به بالا در کشور زندگی میکنند که 2/8 درصد جمعیت کشور را تشکیل میدهند و این رقم با توجه به اینکه ایران همیشه بهعنوان یک کشور جوان در دنیا شناخته شده، عدد قابل توجهی است که نباید به سادگی از کنار آن گذشت. و چنان که آمارها نشان می دهند در سال های آتی ساخت سنی جمعیت به یک ساخت جمعیتی پیر و سالخورده تبدیل خواهد شد. در نتیجه سالمندی جمعیت، برای نخستین بار در تاریخ بشراست، که دو نسل بزرگ سال از والدین و فرزندان، مدت زیادی هم زیستی می کنند. هنگامی که فرزند بزرگتر ازدواج می کند، این امید است که به طور متوسط پدر در حدود بیست و پنج سال و مادر در حدود سی سال دیگر زندگی کند (بهنام، 1383: 117). در جوامع سنتی، سالمندان تمامی ابزارهای لازم برای اقتدار و سروری را در اختیار داشته و و با این ابزارها قادر به کسب منزلت اجتماعی برجسته و ایفای نقش های کلیدی در خانواده و جامعه بودند. اما تحولات ایجاد شده در دوران جدید سبب کاهش و نزول جایگاه سالمندان در مقایسه با جوامع گذشته گردیده است (ریاحی، 1387: 10). و شکاف مشهور میان نسل ها که حدود بیست سال پیش میان پدر و مادرها و جوانان بود، دیگر واقعیت پیشین را ندارد. امروزه این شکاف میان والدین مسن و فرزندان بزرگسال آنها از همه آشکارتر است، اما هنوز همان بازیگران در صحنه اند، آنها پیر شده اند و شکاف از قلمرو جوانی به قلمرو پیری نقل مکان کرده است (بهنام، 1386: 180). لذا افراد سالمند مایل هستند به فرزندان خود نزدیک باشند اما با آنها زیر یک سقف زندگی نکنند. زیرا هرچند روابط نزدیک و گرم باشد، اما تماس های طولانی ممکن است موجب ایجاد هیجانات و مشکلات گردد (دیرک راسل، 1370: 213؛ به نقل از جانمردی، 1379). و از سویی دیگر مسائل مختلف سالمندی مانند اختلال در سلامتی سالمندان، شیوع بیماری های مزمن، کاهش منابع در دسترس و وابستگی بیشتر سالمندان، دلیلی برای حمایت و مراقبت بیشتر از سوی فرزندان و داشتن اقامت مشترک با سالمندان است. از این رو پژوهش حاضر به مطالعه روابط بین نسلی (سالمندان- فرزندان) و ترتیبات زندگی سالمندان که از موضوعات جمعیتی سالخوردگی است می پردازد.
1-2 بیان مسأله: سالخوردگی جمعیت یک فرایند شناخته شده به عنوان “پیامد انتقال جمعیت شناختی” است که در آن باروری و مرگ ومیر از سطوح بالا به سطوح پایین کاهش پیدا می کند. مهمترین عوامل موثر بر سالخورده شدن جمعیت کاهش مرگ ومیر، خصوصاً مرگ ومیر نوزادان و کودکان و کاهش اساسی و مستمر باروری و به تبع آن کاهش رشد جمعیت است که باعث تغییرات اساسی در ساختار سنی جمعیت اکثر جوامع از جمله ایران شده است. براساس طبقه بندی های سازمان ملل اصطلاح سالمند در مورد کسانی به کار برده می شود که 60 سال یا بیشتر از سن آنان گذشته باشد. بر اساس یک شاخص جمعیتی معمولاً اگر بیش از 12درصد کل جمعیت 60 سال و بالاتر(زنجانی، 47:1369) و یا بیش از 10 درصد کل جمعیت 65 سال و بیشتر باشد جمعیت سالخورده تلقی می شود (جهانفر، 1374). براساس نتایج سرشماری عمومی نفوس ومسکن سال 1390 مرکز آمار ایران نزدیک به شش میلیون نفر از جمعیت کل کشور در سنین 60 سال و بالاتر قرار دارند و نسبت جمعیت سالخورده 60 سال و بالاتر بر اساس نتایج سرشماری ذکر شده 2/8 درصد بوده است. آمارها بیانگر این است که میزان رشد جمعیت سالمندان به طور قابل ملاحظه ای بیشتر از میزان رشد کل جمعیت می باشد. بنابراین این گونه که شاخص های آماری نشان می دهند روند سالخورده شدن جمعیت در کشور ما آغاز شده است. که اگر برای مواجهه با آن آماده نباشیم پیامدهای منفی بسیاری در پی خواهد داشت. از مهمترین مسائلی که در زمان پیری مطرح می شود مسأله مراقبت و حمایت از سالمندان است. در گذشته حمایت از سالمندان معمولاً از طریق تعهدات بین نسلی فرزندان- والدین و جامعه انجام می پذیرفت اما امروزه اینگونه تعهدات و ارائه حمایت های مورد نیاز سالمندان تا حدود زیادی تضعیف شده است. و “علیرغم افزایش تعداد و نسبت سالمندان کشور در چند دهه اخیر، موقعیت و جایگاه آنان به ویژه در شهرهای بزرگ در مقایسه با گذشته تضعیف شده است”(ریاحی، 1387: 10). تا مدتی پیش، سالخوردگان در اکثر نقاط دنیا در خانواده های گسترده زندگی می کردند، و به طور معمول، اقتدار خود را بر اعضای خانواده حفظ می کردند و انتقال فرد به سنین سالخوردگی بسیار آرام تر و قابل تحمل تر از امروز صورت می گرفت (علیخانی، 1381: 24). اما امروزه کاهش بعد خانوار و تغییر خانواده های گسترده به خانواده هسته ای، اشتغال زنان در جامعه، مهاجرت فرزندان و افزایش پدیده شهرنشینی از عواملی است که باعث شده سالمند امروزی از حمایت کافی برخوردار نباشد. امروزه در نتیجه سالمندی جمعیت برای نخستین بار در تاریخ بشر امکان همراهی فرزندان با والدین سالمنداشان افزایش یافته است، چنان که جانگ[2] بیان می کند « اولین بار در طول تاریخ بشر است که شمار زیادی از والدین و فرزندانشان پتانسیل همراهی با هم در نیمه دوم زندگیشان را دارند. هر چند که افزایش امید به زندگی[3]، باعث افزایش شانس همراهی فرزندان با والدین در سال های واپسین زندگی می شود، اما در نسل های بعدی که درگیر کاهش باروری و دیگر تحولات جمعیت و جامعه شناختی شده اند این احتمال کاهش می یابد. کاهش میزان باروری باعث می شود که شمار بزرگتری از سالمندان با فرزندان کمی حمایت شوند و فرزندان، خواهر و برادر کمتری داشته باشند تا در مسئولیت های مراقبتی شریک شوند» (جانگ،1:1999). چنین تحولات صورت گرفته ای در زندگی اجتماعی توجه را به سوی مطالعات بین نسلی جلب کرده است چرا که علاوه بر کاهش مرگ ومیر و افزایش امید به زندگی ، که
[شنبه 1398-07-13] [ 11:23:00 ق.ظ ]
لینک ثابت
|