استاد مشاور:
جناب آقای دکتر محمدصادق ابوطالبی
 
تابستان  1392
برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مطالب

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1- مقدمه. 1

1-2- طرح مسأله. 6

1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق.. 9

1-4- پرسش‌های تحقیق.. 11

الف) پرسش اصلی.. 11

ب) پرسش‌های فرعی.. 11

1-5- فرضیه تحقیق.. 12

1-6- روش پژوهش…. 12

1-6-1- تعریف نظری.. 12

1-6-2- روش تحقیق و جمع‌آوری داده‌ها 12

1-6-3- روش تجزیه و تحلیل داده‌ها 13

1-7- اهداف تحقیق.. 14

فصل دوم: مبانی نظری و چارچوب مفهومی تحقیق

2-1- مقدمه. 17

2-2- پیشینه تحقیق.. 18

2-2-1- پیشینه داخلی.. 18

2-2-2- پیشینه خارجی.. 23

2-2-3- جمع‌بندی و نقد مطالعات پیشین.. 29

2-3- مبانی نظری.. 31

2-3-1- مقدمه. 31

2-3-2- تعریف مفاهیم. 32

2-3-2-1- محیط زیست… 32

2-3-2-2- طبیعت… 33

2-3-2-3- اکوسیستم. 34

2-3-2-4- بحران. 35

2-3-2-5- بحران محیط زیست… 36

2-3-3- محیط زیست و دین.. 37

2-3-3-1- الاهیات زیست محیطی.. 39

2-3-3-2- اهمیت الاهیات زیست محیطی.. 41

2-3-4- محیط زیست، علم و تکنولوژی.. 41

2-3-5- محیط زیست و اخلاق (اخلاق زیست محیطی) 47

2-3-5-1- نظریات انسان‌محورانه. 50

2-3-5-2- دیدگاه زیست (حیات) محورانه. 51

2-3-5-3- دیدگاه زیست‌بوم محوری.. 52

2-3-6- دیدگاه‌های مطرح در مطالعات محیط زیست… 53

2-3-6-1- اکولوژی.. 53

2-3-6-2- عدالت زیست محیطی.. 54

2-3-6-3- هنر محیطی.. 55

2-3-6-4- جامعه‌شناسیِ محیط زیست… 57

فصل سوم: بررسی و تطبیق دیدگاه‌های لین وایت و سیدحسین نصر

3-1- مقدمه. 61

3-2- دیدگاه لین وایت… 63

3-2-1- زندگینامه و خاستگاه فکری لین وایت… 63

3-2-1-1- مهمترین آثار لین وایت… 66

3-2-2- ترجمه مقاله وایت… 67

3-2-2-1- زمینه‌های تاریخی بحران زیست محیطی ما 67

3-2-3- تحلیل محتوای مقاله. 85

3-2-3-1- مقدمه. 85

3-2-3-2- ادعای اصلی.. 94

3-2-3-3- برهان و مستندات… 102

3-2-3-4- نتیجه‌گیری از دیدگاه وایت… 103

3-3- دیدگاه سیدحسین نصر. 108

3-3-1- زندگینامه و خاستگاه فکری نصر. 109

3-3-2- دیدگاه نصر در مورد رابطه دین و محیط زیست… 114

3-3-2-1- بررسی و تحلیل کتاب‌های انسان و طبیعت و دین و نظم طبیعت… 114

3-3-2-2- مدعای اصلی نصر. 118

3-3-2-3- برهان و مستندات نصر. 122

3-3-2-4- نتیجه‌گیری.. 132

3-4- نقد و بررسی و تطبیق کلی دیدگاه‌های نصر و وایت… 135

فصل چهارم: نتیجه‌گیری

4-1- جمع‌بندی.. 160

4-2- پیشنهادها و راهکارها 170

فهرست منابع. 174

 

پیوست… 182

چکیده:

رابطه دین و محیط زیست از روابط بحث­انگیز در دوران مدرن است. دو ادعا در خصوص این رابطه مطرح است؛ یکی نقش مثبت دین و دیگری نقش مخرب و منفی آن. برخی مانند لین وایت با اشاره به باب نخست از سفر پیدایش، ریشه­ها­ی بحران محیط زیست را برآمده از آموزه­ی یهودی- مسیحی قلمداد نموده­اند و بر همین اساس دیدگاه وایت، در زمره دیدگاه­های منفی به محیط زیست مطرح می­شود. سیدحسین نصر از جمله کسانی است که ریشه­های بحران محیط زیست را در بحران معنوی انسان و فاصله از دین می­داند و بر همین اساس دیدگاه نصر در زمره دیدگاه­ مثبت به دین قلمداد می­شود. بررسی­ها حاکی از این است که به رغم اینکه هر دو نظریه موافقانی دارد اما نقش مثبت دین در حفظ محیط زیست با توجه به تحلیل نظر نصر، رجحان دارد.

این پژوهش، با روش کیفی- توصیفی به بررسی و مقایسه دیدگاه­های سیدحسین نصر و لین وایت در باب ریشه­های بحران محیط زیست می­پردازد. در این پژوهش که متشکل از چهار فصل است، در فصل اول کلیات تحقیق مطرح شده است. فصل دوم به مبانی نظری و مفاهیم مهم پژوهش و همچنین پیشینه پژوهش اختصاص یافته است. فصل سوم با معرفی لین وایت و سیدحسین نصر و مهم­ترین آثار آن دو آغاز شده است و سپس ترجمه مقاله وایت با عنوان ریشه­های تاریخی بحران زیست­ محیطی ما به همراه تحلیل مفهومی دیدگاه­های او مطرح شده است. در ادامه با توجه به گستردگی آثار سیدحسین نصر، دیدگاه­های او در خصوص ریشه­های بحران محیط زیست براساس دو کتاب دین و نظم طبیعت و نیز انسان و طبیعت مطرح شده است. در نهایت دیدگاه­های آن دو به­طور تطبیقی بررسی شده و به شباهت­ها و تفاوت­های دیدگاه­های نصر و وایت اشاره شده است. در فصل چهارم و نهایی، جمع­بندی و و راه­کارهای مقتضی آمده است.

واژگان کلیدی: دین، محیط زیست، بحران محیط زیست، لین وایت، سیدحسین نصر، ریشه­های تاریخی بحران زیست­محیطی ما، دین و نظم طبیعت، انسان و طبیعت: بحران معنوی انسان متجدد.

فصل اول
 کلیات تحقیق
1-1- مقدمه
تحولات و روندهای اجتماعی معاصر- فرایند توسعه، گسترش شهر­نشینی و صنعتی شدن- جهان پیرامون ما را دگرگون ساخته است. بر اساس تخمین­های علمی (پویمن، 1384: 16)، بیش از صد هزار سال است که انسان روی زمین زندگی می­کند. با این حال، در طول کمتر از 200 سال گذشته، انسان­ها توانسته­اند سراسر فضای زیست را به گونه­ای جدی تغییر دهند. این تغییرات، پیامدهای زیست محیطی نگران کننده­ای در پی داشته­اند، به گونه­ای که «امروزه ما در وضعیتِ بحرانی بی­سابقه­ای به سر می­بریم. مردم اعصار دیگر، به یقین همان قدر دچار قحطی گسترده، آشفتگی اجتماعی و جنگ ویرانگر بوده­اند که ما هستیم. لیکن تنها در روزگار ماست که بقای آدمی و نیز جانداران دیگر، در معرض تهدید قرار گرفته است. مسمومیت آب و هوا، ویرانی جنگل­ها که وجودشان نقش حیاتی دارد، تخریب جبران­ناپذیر خاک و شبح جنگ هسته­ای و شمار زیاد مسائلِ اکولوژیکی، جهان را تهدید می­کنند.» (وولف، 1386: 33). همچنین، مسائلی نظیر تغییرات جهانی آب و هوا، متأثر از  فعالیت­ها و دستاوردهای انسانی می­باشد. از این رو، فعالیت­های بشر تأثیرات مخربی بر اتمسفر زمین داشته است. بر این اساس، ضرورت اقدام جهانی برای پاسخ به مسائل زیست محیطی اجتناب ناپذیر می­باشد (به نقل از سینگر، 48:1388).

از حدود دو سه دهه پیش است که توجه به نقش دین در موضوع محیط زیست اهمیت یافته است. این توجه با درنظرگیری قدمت دین در طول تاریخ و نیز آموزه­های مندرج در متن دین و تأثیر آن در زندگی انسان بوده است. در میان پژوهش­ها و تحقیقات صورت گرفته در مورد نقش دین، ارجاعات فراوانی به مقاله­ی لین وایت به چشم می­خورد. مقاله­ای که به بررسی ریشه­های تاریخی بحران محیط‌‌زیست پرداخته است. لین وایت، تعامل و رابطه انسان با طبیعت را بسته به نگرش و جهان­بینی انسان می‌دانست. به باور او این نگرش و جهان­بینی، برآمده از فرهنگ و دین است. او با بررسیِ اجمالیِ سبک زندگی انسان در طول دوران­ها – به­خصوص دوران وسطا و