بررسی تأثیر وام های خوداشتغالی در ایجاد فرصتهای شغلی در نواحی روستایی
مطالعه موردی: روستاهای شهرستان لنگرود
 
استاد راهنما:
دکتر مجید یاسوری
استاد مشاور:
دکتر اسماعیل رمضانپور
 
اسفند1393
 

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مطالب

فصل اول:طرح تحقیق

پیشگفتار………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………2

1 ـ 1 ـ طرح مسأله. 3

1 ـ 2 ـ ضرورت تحقیق.. 5

1 ـ 3 ـ پیشینه تحقیق.. 6

1 ـ 4 ـ اهداف تحقیق.. 8

1 ـ 5 ـ فرضیه های تحقیق.. 9

1 ـ 6 ـ روش شناسی تحقیق.. 9

1 ـ 7ـ روش تحقیق.. 9

1 ـ 8 ـ روش ها و ابزار گردآوری اطلاعات… 9

1ـ 8 ـ 1ـ روش کتابخانه ای.. 9

1 ـ 8 ـ 2ـ روش میدانی.. 9

1 ـ 8 ـ 2 ـ1 پرسشنامه. 10

1 ـ 8 ـ 2 ـ 2ـ مصاحبه. 10

1 ـ 8 ـ 2 ـ 3 ـ مشاهده. 10

1ـ 9 ـ شاخص های تحقیق.. 10

1ـ 10 ـ متغیرهای تحقیق.. 11

1 ـ 10 ـ 1 ـ متغیر مستقل.. 11

1ـ 10 ـ2ـ متغیر وابسته. 11

1ـ 11 ـ جامعه آماری.. 11

1 ـ 12 ـ روش نمونه گیری.. 12

1 ـ 13 ـ روش تجزیه و تحلیل اطلاعات… 12

1 ـ 13 ـ 1 ـ شیوه تحلیل کیفی.. 12

1 ـ 13 ـ 2 ـ شیوه تحلیل کمی.. 12

1 ـ 13 ـ 2 ـ 1 ـ آمار توصیفی.. 12

1 ـ 13 ـ 2 ـ 2 ـ آمار استنباطی.. 13

1 ـ 14 ـ موانع تحقیق.. 13

فصل دوم: مبانی نظری

مقدمه. 16

2 ـ 1 ـ معانی و مفاهیم اشتغال و خود اشتغالی.. 16

2 ـ 1 ـ 2 ـ خود اشتغالی.. 16

2 ـ 1 ـ 3 ـ نقش تحصیلات در توسعه خود اشتغالی.. 18

2 ـ 2 ـ نظریات و تئوری های مربوط به اشتغال.. 19

2 ـ 2 ـ 1 ـ نظریه اقتصاددانان کلاسیک…. 19

2 ـ 2 ـ 2 ـ نظریه کینز. 19

2 ـ 2 ـ 3 ـ نظریه نئوکلاسیک ها 19

2 ـ 2 ـ 4 ـ نظریه مزد کارایی: 20

2 ـ 2 ـ 5 ـ نظریه داخلی ها ـ خارجی ها 20

2 ـ 2 ـ 6 ـ نظریه تودارو. 20

2ـ3 ـ معانی و مفاهیم اعتبارات خرد. 20

2-3 ـ 1 ـ اعتبارات خرد و توسعه روستایی.. 23

2ـ3ـ2 ـ  اعتبارات خرد وکاهش فقر. 25

2 ـ 3 ـ 3 ـ اعتبارات خرد و مهاجرت های روستایی.. 28

2 ـ 4 ـ دیدگاه های موجود درباره اعتبارات خرد روستایی.. 30

2 ـ 4 ـ 1 ـ نظریه توسعه همه جانبه ( یکپارچه ) روستایی.. 30

2 ـ 4 ـ 2 ـ دیدگاه بازار گرا 31

2 ـ 4 ـ 3 ـ دیدگاه دولت گرا 31

2 ـ 4 ـ 4 ـ دید گاه جامعه گرا 32

2 ـ 4 ـ 5ـ  رویکرد سنتی تأمین مالی روستایی.. 32

2 ـ4 ـ 6 ـ  رویکرد جدید تأمین مالی روستایی.. 33

2 ـ 5 ـ انواع اعتبارات خرد در مناطق روستایی.. 33

2 ـ 5 ـ 1 ـ اعتبارات رسمی.. 34

2 ـ 5 ـ 2 ـ اعتبارات غیر رسمی.. 35

2 ـ 6 ـ اعتبارات خرد و توانمند سازی روستاییان.. 35

2 ـ 6 ـ 1 ـ بنگلادش…. 36

2 ـ 6 ـ 2 ـ چین.. 37

2 ـ 6 ـ 3 ـ پاکستان.. 37

2 ـ 6 ـ 4 ـ اعتبارات خرد در آمریکای لاتین و کانادا 38

2 ـ 7 ـ تاریخچه اعتبارات خرد در ایران.. 39

2 ـ 8 ـ انواع اعتبارات خرد روستایی در ایران.. 40

2 ـ 9 ـ نتیجه گیری فصل دوم. 40

فصل سوم : ویژگیهای جغرافیایی واقتصادی منطقه

3 ـ 1 ـ ویژگی های طبیعی شهرستان لنگرود. 45

3 ـ 1 ـ 1 ـ مو قعیت جغرافیایی.. 45

3ـ 1 ـ 2 ـ  زمین شناسی.. 56

3 ـ 1 ـ 3 ـ زمین شناسی اقتصادی.. 56

3 ـ 1 ـ 4 ـ  آب وهوا 57

3 ـ 1 ـ 4 ـ 1 ـ بارندگی.. 58

3 ـ 1 ـ 4 ـ 2 ـ  درجه حرارت… 60

3 ـ 1 ـ 4 ـ 3 ـ  رطوبت نسبی.. 64

3 ـ 1 ـ4 ـ 4 باد. 66

3 ـ 1ـ 4 ـ 5 ـ تعداد روزهای یخبندان.. 67

3 ـ 1 ـ 5 ـ توپوگرافی.. 67

3 ـ 1 ـ 5 ـ 2 ـ ناحیه جلگه ای.. 67

3 ـ 1 ـ 5 ـ 3 ـ  نواحی کوهپایه ای.. 67

3 ـ 1 ـ 5 ـ 4 ـ  نواحی کوهستانی.. 67

3 ـ 1 ـ 6 ـ خاک شهرستان لنگرود. 68

3 ـ 1 ـ 7 ـ   پوشش گیاهی: 69

3 ـ 1 ـ 8 ـ  جنگل.. 70

3 ـ 1 ـ 9 ـ  مراتع( چمنزار). 70

3 ـ 1 ـ 10 ـ  محیط زیست… 71

3 ـ 1 ـ 11 ـ  رودخانه ها: 71

3 ـ 1 ـ 11 ـ 1 ـ رودخانه شلمانرود. 72

3 ـ 1 ـ 11ـ 2 ـ رود خانه بارکیلی رود. 72

3 ـ 1 ـ 11 ـ 3 ـ رودخانه لنگرود رودخان.. 73

3 ـ 2 ـ ویژگی های انسانی.. 74

3 ـ 2 ـ 1 ـ جمعیت و سکونتگاه. 74

3 ـ 2 ـ 2 ـ وضعیت برخورداری دهستانهای منطقه از امکانات و خدمات… 79

3 ـ 3ـ بررسی خصوصیات اقتصادی شهرستان.. 81

3 ـ 3 ـ 1 ـ صنعت… 81

3 ـ 3 ـ 1 ـ 1 ـ اقتصاد صنعت و معدن.. 81

3 ـ 3 ـ 1 ـ 2 ـ تولیدات صنعتی.. 83

3 ـ 3 ـ 1 ـ 3 ـ معدن.. 83

3 ـ 3 ـ 1 ـ 4 ـ ناحیه صنعتی اطاقور. 83

3 ـ 3 ـ 1 ـ 5 ـ شهرک صنعتی لنگرود. 83

3 ـ3 ـ 2 ـ صنایع روستایی.. 84

3 ـ 3 ـ 2 ـ 1 ـ صنایع روستایی دهستان چاف… 85

3 ـ 3 ـ 2 ـ 2 ـ صنایع روستایی دهستان دیوشل.. 85

3 ـ 3 ـ 2 ـ 3 ـ صنایع روستایی دهستان گل سفید.. 86

3 ـ 3 ـ 2 ـ 4 ـ صنایع روستایی دهستان اطاقور. 86

3 ـ 3 ـ 2 ـ 5 ـ صنایع روستایی دهستان لات و لیل.. 87

3 ـ 3 ـ 2 ـ 6 ـ صنایع روستایی دهستان دریاسر. 88

3 ـ 3 ـ 2 ـ 7 ـ صنایع روستایی دهستان مریدان.. 88

3ـ 3 ـ 3 ـ  صنایع دستی.. 89

3 ـ 4 ـ کشاورزی.. 89

3 ـ 4 ـ 1 ـ کشاورزی دهستان چاف… 90

3 ـ 4 ـ 1 ـ 1 ـ کشاورزی دهستان دیوشل.. 91

3 ـ 4 ـ 1 ـ 2 ـ کشاورزی دهستان گل سفید.. 91

3 ـ 4ـ 1 ـ 3 ـ کشاورزی دهستان اطاقور. 91

3 ـ 4 ـ 1 ـ 4 ـ کشاورزی دهستان لات و لیل.. 91

3 ـ 4 ـ 1 ـ 5 ـ کشاورزی دهستان دریاسر. 92

3 ـ 4 ـ 1 ـ 6 ـ کشاورزی دهستان مریدان.. 92

3 ـ 4 ـ 2 ـ برنجکاری.. 95

3 ـ5 ـ دام، طیور و سایر محصولات… 97

3 ـ 5 ـ 1 ـ صید  و صیادی: 98

3 ـ 6 ـ  خطوط ارتباطی: 99

3 ـ 7 ـ نتیجه گیری فصل سوم. 99

فصل چهارم : تجزیه و تحلیل داده ها واطلاعات

مقدمه. 102

4 ـ 1 ـ   وام های خود اشتغالی.. 102

4 ـ 1 ـ 2 ـ   ویژگی های فردی.. 104

4 ـ 1 ـ 3 ـ   وضعیت تأهل.. 105

4 ـ 1 ـ 5 ـ  سواد. 105

4 ـ 1 ـ 6 ـ  وضعیت برخورداری از امکانات افراد وام گیردنده. 107

4 ـ 1 ـ 7 ـ وضعیت نوع سند زمین زراعی دریافت کنندگان وام. 107

4 ـ 1 ـ 8 ـ   محصولات کشت شده توسط دریافت کنندگان وام 108

4 ـ 1 ـ 9 ـ نوع محصولات دریافت کنندگان وام. 109

4 ـ 1 ـ 10 ـ مساحت باغات دریافت کنندگان وام. 110

4 ـ 1 ـ 11 ـ تعداد قطعات زمین  دریافت کنندگان وام. 110

4 ـ 1 ـ 12 ـ تعداد دام نگهداری شده توسط دریافت کننده گان وام. 111

4 ـ 1 ـ 13 ـ تعداد طیور نگهداری شده توسط دریافت کنندگان وام. 111

4 ـ 2 ـ سال اخذ وام. 112

4 ـ 2 ـ 1 ـ میزان وام دریافتی.. 112

4 ـ 2 ـ2 ـ تعداد افرادی که با وام های پرداخت شده شغل ایجاد کردند.. 114

4 ـ 3 ـ اشتغال.. 115

4 ـ 3 ـ 1 ـ وضعیت اشتغال وام گیرندگان بعد از دریافت وام. 115

4 ـ 3 ـ 2ـ انواع مشاغل ایجاد شده توسط دریافت کنندگان وام. 117

4 ـ 3 ـ 3 ـ  افراد وام گیرنده ای  که با دریافت وام شغل گذشته خود را توسعه داده اند.. 120

 

4 ـ 3 ـ 4 ـ میزان توسعه شغل افراد دریافت کننده وام. 121

4 ـ 4 ـ مراکز پرداخت تسهیلات به وام گیرندگان.. 123

4 ـ 5 ـ نظرات دریافت کنندگان وام در مورد میزان سرمایه لازم برای ایجاد شغل.. 124

4 ـ 6 ـ افرادی که وام های دریافتی را غیر از اهداف منعقد شده مصرف نموده ائد.. 126

4 ـ 7 ـ نظر وام گیرندگان در مورد افزایش کارایی وام ها 126

4 ـ 8 ـ میزان نظارت مسؤلین امر بعد از اعطای اعتبارات… 127

4 ـ 9 ـ عمده ترین مشکلات وام از نظر دریافت کنندگان وام. 127

4 ـ 10 ـ  وام های خود اشتغالی و نظر دریافت کنندگان در مورد اثرات آن.. 128

4 ـ 11 ـ نقش اعتبارات دریافتی در توانمندسازی اقتصادی وام گیرندگان.. 131

4 ـ 12 ـ نتیجه گیری فصل چهارم. 133

فصل پنجم : نتیجه گیری و آزمون فرضیات

مقدمه. 136

5 ـ 1 ـ آزمون فرضیات… 136

5 ـ 1 ـ 1 ـ فرضیه اول.. 136

5 ـ 1 ـ 2 ـ فرضیه دوم. 138

5 ـ 1 ـ 3 ـ فرضیه سوم. 139

5 ـ 2 ـ نتیجه گیری نهایی.. 141

5 ـ 3 ـ مشکلات منطقه مورد مطالعه. 143

5 ـ 4 ـ  پیشنهادات… 143

منابع

منابع فارسی… 147

منابع لاتین… 155

ضمائم   159

فهرست جداول

جدول شماره (1 ـ 1 ) شاخص های تحقیق اثرات وام خود اشتغالی بر افراد وام گیرنده……..……..…………………..…….11

جدول شماره (1ـ2): نقش و جایگاه اعتبارات خرد در توسعه روستایی( انگاره قدیم و انگاره جدید ). 25

جدول شماره(2-2 ): اسامی، اهداف، مشکلات و موانع نهاد های دولتی پرداخت کننده اعتبارات خرد در ایران.. 39

جدول شماره(1-3): تقسیمات سیاسی شهرستان لنگرود. 46

جدول (2 ـ 3) میانگین بارندگی ( میلیمتر)لنگرود طی دوره 13 ساله ( 1392 ـ 1380 ). 59

جدول(3-3 ): میانگین دما  لنگرود طی دوره 13 ساله ( 1392ـ1380). 61

جدول(4-3 ) میانگین حداقل دما لنگرود طی دوره 13 ساله( 1392 ـ 1380 ). 62

جدول (5 ـ 3 ) میانگین حداکثر دمای لنگرود دوره آماری 13 ساله ( 1392ـ 1380 ). 63

جدول(6 ـ 3 )درصد میانگین رطوبت نسبی لنگرود طی دوره ( 1392 ـ 1380 ). 65

جدول(7 ـ 3 ) میانگین 13 ساله بارندگی، درجه حرارت و رطوبت ( 1392 ـ 1380 ). 66

جدول شماره ( 8 ـ 3 )ایستگاه هیدرومتری.. 72

جدول شماره(9 ـ 3 ) معدل بارندگی ماهانه ایستگاه های کلچال و شلمان و ضریب همبستگی آنها بادبی متوسط ماهانه. 73

جدول شماره ( 10 ـ 3  ): ویژگی  اساسی رودخانه لنگرود. 73

جدول (11 ـ 3 )جمعیت شهرستان لنگرود بر اساس سرشماری سال 90.. 74

جدول شماره(12 ـ 3) تعداد جمعیت و نرخ رشد به تفکیک روستاها طی 90 ـ 65.. 75

جدول(13 ـ 3 ) درصد شهرنشینی و روستانشینی شهرستان لنگرود. 75

جدول شماره ( 14 ـ 3 ) جمعیت مرد و زن، نسبت جنسی، خانوار، بعد خانوار، به تفکیک دهستان.. 76

جدول شماره ( 15 ـ 3 )جمعیت 6 ساله و بیشتر زنان و مردان به تفکیک دهستان سال 90.. 76

جدول (16 ـ 3 )نرخ باسوادان زن و مرد به تفکیک دهستان سال 90.. 77

جدول شماره(17 ـ 3 ) جمعیت فعال، مشارکت اقتصادی،نرخ مشارکت اقتصادی، شاغلان مرد و زن به تفکیک دهستان 90.. 78

جدول (18 ـ 3) نرخ شاغلان مردان و زنان، جمعیت بیکاران، نرخ بیکاری  مردان و زنان به تفکیک دهستان 90.. 79

جدول شماره(19 ـ 3) درصد برخورداری از خدمات به تفکیک دهستان سال 90.. 80

جدول شماره(20 ـ 3) درصد برخورداری از خدمات به تفکیک دهستان سال 90.. 80

جدول شماره(21 ـ 3) تعداد کارگاه  اقتصادی به تفکیک سطوح اشتغال.. 82

جدول شماره (22 ـ 3 ) صنایع روستایی.. 84

جدول شماره(23 ـ 3) وضعیت کارگاه های صنایع روستایی  دهستان چاف و شاغلین آن.. 85

جدول شماره(24 ـ 3 ) وضعیت کارگاه های صنایع روستایی  دهستان دیوشل و شاغلین آن.. 85

جدول شماره(25 ـ 3 ) وضعیت کارگاه های صنایع روستایی  دهستان گل سفید و شاغلین آن.. 86

جدول شماره(26 ـ 3 ) وضعیت کارگاه های صنایع روستایی  دهستان اطاقور و شاغلین آن.. 86

جدول شماره(27ـ 3) وضعیت کارگاه های صنایع روستایی  دهستان لات و لیل  و شاغلین آن.. 87

جدول شماره(28 ـ 3 ) وضعیت کارگاه های صنایع روستایی  دهستان دریاسرو شاغلین آن.. 88

جدول شماره(29 ـ 3) وضعیت کارگاه های صنایع روستایی  دهستان مریدان و شاغلین آن.. 88

جدول شماره (30 ـ 3 ) صنایع دستی.. 89

جدول شماره ( 31 ـ 3 )سطح زیرکشت، تولید و عملکرد در هر هکتار محصولات شهرستان لنگرود سال93.. 93

جدول شماره(32 ـ 3 ) آمار محصولات باغی ( میوه های سردسیری و خشک )شهرستان لنگرود سال 93.. 94

جدول شماره (33 ـ 3 )سطح زیر کشت و عملکرد برنج.. 95

جدول شماره (34 ـ 3 )تولید برنج.. 96

جدول شماره(35ـ 3) مکانیزاسیون.. 96

جدول شماره(36 ـ 3 ) هزینه های تولید.. 97

جدول شماره(37ـ 3) خلاصه وضعیت برنجکاری.. 97

جدول شماره (38 ـ 3 )فعالیت شرکت ابریشم ایران در استان گیلان سال 1390.. 98

جدول شماره ( 1-4 )آمار افراد دریافت کننده وام های خود اشتغالی مناطق روستایی شهرستان لنگرود در طی سالهای 91 ـ 85   102

جدول شماره ( 2-4 )تعداد افراد وام گیرنده در روستاهای شهرستان لنگرود. 103

جدول شماره (3-4 ): گروه های سنی دریافت کننده وام. 104

جدول شماره (4-4 )وضعیت تأهل دریافت کنندگان وام. 105

جدول شماره( 5ـ4 ) سطح تحصیلات دریافت کنندگان وام. 106

جدول شماره (6-4) وضعیت برخورداری از امکانات دریافت کنندگان وام. 107

جدول (7-4 )وضعیت نوع سند زمین زراعی دریافت کنندگان وام. 108

جدول شماره(8-4 )نوع کاشت محصولات کشت شده توسط دریافت کنندگان وام. 109

جدول شماره(9-4)  مساحت زمین زراعی دریافت کنندگان وام. 110

جدول شماره (10-4)  مساحت باغات دریافت کنندگان وام. 110

جدول شماره (11-4)تعداد قطعات زمین  دریافت کنندگان وام. 111

جدول شماره(12-4)  تعداد دام دریافت کننده گان وام. 111

جدول شماره (13-4) تعداد طیور دریافت کنندگان وام. 112

جدول شماره(14-4)  سال اخذ وام. 112

جدول شماره(15-4 ) میزان وام دریافتی.. 113

جدول (16-4 )افرادی که با وام های پرداخت شده شغل ایجاد کردند.. 115

جدول (17-4 )وضعیت اشتغال وام گیرندگان بعد از دریافت وام 116

جدول شماره(18-4) مجموع وام های اعطایی به دریافت کنندگان وام  مصاحبه شونده. 117

جدول شماره (19-4 )نوع اشتغال ایجاد شده توسط دریافت کنندگان وام. 118

جدول شماره(20-4 ) نوع اشتغال ایجاد شده توسط دریافت کنندگان وام در بخش کشاورزی.. 119

جدول شماره (21-4 )نوع اشتغال ایجاد شده توسط دریافت کنندگان وام در بخش خدمات… 120

جدول شماره (22-4) نوع اشتغال ایجاد شده توسط دریافت کنندگان وام در بخش صنعت… 120

جدول شماره (23-4)افراد وام گیرنده ای که با دریافت وام شغل گذشته خود را توسعه داده اند.. 121

جدول (24-4) میزان توسعه شغل گذشته وام گیرندگان.. 122

جدول شماره(25-4)تعداد وام گیرندگانی که برای توسعه شغل خود به سرمایه مجدد نیاز دارند.. 123

جدول شماره (26-4)مراکز پرداخت  تسهیلات به وام گیرندگان.. 123

جدول شماره (27-4)نظرات دریافت کننده وام در مورد میزان سرمایه لازم برای ایجاد شغل  در بخش کشاورزی.. 125

جدول شماره (28-4)نظرات دریافت کننده وام در مورد میزان سرمایه لازم برای ایجاد شغل  در بخش خدمات… 125

جدول شماره (29-4)نظرات دریافت کننده وام در مورد میزان سرمایه لازم برای ایجاد شغل  در بخش صنعت… 125

جدول شماره (30-4)افرادی که وام های دریافتی را غیر از اهداف منعقد شده مصرف نموده ائد.. 126

جدول شماره (31-4)نظر وام گیرندگان در مورد افزایش کارایی وام ها 126

جدول شماره (32-4)نظارت صورت گرفته در طی مصرف وام توسط مسؤلین.. 127

جدول شماره(33-4) عمده ترین مشکلات وام از نظر دریافت کنندگان اعتبارات… 128

جدول شماره (34-4)اعتبارات و نظر دریافت کنندگان وام، در مورد اثرات آن.. 129

جدول شماره (35-4)نظرات دریافت کنندگان وام براثرات وام های خود اشتغالی.. 129

جدول شماره(36-4) نظر دریافت کنندگان وام بر مؤلفه های زیر. 130

جدول شماره(37-4)آزمون کای اسکوار. 131

جدول شماره (38-4 )افرادی که با وام پرداخت شده شغل ایجاد کرده اند.. 131

جدول شماره(39-4 ) تأثیر وام های خود اشتغالی  دریافتی بر توانمندسازی  اقتصادی  وام گیرندگان.. 132

جدول شماره(40-4 )رابطه بین میزان وام های دریافتی با متغیر های مورد بررسی بر اساس ضریب همبستگی اسپرمن.. 133

جدول شماره (5 ـ 1 )آزمون کای اسکوار. 136

جدول شماره(5 ـ 2 )میزان تحصیلات و موفقیت در ایجاد شغل.. 137

جدول شماره(5 ـ 3 )رابطه بین مبلغ وام دریافتی و ایجاد شغل.. 138

جدول شماره( 5 ـ 4 )آزمون V گرامر. 139

جدول شماره(5 ـ 5 )آمار توصیفی آزمون فریدمن.. 140

جدول شماره(5 ـ 6 ) رتبه بر اساس آزمون فریدمن( تفاوت بین اثرات وام). 141

جدول شماره (5 ـ 7 ) آزمون توصیفی( بین اثرات وام) 141

فهرست نمودارها

نمودار (1-4)گروه سنی دریافت کنندگان وام. 105

نمودار(2-4)سطح تحصیلات وام گیرندگان.. 106

نمودار شماره (3-4) وضعیت برخورداری از امکانات وام گیرندگان.. 108

نمودار(4-4)محصولات کشت شده توسط وام گیرندگان.. 109

نمودار(5-4)میزان وام دریافتی توسط وام گیرندگان.. 114

نمودار(6-4) افرادی که با وام های پرداخت شده شغل ایجاد کرده اند.. 115

نمودار(7-4)وضعیت اشتغال دریافت کنندگان وام. 116

نمودار(8-4)نوع اشتغال ایجاد شده توسط وام گیرندگان.. 119

نمودار(9-4) درصد افراد وام گیرنده که شغل خود را توسعه داده اند.. 121

نمودار(10-4)میزان توسعه شغل گذشته توسط وام گیرندگان.. 122

نمودار(11-4) مراکز پرداخت تسهیلات    124

فهرست شکلها و نقشه ها

شکل شماره 1 ـ 1 : مراحل تحقیق.. 14

شکل شماره (1-2)……………………………………………………………………………………………………………………………43

نقشه شماره (1-3)تقسیمات سیاسی شهرستان لنگرود. 47

نقشه شماره( 2-3)پراکنش مکانی روستاهای نمونه برداری شده شهرستان لنگرود. 48

نقشه شماره(3-3)پراکنش مکانی روستاهای نمونه برداری شده در سطح دهستان چاف… 49

نقشه شماره (4-3 ) پراکنش مکانی روستاهای نمونه برداری شده در سطح دهستان گل سفید.. 50

نقشه (5-3)پراکنش مکانی روستاهای نمونه برداری شده در سطح دهستان دریاسر. 51

نقشه شماره(6-3)پراکنش مکانی روستاهای نمونه برداری شده در سطح دهستان اطاقور. 52

نقشه شماره(7-3)پراکنش مکانی روستاهای نمونه برداری شده در سطح دهستان لات و لیل.. 53

نقشه شماره(8-3)پراکنش مکانی روستاهای نمونه برداری شده در سطح دهستان دیوشل.. 54

نقشه شماره(9-3)پراکنش مکانی روستاهای نمونه برداری شده در سطح دهستان مریدان  55

چکیده

بیکاری و وضعیت نامطلوب اشتغال در کشور، از جمله چالش های جدی اقتصاد ایران به شمار می رود و بین فرصتهای موجود شغلی در کشور و خیل عظیم بیکاران و جویندگان کار هیچ تناسب و توازنی بر قرار نیست، مفهوم بیکاری در مناطق روستایی تا حدودی با بیکاری در مناطق شهری تفاوت دارد؛ زیرا در مناطق روستایی علاوه بر بیکاری در نتیجه رشد جمعیت بالاتر محدودیت ساختارهای اقتصادی و سرمایه، افزون از جوامع شهری است. قبل از اینکه مردم بتوانند کاری را شروع کنند باید دارای سرمایه باشند، وجود سرمایه عامل مهمی است که می تواند ابزاری برای خود اشتغالی باشد. در تحقیق حاضر به بررسی وام های خود اشتغالی در ایجاد فرصتهای شغلی در نواحی روستایی( نمونه روستاهای شهرستان لنگرود) پرداخته شده است، نوع تحقیق کاربردی، روش تحقیق توصیفی تحلیلی، و جامعه آماری تحقیق تمام روستاهای شهرستان لنگرود می باشد، با توجه به گستردگی منطقه مورد مطالعه، افراد با بهره گرفتن از روش نمونه گیری سیستماتیک منظم انتخاب شدند. در تحقیق حاضر، روش گردآوری اطلاعات، کتابخانه ای و میدانی ( پرسشنامه، مصاحبه و مشاهده) و روش تجزیه تحلیل اطلاعات هم با بهره گرفتن از آمار توصیفی( میانگین و توزیع فراوانی) و آ مار استنباطی ( ضریب همبستگی شامل اسپرمن، آماره t  تک نمونه، خی دو ، وی کرامر، فریدمن استفاده شده است.نتایج تحقیق نشان می دهد که بین میزان تحصیلات و موفقیت در ایجاد شغل رابطه معناداری وجود دارد و هم چنین نتایج بررسی نشان می دهد که بین میزان مبلغ وام خود اشتغالی و ایجاد مشاغل در مناطق روستایی رابطه مثبتی وجود دارد و نیز از نظر دریافت کنندگان وام تفاوت معناداری بین اثرات وام وجود دارد.

واژگان کلیدی: وام خود اشتغالی، سرمایه ، ایجاد شغل، بیکاری، نواحی روستایی

Abstract

Unemployment and employment situation in the country, including Iran’s economy faces serious challenges And the job opportunities in the country and the vast majority of the unemployed and job seekers is no harmony. The concept of unemployment in rural areas with unemployment in urban areas differs somewhat as a result of population growth and higher unemployment in rural areas, in addition to economic structures and investment restrictions, increasing urban populations. Before people can begin working capital should be no capital is an important factor that can be a tool for self-employment.In this study, self-employment loans in creating employment opportunities in rural areas (villages city Langrood sample) is discussed, Type of applied research, research methods, descriptive, and statistical community Langrood all villages city is, according to the extent of the study area were selected using systematic sampling regularly. In the present study, data collection, library and field (questionnaires, interviews and observations) and analyze the data using descriptive statistics (mean and frequency) and inferential statistics (including Spearman correlation coefficient, one-sample t-statistic , square, Cramer’s V, Friedman used. The results show that the correlation between education and success in job creation, there is a significant relationship And the results show that the amount of self-employment loans and create jobs in rural areas there is a positive relationship and also the loan recipients, there were no significant differences between the effects of the loan.

Keywords: self-improvement loan, investment, job creation, unemployment, rural areas

طرح مسأله
بیکاری و وضعیت نامطلوب اشتغال در کشور، از جمله چالش های جدی در اقتصاد ایران به شمار می آید و بین فرصت های موجود شغلی در کشور و خیل عظیم بیکاران و جویندگان کار هیچ تناسب و توازنی بر قرار نیست. آمار به دست آمده حاکی از آن است که روز به روز برخیل بیکاران افزوده شده و دولت را با حجم عظیم تقاضا برای ورود نیروی کار به بازار کار مواجه می سازد. مفهوم بیکاری در مناطق روستایی تا حدودی با بیکاری در مناطق شهری تفاوت دارد؛ زیرا، درمناطق روستایی علاوه بربیکاری طبیعی در نتیجه رشد جمعیت بالاتر محدودیت ساختار های اقتصادی و سرمایه، افزون از جوامع شهری است. عواملی همچون تقاضای ناکافی برای نیروی کار، عدم تعادل بین فرصت های اشتغال و توانایی های افراد، نهاده های نامناسب و نابسامانیهای بازار از جمله علل بیکاری به شمار می آیند (یاسوری ، 1386 :132). استفاده بهینه از منابع و امکانات موجود به منظور بر آورده ساختن نیاز ها و خواسته های بشری از جمله افزایش تولید در آمد، اشتغال رفاه، جامعه و… جز مهم ترین هدف های توسعه هر کشور محسوب می شود. برای این منظور معمولا سعی می شود تا به کار گیری سیاست ها و ابزار های اجرایی گوناگون،  در برنامه های توسعه بر این هدف دست یافت.

دولت ها از طریق سیاست های حمایتی از طریق نرخ های بهره کم، دوره باز پرداخت طولانی، عدم گرفتن وثیقه و… سعی در حل این مسأله می نمایند. یکی از استراتژی هایی که در سال های اخیر مورد توجه صاحب نظران و سیاست گذاران برای از بین بردن فقر وکاهش بیکاری در کشور های مختلف قرار گرفته است، اعتبارات خرد است. اهمیت این شیوه به گونه ایی بوده که سازمان ملل متحد سال 2005 را به عنوان سال اعتبارات خرد نام گذاری کرده بود. یکی از اهداف ضمنی و در حقیقت کلید موفقیت برنامه های مربوط به اعتبارات خرد، ایجاد و توسعه اشتغال است. بدون دسترسی افراد به شغل های مولد و پایدار تحقق اهداف غیر متعالی غیر ممکن می نماید (فعالیت،خارقانی ، 1390  :23). در واقع دریافت وام و اعتبار و انتقال پول از یک فرد به فرد دیگر یا از یک نهاد به نهاد دیگر نقش اساسی در تأمین اعتبار فعالیت های مختلف اقتصادی دارد. اعتبار وام را می توان انتقال موقت قدرت خرید از یک فرد حقیقی و یا حقوقی به فرد دیگر دانست. اعتبارات برای تأمین نهاده های مختلف تولیدی مانند نیروی کار، نهاده های سرمایه ای، فناوری و همپنین خرید مواد اولیه مورد استفاده قرار می گیرد و از این رو اهمیت ویژه ای در رشد و توسعه فعالیت های سرمایه گذاری و تولیدی دارد. طبیعتاً مشاهده می شود که اعتبار و وام به طور مستقیم و غیر مستقیم بر اشتغال واحد های تولیدی و یا فرصت های شغلی جدید تأثیر می گذارد( بختیاری، پاسبان،1383، 76).

برنامه های اعتبارات خرد، با هدف بهبود وضعیت اقتصادی، کاهش بیکاری به وجود آوردن اشتغال به صورت خود اشتغالی و کار آفرینی و کاهش فقر مناطق روستایی و شهری در بازار کار بسیاری از کشور ها اتخاذ شده است.(حسن زاده و همکاران، 1385 : 50 – 49). اعتبارات خرد، به عنوان راهبردی در توسعه اقتصادی با هدف دسترسی زنان و مردان کم درآمد به منابع اعتباری، برای بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی آنهاست (رحیمی،1385 : 336-335). اهـــداف اعتبارات خرد در ایران، توانمند ساختن كلی روستا و ثروت زایی و مشاركت در برنامه ریزی و تصمصم گیری برای توسعه روستاها می باشد، هدف كلی اعتبارات خرد در كشور ما احیای مدیریت توسعه پایدار منابع طبیعی و افزایش در آمد خانوارهای كم درآمد از طریق پرداخت وام های كوچك برای انجام فعالیتهای درآمدزا و ارتقاء خودباوری اهالی روستا و جوامع عشایری به خصوص زنان و كودكان می باشد (مهاجرانی، 1382 :8-4). در صورتی که اقشار کم درآمد روستاها نتوانند درآمد مورد نیازشان را تأمین کنند؛ مهاجرت، تخریب محیط زیست و . . . اجتناب ناپذیر خواهد بود. برای کسب در آمد داشتن شغل ضروری است و برای کسب شغل نیز امکانات ویژه ای لازم است. قبل از اینکه مردم بتوانند کاری را شروع کنند باید دارای سرمایه باشند. وجود سرمایه عامل مهمی است که می تواند عوامل دیگر را نیز تهیه کند.( یعقوبی، 1384، 130). بخشی از معضل بیکاری در همه کشورها دنیا از طریق خود اشتغالی بر طرف می شود. تمایل ذاتی افراد به کارآفرینی، دسترسی به سرمایه های انسانی و مالی، در آمد حاصل از خود اشتغالی و موقعیت اجتماعی خود اشتغالی نسبت به مشاغل مزد بگیری، از جمله عوامل مؤثر در گرایش افراد به خود اشتغالی هستند( عباسی، آریانفر، 1387، 7).

در کشور های در حال توسعه، روستاییان اغلب به منابع اعتباری رسمی دسترسی ندارند، این واقعیت موجب شده که بسیاری از نویسندگان، اعتبار را برای توسعه روستایی حلقه مفقوده و به عنوان پیش نیازی تلقی کنند. از طرف دیگر نبود و کمبود اعتبارات رسمی، موجب گسترش بخش غیر رسمی اعتبارات در نواحی روستایی شده است؛ این امر نابرابری اجتماعی و تخریب محیط زیست را به دنبال دارد ( داوان، 1388، 31). از طرفی دیگر، تمرکز سرمایه در مناطق روستایی اصولاً ناچیز است، دلیل این امر نبود آن دسته از عواملی است که تمرکز سرمایه را موجب می شود، در حقیقت تمرکز سرمایه به پس انداز و بسیج همه جانبه و بنیادی وجوه پس اندازها و سرمایه گذاری این پس اندازها بستگی دارد( یاسوری، 1386، 147). از آنجایی که یکی از عوامل مهم تولید و اشتغال، سرمایه است. در جوامع در حال توسعه که عمده بهره برداران آن خرده پا هستند، پروژه های اعتباری و وام دهی، ابزار مناسبی برای رسیدن به اهداف افزایش بهره وری و افزایش تولید و رفع محرومیت و فقر از جامعه روستایی است( رحمانی،1385، 306). وام های خود اشتغالی  برای برطرف کردن نیاز های مالی آن دسته از گروه های محروم جامعه از جمله زنان سرپرست خانوار، افراد بی بضاعت، کارگران، کشاورزان تعلق می گیرد. علاوه بر این وام گیرندگان این وام ها را صرف کارآفرینی و خود اشتغالی می کنند( Xiali, 2010,3).

اعتبارات خرد یکی از مباحث عمده در اقتصاد نئولیبرال است که پس از تغییرات نظری در تئوری های اقتصادی و دیدگاه های توسعه، به عنوان یک محرکه اقتصادی برای کشورهای در حال توسعه و کشورهایی که با مشکل تورم و بیکاری فزاینده رو به رو هستند و توزیع ثروت و درآمد چندان عادلانه نیست، به عنوان کلید حل معما در نظر گرفته شده است( مافی 1387، 14). برنامه اعتبارات خرد طی دهه های اخیر، از رهیافت های مهم فقر زدایی و توسعه در جهان بوده است( دبیر خانه مجمع تشخیص مصلحت نظام، 1384، 8).

راهبرد اعتبارات خرد از دهه 1990، به صورت راهبردی فراگیر جهت دستیابی به توسعه روستایی مورد استفاده بسیاری از کشورها در حال توسعه قرار قرار گرفت. در ایران نیز، از دهه 1370 این رویکرد جهت دستیابی به اهداف برنامه های توسعه مورد توجه برنامه ریزان قرار گرفته است. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی این راهبرد به صورت گسترده از دهه 1380 برای حل مشکلات مناطق روستایی کشور مانند بیکاری، مسکن نامناسب و مهاجرت مورد توجه واقع شده است؛ برنامه های آن روز به روز  در حال گسترش است. در پژوهش حاضر، ما به بررسی تأثیر وام های خود اشتغالی در ایجاد فرصت های شغلی نواحی روستایی (نمونه شهرستان لنگرود ) می پردازیم در اینجا ذکر این نکته ضروری است که در این پژوهش هدف ما بررسی تنها آن بخش از ارائه اعتبارات خرد پرداخته شده (اعتبارات کم تر از 100میلیون ریال ) مورد بررسی قرار می دهیم. برای انجام این پژوهش، اطلاعات مربوط به اعتبارات خرد از سال 1385 تا 1391 مربوط به شهرستان لنگرود می باشد.

شهرستان لنگرود از جمله شهرستان هایی استان گیلان است که در طی سالهای اخیر موسسات و نهادهایی مانند صندوق مهر امام رضا، کمیته امداد، بهزیستی، بانک کشاورزی در روستاهای آن وام های خود اشتغالی را در اختیار روستاییان قرار داده اند. در تحقیق حاضر به بررسی آثار و نتایج اعطای این اعتبارات بر خانوارهای روستایی این شهرستان در قالب سوالات زیر پرداخته خواهد شد.

1ـ آیا این بخش از اعتبارات خرد (وام های خود اشتغالی) تأثیری درایجاد اشتغال داشته است یاخیر؟

2ـ آیا تأثیر وام های خود اشتغالی در ایجاد مشاغل در بخش های کشاورزی، خدمات، صنعت متفاوت است؟

3ـ آیا وام های خود اشتغالی منجر به اشتغال دائم  در نواحی روستایی شده است؟

4ـ آیا میزان مبلغ وام خود اشتغالی برای ایجاد یک شغل کافی بوده است؟

5ـ آیا وام گیرندگانی که دارای تحصیلات دانشگاهی بالاتر می باشند در ایجاد شغل موفق تر بوده اند؟

6ـ آیا وام های خود اشتغالی بر توانمندسازی افراد بیکار مؤثر بوده است؟