استادان راهنما:
دکتر زربخت انصاری پیرسرائی
دکتر حمید دلدار
 
شهریور 1393
برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

چکیده

پودر گزنه و ساپونین، محصولات طبیعی هستند که به دلیل تاثیرات آن­ها بر کلسترول و تری­گلیسیرید خون، ویژگی­های تخم مرغ و عملکرد دام و طیور، در صنعت کاربرد زیادی دارند. این پژوهش با هدف بررسی تاثیر پودر گزنه و ساپونین بر عملکرد، کلسترول زرده، ویژگی‌های تخم مرغ و کیفیت جوجه مرغ­های مادر گوشتی انجام شد. صد و بیست قطعه مرغ مادر گوشتی و 12 قطعه خروس سویه راس 308 در سن 50 هفتگی انتخاب و در قالب طرح کاملا تصادفی با 4 تیمار و 3 تکرار و 10 قطعه مرغ در هر تکرار قرار گرفتند. جیره‌های پژوهشی شامل 1- شاهد (بدون افزودن پودر گزنه و ساپونین)، 2- 10 گرم پودر گزنه ، 3- 75 میلی‌گرم ساپونین و 4- 10 گرم پودر گزنه + 75 میلی‌گرم ساپونین در هر کیلوگرم جیره به همراه هم بودند. تخم­ها هر روز به منظور بررسی ویژگی­های تخم مرغ جمع­آوری شدند. در هفته­های اول و پایانی پژوهش، دو تخم از هر تکرار به منظور تعیین کلسترول زرده و دو نمونه خون، به منظور بررسی پارامترهای خونی تهیه شد. تولید تخم، جوجه درآوری و وزن جوجه­ها به صورت هفتگی ثبت شد. بین تیمارها در غلظت قند خون، LDL و HDL پلاسما، شاخص و کلسترول زرده، ضخامت و درصد وزن پوسته تخم مرغ و درصد تولید تخم و جوجه درآوری اختلاف معنی‌داری مشاهده نشد (05/ 0P >). مکمل­سازی جیره با ساپونین اختلاف معنی­داری در غلظت کلسترول و تری­گلیسیرید پلاسما ایجاد نکرد (05/0 P >). استفاده از پودر گزنه، غلظت کلسترول و تری­گلیسیرید پلاسما را به صورت معنی­داری کاهش و ویژگی­های کیفی تخم شامل شاخص تخم، واحد هاو، وزن پوسته و تخم و کیفیت جوجه­های تولیدی را افزایش داد (05/0 P <). در صورتی که استفاده از ساپونین تاثیر معنی­داری بر این ویژگی­ها نداشت (05/0 P >). نتایج پژوهش ما نشان داد مکمل‌سازی جیره با پودر گزنه، بیشترین تاثیر را بر ویژگی­های تخم مرغ و وزن یک هفتگی جوجه­ها، کلسترول و تری­گلیسیرید پلاسما داشت .

واژه‌های کلیدی: پودر گزنه، ساپونین، مرغ­های‌مادر گوشتی، ویژگی‌های تخم مرغ، کیفیت جوجه، کلسترول زرده

فهرست مطالب

عنوان
صفحه
فصل اول: مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
1
1-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
2
1-2- اهداف پژوهش ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
3
فصل دوم: مروری بر پژوهش‌های پیشین……………………………………………………………………………………………………………..
4
2-1- معرفی گیاه گزنه……………………………………………………………………………………………………………………………………………………
5
2-2- ویژگی­های گزنه……………………………………………………………………………………………………………………………………………………
5
2-3- ترکیبات شیمیایی گزنه…………………………………………………………………………………………………………………………………………
5
2-4- مصرف گزنه در انسان……………………………………………………………………………………………………………………………………………
6
2-5- مصرف گزنه در خوک……………………………………………………………………………………………………………………………………………
6
2-6- مصرف گزنه در بوقلمون………………………………………………………………………………………………………………………………………..
6
2-7- مصرف گزنه در مرغ گوشتی…………………………………………………………………………………………………………………………………
6
2-8- مصرف گزنه در مرغ تخم‌گذار…………………………………………………………………………………………………………………………..
7
2-9- معرفی ساپونین……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
7
2-10- ویژگی­های ساپونین…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
8
2-11- ترکیبات شیمیایی ساپونین………………………………………………………………………………………………………………………………..
8
2-12- مصرف ساپونین در انسان…………………………………………………………………………………………………………………………………..
11
2-13- مصرف ساپونین در ماهی……………………………………………………………………………………………………………………………………
11
2-14- مصرف ساپونین در بلدرچین ژاپنی……………………………………………………………………………………………………………………
11
2-15- مصرف ساپونین در طیور……………………………………………………………………………………………………………………………………
11
2-16- نقش ساپونین در گیاهان……………………………………………………………………………………………………………………………………
12
2-17- مصرف ساپونین در نشخوارکنندگان………………………………………………………………………………………………………………….
13
2-18- مصرف ساپونین در خرگوش……………………………………………………………………………………………………………………………..
13
2-19- کلسترول…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
13
2-19-1- نقش کلسترول در انسان……………………………………………………………………………………………………………………………….
13
2-19-2- تامین کلسترول در بدن…………………………………………………………………………………………………………………………………
14
2-19-3- انتقال و سنتز کلسترول در بدن مرغ…………………………………………………………………………………………………………….
14
2-19-4- تامین کلسترول تخم مرغ……………………………………………………………………………………………………………………………..
15
2-20- ساختمان تخم مرغ……………………………………………………………………………………………………………………………………………
15
2-20-1- زرده………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
15
2-20-2- سفیده…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
15
2-20-3- غشای تخم مرغ……………………………………………………………………………………………………………………………………………
15
2-20-4- پوسته……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
16
2-21- سازه­های موثر بر کیفیت تخم مرغ…………………………………………………………………………………………………………………….
16
2-21-1- کیفیت پوسته تخم مرغ………………………………………………………………………………………………………………………………..
16
2-21-1-1- سازه­های موثر بر کیفیت پوسته تخم مرغ……………………………………………………………………………………………….
16
2-21-1-1-1- نژاد مرغ…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
16
2-21-1-1-2- سن مرغ ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….
16
2-21-1-1-3- تغذیه……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
17
2-21-1-1-4- تنش‌ها……………………………………………………………………………………………………………………………………………….
17
2-21-1-1-5- بیماری‌ها……………………………………………………………………………………………………………………………………………
17
2-21-1-1-6- شرایط پرورشی……………………………………………………………………………………………………………………………………..
17
2-21-2- کیفیت سفیده……………………………………………………………………………………………………………………………………………….
17
2-22- باروری…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
18
2-23- سازه­های موثر بر باروری و جوجه درآوری درتخم مرغ……………………………………………………………………………………..
18
2-23-1- سازه­های تغذیه‌ای…………………………………………………………………………………………………………………………………………..
18
2-23-2- سازه­های مربوط به مرغ مادر…………………………………………………………………………………………………………………………
18
2-23-3- سازه­های مربوط به تخم مرغ………………………………………………………………………………………………………………………
19
2-23-4- شرایط جوجه‌کشی………………………………………………………………………………………………………………………………………
19
2-23-5- تنش……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
19
2-24- سازه­های موثر بر کیفیت جوجه…………………………………………………………………………………………………………………………
19
2-24-1- مدت ذخیره‌سازی تخم مرغ………………………………………………………………………………………………………………………
19
2-24-2- سن مرغ مادر………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
20
2-25- تغذیه و تولیدمثل……………………………………………………………………………………………………………………………………………….
20
2-26- برآورد جوجه درآوری………………………………………………………………………………………………………………………………………..
20
2-27- ارتباط بین سن مرغ مادر، غلظت کلسترول خون، زرده تخم مرغ و جوجه درآوری……………………………………….
20
2-28- سازه­های موثر بر کلسترول زرده تخم مرغ…………………………………………………………………………………………………………
21
فصل سوم: مواد و روش‌ها………………………………………………………………………………………………………………………………………
22
3-1- محل انجام پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………………………………….
23
3-2-

پرندگان………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
23
3-3- سالن پرورش…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
23
3-4- تیمارهای پژوهشی………………………………………………………………………………………………………………………………………………
24
3-5- ویژگی پودر گزنه……………………………………………………………………………………………………………………………………………………
25
3-6- ویژگی ساپونین………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
26
3-7- خون‌گیری………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
26
3-8- عملکرد مرغ مادر…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
26
3-8-1- درصد تولید تخم مرغ……………………………………………………………………………………………………………………………………..
26
3-9- جمع‌آوری تخم مرغ………………………………………………………………………………………………………………………………………….
27
3-10- رکوردگیری و تعیین کیفیت تخم مرغ……………………………………………………………………………………………………………..
27
3-10-1- شاخص تخم مرغ………………………………………………………………………………………………………………………………………….
27
3-10-2- واحد هاو………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
27
3-10-3- وزن و ضخامت پوسته……………………………………………………………………………………………………………………………………
28
3-11- ذخیره تخم مرغ‌ها…………………………………………………………………………………………………………………………………………..
28
3-12- جوجه درآوری……………………………………………………………………………………………………………………………………………………
28
3-13- تعیین وزن یک هفتگی جوجه……………………………………………………………………………………………………………………………
29
3-14- اندازه‌گیری غلظت فراسنجه‌های خونی……………………………………………………………………………………………………………..
29
3-15- اندازه‌گیری غلظت کلسترول زرده ………………………………………………………………………………………………………………….
29
3-16- شاخص زرده………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
30
3-17- مدل آماری طرح…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
30
3-18- تجزیه و تحلیل آماری…………………………………………………………………………………………………………………………………………
31
فصل چهارم: یافته­ها و بحث……………………………………………………………………………………………………………………………………….
32
4-1- مقایسه تاثیر افزودن پودر گزنه و ساپونین بر فراسنجه­های خونی……………………………………………………………………
33
4-2- ویژگی­های تخم مرغ………………………………………………………………………………………………………………………………………..
37
4-2-1- کلسترول زرده………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
37
4-2-2- ضخامت پوسته تخم مرغ………………………………………………………………………………………………………………………………….
38
4-2-3- وزن پوسته تخم مرغ………………………………………………………………………………………………………………………………………
39
4-2-4- درصد وزن پوسته…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
40
4-2-5- شاخص تخم مرغ……………………………………………………………………………………………………………………………………………
41
4-2-6- درصد شاخص زرده…………………………………………………………………………………………………………………………………………..
42
4-2-7- واحد هاو……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
43
4-2-8- وزن تخم مرغ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….
44
4-2-9- درصد جوجه درآوری………………………………………………………………………………………………………………………………………
45
4-2-10- درصد تولید تخم مرغ…………………………………………………………………………………………………………………………………..
46
4-3- کیفیت جوجه……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
47
نتیجه­گیری…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
48
پیشنهادها……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
49
منابع……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
50
 

فهرست جدول­ها

عنوان جدول
صفحه
جدول 3-1- اجزای جیره و مواد مغذی محاسبه شده ………………………………………………………………………………………..
24
جدول 3-2- ویژگی­های پودر گزنه……………………………………………………………………………………………………………………..
25
جدول 3-3- ترکیبات ساپونین…………………………………………………………………………………………………………………………….
26
جدول 4-1- تاثیر مصرف پودر گزنه و ساپونین بر غلظت فراسنجه­های خونی پلاسما……………………………………..
33
جدول 4-2- تاثیر مصرف پودر گزنه و ساپونین بر غلظت کلسترول زرده……………………………………………………………
37
جدول 4-3- تاثیر مصرف پودر گزنه و ساپونین بر ضخامت پوسته تخم مرغ………………………………………………………
38
جدول 4-4- تاثیر مصرف پودر گزنه و ساپونین بر وزن پوسته تخم مرغ…………………………………………………………….
39
جدول 4-5- تاثیر مصرف پودر گزنه و ساپونین بر درصد وزن پوسته………………………………………………………………….
40
جدول 4-6- تاثیر مصرف پودر گزنه و ساپونین بر درصد شاخص زرده……………………………………………………………….
41
جدول 4-7- تاثیر مصرف پودر گزنه و ساپونین بر درصد شاخص زرده……………………………………………………………….
42
جدول 4-8- تاثیر مصرف پودر گزنه و ساپونین بر واحد هاو………………………………………………………………………………..
43
جدول 4-9- تاثیر مصرف پودر گزنه و ساپونین بر وزن تخم مرغ………………………………………………………………………..
44
جدول 4-10- تاثیر مصرف پودر گزنه و ساپونین بر درصد جوجه درآوری………………………………………………………….
45
جدول 4-11- تاثیر مصرف پودر گزنه و ساپونین بر درصد تولید تخم مرغ………………………………………………………..
46
جدول 4-12- تاثیر مصرف پودر گزنه و ساپونین بر کیفیت جوجه……………………………………………………………………..
47
 

فهرست نگاره­ها

عنوان نگاره
صفحه
نگاره 2- 1- شکل ساختمانی ساپونین استروییدی و تری­ترپنوییدی………………………………………………………………………….
10
– مقدمه

افزایش نیاز به تولیدات مرغی منجر به استفاده‌های غیر ضروری از هورمون‌ها و ترکیبات شیمیایی دیگر شده است که استفاده از این محصولات تقویتی، باعث اثرات جدی در سلامت پرنده و تولیدات آنها خواهد شد و فزون بر این، باعث کاهش دوره تولید و تغییرات فیزیولوژیک می‌شوند ( Poudelو Khanal، 2010) و نگرانی‌های بسیار زیادی را برای استفاده از این ترکیبات سنتتیک از جمله آنتی‌بیوتیک‌ها با توجه به اثرات جانبی‌شان به وجود آورده است (Mansoub و Nezhady، 2011).

امروزه با پیشرفت‌های حاصل در شیمی آلی و تحولات چشمگیر در روش‌های استخراج، تخلیص و تعیین ترکیبات مؤثر گیاهان و به دلیل عوارض داروهای شیمیایی، ارزش گیاهان دارویی آشکارتر شده و تقریبا نیمی از فرآورده‌های دارویی منشأ گیاهی دارند ( ناطقی و همکاران، 1390). گیاهان دارویی پیشینه طولانی در درمان دارند اما با توجه به تحقیقات گسترده‌ای که در زمینه شناسایی گیاهان دارویی و اثربخشی آنها صورت گرفته، مطالعه در مورد سمیت گیاهان دارویی با توجه به وجود متابولیت‌های ثانویه گیاهی و ناشناخته بودن آنها امری اجتناب‌ناپذیر است (Benchaar و همکاران، 2008). ترکیبات گیاهی می‌توانند به عنوان ترکیبات مناسبی برای سلامت پرنده و تولیدات آنها استفاده شوند و باعث تولید فرآورده‌های مناسبی شوند (Mansoub، 2010).

پژوهش­های زیادی در حال انجام هستند تا سودمندی و کارایی خوراک و تولیدات و نرخ تولید و کیفیت محصولات تولیدی را افزایش دهند که این اهداف با استفاده از گیاهان مفید قابل اجراست. بیشترین اثرات سودمندی گیاهان دارویی، اثرات شبه آنتی‌اکسیدانی، کاهش چربی خون، پیش برد رشد و توانایی در دسترس بودن آنها است که بسیاری از این اثرات به متابولیت‌های ثانویه آنها مانند فنول‌ها، روغن‌ها، ساپونین، لکتین‌ها، آلکالوییدها و غیره وابسته است (Mansoub وNezhady ، 2011؛ Ipu و همکاران، 2006) تا همراه با کاهش هزینه جیره، تولید و کیفیت محصولات را افزایش دهند که این اهداف تا حدودی به کاهش کلسترول تخم‌مرغ و کیفیت جوجه تولیدی بستگی دارد (Nobakht و همکاران، 2011).

گزنه یکی از گیاهان دارویی است که در نقاط مختلف جهان رشد می‌کند و اولین بار در پرندگان استفاده شد (Mansoub و Nezhady، 2011). آنالیزهای به دست آمده از گزنه، نشان دهنده حضور ترکیبات زیادی در آن است که تاکنون نشاسته، صمغ، آلبومن، شکر، هیستامین، کولین، سروتونین، 18 ترکیب فنولی و 8 لیگنان از آن شناخته شده است (Tekeli و همکاران، 2006).

گزنه خاصیت ضد میکروبی و ضد قارچی داشته و اثرات مثبتی بر عملکرد، صفات لاشه، فراسنجه­های خونی و ایمنی دارد (Mansoub و Nezhady، 2011). یکی از اثرات مثبت گزنه تحریک ترشحات پانکراس است که ترشح آنزیم‌های گوارشی و هضم و جذب اسیدهای آمینه را افزایش داده و صفات لاشه را بهبود می‌بخشد (Modiry و همکاران، 2010). از دیگر اثرات مثبت گزنه می‌توان به افزایش کیفیت و درصد تولید تخم و کاهش کلسترول زرده و تخم اشاره کرد (جادری و همکاران، 1390؛ Mansoub، 2010).

از متابولیت‌های ثانویه گیاهی می‌توان به ساپونین اشاره کرد. ساپونین ترکیب استروییدی یا گلیکوزید تری‌ترپنوییدی است با یک هسته ساپوژنین، که در بسیاری از گیاهان و متابولیت‌های گیاهی وجود دارد (اعظمی و همکاران، 1391؛ Francis و همکاران، 2002). ساپونین‌ها در هر دو نوع گیاهان خودرو و زراعی وجود دارند (Fenwick و همکاران، 1991) و فاکتورهایی مانند سن گیاه، محیط و شرایط کشاورزی بر ترکیب آنها موثر است (Schopke، 2000).

ساپونین دارای بخشی محلول در آب و بخشی دیگر محلول در چربی است (Cheeke، 1998). این ترکیب توانایی تشکیل ترکیب پایدار و فوم‌های صابونی شکل در محلول‌های آبی را دارد  (جادری و همکاران، 1390). ساپونین دارای یک بخش قندی (گلوکز، گالاکتوز، گلوکورونیک اسید، زایلوز یا متیل پنتوز) و یک اتصال گلیکوزیدی به یک گلیکون هیدروفوبیک است که ممکن است استروییدی یا تری­ترپنوییدی باشد و زنجیره