ج-ذنب…………………………………… 19
مبحث دوم- مفهوم و گستره جرم در حقوق کیفری…… 21
-گفتار اول-معنی لغوی جرم………………….. 25
-گفتار دوم-تعریف جرم در معنی اصطلاحی آن……… 27
-گفتار سوم-ملاک جرم در اسلام………………… 32
-گفتار چهارم-مفهوم فقهی جرم از دیدگاه شیعه….. 41
الف-معنای لغوی جرم از دیدگاه فقها………….. 41
ب-معنای اصطلاحی جرم از دیدگاه فقها………….. 42
ج-دیدگاه فقهای اهل سنت……………………. 43
-گفتار پنجم-عناصر تشکیل دهنده جرم………….. 44
الف-عنصر قانونی جرم………………………. 45
ب-عنصر مادی جرم………………………….. 45
ج-عنصر معنوی یا روانی جرم…………………. 45
-گفتار ششم-عناصر تشکیل دهنده جرم در اسلام……. 55
مبحث سوم- تفکیک جرم و گناه در حقوق کیفری مدرن.. 62
فصل سوم: رابطه جرم و گناه در حقوق کیفری قبل از انقلاب 66
مبحث نخست- دوران مشروطه…………………… 67
-گفتار اول-اصل دادرسی شرعی و عرفی………….. 68
-گفتار دوم-حقوق کیفری ایران قبل از مشروطه…… 71
مبحث دوم- دوران پس از مشروطه………………. 72
-گفتار اول-ویژگی­های حقوق جزای وضعی…………. 73
-گفتار دوم-ویژگی­های حقوق جزای وضعی

دوره شاه…. 79
-گفتار سوم-پس از پیروزی انقلاب اسلامی………… 85
فصل چهارم: رابطه جرم و گناه پس از انقلاب…….. 87
مبحث نخست- جرایم حد، قصاص و دیات…………… 87
-گفتار اول-جرائم حدی……………………… 87
الف-تعریف حد و اقسام آن…………………… 87
ب-کیفر­های زنا……………………………. 88
-گفتار دوم-قصاص………………………….. 89
-گفتار سوم-دیا ت………………………….. 93
الف-مسئولیت مدنی یا دیه…………………… 93
ب-میزان دیه……………………………… 95
مبحث دوم- تعزیرات و مجازاتهای بازدارنده…….. 98
-گفتار اول-تعزیر…………………………. 98
الف-نظرات فقهای امامیه……………………. 99
ب-تعریف حقوقی تعزیر………………………. 101
فصل پنجم: نتیجه‌گیری………………………. 105
منابع …………………………………………………………………………………………………………………………. 111


چکیده
مفاهیم گناه و جرم از جمله مفاهیمی هستند که در عرصه اذهان عمومی جوامع سنتی تفکیک مشخصی ندارند.مصادیق جرم و گناه گرچه در مواردی هم­پوشانی دارند، اما در اصل مفاهیمی جدا هستند؛جرم اقدام به عملی است که منع قانونی دارد و قانونگذار برای آن مجازاتی در نظر گرفته است.در مقابل انجام گناه ارتکاب به عملی است که در منابع دینی منع و نهی شده است و مجازاتی اخروی نیز برای عامل آن در نظر گرفته شده است.
در جوامع عرفی و سنتی به طور تاریخی تفکیکی بین جرم و گناه نبوده است و گناه که مفهومی شرعی است بت جرم که مفهومی عرفی است قرابت نزدیکی داشته است.در دنیای سنتی دیروز ، آموزه­های دین و دستورات شرع کمابیش همان نقشی را در تعیین شیوه صحیح و پذیرفته انجام امور اجتماع داشته­اند که امروزه قوانین مدنی در جامعه دارند.
با گذر زمان و پیشرفت دانش بسیاری مسائل جدید مطرح شده­اندکه مستلزم ایجاد قوانین جدید هستند.بسیاری از این مسائل نوین مشمول حوزه تاریخی شرع و مذهب نگشته­اندو لذا تخلف از آنان جنبه گناه به خود نگرفته است.
رعایت قوانین مرتبط با مسائل و قرارداد­های دنیای نوین با معین کردن جرم و مقرر کردن جریمه­هایی تضمین می­شود که مفاد حقوقی کاملاً معین و ملموس دارند و بار گناه بر آنها مترتب نیست.البته بسیارند مصادیقی که هم از لحاظ حقوقی جنبه جرم دارند و هم از لحاظ دینی جنبه گناه.ولی جریمه­هایی که قوانین مدنی جوامع نوین برای چنان اعمال مجرمانه تعیین می­کند تنها با توجه بر جنبه مجرمانه آنها و آسیب­های آن به جامعه مدنی تعیین می­شود و نه با نگاهی به جنبه گناه بودن آنها.
با وصفی که رفت در جهان امروز مفاهیم جرم و گناه دو مفهوم کاملاًجدا و منفک هستند.