پایان نامه ارشد: بررسی اثر تنوع فصلی بر خصوصیات مورفوفیزیولوژیک و فعالیت آنتی اکسیدانی برخی از گونه های بومادران | ... | |
دکتر مهدی رحیم ملک (در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است) تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه : (ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است) چکیده: جنس بومادران Achillea یکی از مهمترین جنسهای خانواده کاسنی است و از جمله گیاهان دارویی و زینتی مهم محسوب میشود. تعداد گونه های شناخته شده آن در دنیا به 150 میرسد. این جنس در ایران دارای 19 گونه علفی چند ساله میباشد که اغلب معطر هستند. تنوع در رنگ، عادت رشد و مقاومت به انواع عوامل نامساعد محیطی باعث شده این گیاه در سالهای اخیر به عنوان یک گیاه زینتی مورد توجه بسیاری از پرورشدهندگان قرار گیرد. شرایط آب و هوایی بر کیفیت و کمیّت ترکیبات موثره گیاهان دارویی اثر میگذارد وتعیین فصل مناسب، جهت برداشت آنها باعث بالا رفتن عملکرد میشود. نظر به این امر بررسی تنوع فصلی بر روی ترکیبات مادهی موثره گیاهان دارویی حائز اهمیت است. از این رو ده ژنوتیپ از شش گونه بومادران (millefolim .A، A. filipendulina، A. tenufolia، A. nobilis، aucherii .A، A. pachycephala)، در قالب یک طرح اسپلیت پلات بر پایه بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار کاشته شد. یادداشت برداریها از صفات مختلف در مراحل مختلف رشدی گیاه طی هر فصل انجام شد و از لحاظ میزان فنول تام و ظرفیت آنتی اکسیدانی آن در فصول مختلف و خصوصیات مورفوفیزیولوژیک مورد مطالعه قرار گرفتند. عصاره الکلی از شاخه، برگ و گل در فصول مختلف از ژنوتیپها گرفته شد سپس میزان فنل تام با بهره گرفتن از معرف فولین-سیوکالتیو و روش اسپکتوفتومتری اندازه گیری شد. ظرفیت آنتی اکسیدانی با بهره گرفتن از مدل DPPH و شاخص Ic50ارزیابی شد. همچنین تجمع میزان پراکسید هیدروژن (H2O2) و مالون دی آلدهید (MDA)، مقدار نشت الکترولیتهادر فصل زمستان بررسی شد. نتایج این آزمایش نشان داد، تجزیه واریانس تنوع بسیار معنیداری (P < 0/01) بین ژنوتیپ و فصول مختلف برای صفات مورفولوژیک نشان داد ژنوتیپ AmlitR از گونه A. millefolium به دلیل داشتن ویژگی گلدهی زودرس و گلهای زیبا به عنوان گیاه زینتی در بهار و تابستان معرفی شد. گونه A. nobilis به دلیل مقاومت بالا در فصول سرد به عنوان جایگزین این ژنوتیپ در فصول سرد سال شناخته شد. نتایج تجزیه واریانس تنوع بسیار معنیداری (P < 0/01) بین ژنوتیپهای مورد مطالعه برای درصد اسانس، میزان فنول تام و اثر آنتی اکسیدانی (IC50) نشان دادند. بهترین فصل برای بدست آوردن بیشترین فنول تام در بهار و ظرفیت آنتی اکسیدانی در تابستان بود. به طوریکه در بین ژنوتیپها عملکرد مادهی موثره بسته به گونه و فصل برداشت کاملاَ متفاوت بود. نتایج تجزیه واریانس، تنوع بسیار معنیداری (P < 0/01) بین ژنوتیپهای مورد مطالعه برای میزان مالون دیآلدهید (MDA) و پراکسید هیدروژن (H2O2) نشان داد. با توجه به نتایج بهدست آمده از میزان تجمع پراکسید هیدروژن (H2O2)، ژنوتیپ At31 از گونه A. tenuifoliaبه عنوان گونه حساس به سرما و Amuk از گونه A. millefolium به عنوان گونه متحمل به سرما شناخته شد. همچنین نتایج حاصل از مقدار مالون دی آلدهید (MDA) نشان داد که Ap71 گونه حساس و Amuk از گونه A. millefolium به عنوان گونه متحمل به سرما شناسایی شدند. اندازه گیری مقدار نشت الکترولیتها نشان داد که بیشترین میزان نشت در گونه A. tenuifoliaو کمترین در گونه nobilis .A بود. این نتایج نشان میدهد که گونههای nobilis .A و aucherii .A شدت خسارت وارد شده به غشای سلولی را در نقطه پایینتری نگه میدارند و نسبت به ژنوتیپهای دیگر مقاومتر هستند. فصل اول: مقدمه و بررسی منابع 1-1- اهمیت و اهداف پژوهش ایران دارای منابع با ارزشی از گیاهان دارویی و زینتی میباشد. چنین تنوعی برای اصلاح گیاهان از اهمیت بالایی برخوردار است. نظر به اهمیت و کاربرد مختلف گیاهان دارویی، امروزه پژوهشهای بسیاری از محققان علوم گیاهی معطوف به جنبه های مختلف کاربردی این گیاهان شده است. متأسفانه سالانه مبالغ زیادی ارز صرف خرید مواد صنعتی و دارویی میگردد که بیشتر منشاء گیاهی داشته و یا در داخل کشور قابل استحصال است. با توجه به درصد کم مواد مؤثره در گیاهان دارویی و نیاز برای دستیابی به گونههای با ارزش دارویی، زینتی و نادر میتوان ضمن سازگار کردن گونهها، افزایش کاربری زینتی وهمچنین معرفی این گونهها در عرصههای زراعی، بهترین فصل برداشت برای بالابردن ماده مؤثره آن را شناسایی کرد. در کشور ایران طی چند دهه اخیر عمده مطالعات در زمینه حفظ و بهره برداری از ژرم پلاسم گیاهان زراعی و باغی بوده و توجه اندکی به گیاهان دارویی و زینتی مبذول شده است. همچنین عمده تحقیقات انجام شده در بخش گیاهان دارویی به شناسایی و جداسازی ترکیبات اسانسها اختصاص داشته و مطالعات محدودی در زمینه بررسی تنوع فصلی بر روی مواد مؤثره این گیاهان صورت پذیرفته است. گیاه بومادران یکی از گیاهان مهم دارویی میباشد. جنس Achillea متعلق به خانواده آستراسه (Asteraceae) است و از جمله گیاهان مهم دارویی و زینتی محسوب میشود. تعداد گونههای شناخته شده بومادران در دنیا به 150 گونه میرسد. این جنس در ایران دارای 19 گونه علفی چند ساله میباشد که اغلب معطر هستند. پراکندگی گونهها در اروپا، آسیا و شمال آمریکا است. ژنوتیپها در ایران گسترش وسیعی داشته و در مناطق مختلف کشور با الگوهای مختلف آب و هوایی میرویند. این گیاه علاوه بر اینکه به عنوان یک گیاه دارویی مهم در جهان مطرح میباشد، از سویی به عنوان گیاه زینتی در فضای سبز بکار رفته و در برخی مناطق دنیا از جمله آمریکا و اروپا از گلها بریده و شاخه خشک آن استفاده میشود. از اهداف مهم اصلاحی در بومادران بالا بردن ارزش دارویی و کاربرد زینتی آن است و به همین منظور پایداری آن در محیط باعث افزایش کارایی زینتی آن میباشد. با توجه به مطالب ذکر شده مطالعه حاضر در گیاه بومادران بر مبنای اهداف زیر صورت گرفت: 1-بررسی خصوصیات مورفولوژیک و بیوشیمیایی، ژنوتیپ های متعلق به شش گونه بومادران در فصول مختلف. 2-تعیین گونه ای که دارای ماده موثره بیشتراز لحاظ دارویی دارا باشد. 3-انتخاب مقاوم ترین و حساس ترین ژنوتیپ به گرما و سرما. 4-پیدا کردن بهترین فصل برداشت به منظور بالا بردن کیفیت گیاه دارویی. 2-1- گیاه شناسی بومادران بومادران از نظر گیاهشناسی دارای طبقه بندی، رده دولپه ایها(Dicotyledonae)، زیر رده پیوسته گلبرگان(Metachlamydeae)، راسته(Asterales)، تیره کاسنی(Compositeae=Asteraceae)، طایفه(Anthemideae) و جنس( (Achilleaاست. جنس بومادران یکی از مهمترین جنسهای این خانواده است]10، 11 و 36[ و از جمله گیاهان دارویی و زینتی مهم محسوب میشود. تعداد گونههای شناخته شده در دنیا به 150 میرسد. این جنس در ایران دارای 19 گونه علفی چند ساله میباشد که اغلب معطر هستند]10 و 14[. پراکندگی گونهها در مناطق اروپا، نواحی معتدل آسیا و نواحی شمال آمریکا متمرکز شده است]95[. نام Achillea از نام Achillis خدای آهن و قهرمان داستان هومر گرفته شده است]26 و 94[. این جنس دارای گیاهان علفی، چندساله، اغلب پوشیده از کرک، دارای ریزوم سخت، بیخ ساقه غالبا ضخیم چوبی شونده هستند ]1 و 11[. این گیاه خیلی زود در مراتع و چراگاه ها مخلوط با سایر علفها میروید ]1[. برگها متناوب، بدون تقسیم یا دارای 3 تا 4 بار تقسیم بخش شانهای عمیق اند ]11[. البته گونه ها و زیر گونه ها از لحاظ شکل برگ ها تفاوت هایی را نشان می دهند. برگ ها پوشیده از کرک میباشند ]11[.کپهها کوچک تا متوسط، اغلب دارای دمگل دراز و گاهی فاقد آن، منفرد و یا غالبا مجتمع و به صورت گلآذین دیهیم هستند. گریبان پهن دراز استوانه، نیمه کروی و دارای ردیف معدودی از برگکها است. برگکها دارای حاشیه شفاف، پهن یا باریک و یا فاقد حاشیهاند. گلها سفید، زرد، صورتی و گلهای حاشیه ای نهنج شعاعی، هرمافرودیت[1]، در انتها دارای 5 لبه یا دندانه منظم و لولهای کم و بیش فشرده است. فندقهها تخم مرغی فشرده، صاف، فاقد بال و کرکاند ]1 و 11[. ارتفاع این گیاه بر حسب گونه از 15 تا 150 سانتی متر متفاوت است ]1 و 11[. نوزده گونه از این گیاه در ایران گزارش شده است ولی همهی گونهها به خوبی شناخته نشده اند ]10 و 11[. دو گونهA. millefolium، A. santolina در ایران فراوانتر میباشند. ژنوتیپهای بومادران در ایران گسترش وسیعی دارند و در دامنه البرز، اطراف دماوند، قسمتهای شمالی اوشان در اشتران کوه و تبریز میرویند ]10 و 11[. تعداد کروموزوم پایه در بومادران 9X= میباشد و پلیپلوییدی در آن رخ میدهد ]12[.
[جمعه 1398-07-12] [ 10:38:00 ب.ظ ]
لینک ثابت |