دکتر محمد علی حاجی ده آبادی
 

تکه هایی از متن به عنوان نمونه :

1– مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………. أ

2- تعریف و تبیین مسئله ………………………………………………………………………………………………… أ

3- سؤالات پژوهش ……………………………………………………………………………………………………… ب

3- فرضیه های پژوهش …………………………………………………………………………………………………. ب

4- سابقه و پیشینه پژوهش ……………………………………………………………………………………………. ت

5- اهمیت و ضرورت پژوهش ……………………………………………………………………………………………. ت

6- اهداف پژوهش ………………………………………………………………………………………………………… ث

7- جنبه های جدید بودن و نوآوری طرح ………………………………………………………………………………… ث

8- سامانه پژوهش ……………………………………………………………………………………………………….. ت

9- قلمرو مکانی و زمانی پژوهش ………………………………………………………………………………………   ج

فصل نخست: کلیات ………………………………………………………………………………………………………. 1

مبحث نخست: مفاهیم واژگان ………………………………………………………………………………………….. 1

گفتار نخست: تعاریف و مفاهیم پلیس …………………………………………………………………………………. 3

1- تعریف پلیس در حقوق ایران…………………………………………………………………………………………… 4

2 – تعریف پلیس از نگاه سازمان ملل ………………………………………………………………………………….   5

3 – تقسیمات مختلف پلیس …………………………………………………………………………………………….. 5

مبحث دوم: پیشینه تاریخی پلیس   ……………………………………………………………………………………. 6

گفتارنخست : پیشگیری اجتماعی از جرم در دوره های تاریخی توسط پلیس……………………………………   7

1 – دوره مادی پلیس و هخامنشی   …………………………………………………………………………………… 8

2 –   دوره سلوکی ، اشکانی و ساسانی   …………………………………………………………………………… 8

3 – دوره صفوی   …………………………………………………………………………………………………………   9

4 – دوره افشاریه و زندیه   ……………………………………………………………………………………………….. 9

5 – پلیس در دوره قاجار   ……………………………………………………………………………………………….. 10

6 – دوره پهلوی   ………………………………………………………………………………………………………… 11

7 – دوره نظام جمهوری اسلامی ایران ……………………………………………………………………………….. 11

مبحث سوم : مبانی پیشگیری پلیس ………………………………………………………………………………… 12

گفتار نخست : تعریف پیشگیری   ………………………………………………………………………………………15  

گفتار دوم : انواع پیشگیری از جرم   ………………………………………………………………………………….. 17

الف ) پیشگیری کیفری و پیشگیری غیر کیفری …………………………………………………………………….. 17

ب ) پیشگیری عمومی و پیشگیری خصوصی از جرم ………………………………………………………………. 17

ج ) پیشگیری ابتدایی ، ثانویه و ثالث   ………………………………………………………………………………. 17

د) پیشگیری فعال و انفعالی …………………………………………………………………………………………… 18

ه ) پیشگیری اجتماعی و وضعی ……………………………………………………………………………………… 18

گفتار سوم: جایگاه پیشگیری در علوم جرم شناسی   …………………………………………………………….. 19

مبحث چهارم : ویژگی های پلیس پیشگیری   ………………………………………………………………………..20

گفتار نخست : مفهوم پلیس جامعه محور ……………………………………………………………………………..21

گفتار دوم: خصوصیات پلیس و جایگاه آن در جامعه ………………………………………………………………….. 22

گفتار سوم: اخلاق مداری پلیس ………………………………………………………………………………………. 23

گفتار چهارم: ویژگی های پلیس مطلوب در نظام اسلامی   ……………………………………………………….. 24

الف ) ویژگی های درون سازمانی   ……………………………………………………………………………………. 25

ب ) ویژگی های برون سازمانی   ……………………………………………………………………………………… 26

گفتار پنجم : ویژگی اقتداردر نیروی پلیس   …………………………………………………………………………… 27

گفتارششم: ویژگی پایبندی پلیس به قانون ………………………………………………………………………….. 27

گفتار هفتم : مسئولیت مدنی پلیس   ………………………………………………………………………………… 28

گفتار هشتم : پلیس قضایی   ………………………………………………………………………………………….. 30

گفتار نهم : مدیریت پلیس و بهره وری واحد های انتظامی   ………………………………………………………… 32

گفتار دهم : پلیس زن ……………………………………………………………………………………………………. 33

مبحث پنجم : مفهوم امنیت   …………………………………………………………………………………………… 34

1 – تعاریف امنیت   ……………………………………………………………………………………………………….. 35

2 – اقسام امنیت   ……………………………………………………………………………………………………….. 36

2-1- امنیت اجتماعی …………………………………………………………………………………………………….. 36

الف ) احساس امنیت در بستر امنیت واقعی ………………………………………………………………………….. 39

ب ) امنیت از دیدگاه مکتب اسلامی ……………………………………………………………………………………. 41

ج ) ویژگی های پلیس امنیت مدار در پیشگیری از جرم ……………………………………………………………… 43

فصل دوم : جایگاه پلیس امنیت مدار در پیشگیری جامعه مدار ……………………………………………………… 45

گفتار اول : پلیس اجتماع محور ………………………………………………………………………………………….. 45

1- بررسی تعامل میان پلیس و مردم   …………………………………………………………………………………. 47

2-   ضرورت رویکرد جامعه محوری پلیس ……………………………………………………………………………….. 49

3- جلب اعتماد عمومی توسط پلیس جامعه محور ……………………………………………………………………. 51

گفتار دوم : نقش پلیس در ایجاد اعتماد سیاسی در شهروندان …………………………………………………….. 51

گفتار سوم : ارتقای کارآیی پلیس ……………………………………………………………………………………….. 54  

تمرکز زدایی در سازمان پلیس ……………………………………………………………………………………. 55
2 – اصول جلب مشارکت انتظامی ………………………………………………………………………………………. 55

3 – سرعت و انسجام در نیروی پلیس جامعه محور …………………………………………………………………… 56

گفتار چهارم : بحران های طبیعی و پیامدهای امنیتی – انتظامی ………………………………………………….. 58

گفتار پنجم : عصر اطلاعات و چالشهای فراروی پلیس ……………………………………………………………….. 59

گفتار ششم : دانش محوری در نیروی پلیس جامعه محور …………………………………………………………… 62

گفتار هفتم : پلیس و امنیت محله   …………………………………………………………………………………….. 63

گفتار هشتم : پلیس مشاور ……………………………………………………………………………………………… 65

ضرورت تأسیس مراکز مشاوره در نیروی انتظامی ……………………………………………………………………… 66

اهداف مراکز مشاوره در نیروی انتظامی ………………………………………………………………………………… 66

گفتار نهم : نقش پلیس در پیشگیری اجنماعی از جرم ……………………………………………………………….. 67

فصل سوم : جایگاه پلیس امنیت مدار در پیشگیری اجتماعی رشد………………………………………………….. 74

مبحث اول : ویژگی های پیشگیری اجتماعی رشد مدار

 

……………………………………………………………… 75

گفتار اول : پیشگیری اجتماعی رشد مدار از بزهکاری اطفال ………………………………………………………… 76

گفتار دوم : نقش پلیس در پیشگیری رشدمدار ………………………………………………………………………… 76

الف ) : نحوه مداخله پلیس در پیشگیری از وقوع جرم در میان دانش آموزان ……………………………………….. 78

ب ) : نقش پلیس در پیشگیری از جرائم اطفال و نوجوانان   ………………………………………………………… 79

گفتار چهارم : مطالعه موردی پیشگیری پلیسی از بزهکاری اطفال و نوجوانان در برخی مناطق جهان ………… 85

اروپا   ………………………………………………………………………………………………………………………   85

آسیا   ……………………………………………………………………………………………………………………….. 87

آمریکا   ……………………………………………………………………………………………………………………..   88  

گفتار پنجم : پیشگیری اجتماعی رشد مدار از بزهکاری دانش آموزان توسط پلیس………………………………… 89

گفتار ششم: نقش پلیس درآموزش دانش آموزان   ……………………………………………………………………..92

1 – محورهای آموزش پلیس در پیشگیری اجتماعی رشد مدار ……………………………………………………….. 93

2 – راهکارهای تشویقی در پیشگیری رشد مدار پلیس   ……………………………………………………………….94

3 – نحوه تعامل پلیس با دانش آموزان در پیشگیری رشد مدار ……………………………………………………….. 94

پیشنهادات…………………………………………………………………………………………………………………… 96

نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………………………97

منابع……………………………………………………………………………………………………………………………98

چکیده:

پیشگیری اجتماعی توسط پلیس به عنوان متولی امنیت در جامعه، با تمرکز پلیس بر روی علل و عوامل اجتماعی مؤثر در وقوع جرم و شناخت آنها جهت درک صحیح از وضعیت محیط اجتماعی برای مبارزه ریشه ای با جرم و ناهنجاری ها حاصل می شود. امروزه نیروی پلیس در کشورهای پیشرفته، دوره اقتدارگرایی خود را پشت سر گذاشته و وارد دوره جامعه گرایی شده است. در این دوره پلیس در جهت برقراری یک رابطه نزدیک با افراد جامعه حرکت میکند و به آموزش و آگاه سازی آنان می پردازد و با تشکیل پلیس مردمی جلب مشارکت عمومی را در راستای حل مشکلات جامعه مهمترین هدف خود می پندارد و بر این باور است که امنیت یک تولید جمعی است. در پیشگیری اجتماعی، پلیس تعامل بسیار نزدیک با خانواده ها و نهادهای اجتماعی، فرهنگی و مذهبی موجود در جامعه برقرار می نماید، مشکلات جوانان و نوجوانان را که ریشه بسیاری از ناهنجاری ها در جامعه می باشند را با اولویت بالایی می نگرد و با مدارس در سطح بالایی همکاری می کند و در خصوص بزهکاری اطفال و زنان با تشکیل پلیس زن، برنامه ریزی وسیعی جهت شناخت مشکلات آنها می نماید و با بهره گیری از تعالیم دینی و ارتباط با نهاد های مذهبی بویژه مساجد، در جهت تقویت شورا، امر به معروف و نهی از منکر و رواج عطوفت اسلامی می کوشد تا به هر دو نوع پیشگیری اجتماعی رشد مدار و جامعه مدار دست یابد.

مقدمه

1- تعریف و تبیین مسئله

پلیس به عنوان متولی امنیت در جامعه جایگاهی ویژه در کنترل و پیشگیری از جرم دارد. در این راستا نخست باید امنیت را تعریف و تبیین نمود و بعد به چگونگی گسترش آن در سطح جامعه توسط پلیس برای پیشگیری از جرم پرداخت. امنیت در اصطلاح به وضعیت یا کیفیتی اطلاق می شود که در آن، مصونیت از خطرات و رهایی از نگرانی ها در مقابل تهدیدات بر علیه یک کشور، شخص یا یک شئ دارای ارزش برقرار باشد. در یک نگاه کلی امنیت به دو بخش فردی و اجتماعی تقسیم می شود، که هر دو بخش هم به لحاظ عینی و هم به لحاظ ذهنی مورد بررسی قرار می گیرد . احساس امنیت در بین شهروندان زمانی حاصل می شود که که آنها با مشاهده موارد و جزئیات برخورد دستگاه های امنیتی با بی قانونی و ناهنجاری های عمومی، به این ادراک و اطمینان دست یابند که دستگاه های مذکور حامی و پشتیبان حقوق آنهاست. در واقع تصور ذهنی انسانها از مقوله امنیت در مقایسه با عینیاتی که وضعیت امنیت یک جامعه را تعریف می کنند ، از اولویت بالایی برخوردار است. به عبارتی هر چند پیش نیاز «احساس امنیت»، تحقق امنیت است ولی لزوما تحقق امنیت احساس امنیت را به دنبال نمی آورد. از جمله عوامل اساسی ایجاد امنیت در یک جامعه، ایمان و عمل صالح و پیوند عمیق شهروندان با خالق یکتاست و در این راستا میتوان به فعال سازی نهادهای فرهنگی و بخصوص مذهبی در جامعه پرداخت. چرا که آموزه های دینی اهمیت فوق العاده ایی را به مسأله امنیت داده اند و ریشه ی هر گونه نا امنی را در بی ایمانی و شرک و ظلم معرفی نموده اند. بنابراین با اختصاص بخشی از وظایف پلیس به این امور و در حقیقت با تشکیل پلیس های تخصصی پیشگیری از جرم و با شناخت مفهوم صحیح امنیت می توان ویزگی های پلیس امنیت مدار و خط سیر او در جهت برقراری امنیت را شناساند وبه توسعه ی پیشگیری های فعال و اجتماعی از وقوع جرم توسط پلیس بر اساس تعریف ارائه شده پرداخت. فلذا بر خلاف تصور رایج که مبتنی بر پشگیری وضعی از وقوع جرم توسط پلیس می باشد، پلیس در امر پیشگیری اجتماعی از جرم میتواند با برقراری تعامل مناسب با نهادهای اجتماعی و فرهنگی و مذهبی، موفقیت بیشتری در برقراری امنیت پایدار در جامعه و افزایش ضریب احساس امنیت در شهروندان حاصل نماید. بنابراین در این رساله برآنیم تا با تعریف مفهوم پلیس و امنیت و تبیین جایگاه پلیس در ایجاد امنیت در جامعه ، موثرترین روش پیشگیری از وقوع جرائم را از میان انواع مختلف روش های پیشگیری که همان پیشگیری فعال و اجتماعی از جرم می باشد در قالب دو نوع مدل پیشگیری اجتماعی جامعه مدار و پیشگیری اجتماعی رشد مدار، معرفی نماییم.

2- سؤالات پژوهش

سؤالاتی که این پژوهش در پی پاسخ دادن به آنهاست را می توان به دو صورت سؤالات اصلی که این تحقیق در اصل به دنبال پاسخ به آنهاست، مطرح نمود.

1- ویژگی های پلیس امنیت مدار جهت پیشگیری اجتماعی از جرم چیست؟

2- پلیس امنیت مدار باید در مدل پیشگیری اجتماعی از جرم چه راهکارهایی را دنبال نماید؟

3- فرضیه های پژوهش

پلیس امنیت مدار در چهارچوب یک سیاست مشارکتی و در عین حال با حفظ اقتدار خود در تعامل مثبت باشهروندان و جلب اعتماد عمومی، به پیشگیری فعال و اجتماعی از جرم می پردازد.

پلیس امنیت مدار با نگاهی تازه به مقوله امنیت و در راستای دست یافتن به امنیت پایدار، بر روی دو نوع مدل پیشگیری اجتماعی جامعه مدار و پیشگیری اجتماعی رشد مدار متمرکز می شود.

4- سابقه و پیشینه پژوهش

در زمینه نقش پلیس در پیشگیری اجتماعی از جرم کار تحقیقی بسیار اندکی انجام یافته و بیشتر کارهای انجام شده در این زمینه مختص به خود پلیس و یا مربوط به بحث پیشگیری از جرم بصورت کلی می باشد. تحقیقات انجام یافته در رابطه با نقش پلیس در پیشگیری از جرم نیز بیشتر بصورت مقاله و در حدود اندکی در قالب پایان نامه انجام یافته است. اما در مورد جایگاه پلیس در برقراری امنیت پایدار و ارتباط آن با پیشگیری از وقوع جرم آنهم بصورت فعال و اجتماعی بسیار اندک کار شده و بیشتر در ضمن موضوعات دیگر بصورت کوتاه به این امر پرداخته شده و تحقیق جامع و مستقلی که بصورت اختصاصی به این موضوع بپردازد سابقه ای ندارد . در دانشگاه قم نیز پایان نامه ای با عنوان جایگاه پلیس و نقش آن در پیشگیری از جرم توسط آقای محمود خلیل ارجمندی در مقطع کارشناسی ارشد دفاع شده است که صرفا به نقش پلیس در پیشگیری از جرم پرداخته شده است و بصورت کلی به انواع پیشگیری از جرم توسط پلیس پرداخته شده است و آنچه که تحقیق حاضر را از پژوهش صورت گرفته متمایز می نماید تمرکز بر روی یک نوع مدل پیشگیری از جرم یعنی پیشگیری اجتماعی از جرم می باشد که با رویکرد امنیت محوری بصورت پایدار توسط پلیس محقق می گردد.

5- اهمیت و ضرورت پژوهش

اهمیت و ضرورت تحقیق در مورد موضوع پلیس امنیت مدار و نقش آن در پیشگیری اجتماعی از جرم از آنجا ناشی می شود که پلیس به عنوان متولی امنیت در جامعه نقش بسیار کلیدی و مهم در ایجاد امنیت پایدار و پیشگیری از وقوع جرائم دارد. و این امر مستلزم آنست که مفاهیم امنیت و پیشگیری به طرز صحیحی تبیین گردد تا پلیس با گام گذاری در مسیر صحیح بتواند به این مهم دست یابد که این خود تلاش محققین را، جهت روشن نمودن مفاهیم و تعاریف امنیت و پیشگیری و جایگاه پلیس در جامعه، می طلبد.

6- اهداف پژوهش

از اهداف مهم انجام این تحقیق، بررسی جایگاه پلیس در برقراری امنیت و چگونگی ایجاد آن بصورت پایدار برای بالا بردن ضریب احساس امنیت در شهروندان و نیز بررسی نقش پلیس امنیت مدار در پیشگیری اجتماعی از وقوع جرم، آنهم در قالب پیشگیری اجتماعی که در برقراری امنیت پایدار در جامعه مفیدترین و موثرترین راهکار است، می باشد.

7- جنبه های جدید بودن و نوآوری طرح

یکی از آثار مهم و مثبت پلیس در هر جامعه ایی، نقش او در پیشگیری از جرم است. این پیشگیری با قطع نظر از دسته بندیهای رسته های پلیس قابل انکار نیست لکن بررسی و توجه به نوع خاصی از پلیس با وجهه ی پیشگیری از جرم در بعد اجتماعی می تواند مسأله قابل بحث و تأمل باشد. بنابراین از این نظر این تحقیق می تواند جدید و قابل بحث باشد.

8- سامانه پژوهش

روش انجام پژوهش حاضر بصورت کار بر روی منابع کتابخانه ای بوده و با مطالعه و تجزیه تحلیل موضوعات مختلف که مرتبط با این کار بودند بصورت تحلیلی – توصیفی ، انجام یافته است. از نظر دسته بندی مطالب، این تحقیق در سه فصل تنظیم گردیده است.

فصل اول به کلیات می پردازد و پس از بیان و تعریف مفاهیم پلیس و امنیت به جایگاه پلیس در پیشگیری از جرم و مبانی آن و توضیح و تبیین بحث پیشگیری فعال و اجتماعی از جرم توسط پلیس پرداخته می شود.

در فصل دوم به جایگاه پلیس امنیت مدار در رابطه با پیشگیری جامعه مدار از جرم پرداخته می شود و نحوه تعامل پلیس با سایر نهادهای اجتماعی و عمومی مورد بررسی قرار می گیرد.

و در فصل سوم به نقش پلیس امنیت مدار در پیشگیری اجتماعی رشد مدار از جرم می پردازیم و در پایان بحث با یک نتیجه گیری و ارائه پیشنهاداتی به تبیین منابع و مآخذ پرداخته می شود.

9- قلمرو مکانی وزمانی پژوهش

قلمرو مکانی پژوهش حاضر بررسی جایگاه پلیس در داخل و خارج ازکشور در بحث پیشگیری اجتماعی از جرم می باشد و به لحاظ زمانی بر روی رویکرد پلیس در دوران معاصر بویژه سالهای اخیر تأکید دارد.

ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل و با فرمت ورد موجود است

متن کامل را می توانید دانلود نمائید

چون فقط تکه هایی از متن پایان نامه در این صفحه درج شده (به طور نمونه)

ولی در فایل دانلودی متن کامل پایان نامه

 با فرمت ورد word که قابل ویرایش و کپی کردن می باشند

موجود است

حجت الاسلام و المسلمین دکتر سید احمد میرخلیلی
 
استاد مشاور :
دکتر عباس کلانتری
 
مهر  1389
 

 

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

چکیده
مبانی فقهی شهید ثانی در معاملات از دو بخش مبانی اجتهادی و مبانی تطبیقی تشکیل شده است وی در هر دو فن صاحب نظر و مبتکر است . مهمترین مبانی فقهی وی در زمینه مستندات قرآنی، آیه شریفه « … لاَ تَأْكُلُواْ أَمْوَالَكُمْ بَیْنَكُمْ بِالْبَاطِلِ إِلاَّ أَن تَكُونَ تِجَارَةً عَن تَرَاضٍ مِّنكُمْ…  »  و آیه شریفه «  وَلاَ تَأْكُلُواْ أَمْوَالَكُم بَیْنَكُم بِالْبَاطِلِ وَتُدْلُواْ بِهَا إِلَى الْحُكَّامِ لِتَأْكُلُواْ فَرِیقًا مِّنْ أَمْوَالِ النَّاسِ بِالإِثْمِ … » است . در زمینه مستندات حدیثی، حدیث نبوی « المسلم أخو المسلم ، لا یحل له ماله إلا عن طیب نفس منه » است . در زمینه دلیل عقلی تصرف در مال دیگران ، بدون اذن صاحب مال، عقلا  قبیح است .

از منظر شهید ثانی باید شارع به عقود اثر قانونی ببخشد در نتیجه بناء عقلاء در مشروعیت بخشیدن به ذات عقود نقشی ایفاء نمی کند و این نکته اساسی ترین وجه تمایز فقه معاملات  شهید ثانی در مقایسه با فقه معاصر است اما این مبناء وی در عمل، پیامد منفی ندارد زیرا از طریق شروط ضمن عقد لازم یا صلح، عقود غیر معین را نافذ می داند . وی در فقه معاملات با توجه به عناصر زمان و مکان، موضوع شناسی، راه های تعدی از نصوص، توجه به ملاکات، فقه پویا، معتدل و محققانه ارائه کرده است شهید ثانی به تراث فقه اسلامی، بویژه سنت وفقه تطبیقی، تسلط تام دارد در نتیجه وی را در ارائه کردن فقه پاسخگو با کاربست دو عنصر نص و تعلیل، تواتمند ساخته است وی با بهره جستن از این عناصر فقه معاملات را تعدیل بخشید .

 

 کلمات کلیدی :

 

مبانی فقهی، شهید ثانی،  فقه معاملات ، اجتهاد ، تطبیق .

 

« فهرست مطالب »
 
عنوان
صفحه 

 
مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………
1
کلیات……………………………………………………………………………………………………………………………………
3
  طرح پایان نامه………………………………………………………………………………………………….:بخش اول
5
  تعریف مساله و بیان سوال های  اصلی تحقیق………………………………………………………………….
5
 پیشینه تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………….
6
  ضرورت و اهداف تحقیق…………………………………………………………………………………………………….
6
  فرضیه های تحقیق…………………………………………………………………………………………………………….
7
  روش تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………….
7
بخش دوم : مروری بر زندگی شهید ثانی…………………………………………………………………………..
8
 خاندان شهید ثانی……………………………………………………………………………………………………………….
8
 زندگی علمی شهید ثانی……………………………………………………………………………………………………..
8
 استادان و شاگردان شهید ثانی……………………………………………………………………………………………
10
 آثار علمی شهید ثانی…………………………………………………………………………………………………………..
10
 شهادت…………………………………………………………………………………………………………………………………
12
فصل اول : مبانی اجتهادی شهیدثانی…………………………………………………………………………………
13
 بخش اول : اصول فقه از منظر شهید ثانی………………………………………………………………………….
15
  مبحث اول : توضیح مبانی اصولی شهید ثانی……………………………………………………………………
15
  مبحث دوم  : نوآوری اصولی شهید ثانی………………………………………………………………………….
53
 
مبحث سوم : جمع بندی مبانی اصولی شهید ثانی…………………………………………………………..
57
 بخش دوم : دانش رجال از منظر شهید ثانی……………………………………………………………………..
59
  مبحث اول : بررسی اندیشه رجالی شهید ثانی………………………………………………………………….
59
  مبحث دوم  : نوآوری رجالی  شهید ثانی………………………………………………………………………….
76
  مبحث سوم : جمع بندی مبانی رجالی  شهید ثانی………………………………………………………….
78
فصل دوم : مبانی تطبیقی شهید ثانی…………………………………………………………………………………
81
 بخش اول : توضیح مبانی تطبیقی شهید ثانی……………………………………………………………………
83
  مبحث اول : رضایت………………………………………………………………………………………………………….
83
  مبحث دوم : قاعده اذن…………………………………………………………………………………………………….
85
  مبحث سوم : قاعده ملازمه  اذن در شیء با اذن در لوازم آن………………………………………….
90
  مبحث چهارم : قاعده  ضمان ید……………………………………………………………………………………….
94
  مبحث پنجم : قاعده غصب………………………………………………………………………………………………
99
  مبحث ششم : قاعده كل عقد یضمن……………………………………………………………………………….
107
  مبحث هفتم : قاعده استیمان…………………………………………………………………………………………..
111
  مبحث هشتم : قاعده اتلاف………………………………………………………………………………………………
118
  مبحث نهم : قاعده  تسبیب………………………………………………………………………………………………
122
  مبحث دهم : قاعده غرور …………………………………………………………………………………………………
128
  مبحث یازدهم : قاعده العقود تابعه للقصود……………………………………………………………………….
133
  مبحث دوازدهم  : قاعده  تغییر پذیری احکام اولیه به تاثیر زمان و مکان………………………
140
  مبحث سیزدهم : قاعده الحاکم ولی الممتنع ………………………………………………………………….
155
  مبحث چهاردهم  : ماهیت مالکیت…………………………………………………………………………………..
163
 
مبحث پانزدهم : قاعده تسلط…………………………………………………………………………………………….
168
  مبحث شانزدهم : قاعده ید……………………………………………………………………………………………….
176
  مبحث هفدهم : قاعده احترام مال……………………………………………………………………………………
182
  مبحث هجدهم : قاعده اقدام…………………………………………………………………………………………….
186
  مبحث نوزدهم : اصل صحت…………………………………………………………………………………………….
 

/>188
  مبحث بیستم  : قاعده اصاله اللزوم…………………………………………………………………………………..
193
  مبحث بیست و یکم : تعذر وفا به مدلول عقد ………………………………………………………………..
199
  مبحث بیست و دوم  : قاعده المومنون عند شروطهم …………………………………………………….
202
  مبحث بیست و سوم : قاعده غرر……………………………………………………………………………………..
213
  مبحث بیست و چهارم : قاعده ربا…………………………………………………………………………………….
216
  مبحث بیست و پنجم  : قاعده لاضرر………………………………………………………………………………..
221
 بخش دوم  : نوآوری تطبیقی شهید ثانی……………………………………………………………………………
228
 بخش سوم : جمع بندی مبانی تطبیقی شهید ثانی…………………………………………………………..
232
نتیجه گیری………………………………………………………………………………………………………………………….
233
فهرست منابع………………………………………………………………………………………………………………………..
239
 

مقدمه
مبانی در سازماندهی اندیشه نقش اساسی دارد. بدون داشتن مبانی نظم فکری امری ناممکن است. از اینرو اندیشه دانشمندان بزرگی چون شهید ثانی همواره بر بنیان مبانی استوار بنا شده است تا آرایی که بیان  می کنند متقن باشد. نظرات خاص شهید ثانی با تکیه بر مبانی فقهی خویش اتخاذ شده، به مصاف پنجره های جدید و طرح اندیشه های نو در مسائل علمی محسوب می شود این تولید علم رهین فکرهای قوی و نتیجه نبوغ و نو آفرینی اوست .اکنون سال ها از شهادت پر شکوه و غریبانه فقیه پر آوازه تاریخ فقه شیعه می گذرد اما هنوز آثارش مورد استناد و محور آموزش فقه امامی قرار دارد . در نتیجه شناخت اندیشه ها و پژوهش های فقهی وی بایستگی های انکار ناپذیر است . آثار پرمایه و دانش افزای شهید ثانی بر پایه ویژگی های فقه نوین، نیازهای زمان و نقد نظریه ها و یافته های فقهی عصر خویش سامان یافته است .منابع استفاده شده در این تحقیق شامل پنج  بخش روایی، اصولی، فقهی، رجالی و قواعد فقهی است .در این  تحقیق آثار شهید ثانی محور اصلی قرار دارد اگرچه از کتب علمی دیگر به جهت ضرورت بحث استفاده شده است . تحقیق حاضر در دو فصل تنظیم گردیده است : فصل اول مبانی اجتهادی شهید ثانی مورد پژوهش قرار می گیرد در فصل دوم مبانی تطبیقی وی بررسی می شود و در آخر مبانی فقهی شهید ثانی در معاملات  نتیجه گیری شده است . شهید ثانی با عمر کم اما با برکت خویش در تراث فقه اسلامی خوش درخشیده و نام وی در تاریخ فقه امامیه ماندگار شده است در پایان بر خود فرض می دانم برای روح این شهید فقیه سلام و درود هدیه کرده و علو درجات را از خداوند منان خواستار شوم .

کلیات
بخش اول :  طرح پایان نامه
1- تعریف مساله و بیان سوال های اصلی تحقیق
بدون داشتن مبانی نظم فکری امری غیر ممکن است. با توجه به این که شهید ثانی از نوادر دوران و مفاخر بزرگ اسلام است و دانشمندی متبحر در فقه، اصول، رجال، حدیث، تفسیر، درایه، ادبیات، کلام و… در علوم مختلف راهگشای محققان معارف الهی است.‏ در فقه صاحب کتب ارزشمندی چون الروضة البهیه و مسالک الافهام می باشد .کتاب الروضة البهیه  شهید ثانی سال‌ها از متون درسی فقه به شمار می‌آید. طی سالیان طولانی در حوزه های علمیه و دانشگاه ها در سطوح مختلف مورد توجه بوده است. بدین منظور کتاب الروضة البهیه و مسالک الافهام را مبنا قرار می دهیم. در این تحقیق رئوس اصلی ، فقه معاملات می باشد که به دلیل انسجام و پیوستگی مطالب این تحقیق را از بخش های دیگر فقهی  بی نیاز نمی کند .

 

سوال های اصلی تحقیق

– نیاز به علم اصول با توجه به مباحث فقه، شرایط زمانی، استعداد و ویژگی های فقه شهید ثانی چگونه تعریف شده است ؟

– استعداد و ویژگی های فقه شهید ثانی در رابطه با علم قواعد فقه چیست ؟

– محدوده کاربرد علم رجال در فقه شهید ثانی چه میزان است ؟

–  شهید ثانی در فقه صاحب نظر و مبتکر است ؟

در سال 90-89
پاییز 90
برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود
(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)
تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
فصل اول
 مقدمه :
بسیاری از متخصصان و صاحب نظران حوزه های علوم مختلف اینترنت را شبکة جهانی شبکه ها تعریف کرده اند.شبکه ای که امکان ارتباط با یکدیگر و دسترسی به منابع اطلاعاتی را در سطح جهانی فراهم می کند.پژوهشگران و نویسندگان زیادی معتقدند تاثیر بالقوه واقعی شبکه های الکترونیکی بر جنبه های مختلف رفتار و کردار انسان عصر حاضر می باشند.(آصفی زاده، 1385،ص15)
از سوی دیگر باید پذیرفت که فناوری اطلاعات و ارتباطات موجب نگرانی هایی در آموزش و پژوهش گردیده است.در عصر نو، اهداف جدیدی پیش روی آموزش و پرورش قرار داده ات.رویکردهای جدید یاددهی-یادگیری در مقابل رویکردهای سنتی قرار گرفته، از تغییر نقش معلم فراگیرنده سخن به میان آمده و عقیده بر این است که بطور کلی، استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات برای دستیابی به هدف های یادگیری با کیفیت برای همه اجتناب ناپذیر است.(عطاران، 1386، ص56)
جریان بکارگیری فناوری های گوناگون در نظام های تعلیم و تربیت، از سوی دیگر، ظرفیت های واقعی و قابلیت تاثیر گذاری بسیار محدود از آنچه بر او تصور می شده است بوده و انتظارات را تعدیل کرده است.به عبارت دیگر به مرور زمان رویارویی ناشی از شیفتگی و مبالغه که فناوری جدید در حلال تمام مشکلات و نارسایی های نظام آموزشی می دانسته و جای خود را به واقع اندیشی و رویارویی هوشمندانه به این پدیده، داده است.(مهر محمدی، 1383،ص 1)
بیان مسأله :
کامپیوتر و اینترنت ادعای ساده کردن ، آسان کردن و در نتیجه ارضا کننده تر کردن زندگی ما را دارند.بطور فیزیکی و روانی در طول قرن ها به بسیاری از رفتارها به اصول پایبند و وابسته شده اند.این الگوی گریز ناپذیر منعکس کننده یک مزیت علمی است.بلکه از یک الگو هدایت شده و برای استفاده تشکیل شده است که دائماً در حال گسترش است.به طوری که بر زندگی ما به خصوص کودکان و نوجوانان اثر منفی می گذارد.حالات ارتباطی تلاشی برای ایجاد رابطة موجودات انسانی دیگر هستند.هر نوع ارتباطی از جمله اینترنت شامل ایجاد یک تجربه شبه واقعی در روابط بین شخصی است.(مهر محمدی،1386، ص75)
دو عامل باعث می شود که کودکان و نوجوانان تسلط بیشتری بر دنیای فناوری دیجیتالی داشته باشند.اول اینکه در این دورة یادگیری کامپیوتر به مسئله ی ضروری بدل شده است.و بون داشتن تسلط کافی بر کامپیوتر، اینترنت کار و زندگی امکانپذیر نیست.و دوم اینکه نوجوانان نسبت به افراد میانسال از اشتیاق و جرأت بیشتری برای کنجکاوی در کامپیوتر و اینترنت برخوردارندو راحت تر با پندارها و باورها کنار می آیند.هنوز بسیاری از خانواده ها که امکان دسترسی به اینترنت را برای فرزندان خود فراهم کرده اند تصور صحیحی از فطرت این موضوع ندارند علت این امر ناآگاهی خانواده هاست که بسیاری از کاربران را اسیر خود می سازد و جذابیت های خاص اینترنت باعث می شود تا نوجوانان وجوانان مجذوب آن شده و ساعت ها وقت خود را پای کامپیوتر بگذرانند.و امروزه سایت های غیراخلاقی یک معضل جدی در اینترنت است.(آیتی،1383، ص51)
در این پژوهش به بررسی و مقایسه تاثیر میزان استفاده از ICT بر رشد اخلاقی دانش آموزان دختر و پسر مقطع راهنمایی از دیدگاه دبیران شهرستان سرپل ذهاب در سال 90-89 پرداخته می شود.
 
اهمیت و ضرورت پژوهش :
اینترنت به عنوان فضایی جدید برای بسط فعالیت های تجاری، نقل و انتقالات مالی، بازاریابی و ابزاری برای جستجوی مصرف کنندگان مورد توجه واقع شده است.هیچ کس تصور نمی کرد که روزی جنبه ی اجتماعی آن به صورت کاربرد اصلی اینترنت درآید، قوه محرکه این امر، نیازی عمیق و برآمده از جامعه ای برای پیدا کردن یا ایجاد جمعی همدل و همنوا است.که اهداف و آرمان ها و انگیزه ها و عواطف مشترک یا شبیه به هم داشته باشند و این چنینی گروهی را در اصطلاح علوم اجتماعی “اجتماع” می خوانند.(افتخارزاده،1380،ص 358)
امروزه نقش اینترنت در زندگی اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، جایگاه ویژه ای به فناوری1 اطلاعات داده است.اینترنت موجب کاهش فاصله طبقاتی شده است و در فضای مجازی پایگاه اجتماعی جدیدی به کاربران اعطا می کند، و حتی تفاوت های جنسیتی را کاهش می دهد.افزایش توانایی اعمال قدرت، همگن سازی سلیقه ها، نزدیکی خواست ها و انتقادات افراد، افزایش مشارکت اجتماعی، گذراندن اوقات فراغت و ورود به مفاهیم جدید زندگی روزمره، امکان برقراری ارتباط، اطلاع از اخبار و رویدادهای جهان، تبادل فرهنگی، دستیابی به اطلاعات، افزایش میزان آگاهی عمومی و غیره و آثار اجتماعی و روانی مانند: اعتیاد به مواد مخدر، اکس، سیگار، اعتیاد به اینترنت در بین جوانان و نوجوانان نیز با علائمی چون افزایش نوسانات اخلاقی، سخن نگفتن با دیگران، قطع روابط اجتماعی، کم خوابی، نگرانی و استرس در کنار ضعف بینایی همراه است.کودکان و نوجوانان که به اینترنت وابستگی دارند در حقیقت به آن معتاد هستند ، برای ارضای خود ساعت های متوالی بدون وقفه روی خط باقی می مانند و هرزمانی که در امکان دسترسی به اینترنت را نداشته

 

باشند دچار فکر کردن و خیال پردازی می شوند.وقتی که یک نوجوان در محیط خانواده معتاد به استفاده از اینترنت باشد فرصت فرد هرروز بیشتر از گذشته از نظر عاطفی و روانی با سایر افراد خانواده فاصله بگیرد و به تنهایی خو کرده و آنها را از دست بدهد.(اینترنت1)
رایانه ها به عنوان ابزاری مناسب موجب آماده کردن دانش آموزان برای پذیرش تغییر و تحول بازدهی آموزشی و تقویت عملکرد دانش آموزان در کلاس های درس می گردند.توسعه فناوری اطلاعات هر چنذ نیازمند همکاری بخش های آموزش و پرورش است اما هیچ حوزه ای معلمان و برنامه ریزی نیروی انسانی نقشی اساسی در این امر را به عهده ندارند.یعنی در نظام آموزش و پرورش حتماً اگر بهترین راهکارها، برنامه ها، منابع و امکانات پیش بینی شود اما نقش محوری معلمان نادیده گرفته شود باید طوری جدی آن را به عنوان تهدید اساسی تلقی نمود.معلمان همچنان که در توسعه و تحول می توانند نقش کلیدی ایفا نمایند، در توقف و با مقاومت در برابر تحول نیز نقش کلیدی دارند.(عبادی،1383،ص 60)
 
اهداف تحقیق :
هدف کلی: بررسی و مقایسه تاثیر میزان استفاده از ICT بر رشد اخلاقی دانش آموزان دختر و پسر مقطع راهنمایی از دیدگاه دبیران شهرستان سرپل ذهاب در سال 90-89
اهداف جزئی :
1-بررسی و تاثیر چت2 کردن بر رشد اخلاقی دانش آموزان دختر و پسر مقطع راهنمایی.
2–بررسی و تاثیر استفاده از سرویس های خبری بر رشد اخلاقی دانش آموزان دختر و پسر مقطع راهنمایی.
3-بررسی و تاثیر ایمیل3 بر رشد اخلاقی دانش آموزان دختر و پسر مقطع راهنمایی.
4-بررسی و تاثیرموتور جستجوی مقاله بر رشد اخلاقی دانش آموزان دختر و پسر مقطع راهنمایی.
5-بررسی و تاثیر شبکه های اجتماعی بر رشد اخلاقی دانش آموزان دختر و پسر مقطع راهنمایی.
6-بررسی و تاثیرنرم افزارهای آموزشی بر رشد اخلاقی دانش آموزان دختر و پسر مقطع راهنمایی.
7-بررسی و تاثیر بازیهای کامپیوتری بر رشد اخلاقی دانش آموزان دختر و پسر مقطع راهنمایی.
8-بررسی و تاثیر word4 بر رشد اخلاقی دانش آموزان دختر و پسر مقطع راهنمایی.
9-بررسی و تاثیر پاور پوینت5 بر رشد اخلاقی دانش آموزان دختر و پسر مقطع راهنمایی.
10-بررسی و تاثیر فوتوشاپ بر رشد اخلاقی دانش آموزان دختر و پسر مقطع راهنمایی.
11-بررسی و تاثیر ICDL بر رشد اخلاقی دانش آموزان دختر و پسر مقطع راهنمایی.
12-بررسی و تاثیر اکسل6 بر رشد اخلاقی دانش آموزان دختر و پسر مقطع راهنمایی.
13-مقایسه رشد اخلاقی دانش آموزان دختر و پسر
 
 
سوالات تحقیق :
1-آیا بین استفاده از چت کردن و رشد اخلاقی دانش آموزان رابطه معناداری وجود دارد؟
2- آیا بین استفاده از سرویس های خبری و رشد اخلاقی دانش آموزان رابطه معناداری وجود دارد؟
3- آیا بین استفاده ایمیل و رشد اخلاقی دانش آموزان رابطه معناداری وجود دارد؟
4-آیا بین استفاده از موتورهای جستجوی مقاله و رشد اخلاقی دانش آموزان رابطه معناداری وجود دارد؟

خسارت از خسارت

خسارت از خسارت یا به عبارت دیگر ربح مرکب تا قبل از ماده 713 قانون آیین دادرسی مدنی قدیم مبهم بود گرچه تا آن موقع دیوان‌عالی کشور آرایی صادر، و اعلام کرده بود که خسارات ناشی از خسارت را نمی‌توان مطالبه نمود اما با وضع قانون آیین دادرسی مصوب 1318 در ماده 713 به صراحت اعلام شد که خسارت از خسارت قابل مطالبه نیست. بنابراین کسی نمی‌توانست بابت دیرکرد پرداخت خسارت تأخیر تأدیه، مطالبه خسارت کند؛ همچنانکه بابت دیرکرد پرداخت خسارت دادرسی و دیگر خسارات نیز حق مطالبه خسارت وجود نداشت. در قانون آیین دادرسی مدنی جدید نیز خسارت از خسارت قابل مطالبه نیست .

گفتار سوم : شرایط ضرر قابل مطالبه

بند اول: ضرر باید مسلم باشد:

خسارات (اعم از مادی، معنوی، عدم‌النفع) باید مسلم باشد پس به خسارات محتمل ترتیب اثری داده نمی‌شود. یعنی باید یا مالی از بین رفته باشد و یا تفویت منفعتی صورت گرفته باشد. منظور از تفویت منفعت، منفعت محقق است؛ یعنی نفعی که اگر متعهد به تعهد خود عمل می‌کرد حتماً نصیب متعهدله شد. (درباره زیان‌های گذشته تا حدی ممکن است به یقین عرفی رسید ولی در خصوص

 

زیان‌های آینده این قناعت وجدانی وجود ندارد و همه چیز احتمالی است. انسان می‌تواند روند امور در آینده را با تحلیل وقایع گذشته حدس بزند، ولی هیچ‌گاه به یقین نمی‌رسد.) قانون مسئولیت مدنی در این خصوص حکمی ندارد، ولی ماده 728 ق.آ.د.م در مورد خسارت انجام ندادن تعهد مقرر می‌دارد که مدعی خسارت باید ثابت کند که ضرر به وی وارد شده است: به‌عبارت دیگر ورود ضرر باید مسلم باشد. بنابراین به صرف احتمال ورود زیان، نمی‌شود کسی را به جبران خسارت محکوم نمود.

بند دوم: ضرر باید مستقیم باشد:

ضرری قابل مطالبه است که بی‌واسطه و مستقیم باشد. مقصود از بی‌واسطه بودن ضرر این است که بین فعل زیانبار و ضرر، حادثه دیگری وجود نداشته باشد. چندان که بتوان گفت ضرر، در نظر عرف از همان فعل ناشی شده است. منظور از ضرر مستقیم این نیست که هیچ علت دیگری در ورود ضرر دخالت نداشته باشد، امور اجتماعی چنان به هم ارتباط دارد که به دشواری می‌توان زیانی که به‌بار آمده است تنها به یک علت منسوب کرد. بنابراین آن‌چه اهمیت دارد این است که بین فعل شخص و زیان وارد شده رابطه سببیت عرفی محرز باشد هرچند که در فاصله میان فعل و ضرر، عوامل دیگری نیز زمینه اضرار را فراهم کند. درباره لزوم این شرط نیز قانون مسئولیت مدنی حکمی ندارد، ولی ماده 728 ق.آ.د.م درباره خسارت عدم انجام تعهد مقرر می دارد: «در مورد ماده فوق، درصورتی دادگاه حکم خسارت می‌دهد که مدعی خسارت ثابت کند که ضرر به او وارد شده و 

تأثیر زیادی بر پویایی جنگل از طریق افزایش نا­همگنی محیطی در آشکوب تحتانی اعمال می­کند (دومکه و همکاران[11]، 2007). یکی از چالش­های عمده شیوه­های جنگل­شناسی و بوم­شناسی آگاهی از چگونگی توسعه ساختار جوامع گیاهی در جنگل­ها پس از ایجاد اختلال می­باشد (کوتس[12]، 2002)که می­تواند شامل تشکیل حفره تا حوادثی در سطح وسیع (مثل آتش و طوفان) باشد (فلتون و همکاران[13]، 2006).
به طور­کلی حوادثی نظیر بیماری (سامرفلد و همکاران[14]، 2000؛ میلر و همکاران[15]، 2007؛ وپاکوما و همکاران[16]، 2008) ، طوفان (کولینز و باتاگالیا [17]، 2002 ؛ مولر و واگنر[18]، 2003؛ کوکونن و همکاران[19]،2008)، آتش(زو و همکاران[20]، 2007 ؛ بانال و همکاران[21] ، 2007) و بهره برداری (میلر و همکاران،2007 ؛ بانال و همکاران، 2007 ؛ تولدو اسوز و همکاران[22] ،2009) در جنگل باعث صدمه یا برداشت درختان شده و به نوبه خود فضای باز را به وجود می­آورد که حفره تاج­پوشش نامیده می­شود. در بسیاری از تیپ­های جنگلی، فرایندهای ایجاد حفره مکانیسم اصلی اختلال محسوب می­شوند (هارت و گریسینو- مایر[23]، 2009) و اختلالاتی که باعث تشکیل حفره­های تاج­پوشش می­شوند، ناهمگنی محیطی را به وجود می­آورند (ناجل و همکاران[24]،2009 ). این حفره­ها در جنگل­های معتدله، گرمسیری و سوزنی­برگان شمالی مورد مطالعه قرار گرفته­اند (الیاس و دیاز[25]، 2009).
شناخت پویایی حفره در جنگل­ها برای آگاهی از بوم­شناسی جنگل و مدیریت منابع تولید چوب مهم می­باشد (پاگنوتی و همکاران[26]، 2007). آگاهی از اثرات دخالت عامل انسانی نظیر بهره برداری بر بوم­نظام و مقایسه آن با وقایع طبیعی برای توسعه بهره­برداری پایدار بوم­شناختی بسیار مهم می­باشد (رابرتز[27]،2007). همانند جنگل­های طبیعی، یک جنگل مدیریت شده می­تواند دارای حفره به اندازه مختلف باشد (دوبرولسکا[28]، 2006). فعا­لیت­های جنگل­داری بوم­سازگان­های طبیعی را دچار تغییر می­نماید ( بوکارد و همکاران[29]، 2008) و عملیات بهره­برداری می­تواند حفره­های تاج پوشش را در جنگل به وجود آورد (کوکونن و همکاران، 2008). در جنگل­های بهره­برداری شده ممکن است نسبت بیشتری از مساحت آنها شامل حفره باشد؛ زیرا حفره­های حاصل از بهره­برداری بزرگتر از حفره­های طبیعی می­باشد (پارک و همکاران[30]، 2005). ایجاد حفره در عملیات بهره­برداری فرصت مناسبی را برای تشکیل جنگل­هایی با ساختار مشابه جنگل­های طبیعی و کهن­سال فراهم می­سازد (دروسلر و لوپکه[31] ، 2005).
امروزه آگاهی از فرایندهای طبیعی مثل توالی و حفره­ها در مدیریت جنگل از اهداف معمول به شمار می­رود (یورک و همکاران[32] ، 2003). مطالعه در مورد عکس­العمل فون، فلور و سایر فرایندهای جنگل در داخل حفره­های مصنوعی و توده جنگلی مجاور می­تواند پایه و اساس ارزیابی شیوه­های جنگل­شناسی را تشکیل دهد (شومان و همکاران[33] ، 2003).
2-1- تعریف مسئله
جنگل­های خزری با مساحتی حدود دو میلیون هکتار به طول 800 کیلومتر و در دامنه ارتفاعی 20 تا 2200 متر از سطح دریا در شمال ایران قرار گرفته­اند (طبری و اسپهبدی[1] ، 2004؛ لیمایی و لوماندر9 ، 2007 ). این جنگل­ها با عمر طولانی دو تا سه میلیون ساله جزء جنگل­های طبیعی و کهن به شمار می­روند (مروی مهاجر، 1376). جنگل­های راش که یکی از مهم­ترین و غنی­ترین بخش­های جنگل­های هیرکانی محسوب می­شوند در شیب­های شمالی کوه­های البرز قرار دارند (ساجدی و همکاران[2]، 2004) و بر اساس آخرین آماربرداری سراسری جنگل­های شمال، این گونه از نظر تعداد 6/23 درصد و از نظر حجم96/29 درصد از موجودی جنگل­های شمال ایران را تشکیل می­دهد (امینی و همکاران ، 1388).
راش شرقی تنها گونه راش در جنگل­های شمال ایران است که جوامع تیپیکی از راشستان­های خا­لص یا ﺁ­میخته را به وجود می­ﺁورد (مصدق، 1377). از چهار دهه گذشته در طرح­های جنگل­داری نظام پناهی در توده­های راش انجام شده است (ثاقب طالبی و شولتز[3] ، 2002). امروزه بعد از 40 سال ما می­توانیم اذعان کنیم که نظام پناهی برای توده­های راش ﺁمیخته و کوهستانی جنگل­های خزری مناسب نمی­باشد (مروی مهاجر، 2004). اخیراً در اغلب توده­های جنگلی، نظام تک­گزینی جایگزین سیستم پناهی شده است (ثاقب طالبی و شولتز، 2002) و نظام تک­گزینی (تک­درختی و گروهی) یک نظام جنگل­شناسی مطلوب برای توده­های راش طبیعی جنگل­های خزری محسوب می­شود (مروی مهاجر، 2004). شیوه تک­گزینی، شیوه­ای است که به منظور برداشت تک­درختان و یا گروهی از درختان در سرتاسر یک توده جنگلی طراحی شده است (فالک و همکاران[4] ، 2008) و در مدیریت جنگل­های ناهمسال کاربرد دارد (کلوپ سیک و بون سینا[5]، 2009).
در جنگل­های معتدله اختلالات با مقیاس کوچک که باعث افتادن تک­درختان و گروه­هایی از آنها و در نهایت منجر به تشکیل حفره می­شود نقش مهمی در هدایت پویایی توده­های جنگلی ایفا می­نماید (ناف و ولف ،2007). مشاهدات حاکی از ﺁن است که همانند جنگل­های راش اروپایی یاغربی (Fagus sylvatica L) دخالت­های جنگل­شناسی در جنگل­های هیرکانی منجر به ایجاد حفره­هایی در سطوح کوچک و بزرگ شده است (موسوی و همکاران ، 1382).
باتوجه به اجرای شیوه تک­گزینی درختی در جنگل­های راش (قطعات3 و4 سری الندان– ساری) در سال 1380 و تشکیل حفره­ به انداره­های مختلف در جنگل مورد نظر، مطالعه درباره خصوصیات جنگل­شناسی حفره­ها مانند زادآوری، ویژگی­های خاک، تنوع پوشش گیاهی کف و پهنای حلقه­ های رویشی و تعداد و زی­توده کرم­های خاکی و مقایسه­ی آن با توده جنگلی مجاور بهره­برداری نشده برای اولین بار به صورت ترکیبی انجام شد. نظر به اینکه توده­های جنگل طبیعی راش در شمال ایران به صورت دانه زاد ناهمسال­می­باشند (فلاح وهمکاران ، 1379) و شیوه جنگل­شناسی مورد قبول سازمان جنگل­ها و مراتع نیز هدایت توده­های مذکور به شیوه تک­گزینی است ، از این رو در اجرای طرح­های جنگل­داری به روش دانه­زاد نا­همسال باید اطلاعاتی درباره بهترین وضعیت طبیعی و موجود توده­های راش در جنگل­های طبیعی به دست آید (فلاح و همکاران ، 1384). بنا­براین جهت اطلاع از روند توسعه و گسترش پایدار جنگل­ها بایستی نتایج حاصل از اجرای طرح­های جنگل­داری مورد سنجش و ارزیابی قرار گیرند (دردی تکه و همکاران، 1382). با مطالعه دقیق اثرات شیوه­های جنگل­شناسی می­توان در مدیریت مناطق جنگلی و در هنگام اجرای طرح­های جنگل­داری به موفقیت بیشتری در حفظ بوم­سازگان جنگل نایل شد.
تحقیق حاضر در صدد پاسخگویی به سؤالات به شرح زیر بود:
1- اندازه حفره و میزان روشنایی چه تأثیری بر تنوع پوشش گیاهی کف جنگل و خواص فیزیکو-شیمیایی خاک دارد؟
2- در حفره­های با سطوح مختلف، رویش شعاعی درختان حاشیه حفره­ها (چهار جهت اصلی جغرافیایی) و وضعیت شاخه­دهی آن­ها چگونه است؟
3- با توجه به حفره­های ایجاد شده با سطوح مختلف و میزان روشنایی، وضعیت کمی زادآوری راش و سایر گونه­ها چگونه می­باشد؟
4- آیا وضعیت تنوع و زی­توده کرم­های خاکی در حفره­ها با توده­های مجاور آنها متفاوت می­باشد؟
5- وضعیت زادآوری، تنوع گونه ­های علفی و چوبی، میزان رویش شعاعی در درختان آشکوب فوقانی، خواص خاک در توده مجاور (اطراف حفره­ ها) نسبت به حفره­ ها چگونه است؟
3-1- فرضیه های تحقیق
1- حداکثر زادآوری در حفره­های کوچک مشاهده می­شود
2- تنوع گونه­های علفی و چوبی در حفره­های بزرگ بیشتر از حفره­های کوچک است
3- میزان رویش شعاعی درختان راش رو به حفره­ها و پشت به حفره­ها بعد و قبل از انجام عملیات برش نسبت به یکدیگر و توده­های مجاور متفاوت می­باشد.
4- میزان روشنایی، وضعیت زادآوری، تنوع گونه­ های علفی و چوبی، خواص خاک در توده مجاور (اطراف حفره­ها) نسبت به حفره­ها متفاوت می­باشد.
5- با افزایش مساحت حفره، تنوع و زی­توده کرم­های خاکی افزایش می­یابد.
4-1- اهداف تحقیق
1- تعیین مناسب­ترین مساحت حفره و پیشنهاد آن برای عملیات نشانه­گذاری درختان راش درشیوه تک­گرینی درختی
2- تعیین میزان رویش­شعاعی درختان حاشیه حفره­ها و مقایسه آن­ها با رویش شعاعی قبل از تشکیل حفره
3- تعیین وضعیت تنوع گونه­های علفی و چوبی در حفره ­ها
4 – تعیین ویژگی­های فیریکو- شیمیایی خاک در حفره ­ها
5- تعیین میزان رویش شعاعی درختان، تنوع گونه ­های علفی و چوبی و خصوصیات فیریکو شیمیایی خاک در توده­جنگلی اطراف حفره­ها
6- تعیین تنوع و زی­توده کرم­های خاکی و ارتباط آنها با خصوصیات فیزیکو- شیمیایی خاک حفره­ها و توده­ های مجاور آنها
5-1- حفره ­های تاج­پوشش در جنگل
مفهوم حفره برای اولین بار توسط وات (1947) مطرح شد (هوث و همکاران[1]، 2006 ؛ نیوتون[2]، 2007؛ ژیان و همکاران[3] ، 2008) و او از این اصطلاح برای توصیف فضای باز ایجاد شده در جنگل به علت مرگ درخت استفاده نمود (نیوتون ، 2007). حفره­ها در اثر مرگ یا آسیب یک یا چند درخت آشکوب فوقانی تشکیل شده و فضاهای باز کوچک در تاج­پوشش جنگل هستند که سطحی کمتر از 1/0 هکتار در تیپ­های مختلف جنگل را اشغال می­نماید (یاماموتو[4]، 2000 ). به عقیده وان- ایسنرود و همکاران[5] (2000) حفره­های تاج پوشش در اثر نابودی عناصر ساختاری جنگل به وجود می­آیند. مکانیسم­های مختلفی منجر به حذف (برداشت) درختان آشکوب فوقانی و ایجاد حفره­های تاج پوشش می­شوند (هارت و گریسینو – مایر[6]، 2009) به طوری که میزان نفوذ نور در آنها بیشتر از توده­جنگلی مجاور می­باشد (بانال و همکاران ، 2007). حفره­های تاج پوشش جنگل سیستم­های پویایی می­باشند که از نظر ایجاد و توسعه متنوع­اند و گاهی نیز با حفره­های دیگر ترکیب و در نهایت ناپدید می­شوند؛ همه این مراحل می­تواند هم­زمان در سطح توده­جنگلی اتفاق بیا­فتد (اوت و جودی [7] ، 2002).
از دهه 1980، حفره­های تاج­پوشش مورد توجه بوم­شناسان قرار گرفته که هدف اصلی آنها آگاهی از عمل­کرد بوم­سازگان­های جنگلی و تهیه اطلاعات مفید برای مدیریت جنگل بوده (ناف و ولف[8]،2007) و دیر زمانی است که به عنوان مؤلفه مهمی در بوم­سازگان­های جنگلی مطرح شده است (فاهی و پیوت من[9] ،2008 ). آگاهی از خصوصیات فیزیکی، فلوریستیک و ساختاری حفره­ها در مطالعه پویایی حفره­ها ضروری است ؛ چرا که اطلاعات کسب شده در زمان معین، واکنش گونه و یا گروهی از گونه­های گیاهی نسبت به شرایط محیطی حاصل از اختلال را منعکس می­سازد (مارتینز و رودریگرز[10] ، 2002).
هنگامی که حفره­ای در جنگل به وجود می­آید، مجموعه­ای از تغییرات فیزیکی و بیولوژیکی رخ داده و این تغییرات تفاوت­های محیطی را افزایش می­دهد (ژاﺋو و همکاران[11] ، 2005؛ زو و همکاران ، 2007) که در پویایی جمعیت گونه­های گیاهی مؤثر می­باشد (جیلیام[12] ، 2007). خرداقلیم در داخل حفره و اطراف آن بعد از تشکیل حفره تغییر می­یابد (زو و همکاران ، 2007). ایجاد حفره در جنگل می­تواند منجر به تغییر در پویایی گونه و فرایندهای بوم­شناختی آن شود (رایت و همکاران[13]، 1998) و همچنین به طور مستقیم بر مقدار نور، الگوی باد و کمیت بارش مؤثر باشد (عبدالطیف و بلکبرن[14] ،2009). به علت افزایش نور و کاهش جذب آب در گیاهان، دمای سطح و مقدار رطوبت خاک معمولاًً در حفره­ها بیشتر از توده جنگلی متراکم مجاور می­باشد و همچنین تجزیه ماده آلی و معدنی شدن عناصر غذایی ممکن است در حفره­ها بیشتر از توده­جنگلی متراکم مجاور باشد (شارن­ بروک و باک­هایم[15]، 2007) هر چند میزان رطوبت خاک در نقاط مختلف حفره متفاوت است. شرایط نور در داخل حفره­ها متفاوت می­باشد و عوامل فاصله از حاشیه حفره، جهت از مرکز

 

حفره و سایه ایجاد شده به وسیله گیاهان مجاور و بقایای گیاهی نقش مهمی در ناهمگنی نور در داخل حفره­ها دارند (گری و اسپایز[16] ، 1999).
تغییر در اندازه حفره بر ترکیب گونه، رویش و پراکنش ارتفاعی لایه زادآوری تأثیر­گذار می­باشد (استی دنیز و همکاران[17] ، 2010). عواملی نظیر اندازه حفره، زمان(فصل) تشکیل حفره و سن حفره تأثیر زیادی بر خرداقلیم و پراکنش بذر در حفره­ها دارند و بر شرایط تجدید حیات درحفره­ها و اختلاف بین ساختار جنگل در حفره­ها و توده جنگلی فاقد حفره اثرات مستقیم اعمال می­نماید (لانگ و یو[18]، 2008).
درختان پیرامون حفره­ها به ویژه در حاشیه­ی ­آنها تأثیر زیادی بر شرایط محیطی حفره­ها دارند و این اثرات توزیع منابع را در امتداد حاشیه حفره­ها تغییر می­دهد که می­تواند باعث تقسیم­بندی آنها شود (دوچان­تال و همکاران[19] ،2003 ). حفره­ها اغلب باعث تغییر شرایط اقلیمی در اشکوب تحتانی شده که در نهایت تغییراتی در ساختار و تر­کیب جنگل (کلینتون[20]، 2003 ) به ویژه در جنگل­های معتدله که آشکوب تحتانی بسیار متنوع می­باشد (جیلیام، 2007) به وجود می­آورد و منجر به تشکیل طبقات سنی مختلف و در نهایت تاج­پوشش چند آشکوبه می­شوند (تیل وپراکیس[21] ، 2009). از اینرو، حفره­ها یک منبع مهم تغییر در ترکیب و تنوع جوامع­گیاهی به شمار می­آیند (سیدلاوا و همکاران[22] ،2009)؛ و ترکیب و ساختار بسیاری از جوامع گیاهی را می­توان مشاهده نمود که در نتیجه عکس­العمل گونه­های مختلف به اندازه، فراوانی و پراکنش حفره­ها به وجود آمده­اند (نیوتون ، 2007).
فرایندهای تشکیل حفره تا حدی ساختار جنگل را تعیین می­کنند و نقش مهمی را در حفاظت غنای گونه­های گیاهی ایفا می­نمایند (موسکولو و همکاران[23] ، 2007). حفره­های تاج پوشش باعث افزایش میزان نور و در بسیاری موارد موجب افزایش عناصر­غذایی می­شود، اما این تغییرات به موقعیت و اندازه حفره بستگی دارد (گال هیدی و همکاران[24] ، 2006). حفره­های تاج­پوشش شرایط نور، دما و رطوبت در بستر جنگل را تغییر می­دهند (هولسکا[25] ، 2003).
در مناطقی که حفره­ها تشکیل می­شوند فضای آزاد برای تجدید حیات جنگل به وجود می­آید و تغییرات حاصله و ناهمگنی محیطی در داخل حفره­ها و اطراف آنها به حضور، رشد، توسعه و تنوع گیاهان تأثیر می­گذارد (وان ایسنرود وهمکاران ، 2000) و نقش مهمی را در هدایت پویایی توده­های­جنگلی ایفا می­نمایند (ناف و ولف ، 2007). به علت اینکه حفره­های تاج پوشش ساختار، ترکیب و شرایط محیطی جنگل را تغییر می­دهد، اثرات لاشبرگ و عوامل دیگر که بر زادآوری گیاهان مؤثر می­باشد ممکن است بین حفره­ها و تاج­پوشش متراکم جنگل متفاوت باشد (دوپوی و چازدن[26]، 2008). حفره­های تاج پوشش برای حفاطت تنوع­زیستی و چرخه­حیات جنگل عامل مهمی تلقی می­شوند (وان ایسنرود و همکاران ، 2000) و نقش مهمی را در زادآوری جنگل از طریق آماده­سازی زیستگاه برای نهال­ها (نوماتا و همکاران[27] ، 2006 ) و پیوستگی (پر شدن) تاج­پوشش درختان اعمال می­کنند (شومان و همکاران ، 2003).
بر اساس نظریه پویایی حفره­ها، تفاوت در توانایی بردباری به سایه بر الگوی مکانی و زمانی رویش گونه­های درختی مؤثراست (بودریو و لوز[28] ، 2005 ). به طور کلی بسته (پر) شدن حفره­های تاج­پوشش از طریق رویش نهال­های درختان در آشکوب تحتانی واقع در حفره­ها و گسرش جانبی تا­ج درختان آشکوب فوقانی در حاشیه آنها انجام می­گیرد (پدرسون و هاوارد[29]، 2004). حفره­های تاج­پوشش در اثر جوانه­زدن بذرهای خفته در خاک، جست­دهی برخی گونه­های گیاهی، جوانه­زنی بذر­های انتقال یافته توسط باد یا جانوران به داخل حفره و رویش نهال­های مغلوب، تاج پوشش بسته را تشکیل می­دهند (فاین زینگر[30] ، 1989 ). رژیم حفره­های تاج پوشش تحت تأثیر الگوهای اقلیمی، توپوگرافی، آفات و بیماری­ها و ویژگی­های فیزیولوژیکی درختان می­باشد (آبه و همکاران[31] ،1995 ). این متغیرها می­تواند مستقیم و یا غیرمستقیم در تشکیل حفره­ها مؤثر باشند (آلم­کویست[32] ،2002 ).
یک حفره تاج­پوشش هنگامی بسته خواهد شد که درختان داخل حفره (حاصل از زادآوری جدید) به دوسوم ارتفاع درختان مجاور خود رسیده باشد (آلم­کویست ،2002). تیرل و کرو[33] (1994) سه معیار را برای بسته (پر) بودن حفره­ها ارائه داده­اند: ارتفاع درختان در حفره­ها نصف یا دوسوم ارتفاع درختان اطراف، قطر برابر سینه درختان در حفره­ها بیشتر از 25 سانتی­متر و تراکم تاج­پوشش به­طوری­که حفره بآسانی قابل تشخیص نباشد.
آگاهی از ارتباط بین اندازه حفره و تغییرات محیطی و اثر آنها بر زادآوری از مفاهیم ضروری برای توسعه تکنیک­های جنگل­داری نزدیک به طبیعت می­باشد (گال هیدی و همکاران ، 2006). مطالعات پویایی حفره­ها، سهم زیادی در میزان آگاهی در رابطه با نقش اختلالات با مقیاس کوچک در بوم­سازگان­های جنگلی داشته است (کوتس،2002). اثرات حفره­های تاج­پوشش بایستی به خوبی شناسایی شده و این مسأله برای احیای بوم­سازگان­های تخریب شده و مدیریت علمی بوم­سازگان­های جنگلی بسیار مهم می­باشد (ژیان، 2008).
1Huth et al. 6Hart&Grissino-Mayer
2Newton 7 Ott&Juday
3 Xian et al. 8Naaf&Wulf
4 Yamamoto 9 Fahey&Puettman
5 Van-Eysenrode et al.
[10] Martins&Rodrigues 5AbdLatif&Blackburn
2 Zhao et al. 6 Scharenbrock&Bockheim
3 Gilliam 7 Gray&Spies
4 Wright et al. 8St-Dentis et al. .
1 Lang &Yu 7Galhidy et al.
[19] De Chantal et al. 8Holeska
[20] Clinton
[21] Thiel &Prakis
5Seidlova et al