بورس اوراق بهادار تهران
 
استاد راهنما :
سرکار خانم دکتر رضوان حجازی
 
استاد مشاور:
جناب آقای دكتر ولی نادی قمی
 
 
زمستان 1392
 

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست عناوین:

فصل اول. 1

1-1     مقدمه 2

1-2     بیان مسئله 3

1-3     بیان موضوع تحقیق. 4

1-4     اهداف تحقیق. 11

1-5     اهمیت و ضرورت تحقیق. 11

1-6     چارچوب نظری تحقیق. 12

1-7     فرضیه‌های تحقیق. 15

1-8     تعریف تخصصی و عملیاتی واژگان و متغیرهای تحقیق. 15

1-8-1 مدیریت سود 15

1-8-2 دقت پیش‌بینی سود 16

1-8-3 اقلام تعهدی اختیاری. 16

1-8-4 خطای پیش‌بینی سود 16

1-8-5 نوع صنعت.. 17

1-8-6 اندازه شرکت.. 17

1-8-7 حاکمیت شرکتی. 17

1-8-8 هیئت‌مدیره 17

1-8-8-1 رئیس هیئت‌مدیره 18

1-8-8-2 اعضای موظف هیئت‌مدیره 18

1-8-8-3 اعضای غیر موظف هیئت‌مدیره 18

1-9     روش‌شناسی تحقیق. 18

1-10  دوره زمانی تحقیق. 26

1-11  قلمرو مکانی تحقیق. 26

1-12  قلمرو موضوعی تحقیق. 26

1-13  جامعه و نمونه دادها 26

1-14  روش گردآوری و آماده سازی داده‌ها 27

1-15  روش تجزیه و تحلیل داده‌ها 27

1-16  خلاصه مطالب فصل اول. 28

فصل دوم 29

مروری بر ادبیات تحقیق. 29

1-2     مقدمه 30

2-2 بازیگران عرصه حاکمیت شرکتی. 31

1-2-1 هیئت‌مدیره‌ها 32

2-2-2 روند تغییرات نقش هیئت‌مدیره 32

3-2-2 تفکیک وظایف رییس هیئت‌مدیره و مدیرعامل. 34

4-2-2نقش مدیران غیر موظف (غیر اجرایی) در حاکمیت شرکتی. 35

3-2  انگیزه‌های مدیریت سود 37

4-2طبقه‌بندی مدیریت سود 41

1-4-2 انواع روش‌های مدیریت سود 41

5-2 انواع مدیریت سود 46

1-5-2هموارسازی سود 50

6-2 اقلام تعهدی اختیاری. 55

1-6-2حسابداری تعهدی و مدیریت سود 55

2-6-2اقلام تعهدی. 57

3-6-2کشف و اندازه‌گیری مدیریت سود با اقلام تعهدی اختیاری. 59

7-2  تاریخچه پیش‌بینی سود 61

8-2 سود سهام پیش‌بینی‌شده 63

1-8-2 اهمیت سود سهام پیش‌بینی‌شده 64

2-8-2روش‌های پیش‌بینی سود 65

9-2خطای پیش‌بینی سود 68

10-2 عوامل موثر بر خطای پیش‌بینی سود 71

11-2تحقیقات تجربی در ارتباط با پیش‌بینی سود در ایران. 75

12-2تحقیقات تجربی در ارتباط با پیش‌بینی سود در سایر کشورها 77

فصل سوم 80

روش‌ اجرای تحقیق. 80

1-3 مقدمه 81

2-3- فرضیه‌های تحقیق. 81

3-3 مدل تحقیق. 82

4-3 شیوه اندازه‌گیری متغیرها 88

5-3 روش تحقیق. 88

6-3- متغیرهای مورد بررسی. 89

1-6-3) متغیر(های) وابسته تحقیق. 90

2-6-3) متغیر(های) مستقل تحقیق. 90

3-6-3) متغیر(های) كنترل تحقیق. 90

7-3- جامعه آماری و روش نمونه‌گیری. 93

8-3-  روش‌های جمع‌آوری اطلاعات و داده‌ها 96

1-8-3- منبع اطلاعات.. 96

2-8-3- آماده سازی اطلاعات.. 97

9-3- روش‌شناختی تحقیق (تجزیه و تحلیل داده‌ها) 98

1 ـ 9 ـ 3 ـ تحلیل همبستگی پیرسون و رگرسیون ساده خطی. 99

10-3- نرم‌افزارهای تجزیه و تحلیل. 102

11-3. خلاصه فصل سوم 102

فصل چهارم 104

تجزیه و تحلیل داده‌ها 104

1-4 مقدمه‏ 105

2 ـ 4 شاخصهای توصیفی متغیرها 105

3 ـ 4 روش آزمون فرضیه های تحقیق. 108

4 ـ 4 تجزیه و تحلیل فرضیه های تحقیق. 109

5 ـ 4 بررسی فرض نرمال بودن متغیرها 109

1-5-4آزمون تغییر هیئت‌مدیره و مدیریت سود 110

2-5-4آزمون خطای پیش‌بینی سود 112

6ـ 4 خلاصه تجزیه و تحلیل فرضیه ها به تفكیك. 114

1ـ 6ـ4 تجزیه و تحلیل و آزمون فرضیه اصلی اول. 114

2 ـ 6 ـ 4 تجزیه و تحلیل و آزمون فرضیه اصلی دوم 118

3 ـ 6 ـ 4 تجزیه و تحلیل و آزمون فرضیه اصلی سوم 122

1-5- مقدمه 129

2-5 ارزیابی و تشریح نتایج آزمون فرضیه 130

4-2-5جمع‌بندی نتایج آزمون فرضیه‌ها 135

3-5-نتیجه‌گیری کلی پژوهش.. 136

4ـ5 پیشنهادها 136

3 ـ 4 ـ 5 پیشنهادهایی برای پژوهشهای آتی. 137

منابع فارسی. 139

منابع لاتین. 142

 

فهرست نمودارها

نمودار(1-2): انواع هموارسازی سود 55

نمودار(2-2) عوامل مؤثر بر خطای پیش‌بینی سود. 75

نمودار (1-4): نمودار هیستوگرام متغییر مدیریت سود قبل از تبدیل.. 111

نمودار (2-4): نمودار هیستوگرام متغییر مدیریت سود بعد از تبدیل.. 112

نمودار (3-4): نمودار هیستوگرام متغییر خطای پیش‌بینی سود قبل از تبدیل.. 113

نمودار (4-4): نمودار هیستوگرام متغییر خطای پیش بینی سود بعد از تبدیل.. 114

نمودار (5ـ4): آزمون نرمال بودن خطاهای معادله رگرسیون. 118

نمودار (6ـ4) : آزمون نرمال بودن خطاهای معادله رگرسیون. 123

نمودار (7ـ4): آزمون نرمال بودن خطاهای معادله رگرسیون. 128

 

 

فهرست جداول

جدول 1-3 :  شرکت‌های نمونه. 95

جدول (2 ـ 3 ) ویژگی متغیرهای تحقیق.. 101

جدول (1ـ4): شاخص‌های توصیف‌کننده متغیرهای تحقیق، شاخص‌های مركزی، شاخصهای پراكندگی و شاخص‌های نمودار توزیع (آماری) 107

جدول (2ـ 4): شاخص‌های توصیف‌کننده متغیرهای تحقیق، شاخصهای مركزی، شاخصهای پراكندگی و شاخص‌های نمودار توزیع (آماری) 108

نگاره (3-4)آزمون کولموگروف – اسمیرنوف برای بررسی نرمال بودن متغیر مدیریت سود. 111

نگاره (4-4): آزمون کولموگروف – اسمیرنوف برای بررسی نرمال بودن متغیر مدیریت سود  تبدیل‌شده 112

نگاره (5-4)آزمون کولموگروف – اسمیرنوف برای بررسی نرمال بودن متغیر خطای پیش‌بینی سود. 113

نگاره (6-4): آزمون کولموگروف – اسمیرنوف برای بررسی نرمال بودن متغیر خطای پیش‌بینی سود تبدیل‌شده 114

جدول (7 ـ 4): ضریب همبستگی، ضریب تعیین تعدیل‌شده و آزمون دوربین ـ واتسون. 115

جدول (8ـ4) : تحلیل واریانس رگرسیون. 116

جدول (9ـ4): ضرایب معادله رگرسیون برای متغیرهای تغییر هیئت‌مدیره و مدیریت سود. 117

جدول (10 ـ 4): ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل‌شده و آزمون  دوربین ـ واتسون. 119

جدول (11 ـ 4): تحلیل واریانس رگرسیون. 120

جدول (12 ـ 4) ضرایب معادله رگرسیون. 121

جدول (13ـ4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل‌شده و آزمون دوربین ـ واتسون. 124

جدول (14ـ4): تحلیل واریانس رگرسیون. 125

جدول (15ـ4) ضرایب معادله رگرسیون. 126

جدول (1-5) خلاصه فرضیه 1. 131

جدول (2-5) خلاصه فرضیه 2. 133

جدول (3-5) خلاصه فرضیه3. 135

 

چكیده

سود حسابداری یكی از اقلام مهم صورت های مالی است كه استفاده كنندگان از صورتهای مالی آن را به عنوان مبنایی برای اتخاذ تصمیمات اقتصادی به كار می برند. پیش بینی سود به وسیله

 

مدیریت، از مهمترین منابع اطلاعاتی سرمایه گذاران و سایر اشخاص به شمار می رود، زیرا در بازارهای سرمایه، یكی از عمده ترین راه های دستیابی بسیاری از سرمایه گذاران به اطلاعات شركت ها، اعلامیه ها و اطلاعیه هایی است كه از جانب شركتها در رابطه با اعلام سود پیش بینی شده هر سهم منتشر می شود. اگر پیش بینی های سود به وسیله مدیریت از دقت لازم برخوردار باشد می تواند به بهبود فرآیند تصمیمگیری استفاده كنندگان از گزارش های حسابداری منجر گردد.

سازوكارهای حاكمیت شركتی بركیفیت اطلاعات افشا شده توسط شركت ها، از جمله اطلاعات مربوط به پیش بینی های سود اثر می گذارند. افشای اطلاعات مالی شفاف، مشكلات و مسائل نمایندگی را از طریق كاهش عدم تقارن اطلاعاتی بین مدیریت و سهامداران به حداقل می رساند. در مقابل، افشای ضعیف اطلاعات مالی اغلب باعث گمراهی سهامداران و در نتیجه تأثیرات نامطلوبی بر ثروت آنان میگردد. بنابراین، می توان گفت حاكمیت شركتی عاملی است كه می تواند باعث بهبود كیفیت اطلاعات ارائه شده توسط مدیریت گردد. دقت پیش بینی های سود توسط مدیریت در شكل گیری اعتماد سرمایه گذاران به افشا پیش بینی سود یك فاكتور حیاتی به شمار می رود. ما در این پژوهش تغییر اعضای هیئت مدیره را به عنوان ابزار حاکمیت شرکتی در نظر گرفته ایم تا بتوانیم از این طریق میزان دقت پیش بینی سود را برآورد نماییم.

تغییر در اعضای هیئت مدیره اغلب به دلیل تغییر در سرمایه گذاران و یا عملکرد ضعیف اعضا می باشد، بنابر این اعضای هیئت مدیره برای نمایش عملکرد قوی خود نسبت به اعضای سابق، سعی می نمایند عملکرد سال آتی شرکت را بهتر نمایش دهند. در نتیجه اغلب به دستکاری سود می پردازند و در سال اول حضور اعمال مدیریت سود کاهشی می نمایند.

موضوع پژوهش حاضر «بررسی نقش انگیزه های مدیریت سود بر خطای پیش بینی سود» می باشد. دراین پژوهش به بررسی رابطه بین مدیریت سود و خطای پیش بینی سود با حضور و بدون حضورمتغیرتغییر هیئت مدیره پرداخته شده است. قلمرو مکانی تحقیق شامل شرکت های پذیرفته شده دربورس اوراق بهادار تهران می باشد. قلمرو زمانی نیز فاصله بین سال های 1385 تا 1390 را دربرمی گیرد. هدف تحقیق بررسی تأثیر و رابطه ی مدیریت سود و تغییر هیئت مدیره، مدیریت سود و خطای پیش بینی سود می باشد. تحقیق شامل دو متغیر مستقل (مدیریت سود و تغییر هیئت مدیره)، متغیروابسته (مدیریت سود و خطای پیش بینی سود) و متغیرهای کنترل می باشد. در فرضیه اول به بررسی رابطه بین مدیریت سود با تغییر هیئت مدیره، در فرضیه دوم به بررسی رابطه بین خطای پیش بینی سود با مدیریت سود و در فرضیه سوم به بررسی رابطه بین خطای پیش بینی سود و تغییر هیئت مدیره می پردازیم. اطلاعات به دو طریق کتابخانه ای و میدانی جمع آوری گردیده است. با توجه به اینکه تحقیق بر مبنای هدف، کاربردی و برحسب روش توصیفی است. متغیر مدیریت سود با بهره گرفتن از مدل جونز،1995 ارزیابی قرار گرفت. برای آزمون فرضیه های پژوهش از مدل های رگرسیون در سطح معنی داری 95 درصد استفاده شده است. لازم به توضیح است که از ضرایب هبستگی پیرسون و اسپیرمن در سطح معنی داری 95 درصد نیز استفاده شده است. مورد آزمون قرار گرفتند. نتیجه حاصل از آزمون نشان داد که فرضیه های اول و دوم تأیید شدند و فرضیه سوم رد شده است.

 

فصل اول

کلیات تحقیق

 

مقدمه

بورس اوراق بهادار تأثیرپذیری زیادی از تغییر چرخه­های اقتصادی دارد. مدیران سرمایه ­گذاری و سایر اشخاص حقیقی و حقوقی كه در این بازار به معاملات سهام و سایر دارایی­های مالی می­پردازند، برای حفظ و افزایش ارزش سبد سرمایه ­گذاری خود نیاز به بررسی عوامل مختلف مؤثر بر بازده سرمایه ­گذاری­های خوددارند.

یكی از اهداف اطلاعات حسابداری كمك به استفاده‌کنندگان در پیش ­بینی جریان­های نقد ورودی آتی به واحد تجاری و به تبع آن پیش ­بینی بازده سرمایه ­گذاری است. بخشی از متغیرهای تأثیرگذار بر بازده سهام شركت­ها در بازار سهام ناشی از اطلاعات مالی است كه از طریق سیستم حسابداری تهیه می­شود. میزان تأثیر این اطلاعات بسیار پیچیده و تا حدی ناشناخته است. اگر اطلاعات حسابداری برای تعیین بازده سودمند باشد در آن صورت تغییرات در داده­های حسابداری باید سبب تغییر در بازده سهام شركت­ها شود.

تصمیم­گیرندگان برای اتخاذ تصمیمات صحیح و دقیق، نیازمند اطلاعاتی مفید و سودمند هستند. بالتبع بیشتر اطلاعات باید از طریق گزارش­های مالی شركت در اختیار آن­ها قرار گیرد. اكثر استفاده­كنندگان بر اقلامی تأكید دارند كه تصور می­كنند مربوط­ترین اطلاعات است. اطلاعات مربوط به سود هر سهم، از نظر بیشتر استفاده­كنندگان با اهمیت و مربوط محسوب می­شود. مشاهدات مستقیم و غیرمستقیم مؤید این است كه سود هر سهم گزارش‌شده و سود هر سهم پیش‌بینی‌شده بر قیمت بازار سهام عادی اثر مستقیم می­گذارد و سرمایه ­گذاران خواستار این اطلاعات هستند. مدیریت موظف است علاوه بر سود هر سهم ارائه‌شده از طریق صورت­های مالی، برآورد آتی از دورنمای شركت در قالب سود هر سهم پیش‌بینی‌شده را در اختیار استفاده­كنندگان بگذارد.

پیش­بینی­های سود هر سهم در سرمایه ­گذاری­ها از اهمیت ویژه­ای برخوردار است، زیرا در شیوه ­های ارزیابی سهام، عامل مهمی تلقی می­شود و در بیشتر موارد، جزء اساسی روش­های انتخاب سهام می­باشد. اهمیت این پیش ­بینی به میزان انحرافی بستگی دارد كه با واقعیت دارد. هر چه میزان این انحراف كمتر باشد، پیش ­بینی از دقت بیشتری برخوردار است و این مسئله برای استفاده‌کننده و تهیه‌کننده مهم تلقّی می­شود.

تصمیم ­گیری صحیح سبب می­شود سرمایه­گذار به انتظارات و توقعات خود از سرمایه برسد و شركت با ارائه اطلاعات درست می ­تواند اعتماد استفاده­كننده را جلب كند.

بیان مسئله
موضوع تئوری نمایندگی، مطالعه تعرض بین صاحبکار و عامل است. این تضاد از متفاوت بودن اهداف آنان ناشی می شود. در رابطه نمایندگی فرض می شود که هر یک از طرفین سعی دارند منافع خود را حد اکثر کنند. فرض وجود تضاد منافع بین صاحبکار یا مالک و نماینده یا عامل موجب می شود که هر یک سعی در بهینه و حداکثر نمودن منافع خویش باشند.

شیپر (1989) مدیریت سود را مداخله ای هدفمند در فرآیند گزارشگری مالی برون سازمانی با قصد دست یابی به منافع خصوصی، تعریف کرد. همچنین جونز و شارما مدیریت مدیریت سود را این چنین تعریف کردند «مدیریت سود یعنی اعمال قضاوت مدیران در گزارشگری مالی جهت گمراه نمودن برخی از ذینفعان درباره عملکرد اقتصادی شرکت یا تحت تأثیر قرار دادن نتایج قراردادهایی که به ارقام حسابداری گزارش شده وابسته است»(جونز و شارما، 2001).

هما نطور که مشخص است بستر مدیریت سود گزارش های برون سازمانی شرکت هاست و از آنجایی که مسئول تهیه گزارش های برون سازمانی، مدیران ارشد شرکت ها هستند، مسئول مدیریت سود در شرکت ها نیز مدیران ارشد شرکت ها می باشند. به علاوه در تئوری «مدیریت افشای مالی شرکتی»، به خروجی افشای شرکت به دید تابعی از چندین متغیر از جمله ساختار داخلی شرکت و سیاست ها نگریسته می شود و در این تئوری بر نقش کلیدی مدیران ارشد در تعیین موقعیت افشای شرکت تاکید می شود: «وضعیت افشا تحت تأثیر و تأثیرگذار بر چندین عامل سازمانی داخلی است از جمله «تاریخچه شرکت، عملکرد مالی آن، شخصیت و ترجیحات مقامات اجرایی آن»(گیبینز وهمکاران،1990). مدیریت موظف است، علاوه بر سود هر سهم ارائه‌شده از طریق صورت‌های مالی، برآورد آتی از دورنمای شرکت را در قالب سود هر سهم پیش‌بینی‌شده در اختیار استفاده‌کنندگان بگذارد. تصمیم‌گیری صحیح سبب می‌شود، سرمایه‌گذار به انتظارات خود دست‌یافته و شرکت نیز با ارائه اطلاعات درست و به موقع بتواند اعتماد استفاده‌کنندگان را جلب کند (بهرامیان، 1385).