چکیده  

هدف از پژوهش ارتقاء ﮐﯿﻔﯿﺖ موزه با توجه به معماری مدرن، شناسایی آثار هنری هنرمندان برای عموم، مرکز انتقال افکار بین هنرمندان نمایش سرمایه هنری برای فرهنگ های دیگر، در راستای دستیابی به این اهداف علاوه بر موزه ها نهادهای علمی، فرهنگی و اجتماعی دیگر نیز  همپای موزه ها عمل می­ کنند.

مسئله اصلی اینجاست که موزه‏ های گوناگون در هر سرزمینی ارائه‏ کننده میراثهای فرهنگی روزگاران گذشته‏ است.از این طریق است که می توان،با مشاهده‏ اشیاء و بررسی چگونگی موجودیت و عوامل ایجاد آن،در بطن فرهنگهای گذشته، بخاطر پربارتر کردن آتیه فرهنگی،فرو رفت و به پژوهش‏ پرداخت،از طریق آنچه در موزه‏ها در معرض دید قرار دارد، زندگی انسانها ادوار گوناگون را،از دیدگاه های مذهبی،سیاسی،اقتصادی،هنری و غیره می توان تحقیق و بررسی کرد. همچنین می توان سوالات زیر را بیان نمود:

نكات و جنبه های مثبت رویكرد معماری مدرن در موزه هنرهای معاصر همدان چه هستند؟
چه رابطه ای بین اثر با محیط و مكان در طراحی موزه وجود دارد؟
رابطه عوامل اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی در موزه هنرهای معاصر چیست؟
روش پژوهش در این رساله شامل استفاده از اسكیس های از نمای ساختمان است كه به شكلی سامان یافته تعغیراتی آزمایشی را در نما ایجاد میكند و با بررسی نكات وجنبه های مثبت رویكرد معماری مدرن  واستفاده از آنها بتوانیم ﮔامی موثر در این راستا برداریم و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﺤﺪوده ﻣﮑﺎﻧﯽ آن ﺷﻬﺮهمدان اﺳﺖ.

واژگان کلیدی:

موزه، هنر، معماری مدرن، هنرهای معاصر، ﻣﻮﺯﻩ ﺩﺍﺭﻱ                                                               

فهرست مطالب

عنوان                                 صفحه

ﻓﺼﻞ اول.. 1

ادبیات و پیشینه تحقیق.. 1

1-1- مقدمه. 2

1-2- بیان مسئله. 2

1-3- ﭘﺮﺳﺸﻬﺎی اﺻﻠﯽ ﺗﺤﻘﯿﻖ.. 4

1-4- ﻓﺮﺿﯿﻪ ﺗﺤﻘﯿﻖ.. 4

1-5- اﻫﺪاف ﺗﺤﻘﯿﻖ.. 5

1-6- ﭘﯿﺸﯿﻨﻪ ﺗﺤﻘﯿﻖ.. 5

1-6-1- تعریف موزه 8

1-6-2- تاریخچه موزه در جهان. 8

1-6-3- نهادینه شدن موزه ها 9

1-7- روش ﺗﺤﻘﯿﻖ.. 10

1-8- روش ﮔﺮدآوری اﻃﻼﻋﺎت.. 10

1-9- اﺑﺰار ﮔﺮدآوری اﻃﻼﻋﺎت.. 10

1-9- روش ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ اﻃﻼﻋﺎت.. 11

1-11- نتیجه گیری.. 11

فصل دوم. 12

کلیات پژوهش… 12

2-1- مقدمه. 13

2-2-1- تعریف موزه مطابق با سازمان بین المللی ایکوم. 13

2-2-1-1- سازمان بین المللی ایکوم. 13

2-2-1-2- تعریف موزه در اسناد ایکوم. 14

2-2-1-3- آیین نامه اخلاقی ایکوم برای موزه ها 15

2-3-تاریخچه و پیشینه موزه 17

2-3-1- شکل گیری موزه و باستان شناسی در جهان. 18

2-4- تاریخچه موزه 20

2-4-1 تاریخچه موزه در جهان. 20

2-4-2- معرفی آیکوم. 23

2-4-3- تاریخچه موزه‌ در ایران. 25

2-5- ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﻌﻤﺎری.. 28

2-5-1- ﻣﻔﻬﻮم ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰی در ﻣﻌﻤﺎری.. 28

2-5-2- ﻣﻔﻬﻮم ﻃﺮاحی.. 28

2-5-3- ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺮ ﻃﺮاﺣﯽ ﭘﺮوژه ﻣﻌﻤﺎری.. 29

2-6- اصول موردتوجه درموزه ها 31

2-7- اهداف موزه 32

2-7-1- عمده فعالیتهای موزه 32

2-8- انواع موزه 33

2-8-1- موزه های هنری.. 33

2-8-2- موزه های هنری مدرن. 34

2-8-3 گالریها و مراکز هنرهای معاصر. 34

2-8-4- موزه‌های تاریخی.. 35

2-8-5- موزه‌های علمی.. 36

2-8-6- موزه‌های تخصصی.. 37

2-8-7- موزه‌های منطقه‌ای.. 37

2-8-8- موزه‌های فضای  آزاد: 37

2-8-9- بناهای تبدیل شده به موزه 38

2-8-10- بناهایی كه به عنوان موزه ساخته شده اند. 39

2-8-11- معبد ـ موزه‌ها یا كاخ ـ موزه ها 40

2-8-12- موزه‌های جدید. 41

2-8-13- از نظر عملکرد. 42

2-9- ﮔﻮﻧﻪ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﻮﺯﻩ 43

2-10-فرهنگ معماری در برابر فرهنگ موزه 44

2-11- اصول توسعة صنعت موزه داری در كشور. 45

2-12- اصول توریسم وگردشگردی.. 45

2-13- محل و ساختمان موزه 46

2-14-معرفی سیستم مدرن. 47

2-15-سیستم ها و فناور یهای مدرن ساختمانی.. 48

2-16-بخشهای مختلف سیستم قاب فولادی سبک نورد سرد: L.S.F. 48

2-17-اعضای سازه ای سیستم قاب فولادی سبک نورد سرد. 50

2-18-اتصالات به سه روش زیر انجام میگیرد. 51

2-19- بررسی نقاط مثبت سیستم قاب سبک فولادی.. 51

2-20-تفاوتهای سیستم سازه های پیش ساخته سبک با سایر سیستم ها 55

2-21-نتیجه گیری.. 56

فصل سوم. 58

بررسی چند نمونه موردی.. 58

3-1- مقدمه. 59

3-2- نمونه داخلی.. 59

3-2-1- موزه هنرهای معاصر تهران. 59

3-2-2- معماری.. 60

3-2-3- آثار هنری استفاده شده در بنا 60

3-2-4- آثار باغ تندیس.. 60

3-2-4-1- گنجینه. 60

3-2-4-2- بخشهای جنبی. 61

3-3- نمونه خارجی.. 65

3-3-1- موزه هنرهای معاصر بیلبائو: 65

3-3-2- موزه هنر معاصر کیاسما، هلسینکی فنلاند. 68

3- 4- موزه هنر کیمبل ،تگزاس آمریکا 81

3-4-1- تاریخچه موزه کیمبل.. 81

3-4-2- موزه هنری کیمبل اثر لویی کان. 82

3-4-3- نورگیر کلرستوری.. 85

3- 5- موزه گوگنهایم ،نیویورک آمریکا 88

3-5-1- تاریخچه موزه گوگنهایم. 88

3- 6-موزه گوگنهایم،بیلبائو اسپانیا 95

3-6-1- فرانک گری.. 95

3-6-2- تأسیسات گرمایش و سرمایش… 100

3-7- موزه هنر میلواکی.. 105

3-7-1 تأثیر موزه هنر میلواکی در طراحی.. 108

3-8- جمع بندی و نتیجه گری.. 112

فصل چهارم. 114

ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺑﺴﺘﺮ ﺗﺤﻘﯿﻖ.. 114

4-1-مقدمه. 115

4-1-1- ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ و ﺳﯿﺎﺳﯽ اﯾﺮان. 115

4-2-شهرستان همدان. 116

4-3-  موقعیت جغرافیایی استان. 116

4-4- ویژگی های اقلیمی و تاثیرات آن بر بافت و معماری.. 117

4-5- وضعیت زمین شناسی و زلزله در منطقه. 118

4-6-حرارت و برودت: 118

4-7-رطوبت نسبی.. 119

4-8-بارندگی.. 119

4-9- باد. 119

4-9-1- انواع باد. 120

سرعت وزش باد (متر بر ثانیه) در سالهای 1385 ـ 1376.. 121

جدول 2-4سرعت وزش باد مأخذ: كتاب  اقلیم و معماری،  نوشته مرتضی كسمایی هواشناسی همدان،سال.. 121

نمودار جهت و سرعت وزش باد در ماه های مختلف سال.. 122

4-10- شهر از نظر زمین‌شناسی.. 122

4-11- بررسی حد آسایش در اقلیم همدان. 122

4-12-تابش خورشید. 123

4-13-منابع طبیعی و پوشش گیاهی.. 124

4-12-ویژگی های معماری منطقه. 125

4-14- راهكارهایی در طراحی اقلیمی.. 127

4-15- مکان انجام پروژه: 128

4-16-دلایل انتخاب سایت.. 129

4-17-زمان اجرای پروژه 129

4-18-شیب و توپوگرافی سایت.. 130

ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ. 131

استانداردها 131

5-1- مقدمه. 132

5-1-1- استانداردهای فضایی.. 132

5-1-1-1- نگهداری.. 132

5-1-3- مشخصات فیزیکی فضای نمایش… 136

5-1-5- نورپردازی در موزه 141

5-3- استانداردهای کلی.. 151

5-4- مقدمه. 168

5-4-1- شبکه های طراحی.. 168

5-4-2-ﺷﺒﮑﻪ ﻫﺎی ﺷﮑﻞ دﻫﯽ ﻋﻤﻮدی.. 169

 

5-4-3- ﺷﺒﮑﻪ ﻫﺎی ﺷﮑﻞ دﻫﯽ افقی.. 170

5-4-4- ﺷﺒﮑﻪ ﻫﺎی اﺛﺎﺛﯿﻪ. 170

5-4-5- ﺷﺒﮑﻪ ﻫﺎی ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﯽ و ﺗﺎﺳﯿﺴﺎﺗﯽ.. 170

5-4-6- تعیین ﻗﻄﻌﺎت ﻣﻨﻈﻢ ﺑﺮای ﻓﻀﺎﻫﺎی ﮐﺎر. 170

5-5- ﻣﺒﻠﻤﺎن ﻓﻀﺎی موزه هنرهای معاصر. 171

5-6- ﺗﻨﻈﯿﻢ ﻓﻀﺎ ﺑﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮات.. 171

5-6-1- ﻓﻀﺎﻫﺎی ﺧﺎرﺟﯽ.. 172

5-6-2- ﻓﻀﺎﻫﺎی داﺧﻠﯽ.. 173

5-7- ﻃﺮاﺣﯽ ﻣﺤﻞ و ﻣﯿﺪان ﮐﺎر از دﯾﺪﮔﺎه آﻧﺘﺮوﭘﻮﻣﺘﺮی.. 174

5-7-1-دمای محیط.. 175

5-7-2-ﺳﺮوﺻﺪا 176

5-7-3-رﻧﮓ… 176

5-7-4-بافت.. 177

5-7-5-دﯾﺪﻫﺎی ﺧﺎرﺟﯽ و داخلی.. 179

5-7-6-فرم. 180

5-7-7-آکوستیک… 180

5-8-ﺗﺎﺛﯿﺮﻫﺎی رواﻧﯽ ﻣﺤﯿﻂ ﮐﺎر. 182

5-9-بررسی ﺗﺎﺳﯿﺴﺎت موزه هنرهای معاصر. 182

5-9-1-ﮐﻮﻟﺮ ﮔﺎزی.. 182

5-9-2-روشنایی.. 185

5-9-3-فاضلاب.. 185

5-10-سرانه ها و لیست فضاهای مورد نیاز پروژه 186

5-11- ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮔﯿﺮی.. 188

ﻓﺼﻞ ششم. 189

روﻧﺪ ﻃﺮاﺣﯽ.. 189

6-1- مقدمه. 190

6-2- بررسی اهداف.. 190

6-3- اصول طراحی.. 191

6-4- ﺳﺎیتهای ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدی.. 193

6-4-1- سایت پیشنهادی اول. 193

6-4-2- سایت پیشنهادی دوم. 193

6-5- ﺳﺎﯾﺖ ﻣﻨﺘﺨﺐ.. 195

6-6- ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮔﯿﺮی.. 195

منابع و مراجع.. 196

منابع فارسی.. 197

منابع اینترنتی.. 199

مقدمه

در کتاب‌ها پیام‌های تاریخ را می‌خوانیم و بعد آن را تصور می‌کنیم، در موزه، خود تاریخ را می‌بینیم و سپس پیام‌هایش را می‌خوانیم. بنابراین آنچه که در کتابها از رفتارهای فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی گذشتگان می‌خوانیم در موزه‌ها می‌بینیم. اگر کتاب تاریخ بشری را باز کنیم، موزه‌ها عکس‌های آن هستند و مسلم است، هر کشوری که کتاب تاریخش مصورتر باشد فرهنگ عظیم‌تر و مستندتری را ارائه می‌کند.

اگر فرهنگ را دستاورد انسان در گذر زمان و میراث هر جامعه بدانیم، توسعه فرهنگی را می‌توان درک ریشه‌ها، کشف هویت و دریافت استمرار تاریخی تعریف کرد. توسعه فرهنگی، جامعه امروز را با میراث گذشته پیوند می‌دهد و این پیوند و وحدت باعث اتکای به نفس و احساس و قدرت و عشق و احترام نسبت به زبان، هنر و سایر عناصر فرهنگی جامعه می‌شود و حرکت به سوی آینده را قدرتمندتر و پربارتر می‌کند. نکته قابل توجه این است که توسعه فرهنگی با سفارش و دستور و شعار اتفاق نمی‌افتد، بلکه نهاد محکمی را می‌طلبد که نشانه‌های گذشته را با تدبیر و ظرافت در برابر نسل حاضر قرار دهد. از این جهت است که انواع هنرها و ابنیه و آثار تاریخی و موزه‌ها و کتابخانه‌ها در امر توسعه فرهنگی از اهمیت فراوانی برخوردار هستند و به خصوص موزه‌ها، نقش موثری در حیات، تداوم و رشد فرهنگی برعهده دارند. موزه‌های دنیا مجموعه‌های منحصر به فرد و گاه بسیار باارزشی را در خود نگه می‌دارند و این مجموعه‌ها ارتباطی بین حال و گذشته ایجاد کرده و انسان با مشاهده آنها پیوندی عمیق با نیاکان خود احساس می‌کند. نیاکانی که فرهنگ ما را پی‌ریزی کردند. بدینوسیله هویت فرهنگی خود را بازیافته و با دیدن اشیاء موجود در موزه‌ها سیر تکاملی اندیشه انسانی را در ابداع و خلق آثار به عینه می‌بیند و می‌تواند اثرات فرهنگ جامعه گذشته را در ساخت دست اشیاء گذشتگان مشاهده کند. چرا که انعکاس فرهنگ و نیاز هر جامعه‌ای، در اشیاء ساخت دست بشر متبلور می‌شود.[1]

مجموعه‌های موزه‌ای به این اعتبار، نه تنها گنجینه ملی یک کشور بلکه جزئی از اسناد جهانی فرهنگ و تمدن انسانی به حساب می‌آیند. نگرش جهان امروز به موزه‌ها به عنوان یکی از نهادهای فرهنگی و منابع مهم و سرمایه‌های ملی بزرگ جامعه، چنان است که این نهاد در تحقق اهداف فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی بسیار موثر بوده و در برنامه‌های کشوری سهم به سزایی دارد و این موضوع ایجاب می‌کند که در کشور ما نیز برنامه جامعی برای بهره برداری از موزه‌ها تهیه و اجراء شود. به این ترتیب می‌توانند نقش بسیار مهمی در معرفی تجارب فرهنگی، هنری و القاء و انتقال احساس و بینش و اندیشه ایرانی و هویت ملی داشته باشند. از سوی دیگر موزه مکانی آموزشی است که آموزش رایگان آن، باید برای هر فرد مشتاقی از هر قشر و طبقه و سن و درجه فراهم شود لذا موزه‌ها را می‌توان به عنوان یکی از بهترین مراکز فرهنگی و آموزشی جامعه به شمار آورد که برای رشد و اعتلای فرهنگی نیازمند آن هستیم.

همچنین موزه‌ها قادرند با فراهم آوردن محصولات فرهنگی جوامع مختلف، زمینه برخورد و ارتباط فرهنگ‌ها و در نتیجه موجبات آشنایی مردم را با فرهنگ این جوامع فراهم نموده و شناخت مردم در این‌باره را افزایش دهند و از این طریق نیز، به باروری فرهنگ کمک نمایند و فرصت‌های بهره‌گیری از فرهنگ‌های دیگر را به وجود آورند. از سوی دیگر با تحقیق در کلمه میراث می‌توان به روشن شدن گوشه‌های تاریک تاریخ کمک کرد و در همگان از راه دیدن و شناختن این میراث، احساس تحسین، برانگیخته می‌شود.

حال متوجه می‌شویم که موزه یک مکان محدود نیست که به طور انحصاری در خدمت میراث فرهنگی باشد، بلکه می‌تواند دیدگاه وسیع‌تری و کلی‌تری را به بازدیدکنندگان انتقال دهد. گردشگر، پیام موزه را دریافت می‌کند و موزه نیز به هدف خود که نزدیک کردن میراث فرهنگی و مردم به یکدیگر با روشی قابل درک و قابل دسترسی است، دست می‌یابد. پس گردشگری از یک سو منابع اقتصادی قابل توجهی را برای مدیریت حفظ میراث فرهنگی دربردارد و از سوی دیگر، یک راه جدید و همیشگی برای تقویت