موضوع توریسم و صنعت جهانگردی در دنیای معاصر و بخصوص درکشورهای توسعه یافته، هم تراز دیگر صنایع و بخش های اقتصادی رشد بسیار چشمگیری داشته است .امروزه بسیاری از کشورهای جهان ، ابعاد گسترده صنعت گردشگری را از نظر تولید ،اشتغال و ایجاد درآمد درک کرده اند و از چند دهه پیش به شدت به توسعه این صنعت پرداخته اند. کشور جمهوری اسلامی ایران از جمله کشورهایی است که به علت داشتن پتانسیل های طبیعی، تاریخی و فرهنگی ، همواره مورد توجه گردشگران نقاط مختلف دنیا قرار داشته است که این عامل شرایط مساعدی را برای بهره برداری و توسعه زیرساخت های گردشگری فراهم می سازد.

منابع و توان مندی های گردشگری در راستای توسعه گردشگری روستایی از اولویت های مورد توجه جهت قدرت جذب روستا محسوب می شوند. روستای گردشگری آهو از توابع بخش آشتیان استان مرکزی است که دارای قابلیت ها و توان مندی های ویژه در راستای توسعه گردشگری می باشد.

وجود جاذبه های گردشگری متنوع طبیعی ،تاریخی ،فرهنگی وانسان­ساخت درسطح شهرستان آشتیان و در سطح خردتر روستای آهو كه منطقه مورد بحث ما در این تحقیق است و همچنین فاکتورهای تاثیر گذار مانند عوامل جغرافیایی، اقتصادی، زیرساختی، اجتماعی و …. لزوم استفاده از روش برنامه ریزی جامع نگر را نمایان می سازد. بر همین اساس و در جهت توسعه گردشگری پایدار و اقتصادی در منطقه ، همچنین دستیابی به راهبردهای بلند مدت توسعه جامع نگر، از برنامه ریزی استراتژیک با رویکرد پایداری استفاده گردیده است و در نهایت بر اساس بررسی شرایط موجود و تحلیل این شرایط با بهره گرفتن از تکنیک swot اقدام به تدوین راهبردهای بخشی در مقاطع کوتاه، میان و بلند مدت گردیده است.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مقدمه

امروزه تغییر و تحولات مداومی در محیط حاکم بر سازمانها و منطقه توسعه گردشگری شکل می گیرد، این موضوع کلیه نقش افرینان را ناگزیر می سازد تا به طور دائم و به شیوه ای هوشمندانه بر رویدادهای داخلی و خارجی و جریان تغییرات نظارت داشته و بدین ترتیب بتوانند در زمان مناسب و بر حسب ضرورت خود را با تغییرات سازگار نمایند. بنابر این منطقه توسعه گردشگری، بیش از گذشته نیازمند برنامه ریزی استراتژیک و تعاملی کارآ با محیط پیرامون خود می باشند و آن دسته از مناطقی می توانند به آینده خود در جذب منابع و عرضه محصول امیدوار باشند که بتوانند بخوبی از این فرصتهای نوظهور محیطی بهره گرفته و از تهدیدهای بوجود آمده ناشی از آن پرهیز نمایند.

تغییرات ذکر شده، امروزه به حدی زیاد شده که به گفته یکی از صاحبنظران مدیریت، رابرت واترمن(در محیط تجارت کنونی) بیش از هر دوره و زمان گذشته تنها چیزی که ثابت و پایدار مانده است همان پدیده تغییر می باشد(دیوید،30:1384). این موضوع برای منطقه توسعه گردشگری بواسطه تاثیر زیادی که از محیط پیرامون خود پذیرا هستند، نیازمند تامل و تعمق بیشتری می باشد. در این راستا تنها ابزاری که می توان از آن استفاده نمود، استراتژی ها هستند. استراتژی ها با در نظر گرفتن شرایط درحال تغییر امکان موفقیت و دستیابی به اهداف بلند مدت را فراهم می نمایند. کارکرد دیگر استراتژی ها آن است که زمینه ساز توسعه پایدار باشند، رویکردی که امروزه از توجه ویژه ای برخوردار بوده و در پی آن است که ضمن تحقق منافع اقتصادی، اجتماعی ـ فرهنگی و زیست محیطی برای جامعه امروزی، این منافع را برای آیندگان نیز حفظ نماید.

واقعیتهای ذکر شده متضمن این نکته است که منطقه توسعه گردشگری برای سازگاری هر چه بیشتر با محیط متغیر پیرامونی شان باید عوامل موثر برتدوین استراتژیهای توسعه خود را شناسایی نموده و به تدوین استراتژی هایی اثربخش بپردازند. منطقه یا جاذبه ی گردشگری از این امر مستثنی نبوده و با تهدیدها و فرصتهای محیطی عدیده ای روبرو می باشند. فقدان سیاستگذاری استراتژیک دراین عرصه باعث از دست رفتن فرصتهای محیطی و تشدید نقاط ضعف داخلی می گردد. لذا بهره گیری از رویكرد برنامه ریزی استراتژیك باعث می شود تا منطقه مفروض بتواند در محیط متغیر كنونی از خود در مقابل سایر رقباءمحافظت كرده و به ماموریت های اساسی خود در ارائه محصولات گردشگری جامه ی عمل بپوشاند.

 

 

 

فهرست مطالب

عنوان………………………………………………………………………………………………………………………………………………….صفحه

چكیده ‌ب

مقدمه ‌ج

فصل اول:كلیات تحقیق 2

1-1- بیان مسأله 2

1-2- اهداف تحقیق 2

1-3- سوالات تحقیق 3

1-4- فرضیات تحقیق 3

1-5- پیشینه تحقیق 3

1-6- روش تحقیق 3

1-6-1- روش جمع آوری اطلاعات 4

1-6-2- ابزار گردآوری اطلاعات : (پرسشنامه، کارت مصاحبه، کارت مشاهده، کارت آزمون، فیش، جدول و غیره) 4

1-6-4- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات 4

1-7- جامعه آماری و نمونه تحقیق 5

1-8- تنگناها و محدودیت های تحقیق 5

فصل دوم:ادبیات تحقیق 7

2-1-گردشگری 7

2-2- تاریخچه گردشگری 7

2-2-1- عهد باستان 7

2-2-2- قرون وسطی 8

2-2-3- رنسانس 9

2-2-4- انقلاب صنعتی 9

2-2-5- جهانگردی نوین 10

2-3- انواع گردشگری 10

1- گردشگری تندرستی (گردشگری سلامت) 10

2- گردشگری درمانی (گردشگری سلامت) 10

3- گردشگری پزشکی (گردشگری سلامت) 10

4- گردشگری ورزشى 11

5- گردشگری ماجراجویی 11

6- گردشگری کشاورزی 11

7- گردشگری مجازی 11

8- گردشگری زیست محیطی 11

9- گردشگری فروشگاه کتاب 11

10- گردشگری آموزشی 12

11- گردشگری آثار باستانی 12

12- گردشگری تفننی 12

13- گردشگری فراگیر 12

14- گردشگری دائمی 12

15- گردشگری سفری 12

2-4- توسعه پایدار گردشگری 15

2-5- تعریف اوقات فراغت ،تفریح وجهانگردی 22

2-6-ارتباط بین گردشگری واوقات فراغت 23

2-7- گردشگری و اهمیت آن 23

2-8-گردشگری و آثار آن 24

2-8-1- آثار اقتصادی جهانگردی 24

2-8-2- آثار اجتماعی و فرهنگی 25

2-8-3- آثار محیطی 26

2-9- اجزاء و عناصر صنعت گردشگری 28

2-10- گردشگر 35

2-11- برنامه ریزی 36

2-12- ویژگی‌های برنامه ریزی 37

2-13- انواع برنامه ریزی 37

2-14- رویکرد های برنامه ریزی گردشگری 39

2-15- برنامه ریزی گردشگری 41

2-16- برنامه ریزی استراتژیک 42

2-17- مدل مفهومی برنامه ریزی استراتژیک گردشگری منطقه 43

2-18- مراحل برنامه ریزی استراتژیک 45

2-19- ماتریس برنامه ریزی استراتژیك کمی (QSPM) 57

2-20- روستا 62

2-21- انواع روستا از نظر سكونت گاهی 63

فصل سوم: معرفی منطقه مورد مطالعه 69

3-1- جغرافیای طبیعی 69

3-1-1- موقعیت جغرافیایی و وسعت 69

3-1-2- ناهمواریها 73

3-1-3- اقلیم 78

3-1-4- پوشش گیاهی 81

3-1-5- زمین شناسی 84

3-1-6- گونه های جانوری 87

 

3-1-7- مناطق و نواحی حفاظت شده 87

3-1-8- منابع آب 90

3-1-9- خاك و منابع اراضی 92

3-2- جغرافیای انسانی 95

3-2-1- جمعیت 95

3-2-1- 1- ساختار سنی جمعیت 95

3-2-1-2- ترکیب جنسی جمعیت 96

3-2-2- بعد خانوار و نرخ رشد جمعیت 99

3-2-2-1- نرخ رشد جمعیت 99

3-2-2-2- بعد خانوار 101

3-2-3- سواد و آموزش 103

3-2-3-1- تعداد دانش آموزان و كاركنان آموزشی 105

3-2-4- مهاجرت 105

3-2-5- بهداشت و درمان 106

3-3- جغرافیای اقتصادی 107

3-3-1- نیروی انسانی و اشتغال و بیکاری 107

3-3-2- توزیع شاغلان در زیربخش های اقتصادی 109

3-3-3- بخش های عمده اقتصادی شهرستان 111

3-3-4- كشاورزی 112

3-3-6- صنعت 114

3-3-7- خدمات 116

3-3-7-1- خدمات عمومی در سطح شهر آشتیان 117

3-4- جغرافیای فرهنگی 117

3-4-1- تاریخچه شهرستان آشتیان 117

3-4-2- ویژگی های فرهنگی شهرستان آشتیان 118

3-4-2-1-گویش 120

3-4-2-2- آداب و رسوم 122

3-4-2-3- قومیت و مذهب 123

3-4-2-4- مشاغل سنتی و دستی 123

3-4-2-6- غذاها و خوراك محلی شهرستان آشتیان 128

3-5- جاذبه های گردشگری شهرستان آشتیان 129

3-5-1- جاذبه های طبیعی 135

3-5-2- جاذبه های تاریخی 135

3-5-3- جاذبه های مذهبی 136

3-5-4- آثار ثبتی شهرستان آشتیان 136

3-5-5- انواع جاذبههای گردشگری روستای آهو 139

3-5-5-1- جاذبههای ورزشی و تفریحی، ورزشهای کوهستانی و درهای، تفریحات آبی، ورزشها و بازیهای محلی 144

3-5-5-2- مسیرهای جذاب گردشگری مانند ایل راه ها 146

3-5-5-3- بناهای تاریخی (کاخها و عمارتها ـ قلعهها و برجها، میادین قدیمی، بازارها و سایر بناهای تاریخی) 147

3-5-5-4- اماکن مذهبی و زیارت گاهی (مساجد قدیمی، مقابر و امام زادهها، گورستانهای تاریخی و سایر آثار زیارتی) 149

3-5-6- تاسیسات و تجهیزات گردشگری 153

3-5-6-1- واحدهای اقامتی 153

3-5-6-2- جاده ها و شبكه ارتباطی 156

3-5-6-3- امكانات حمل و نقل 164

فصل چهارم:تحلیل وضع موجود و برنامه توسعه گردشگری روستا 168

4-1- تحلیل وضع موجود (امکانات و تنگناها) 168

4-2- اهداف و سیاستهای توسعه گردشگری روستا (استراتژی و طرح راهبردی) 169

4-3- فرآیند مدیریت راهبردی 169

4-4- تدوین چشمانداز، مأموریت، اهداف و راهبردهای کلان روستای گردشگری آهو 170

4-5- مرحله صفر 171

4-5-1-تعیین چشمانداز روستای گردشگری آهو 171

4-5-2- شناسایی مأموریت روستای گردشگری آهو 172

4-5-3- تعیین اهداف 173

4-6- مرحله ورودی 174

4-6-1- تعیین عوامل داخلی و خارجی مؤثر بر تدوین راهبردهای کلان 174

4-6-1-1- ماتریس ارزیابی عوامل خارجی (EFE) 175

4-6-1-2- ماتریس ارزیابی عوامل داخلی(IFE) 177

4-7- مرحله مقایسه 178

4-7-1- تشکیل ماتریس تهدیدات، فرصتها، نقاط قوت و ضعفها (SWOT) 178

4-7-2- تشكیل ماتریس داخلی و خارجی(IE) 181

4-8- مرحله تصمیم گیری 183

4-8-1- ماتریس برنامه ریزی راهبردی کمی (QSPM) 184

4-9- برنامه و طرح های پیشنهادی 188

فصل پنجم : آزمون فرضیات و ارائه پیشنهاد 193

5-1- آزمون فرضیات 193

5-2- برنامه ها و پیشنهادات 201

منابع و مآخذ 204

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست جداول

عنوان………………………………………………………………………………………………………………………………………………….صفحه

جدول شماره 1 -آثار اقتصادی جهانگردی 25

جدول شماره 2 -آثار فرهنگی ـ اجتماعی گردشگری 26

جدول شماره 3 – آثار محیطی جهانگردی 28

جدول شماره 4- نظام گردشگری از دیدگاه گان 30

جدول شماره5 – مراحل برنامه ریزی استراتژیك 45

جدول شماره6 – ماتریس ارزیابی عوامل خارجی(EFE) 50

جدول شماره 7 – ماتریس ارزیابی عوامل داخلی (IFE) 52

جدول شماره8- ماتریس برنامه ریزی استراتژیك کمی (QSPM) انواع استراتژی های قابل اجرا 60

جدول شماره 9 -تقسیمات سیاسی شهرستان آشتیان 69

جدول شماره 10 – درجه حرارت منطقه مورد مطالعه، سانتیگراد 78

جدول شماره 11 – میانگین ماهانه رطوبت نسبی هوا در منطقه مورد مطالعه، درصد 79

جدول شماره 12 – ویژگیهای بارش در منطقه مورد مطالعه، 1385 ـ میلیمتر 80

جدول شماره 13 – برخی از گونه‌های همراه در تیپ اصلی گروه Astragalus و زیر تیپ‌های آن 82

جدول شماره 14 – توزیع جمعیت در گروه های عمده سنی شهرستان آشتیان 1385 95

جدول شماره 15 – ترکیب سنی به تفکیک نقاط شهری و روستایی شهرستان آشتیان 1385 96

جدول شماره 16 – نسبت جنسی جمعیت بر حسب نقاط شهری و روستایی آشتیان 1385 97

جدول شماره 17 – .ساختار جنسی جمعیت دهستان گرکان 98

جدول شماره 18 – تعداد و نرخ رشد جمعیت شهرستان آشتیان85 -1365 100

جدول شماره 19 – تعداد و بعد خانوار شهرستان آشتیان 1385 101

جدول شماره 20 – بعد خانوار دهستان گرکان 102

جدول شماره 21 – جمعیت و باسوادان 6 ساله و بیشتر شهرستان آشتیان   1385 103

جدول شماره 22 – بررسی میزان با سوادی در دهستان گركان 104

جدول شماره 23 – تعداد دانش آموزان ، کارکنان ، آموزشگاه و کلاس به تفکیک مقاطع تحصیلی شهرستان آشتیان 1385 105

جدول شماره 24 – مهاجران وارد شده طی 10سال گذشته برحسب جنس ، علت مهاجرت به روستاهای شهرستان آشتیان 105

جدول شماره 25 – تعداد مؤسسات درمانی فعال و تخت‌های موجود در آنها بر حسب وضعیت حقوقی -1387 106

جدول شماره 26 – وضعیت برخورداری از پزشك، آزمایشگاه، داروخانه و مركز پرتونگاری در استان مرکزی و شهرستان آشتیان -1387 106

جدول شماره 27- مراكز بهداشتی ـ درمانی در استان مرکزی و شهرستان آشتیان-1387 107

جدول شماره 28 – توزیع جمعیت فعال و غیر فعال در بخش اقتصادی شهرستان آشتیان سال1385 107

جدول شماره 29 – توزیع شاغلان 10 ساله و بیشتر بر حسب گروه های عمده فعالیت شهرستان آشتیان (درصد) 1385 110

جدول شماره 30 – سهم اشتغال بخش های عمده اقتصادی شهرستان آشتیان 1385 111

جدول شماره 31 – بهره برداری های كشاورزی سرشماری شده بر حسب نوع بهره بردار:1382 112

جدول شماره 32 – بهره برداری های كشاورزی بر حسب نوع فعالیت : 1382 113

جدول شماره 33 – مساحت اراضی کشاورزی بهره برداری های با زمین برحسب وسعت 1382 113

جدول شماره 34 – تعداد بهره برداری و دام شهرستان آشتیان :1382 114

جدول شماره 35 – تعداد كارگاه های صنعتی دارای 10 نفر کارکن و بیشتر بر حسب وضع مالكیت ، طبقات كاركن 1385 115

جدول شماره 36 – تعداد كارگاه های صنعتی خصوصی دارای 10 نفر کارکن و بیشتر بر حسب وضع مالكیت ، طبقات كاركن 1386 115

جدول شماره 37 – تعداد كارگاه های صنعتی عمومی دارای 10 نفر کارکن و بیشتر بر حسب وضع مالكیت ، طبقات كاركن 1386 116

جدول شماره 38 – مشخصات واحدهای خدماتی و تعداد شاغلین آنها در شهرستان آشتیان 1385 116

جدول شماره 39 – خدمات عمومی شهر آشتیان 1385 117

جدول شماره 40 – تقسیم بندی جاذبه های گردشگری 134

جدول شماره 41- لیست جاذبه های طبیعی شهرستان آشتیان 135

جدول شماره 42- لیست جاذبه های تاریخی شهرستان آشتیان 135

جدول شماره 43- لیست جاذبه های مذهبی شهرستان آشتیان 136

جدول شماره 44 – پروفایل جاذبه ها و منابع گردشگری روستای آهو بخش آشتیان استان مرکزی 152

جدول شماره 45 – لیست هتل های استان مركزی 153

جدول شماره 46 – تأسیسات اقامتی برحسب درجه 153

جدول شماره 47 – تعداد اتاق های تأسیسات اقامتی برحسب درجه 154

جدول شماره 48 – تعداد تخت تأسیسات اقامتی برحسب درجه 154

جدول شماره 49 – تعداد مسافرخانه برحسب درجه (مهمانپذیر) 154

جدول شماره 50 – تعداد اتاق مسافرخانه برحسب درجه 154

جدول شماره 51 – تعداد اقامت گاه های عمومی و کارگاه های صرف غذا و نوشیدنی برحسب نوع فعالیت و طبقات کارکن- 1385 155

جدول شماره 52 – تعداد اقامت گاه های عمومی و کارگاه های صرف غذا و نوشیدنی در نقاط شهری و روستایی- 1385 155

جدول شماره 53 – تعداد اقامت گاه های عمومی و کارگاه های صرف غذا و نوشیدنی برحسب طبقات کارکن 156

جدول شماره 54 – راه های تحت حوزه استحفاظی اداره کل راه و ترابری استان مرکزی 157

جدول شماره 55 – طول راه های روستایی استان مرکزی وشهرستان آشتیان به تفکیک آسفالت ، شوسه و خاکی 1387 158

جدول شماره 56 – طول انواع خطوط و تعداد ایست گاه های راه آهن( كیلومتر) 158

جدول شماره 57 – تعداد پرواز و مسافر و بار پروازهای داخلی استان مرکزی-1387 158

جدول شماره 58 – تعداد تلفن های شهرستان و استان سال 1387 162

جدول شماره 59 – تعداد واحدهای پستی مورد بهربرداری 163

جدول شماره 60 – آمار مراسلات پستی استان در بخش های مختلف سال 1387 164

جدول شماره 61 – آمار مراسلات پستی شهرستان در بخش های مختلف سال 1387 164

جدول شماره 62 – تعداد سفر و مسافر جابه جا شده درون استانی و برون استانی از طریق پایانه های مسافربری توسط انواع وسایل نقلیه عمومی مسافری جاده ای سال 1385 165

جدول شماره 63 – مسافر و بار خالص حمل شده از ایستگاه های راه آهن استان 165

جدول شماره 64 – تعداد تونل ها ، پل ها و راهدارخانه های مسیر راه های استان را در سال 1387 165

جدول شماره 65 – تعداد وسایل نقلیه عمومی درون شهری را بر حسب نوع در سال 1387 166

جدول شماره 66 – مشخصات عومی شرکت های تعاونی حمل ونقل فعال در سال 1387 166

جدول شماره 67 – نقاط قوت، ضعف، فرصتها و تهدیدهای پیش روی روستای گردشگری آهو 168

جدول شماره 68 – مراحل برنامه ریزی راهبردی 170

جدول شماره 69 – ماتریس ارزیابی عوامل خارجی حاکم بر منطقه (EFE) 176

جدول شماره 70 – ماتریس ارزیابی عوامل داخلی حاکم بر منطقه (IFE) 177

جدول شماره 71 – ماتریس تهدیدات، فرصتها، نقاط قوت و نقاط ضعف (SWOT) 180

جدول شماره 72 – ماتریس برنامه ریزی راهبردی کمی (QSPM) 185

جدول شماره 73 – ارزیابی وضعیت موجود سیستم گردشگری روستای آهو 189

جدول شماره 74 – نتایج حاصل از ارزیابی وضعیت موجود سیستم گردشگری روستای آهو 189

جدول شماره 75 – مراحل برنامه ریزی راهبردی 193

جدول شماره 76 – ماتریس ارزیابی عوامل خارجی حاکم بر منطقه (EFE) 195

جدول شماره 77 – ماتریس ارزیابی عوامل داخلی حاکم بر منطقه (IFE) 196

جدول شماره 78 – ماتریس تهدیدات، فرصتها، نقاط قوت و نقاط ضعف (SWOT) 198

جدول شماره 79 – ارزیابی وضعیت موجود سیستم گردشگری روستای آهو 201

جدول شماره 80 – نتایج حاصل از ارزیابی وضعیت موجود سیستم گردشگری روستای آهو 202

 

 

 

 

 

فهرست نمودارها

عنوان………………………………………………………………………………………………………………………………………………….صفحه

شکل شماره 1- اصول پایداری 18

شکل شماره 2- ساختار نظریه پایداری : برقراری توازن میان ابعاد اصلی برنامه ریزی توسعه 19

شکل شماره 3- ساختار نظریه پایداری 20

شکل شماره 4- ابعاد ساختاری توسعه پایدار 20

شكل شماره 5- بازار گردشگری داخلی و بین المللی 29

شكل شماره 6 – سیستم گردشگری از دیدگاه گان 30

شكل شماره 7- سیستم گردشگری از دیدگاه رای 31

شكل شماره 8- اجزاء مقصد گردشگری اجزاء مقصد گردشگری 32

شكل شماره 9- عناصر سیستم گردشگری 33

شكل شماره 10- اجزای سیستم گردشگری 34

شكل شماره 11 – الگوی جامع مدیریت استراتژیك 43

شكل شماره 12 – تغییرات ماهیانه دما در منطقه مورد مطالعه، سانتیگراد 79

شكل شماره 13 – میانگین ماهانه رطوبت نسبی هوا 80

شكل شماره 14 – تغییرات ماهیانه بارش در منطقه مورد مطالعه، میلیمتر 81

شكل شماره 15 – توزیع سنی جمعیت به تفکیک گروه های عمده سنی شهرستان آشتیان 1385 95

شكل شماره 16 – نسبت جنسی جمعیت شهرستان آشتیان به تفكیك نقاط شهری و روستایی 97

شكل شماره 17 – ساختار جنسی جمعیت دهستان گرکان 99

شكل شماره 18 – نرخ رشد جمعیت شهرستان آشتیان 85-1365 100

شكل شماره 19 – بعد خانوار دهستان گرکان 102

شكل شماره 20- درصد با سوادی در دهستان گرکان 104

شكل شماره 21 – توزیع جمعیت فعال و غیر فعال شهرستان آشتیان ( به درصد ) 1385 108

شكل شماره 22 – توزیع جمعیت شاغل و بیکار شهرستان آشتیان ( به درصد) 1385 108

شكل شماره 23 – درصد توزیع شاغلان 10 ساله و بیشتر بر حسب گروه های عمده فعالیت شهرستان آشتیان 1385 111

شكل شماره 24 – سهم اشتغال بخش های عمده اقتصادی شهرستان آشتیان 1385 112

شكل شماره 25 – تقسیم بندی جاذبه ها 133

شكل شماره 26 – الگوی جامع برنامه ریزی راهبردی 170

شكل شماره 27 – ماتریس ارزیابی داخلی و خارجی (IE) روستای گردشگری آهو 183

شكل شماره 28 – ماتریس ارزیابی داخلی و خارجی (IE) روستای گردشگری آهو 199

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست تصاویر

عنوان………………………………………………………………………………………………………………………………………………….صفحه

شکل شماره 1 – چشم اندازه های بکر طبیعی 142

شکل شماره 2 – کوچه باغ های زیبای روستای آهو 142

شکل شماره 3 – باغ های قدیمی روستای آهو 143

شکل شماره 4 – درختان و پوشش گیاهی روستای آهو 143

شكل شماره 5 – خانه ویلایی وزیر شاهنده در روستای آهو 148

شكل شماره 7 – گنبد امامزاده بی بی شهربانو 149

شكل شماره 8 – نمای بیرونی امامزاده عبدالله 150

شكل شماره 9 – بی بی شهربانو و امامزاده عبدالله 150

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست نقشه ها

عنوان………………………………………………………………………………………………………………………………………………….صفحه

شكل شماره 1 – موقعیت شهرستان آشتیان و روستای آهو در كشور 70

شكل شماره 2 – موقعیت روستای آهو در شهرستان آشتیان و استان مركزی 71

شكل شماره 3- موقعیت روستای آهو در بین سكونتگاه های مجاور 72

شكل شماره 4 – سطوح ارتفاعی محوده روستای آهو 75

شكل شماره 5 – طبقات شیب محدوده روستای آهو 76

شكل شماره 6 – جهات شیب محدوده روستای آهو 77

شكل شماره 7 – پوشش گیاهی محدوده روستای آهو 83

شكل شماره 8 – واحدهای زمین شناسی محدوده روستای آهو 86

شكل شماره 9 – موقعیت روستای آهو نسبت به مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست 89

شكل شماره 10 – هیدرولوژی محدوده روستای گردشگری آهو 91

شكل شماره 11 – منابع اراضی روستای آهو 94

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

سپاسگذاری

 

حمد و سپاس فراوان پروردگار دانا و توانا راکه ظرفیت و توانایی آموختن را در انسان نهادینه نمود و بزرگترین سوگند خود را با قلم یاد آور شد؛ با احترام فراوان به نام آوران عرصه علم و اندیشه و بویژه اندیشمندان علم جغرافیا که در مقاطع كارشناسی و کارشناسی ارشد تو فیق آموختن دانش را در محضر ایشان کسب نمودم؛ از این روی، همیشه و با افتخار از زحمات استاد گرانمایه، سرکارخانم دکتر پروانه عزیزی در مقام استاد راهنما و خواهری بزرگتر و دلسوز که علاوه بر راهنمایی های ارزنده همیشه یاور بنده بوده اند و قطعاً بدون زحمات ایشان به پایان رساندن این پایان نامه امکان پذیر نمی شد، تشکر و قدر دانی می نمایم؛ از استاد ارجمند جناب آقای دکتر حیدر لطفی به عنوان استاد مشاور و راهنمایی­های ارزنده ایشان بواسطه تلاشهای ارزنده و بی شائبه شان برای هدایت و همراهی در تسهیل و به پایان رساندن این رساله صمیمانه سپاسگزارم.

از یکایک اساتید ارجمند گروه جغرافیا بخاطر زحمات ایشان در طی دوران تحصیل سپاسگزارم.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل اول

كلیات تحقیق

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل اول:كلیات تحقیق

1-1- بیان مسأله

گردشگری یکی از بزرگترین صنایع اقتصادی دنیا بشمار میرود. این صنعت12% از تولید ناخالص داخلی(GDP) جهان و 7% از مشاغل دنیا را ایجاد نموده است. تعداد گردشگران دنیا در سال2006، 860 میلیون نفر بوده است که انتظار می رود این تعداد در سال 2020 به 6/1میلیارد نفر برسد و بیش از 2 تریلیون دلار خرج خواهند کرد. ( شاهد ، 1389 ، ص 5 ) در حالی که درآمد جهانی جهانگردی همه ساله بالغ بر صدها میلیارد دلار است، ایران در زمره با استعدادترین کشورها قرار دارد و از نظر جاذبه های گردشگری جزء 10 کشور برتر دنیا محسوب می شود، متاسفانه سهم بسیار ناچیزی از این صنعت را به خود اختصاص داده است و با وجود جاذبه های فراوان تاریخی و فرهنگی از این سفره گسترده تنها چند صد هزار دلار بهره می جوید. ( شاهد ، 1389 ، ص 7 )

منابع و توان مندی های گردشگری در راستای توسعه گردشگری روستایی از اولویت های مورد توجه جهت قدرت جذب روستا محسوب می شوند. روستای گردشگری آهو از توابع بخش آشتیان استان مرکزی است که دارای قابلیت ها و توان مندی های ویژه در راستای توسعه گردشگری می باشد.

لذا در تحقیق حاضر با بهره گرفتن از تكنیك های برنامه ریزی استراتژیك به شناسایی توان مندی های گردشگری روستای آهو پرداخته و در نهایت با توجه به نقاط قوت و ضعف این روستا به ارائه راهبردهای مدیریتی جهت توسعه همه جانبه این روستا و نیز معرفی این منطقه در غالب یك منطقه گردشگری و اكوتوریستی برای گردشگران داخلی و خارجی می پردازیم .

 

1-2- اهداف تحقیق

هدف در برنامه‌ریزی، نهایتی است که برنامه‌ریزی به سو و سمت آن جهت گرفته و منظوری است که برای آن سیستم برنامه‌ریزی سازمان یافته است. در تدوین اهداف آنچه که باید قبل از هر چیزی انجام شود، تجزیه و تحلیل محیط داخلی و خارجی منطقه­ای است که توسعه گردشگری آن مدنظر می باشد. این تجزیه و تحلیل موجب می شود که اهداف به صورت واقع گرایانه تدوین شده و قابلیت دست یابی آنها امکان­پذیر باشد. نکته دیگری که باید در تدوین اهداف گردشگری یک مقصد به آن توجه داشت این است که هدف های تعیین شده باید اهداف طرح های فرادست خود را در خود منعکس نموده و آنها را تقویت نمایند.

به طور کلی اهداف زیر را می توان برای این تحقیق در نظر گرفت:

شناسایی توان مندی های گردشگری دارای توجیه اقتصادی، اجتماعی_فرهنگی و زیست محیطی و تبیین راهبردهایی جهت به فعالیت درآوردن آنها
شناسایی مزیت های نسبی و رقابتی منطقه مورد نظر و بهره گیری از آنها در جهت توسعه این منطقه
نیاز سنجی خدمات گردشگری مورد نیاز گردشگران بالقوه و کنونی، پیش بینی و استقرار این واحدها
دست یابی به توسعه پایدار در فعالیت های اقتصادی گردشگری و كمك به افزایش ماندگاری گردشگران از طریق توسعه زیرساخت های لازم
 

1-3- سوالات تحقیق

آیا انجام برنامه ریزی راهبردی به توسعه فرصت های محیطی روستای آهو و به فعل درآوردن این فرصتها كمك می كند؟
 

1-4- فرضیات تحقیق

به نظر می رسد توسعه زیرساخت های گردشگری در جذب گردشگران نقش موثری داشته است.
به نظر می رسد فقدان برنامه ریزی راهبردی و استراتژیك باعث از بین رفتن فرصت های محیطی بالقوه در روستای گردشگری آهو شده است .
 

1-5- پیشینه تحقیق

تا كنون تحقیقی در خصوص این موضوع در كشور انجام نگرفته است .

 

1-6- روش تحقیق

در راستای تبیین وضعیت موجود استدلال فرضیه ها و ارائه الگوی مناسب و معنی دار برای توسعه بهینه منطقه مورد بررسی سه روش توصیفی – تحلیلی – ترکیبی در یک کلیت منطقی در چارچوب فرآیند تحقیق مورد بررسی قرار می گیرد .

در وضعیت توصیفی وضعیت موجود منطقه و هرآنچه که هست تبیین و ارزیابی می شود . سپس در مرحله رد یا اثبات فرضیات از روش تحلیلی استفاده می کنیم . در این روش هدف تجزیه و تحلیل برنامه های توسعه ای ( اجزاء و عناصر ) برای کشف وجوه مختلف ساختاری –کارکردی ومکانی–فضایی آنهاست.

در مرحله آخر با بهره گرفتن از روش ترکیبی ، وجوه شناخته شده در یک کلیت واحد قرار می گیرد و به كشف واقعیات توسعه می انجامد.

 

1-6-1- روش جمع آوری اطلاعات

الف )روش کتابخانه ای

در این روش منابع اطلاعاتی مورد نیاز از جمله کتب ، مقالات ، آمار و نقشه ها از کتابخانه ها و سازمان ها و ارگان های مربوط و مراکز اطلاع رسانی جمع آوری می شود.

ب )روش میدانی

با توجه به عدم دست رسی به بعضی اطلاعات و هم چنین لزوم مقایسه کردن بعضی از اطلاعات ، حضور در منطقه مورد بررسی و انجام مشاهدات و ادراکات عینی واقعیات و برداشت های حضوری ضرورت پیدا می کند.

 

1-6-2- ابزار گردآوری اطلاعات : (پرسشنامه، کارت مصاحبه، کارت مشاهده، کارت آزمون، فیش، جدول و غیره)

پرسشنامه

مصاحبه

فیش

 

1-6-4- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات

در تحلیل و تفسیر اطلاعات گردآوری شده در محدوده مورد مطالعه از روش های آماری و نرم افزارهای جغرافیایی نظیر نرم افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی ( Gis )، نرم افزارهای تحلیل آماری نظیر Excel ، نرم افزارهای طراحی نظیر Photoshop،Auto CADاستفاده و سعی شده است که با بهره گرفتن از تركیب روش های مرسوم برنامه ریزی راهبردی نظیر تحلیل اکولوژیکی ، SWOT ، QSPM و … برای تبیین مساله استفاده شود و رابطه انسان و محیط در ناحیه به طور پایدار مورد مطالعه قرار گیرد.

 

1-7- جامعه آماری و نمونه تحقیق

جامعه آماری عبارتست : از مجموعه کامل اندازه های ممکن یا اطلاعات ثبت شده از یک صفت کیفی در مورد گردآورنده کامل واحدها ، که می خواهیم استنباط هایی راجع به آن انجام دهیم . در این تحقیق کلیه مشاهدات و اطلاعات به صورت کیفی بوده از طریق تشکیل تیم دلفی گردآوری شده است .

 

1-8- تنگناها و محدودیت های تحقیق

کمبود یا نبود منابع و مآخذ در زمینه برنامه ریزی استراتژیک در کتاب خانه ها و مراکز علمی و هم چنین فقدان آمار و اطلاعات دقیق و کامل از تعداد گردشگران ورودی به منطقه
عدم همکاری وهماهنگی میان ادارات و نهادهای ذی ربط و سازمان های مرتبط در خصوص ارائه آمار و اطلاعات